Umiędzynarodowienie procesu tworzenia innowacji i wiedzy w warunkach gospodarki internetowej
4. Innowacje i wiedza bez granic
resowań lub wartości, ale tworzonych przez osoby często bardzo różniące się pod względem innych czynników, np . miejsca zamieszkania, wykształcenia czy religii .
Środowisko gospodarki internetowej sprzyja dążeniu do wiedzy (inspiruje), kreatywności, szerokiej wymianie spostrzeżeń, opinii, wiedzy i doświadczeń . W tych warunkach źródłem innowacji może być każdy – konsument, klient, osoba bez do‑
świadczenia i specjalistycznej wiedzy, w każdym wieku, pochodząca z każdego kraju . Wykorzystanie internetu sprzyja zatem internacjonalizacji sfery innowacji i wiedzy oraz wpływa na zmiany jej form .
4. Innowacje i wiedza bez granic
Dziś wystarczy mieć komputer i dostęp do internetu, aby wnieść swój wkład do wspólnej, internetowej bazy wiedzy . Z synergicznego i kumulatywnego wykorzysta‑
nia ludzkich i technicznych zasobów tworzy się tzw . zbiorowa inteligencja (collective intelligence)9 czy inaczej – globalny mózg (global brain)10 . W tych warunkach formy internacjonalizacji procesu tworzenia innowacji i wiedzy nie są modyfikacją dotych‑
czas istniejących, ale stanowią zupełnie nowe rozwiązania w tej sferze . Mogą służyć rozwiązywaniu wszelkiego rodzaju problemów, w tym problemów globalnych, oraz mogą być wykorzystywane przez wszystkie podmioty – zarówno duże, jak i małe przedsiębiorstwa, agencje rządowe, organizacje naukowe i edukacyjne . Biorąc pod uwagę naturę internetu, należy zaznaczyć, iż są one nie tylko formami umiędzynaro‑
dowienia, lecz także w wielu przypadkach stanowią formy globalizacji . Ze względu na ich niesformalizowany charakter może się też okazać, że przy ich zastosowaniu nie dojdzie jednak do internacjonalizacji tworzenia innowacji i wiedzy . Brak granic
9 Badania nad wykorzystaniem inteligencji zbiorowej prowadzi MIT Center for Collective Intelli‑
gence w ramach projektu COINs, http://cci .mit .edu/research/coins .html, sierpień 2013 .
10 A .C . Revkin, Exploring Humanity’s Evolving ‘Global Brain’, interview with T .W . Malone, „The New York Times”, December 3, 2012, http://dotearth .blogs .nytimes .com/2012/12/03/exploring‑humanitys‑
evolving‑global‑brain/?_r=0, sierpień 2013 .
i zaproszenie wszystkich do współpracy nie musi wywołać odpowiedniej reakcji . Znaczna różnorodność tych form nie pozwala na ich pełną prezentację w niniejszym opracowaniu, zatem wymienione poniżej formy należy potraktować jako przykłady .
Do najprostszych form umiędzynarodowienia należy zaliczyć tworzenie przez firmy własnych stron internetowych w różnych wersjach językowych w celu umożli‑
wienia klientom, partnerom i wszystkim innym osobom współtworzenia innowacji . Dzięki zastosowaniu tego narzędzia firmy otrzymują nie tylko propozycje czy su‑
gestie nowych rozwiązań, lecz także przeprowadzają proces ich selekcji, najczęściej poprzez głosowanie .
Kolejną formę stanowi korzystanie z blogów jako globalnego lub regionalnego źródła inspiracji11 . Bardzo podobne co do istoty jest korzystanie z informacji zamiesz‑
czanych w sieci przez osoby bardzo dobrze znające się na danej kategorii produktu lub usługi i godne zaufania (tzw . webmavens)12 . Dostarczają one bardzo aktualnej, eksperckiej, opartej na doświadczeniu wiedzy na temat wad i zalet danego produktu lub usługi, co może stanowić inspirację i przyśpieszyć proces tworzenia innowacji .
W sferze tworzenia wiedzy na etapie edukacji, uczniowie i studenci nie są już zdani na kompetencje jednego nauczyciela, ale niezależnie od lokalizacji geograficznej mają dostęp online do swoich rówieśników uczących się w innych krajach, światowej klasy specjalistów i mogą brać udział w zagranicznych kursach i programach nauczania13 . Wykorzystanie internetu umożliwia także umiędzynarodowienie infrastruktury naukowo ‑badawczej . Istotą tej formy internacjonalizacji procesu tworzenia wiedzy jest rozproszenie systemu przetwarzania danych poprzez wykorzystanie udostępnio‑
nych mocy obliczeniowych komputerów osobistych podłączonych do internetu14 . Stworzony w ten sposób superkomputer rozlokowany na całym świecie jest wy‑
korzystywany w szczególności do rozwiązywania złożonych problemów w oparciu o przetwarzanie bardzo dużej ilości danych .
