Rodzaje właściwości sądu rozpoznającego sprawy karne

Omówienie problematyki właściwości sądów powszechnych w sprawach karnych wymaga zdefiniowania poszczególnych rodzajów właściwości, jakie zostały wyodrębnione przez ustawodawcę. Właściwość sądu spełnia również rolę przesłanki procesowej, w związków z czym niezbędnym jest omówienie także tego aspektu właściwości. W rozdziale drugim w szerokim zakresie omówiono zagadnienie właściwości sądu jako składnika prawa do sądu oraz wynikającego z tego gwarancyjnego znaczenia właściwości sądu. Funkcja gwarancyjna nie jest jednak jedyną, jaką ustawodawca przypisał właściwości sądu, dlatego niezbędnym będzie również omówienie pozostałych funkcji właściwości sądu.

Ustawodawca w obecnej ustawie karnoprocesowej umieścił główną grupę przepisów, dotyczących właściwości w rozdziale pierwszym zatytułowanym „Właściwość i skład sądu.”

Nazwa ta nie była jednak stosowana w przeszłości . W Kodeksie postępowania karnego z 1928 roku ustawodawca zdecydował się na określenie rozdziału, w którym zawarte zostały przepisy dotyczące właściwości sądu jako - „Zakres działania sądów.” Oba zastosowane przez ustawodawcę terminy możemy uznać za prawidłowe, jednak nazwa obecna wydaje się być bardziej precyzyjna w związku z umieszeniem w jednym rozdziale przepisów dotyczących zarówno właściwości sądu, jak i składu orzekającego sądu. Pamiętać należy, że połączenia takiego nie było w Kodeksie postępowania karnego z 1928 roku. W związku z tym ówczesne nazewnictwo w pełni odzwierciedlało kształt przepisów niniejszego rozdziału. Nie byłoby możliwe na podstawie obecnej regulacji. Dlatego też ustawodawca słusznie doprecyzował nazewnictwo tego rozdziału Kodeksu postępowania karnego już na etapie jego tworzenia w 1969 roku.

Doktryna procesu karnego nie jest zgodna co do podziału właściwości oraz klasyfikacji jej rodzajów. Jeden z możliwych podziałów właściwości sądu przedstawia P.

Kruszyński. Autor odwołuje się do kryteriów podmiotowych oraz przedmiotowych. Kryteria podmiotowe dotyczą osoby oskarżonego i wykonywanego przez niego zawodu lub pełnionej

~ 75 ~

funkcji. Drugim kryterium jest kryterium przedmiotowe, które odnosi się do przestępstwa stanowiącego przedmiot osądzenia. Stosując powyższe kryteria można było wyodrębnić właściwość podmiotową oraz przedmiotową. ²¹⁶

Właściwość podmiotową określa sąd właściwy za pośrednictwem cech charakteryzujących osobę oskarżonego, nie ma ona zastosowania przed sądami powszechnymi. Jest ona stosowana przed sądami wojskowymi, na podstawie art. 647 k.p.k.

Reguły właściwości podmiotowej mają również zastosowanie w zakresie określenia właściwości Trybunału Stanu na podstawie art. 198 Konstytucji RP.

Drugą z odmian właściwości wymienionych przez wspomnianego autora jest właściwość przedmiotowa, którą określa sąd właściwy za pośrednictwem takich przesłanek jak charakter czynu, jakiego dopuścił się oskarżony, miejsce jego popełnienia, czy rodzaj czynności procesowej i stadium postępowania. Przesłanki te pozwalają na dalsze podziały właściwości przedmiotowej na właściwość rzeczową, miejscową i funkcjonalną.²¹⁷

Obok wymienionych powyżej ogólnych reguł właściwości P. Kruszyński wskazuje również na występujące od nich wyjątki. W ocenie autora są one podyktowane względami ekonomiki procesowej oraz dobrem wymiaru sprawiedliwości. W zakresie tych wyjątków wyodrębnione zostały: właściwość z delegacji oraz właściwość z łączności spraw. P.

Kruszyński podaje również właściwość nadzwyczajną, do grupy tej zaliczona została właściwości z art. 37 k.p.k.²¹⁸

Kolejny podział właściwości został przedstawiony przez S. Waltosia. Zgodnie z propozycją autora właściwość można podzielić na miejscową oraz przedmiotową, ta zaś dzieli się na właściwość rzeczową oraz funkcjonalną. S. Waltoś obok powyższego podstawowego podziału właściwości sądu wyodrębnia również tradycyjną właściwość ruchomą sądu, do której zalicza się łączność spraw karnych, w skład której wchodzą łączność podmiotowa, przedmiotowa oraz podmiotowo-przedmiotowa. W dalszej kolejności podaje on postulat oszczędności procesu, przez który należy rozumieć regulację art. 36 k.p.k. oraz delegację właściwości, czyli przekazanie sprawy przez Sąd Najwyższy. Ponadto S. Waltoś wyodrebnia ruchomą właściwość rzeczową nadzwyczajną, przez którą należy rozumieć przekazanie sprawy w trybie art. 25 § 2 k.p.k.²¹⁹

216 Por. red. P. Kruszyński, Wykład Prawa Karnego Procesowego, Białystok 2012, str. 135-139.

217 Jak wyżej

218 Tam że str. 140-142.

219 Por. S. Waltoś, Proces..., str. 155 - 157

~ 76 ~

Najbardziej rozpowszechniony podział wyodrębnia dwie podstawowe grupy właściwości.

Pierwszą z nich jest grupa określana jako właściwość ogólna, natomiast drugą grupę stanowią regulacje zebrane pod wspólną nazwą właściwości szczególnych.²²⁰

Właściwością ogólną sądu możemy nazwać tę, która ma za zadanie określić, który z sądów jest sądem imiennie właściwym do rozpoznania sprawy. Zasadniczo, korzystając przepisów karnoprocesowych, określających właściwość ogólną, powinno być możliwe ustalenie sądu imiennie właściwego do rozpoznania danej sprawy lub do wykonania konkretnej czynności procesowej. Właściwość ogólną dzielimy na trzy podstawowe rodzaje właściwości, czyli właściwość rzeczową, funkcjonalną i miejscową.²²¹ Zaznaczyć należy, że nie wszyscy autorzy wyróżniają właściwość ogólną oraz szczególną i przechodzą bezpośrednio do poszczególnych rodzajów właściwości, takich jak właściwość miejscowa czy rzeczowa.²²²

Pierwszym rodzajem właściwości ogólnej jest właściwość rzeczowa uregulowana w art. 24 § 1 k.p.k. i art. 25 k.p.k., zwana również właściwością pionową. Jest to uprawnienie, a zarazem obowiązek do rozstrzygania w konkretnych rodzajach spraw, dotyczących określonych w ustawach karnych materialnych czynów zabronionych, przez sądy danego rzędu. A. Gaberle definiuje ją jako „uprawnienie do całościowego rozpoznania w pierwszej instancji kwestii odpowiedzialności oskarżonego za zarzucony mu czyn przestępczy...”²²³ Właściwość rzeczowa ma więc za zadanie ustalenie czy sądem rozpoznającym sprawę, jako sąd pierwszej instancji, będzie sąd rejonowy, czy sąd okręgowy.²²⁴

Drugim rodzajem właściwości ogólnej jest właściwość funkcjonalna. W przeciwieństwie do właściwości rzeczowej zdefiniowanie tego rodzaju właściwości nie jest już łatwe. Problemy z tym związane wynikają z jednej strony z braku szczegółowej analizy zagadnienia w nauce procesu karnego, a z drugiej strony z jego szerokiego zakresu.

Prezentowane w doktrynie definicje właściwości funkcjonalnej zgadzają się w jednym, a mianowicie w tym, iż właściwości funkcjonalnej to uprawnienie sądu do wykonania poszczególnych czynności procesowe lub grup takich czynności. Powszechnie uznaje się również, iż w zakres właściwości funkcjonalnej sądu wchodzi również właściwość rzeczowa.²²⁵ Przykładem odmiennego definiowania właściwości funkcjonalnej jest propozycja A. Gaberlego, zgodnie z którą właściwość funkcjonalna to „ uprawnienie organu

220 Por. K. Marszał, Proces..., str. 196.

221 Por. T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie..., str. 225-229

222 Jak wyżej.

223 Zob. A. Gaberle, Leksykon..., str. 327.

224 Por. T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie..., str. 231.

225 K. Marszał, Porces..., str. 199.; T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie..., str. 225.

~ 77 ~

procesowego do dokonania czynności innych niż całościowe rozstrzygnięcie w pierwszej instancji kwestii odpowiedzialności oskarżonego za zarzucony mu czyn przestępny…”²²⁶ Przedstawiona powyżej definicji stoi jednak w sprzeczności z przytoczonym wcześniej ogólnie przyjętym poglądem, że do zakresu właściwości funkcjonalnej sądu zalicza się również właściwość rzeczową.

Powstaje jednak pytanie czy powyższy powszechnie akceptowany w doktrynie pogląd jest słuszny i czy pomiędzy zakresem stosowania właściwości rzeczowej, a właściwości funkcjonalnej faktycznie występuje zależność polegająca na zawieraniu się pierwszego zakresu w drugim?

Mając na uwadze definicję właściwości funkcjonalnej zaproponowaną przez A.

Gaberle można dojść do wniosku, iż zakres stosowania właściwości rzeczowej nie mieści się w zakresie właściwości funkcjonalnej. W związku z powyższym celem odpowiedzi na postawione pytanie, w pierwszej kolejności należy zastanowić sie nad zakresem stosowania właściwości rzeczowej, czyli nad odpowiedzią na kolejne pytanie na jakim etapie postępowania sąd będzie stosował właściwość rzeczową, a w szczególności kiedy stosowanie tej właściwości dobiegnie końca? Jak zaznaczyłem to wyżej, właściwość rzeczowa ma za zadanie ustalenie czy sprawa ma być rozpoznana przez sąd rejonowy czy przez sąd okręgowy.

Analizując powyższe zagadnienie można zaproponować dwa rozwiązania.

Po pierwsze mając na uwadze, iż właściwość rzeczowa sądu ma za zadanie wskazanie czy sprawa ma być rozpoznawana przez sąd rejonowy lub przez sąd okręgowy, można dojść do wniosku, iż stosowanie właściwości rzeczowej kończy się w chwili wniesienia skargi zasadniczej, w związku z wskazaniem sądu właściwego rzeczowo do rozpoznania sprawy poprzez zainicjowanie postępowania głównego. W takim przypadku zakres stosowania właściwości rzeczowej byłby bardzo wąski i sprowadzał by się w zasadzie do jednej okoliczności. Sprawiałoby to, iż należałoby odrzucić ogólne przyjęte stanowisko, iż zakres stosowania właściwości rzeczowej mieści się w zakresie stosowania właściwości funkcjonalnej, i należało by stanąć na stanowisku, iż zakres te w rzeczywistości sąd nie są ze sobą powiązane.

Odmiennie od przedstawionego stanowiska, można również dojść do przekonanie, że zakres stosowania właściwości rzeczowej może nie ograniczać się jedynie do wniesienia aktu oskarżenia, lecz będzie on obejmował całe postępowanie przed sądem I instancji. Z takim rozumieniem zakresu stosowania właściwości rzeczowej przemawia wiele czynników.

226 Zob. A. Gaberle, Leksykon...., str. 324.

~ 78 ~

Postępowanie przed sądem I instancji, należy bez wątpienia traktować jako całość, niezależnie od tego, iż da się w jego zakresie wyodrębnić poszczególne czynności procesowe.

Sąd przeprowadzając czynności procesowe w trakcie prowadzonego postępowania wykonuje je wszystkie w jednym wspólnym celu, jakim jest merytoryczne zakończenie postępowania.

Fakt ten łączy powyższe czynności w całość w związku z czym nie sposób odmówić słuszności powyższemu stanowisku. Za uznaniem, iż zakres stosowania właściwości rzeczowej obejmuje całe postępowanie przed sądem I instancji przemawia również fakt, iż na każdym etapie prowadzonego postępowania głównego, może dojść do zmiany właściwości rzeczowej, zgodnie z treścią art. 35 k.p.k. Skoro w trakcie postępowania przed sądem I instancji może dojść do zmiany właściwości rzeczowej, to należy dojść do wniosku, iż zakres stosowania właściwości rzeczowej rozciąga się na całe postępowanie główne. W przeciwnym wypadku należałoby uznać, iż właściwość rzeczowa będzie niejako odnawiać się w trakcie postępowania głównego w sytuacji w której ujawniono by okoliczności, iż jej ustalenie na etapie wnoszenia skargi zasadniczej było błędne. Z takim stanowiskiem niemożna się zgodzić, albowiem jest ono niespójne i nie pozwala na jasne ustalenie zakresu stosowania właściwości rzeczowej.

Mając na uwadze powyższe rozważania, należy dojść do wniosku, iż zakres stosowania właściwości rzeczowej będzie obejmował całe postępowanie przed sądem I instancji, tylko takie określenie omawianego zakresu pozwala na prawidłowe stosowanie regulacji dotyczących właściwości rzeczowej.

Mając już ustalony zakres stosowania właściwości rzeczowej należy zastanowić sie nad rodzajem zależności występującym pomiędzy zakresem stosowania właściwości rzeczowej i funkcjonalnej.

Jak przedstawiłem to wcześniej postępowanie przed sądem I instancji należy traktować jako jedną całość, jednak nie można jednocześnie nie zgodzić sie poglądem, iż jednolita struktura jaką jest postępowanie główne jest złożone z szeregu poszczególnych czynności lub grupy czynności procesowych. Prowadzi to do wniosku, iż postępowanie to ma dwoisty charakter, dlatego można go analizować zarówno w świetle zakresu stosowania właściwości rzeczowej jak i właściwości funkcjonalnej. W związku z czym już na wstępie należy odrzucić pogląd, iż zakresy te są od siebie niezależne. Odrzucić należy również pogląd, iż zakresy te są z sobą tożsame, co jasno wynika choćby z faktu, iż sąd może wykonywać czynności procesowe w zakresie innych etapów postępowania karnego np. w trakcie postępowania przygotowawczego. Zaznaczyć należy jednak, iż kwestie z tym związane zasadniczo pozostaną poza przedmiotem niniejszej rozprawy.

~ 79 ~

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, iż jedyną możliwością jaka pozostaje jest występowanie wspólnych obszarów zakresów stosowania właściwości rzeczowej i funkcjonalnej. Zgodnie z powszechnie przedstawianą definicją właściwości funkcjonalnej, zakres jej stosowania pochłania zakres stosowania właściwości rzeczowej, w mojej ocenie nie można się z tym do końca zgodzić. Mając na uwadze wszystkie definicje właściwości funkcjonalnej, możemy dojść do wniosku uprawnienie do rozpoznania sprawy jako całości przed sądem I instancji nie zawiera się w jej zakresie, jednak poszczególne czynności składające się na rozpoznanie już tak. W związku z powyższym w mojej ocenie można dojść do wniosku, iż zakres stosowania właściwości rzeczowej zawiera się w zakresie stosowania właściwości funkcjonalnej częściowo, obejmując te wszystkie czynności procesowe wykonywane przez sądy, które składają sie na rozpoznanie sprawy przed sądem I instancji. I w tym aspekcie właściwości funkcjonalna będzie przedmiotem analizy w zakresie niniejszej pracy. Poza zakresem stosowania właściwości funkcjonalnej, pozostanie natomiast właściwości rzeczowa rozumiana jako uprawnienie sądu do rozpoznania sprawy przed sądem I instancji jako całości.

Rozważając zakres definicji właściwości funkcjonalnej należy zastanowić się również nad pytaniem czy z właściwością funkcjonalną sądu należy również wiązać instancyjność?

Kodeks postępowania karnego w art. 24 § 2 k.p.k., art. 25 § 3 k.p.k. oraz art. 26 k.p.k.

przewiduje, że odpowiednio sąd rejonowy, sąd okręgowy i sąd apelacyjny są zobowiązane do rozpoznawania środków odwoławczych. Część przedstawicieli nauki procesu karnego wskazuje, że wymienione powyżej przepisy procedury karnej kształtują właściwość funkcjonalną powyższych sądu.²²⁷ Rozpoznanie środka odwoławczego przez sąd stanowi postępujący po sobie łańcuch czynności lub grup czynności procesowych, dlatego w świetle powyższych okoliczności nie sposób stwierdzić, że rozpoznawanie środków odwoławczych będzie znajdowało się poza zakresem właściwości funkcjonalnej sądu. Przedmiotem oceny, oczywiści w odpowiednim stopniu, w zakresie niniejszej pracy będzie również ten aspekt właściwości funkcjonalnej.

Wszystkie powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że przez właściwość funkcjonalną należy rozumieć zakres czynności procesowych oraz grupy czynności procesowych należących do kompetencji danych sądów. W skład właściwości funkcjonalnej wchodzi również uprawnienie do rozpatrywania konkretnych spraw jako sąd pierwszej

227 Zob. E.L. Wendrychowska, Składy i właściwość sądu w nowym kodeksie postępowania karnego (w:) Nowe uregulowania prawne w Kodeksie postępowania karnego z 1997 roku pod red. P. Kruszyńskiego. Dom wydawniczy ABC 1999 r. str. 124-126.

~ 80 ~

instancji, rozumianego jako następujący po sobie łańcuch czynności lub grup czynności procesowych oraz uprawnienie do rozpoznawania środków odwoławczych w zakresie określanym przepisami rangi ustawowej. Najszerszą właściwość funkcjonalną posiadają sądy rejonowe, będące podstawowymi sądami w polskim systemie sądowniczym.²²⁸

Ostatnią z właściwości ogólnych jest właściwość miejscowa, określana także jako właściwość pozioma lub terytorialna, uregulowana w art. 31 i 32 k.p.k. Nauka procesu karnego definiuje ją jako „uprawnienie do dokonania czynności procesowej lub zespołu czynności ze względu na umiejscowienie sprawy, w których czynność (czynności) ma być dokonana…”²²⁹ Definicja ta na wstępie wydaje się być sformułowana w sposób niejednoznaczny, albowiem możemy zauważyć, że poprzez odwołanie się w niej do uprawnienia do dokonania czynności procesowych, łączy się niejako z definicją właściwości funkcjonalnej. Pamiętać należy jednak, iż proces karny jako całość prowadzony w przedmiocie ustalenia odpowiedzialności karnej osoby za zarzucony jej czyn przestępczy stanowi zespół czynności procesowych, dlatego definicję tę w tym zakresie uznać należy za prawidłową.

Podstawowym zadaniem właściwości miejscowej jest ustalenie, który imiennie z sądów danego rzędu, wyznaczonego w pierwszej kolejności za pośrednictwem reguł właściwości rzeczowej, jest uprawniony oraz jednocześnie zobowiązany do rozpoznania sprawy. Najważniejszym narzędziem służącym do określenia tej właściwości jest miejsce popełnienia przestępstwa. Jednak regulacje karno-procesowe w tym zakresie przewidują również inne podstawy oznaczenia właściwości miejscowej.²³⁰ Mając na uwadze przedstawioną powyżej definicję oraz znaczenie właściwości funkcjonalnej, możemy dojść do wniosku, że proponowane przez A. Gaberle definicje powyższych odmian właściwości krzyżują się. Brak jest podstaw do uznania, że do zakresu właściwości miejscowej można zaliczyć uprawnienie do określenia sądu imiennie właściwego do przeprowadzenia poszczególnej czynności procesowej. Zasadnym jest jednak wskazać, iż właściwość funkcjonalna w myśl przedstawionej powyżej definicji ma za zadanie wskazanie sądu imiennie właściwego do wykonania czynności procesowej, dlatego dla jej określenia niezbędnym będzie posłużenie się również kryteriami właściwości miejscowej, w szczególności w sytuacji, gdy ustawodawca będzie określał sąd właściwy do wykonania

228 Por. R. Kmiecik, E. Skrętowicz, Proces... str. 147 – 148.

229 Zob. A. Gaberle, Leksykon..., str. 325.

230 Por. T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie..., str. 235-236.

~ 81 ~

konkretnej czynności procesowej jako sąd właściwy do rozpoznania sprawy, chyba że stosuje odmienne kryteria lub określa imiennie sąd w przepisie procesowym.

Drugą podstawową, obok właściwości ogólnej, jest grupa właściwości szczególnych.

Składa się ona z dwóch rodzajów, które można usystematyzować w dwóch podgrupach.

Podgrupami tymi są właściwość z łączności spraw oraz właściwość z przekazania, zwana również właściwością z delegacji.²³¹

Właściwości szczególne przewidują możliwość odstąpienia w określonych przypadkach od zasad właściwości ogólnej i wyznaczenia sądu odpowiedniego do rozpoznania sprawy na bazie innych kryteriów niż te, które zostały przewidziane w regulacji właściwości rzeczowej czy miejscowej.

Pierwszą z właściwości szczególnych jest właściwość z łączności sprawy uregulowana w art. 33 i 34 k.p.k., która umożliwia odstąpienie od właściwości rzeczowej oraz miejscowej.

Uzasadnieniem jej stosowania jest przede wszystkim, choć nie tylko, ekonomika procesowa oraz obowiązek rzetelnego i wszechstronnego zbadania powiązanych ze sobą czynów. Daje ona możliwość połączenia ze sobą kilku spraw karnych i rozpatrywania ich przez jeden sąd.

We właściwości z łączności spraw możemy wyodrębnić łączności podmiotową, polegającą na rozpoznaniu w jednej sprawie kilku przestępstw tej samej osoby. Drugą odmianą właściwości z łączności spraw jest łączność przedmiotowa, występująca w przypadku, gdy pomiędzy danymi przestępstwami istnieją związki rzeczowe, np. przestępstwo sprawcy głównego oraz podżegacza, czy pomocnika. Ostatnią z odmian właściwości z łączności spraw jest łączność podmiotowo-przedmiotowa, zwana również łącznością mieszaną, w której występują przesłanki obu powyższych odmian łączności.²³²

Drugą podgrupą właściwości szczególnych są właściwości z przekazania sprawy zwane także właściwością z delegacji. Ta podgrupa stanowi odstępstwo tylko od właściwości miejscowej i stwarza możliwość przekazania sprawy innemu, równorzędnemu sądowi poprzez decyzję sądu wyższego rzędu lub inny uprawniony do tego sąd.

Pierwszą z powyższych pięciu właściwości z delegacji występujących obecnie w naszym systemie prawa karnego procesowego, jest przekazanie sprawy w związku z zamieszkiwaniem przez większość osób wezwanych z dala od sądu właściwego, natomiast blisko sądu, do którego spawa ma być przekazana. Jest ona uregulowana w art. 36 k.p.k..

Drugim rodzajem właściwości z delegacji jest przekazanie sprawy ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości, uregulowana w art. 37 k.p.k.. Trzecią i zarazem ostatnią odmianą

231 Por. T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie..., str. 236-241.

232 Por. K. Marszał, Proces..., str. 200–201.

~ 82 ~

właściwość z delegacji, uregulowaną w Kodeksie postępowania karnego, jest uprawnienie do przekazania sprawy w konsekwencji braku możliwości utworzenia składu orzekającego w sądzie właściwym na podstawie przepisów o właściwości ogólnej, uregulowana w art. 43 k.p.k.. Czwartym rodzajem właściwości z delegacji jest, uregulowana w ustawie przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego, właściwość z przekazania w związku z niebezpieczeństwem przedawnienia karalności przestępstwa, zarzuconego oskarżonemu czynu w sądzie właściwym na podstawie reguł właściwości ogólnej, uregulowana w art. 11 p.w.k.p.k.. Ostatnim rodzajem właściwości z delegacji jest właściwość z przekazania sprawy karnej skarbowej w związku z obawą przedawnienia karalności przestępstw w sądzie właściwym, uregulowana w art. 116a k.k.s..

Właściwość ogólna ma za zadanie określenie konkretnego sądu, w którym ma być rozstrzygana sprawa, natomiast właściwość szczególna ma za zadanie usprawnić działanie sądów tak, by ich funkcjonowanie było wydajniejsze, jednocześnie ma ona zabezpieczyć jednostki przed sytuacjami, gdy z jakichś powodów nie można rozpatrzyć sprawy, np. brak sędziów zdolnych do jej rozstrzygnięcia.

Zauważyć należy, że wprowadzenie takiego podziału przez ustawodawcę ma charakter porządkujący. Wykształcenie reguł ogólnych oraz przypadków, kiedy zachodzą wyjątki od tych reguł, ma bez wątpienia zapewnić taki podział właściwości, aby możliwe było logiczne i sprawne ich stosowanie. Wydaje się jednak, że funkcja porządkowa takiego podziału choć najbardziej oczywista, nie jest jedyną, jaka pojawiła się w zamiarze ustawodawcy. Powyższy podział można uznać również za próbę ukształtowania pewnego modelu rozpoznawania

Zauważyć należy, że wprowadzenie takiego podziału przez ustawodawcę ma charakter porządkujący. Wykształcenie reguł ogólnych oraz przypadków, kiedy zachodzą wyjątki od tych reguł, ma bez wątpienia zapewnić taki podział właściwości, aby możliwe było logiczne i sprawne ich stosowanie. Wydaje się jednak, że funkcja porządkowa takiego podziału choć najbardziej oczywista, nie jest jedyną, jaka pojawiła się w zamiarze ustawodawcy. Powyższy podział można uznać również za próbę ukształtowania pewnego modelu rozpoznawania