Innym sposobem umiędzynarodowienia tworzenia innowacji jest bezpośrednie zadawanie pytań ekspertom poprzez strony oferujące takie możliwości . Pierwszą
11 Przykładem jest AfriGadget .com, na którym prezentowane są pomysłowe rozwiązana z różnych krajów afrykańskich i który jest źródłem inspiracji dla osób zamieszkujących ten region . http://www . afrigadget .com, sierpień 2013 .
12 A . Davidson, J . Copulsky, Managing Webmavens: Relationships with Sophisticated Customers via the Internet Can Transform Marketing and Speed Innovation, „Strategy & Leadership” 2006, Vol . 34, No . 3, Emerald Group Publishing Limited, s . 14–22 .
13 Na przykład takie kursy oferuje MIT, http://ocw .mit .edu/index .htm, Stanford, http://online .stan‑
ford .edu/courses, sierpień 2013 . Wielką popularnością cieszy się Coursera, gdzie ponad 100 instytucji oferuje bezpłatnie ponad 600 kursów, http://www .coursera .org .
14 Forma wykorzystana w projekcie realizowanym przez Uniwersytet Stanford wraz z Uniwersytetem Medycznym Stanford pod nazwą Folding@home, obecnie obejmujący już blisko 250 tysięcy osobistych komputerów z całego świata . http://folding .stanford .edu/, sierpień 2013 .
87
Umiędzynarodowienie procesu tworzenia innowacji i wiedzy w warunkach gospodarki...
powstałą stroną świadczącą usługi bezpłatnego uzyskiwania odpowiedzi od eksper‑
tów, działającą na dużą skalę, jest AllExperts .com . Stanowi ona rewolucyjny w swej istocie organiczny skład wiedzy i jest porównywana do biblioteki, w której zamiast książek zgromadzeni są ludzie15 .
Bardziej złożoną formą jest tworzenie własnych platform internetowych, które przypominają swego rodzaju forum, gdzie każdy może zaprezentować własne pro‑
pozycje rozwiązania przedstawionego problemu, analizować, komentować i rozwijać propozycje innych osób oraz wybierać najlepsze rozwiązania16 . W taki projekt naj‑
częściej zaangażowani są również eksperci .
Zamiast tworzyć własną platformę można skorzystać z pośrednictwa istniejących już platform, będących swoistym rynkiem idei i pomysłów, gdzie oferty rozwiązania konkretnych, ale bardzo różnych ze względu na charakter problemów przedstawiane są całej społeczności internetowej, pochodzącej z bardzo różnych krajów . Za najlep‑
sze rozwiązanie przewidziana jest najczęściej wysoka nagroda finansowa . Zadaniem platformy jest zapewnienie dostępu do globalnej społeczności talentów i kierowanie całym procesem tworzenia innowacji17 .
Poza formami umiędzynarodowienia opartymi w całości na wykorzystaniu internetu oraz sprowadzającymi się do szeroko rozumianej wirtualnej współpracy, istnieją także rozwiązania z pogranicza świata wirtualnego i realnego . Taką formę stanowi Hub, który jest siecią globalnej współpracy online rozszerzoną o spotkania i łączność offline . Istotą tego przedsięwzięcia jest połączenie wirtualnej, fizycznej i społecznej przestrzeni . Hub jest swego rodzaju ośrodkiem pełniącym częściowo funkcje laboratorium, a częściowo inkubatora przedsiębiorczości i centrum wspól‑
noty . Przestrzeń, jaką tworzy Hub, jest miejscem spotkań ludzi różnej narodowości i bezpośredniej wymiany myśli, doświadczeń i wiedzy, oferuje dostęp do unikalnego ekosystemu zasobów, inspiracji i profesjonalnej infrastruktury umożliwiającej pracę, spotkania, naukę i w efekcie realizację innowacyjnych pomysłów i projektów18 .
15 http://www .allexperts .com/central/service .htm, sierpień 2013 .
16 Przykładem może być platforma Climate CoLab, stworzona przez MIT Center for Collective Intelligence, której celem jest znalezienie rozwiązania problemu zmian klimatu na ziemi . Platforma ta zgromadziła społeczność ponad 5 300 osób (lipiec 2013) i przedstawiono na niej już setki propozycji rozwiązania problemu pochodzące z bardzo różnych krajów . Por . http://climatecolab .org/web/guest/
about, sierpień 2013 .
17 Najbardziej znanym przykładem takiej platformy jest InnoCentive . W lipcu 2013 r . miała zareje‑
strowanych już prawie 300 000 osób z blisko 200 krajów . http://www .innocentive .com/about‑innocentive/
facts‑stats, sierpień 2013 . Największą platformą jest TopCoder, która specjalizuje się w oprogramowaniu . Jej społeczność liczy ponad 500 000 osób z 238 krajów (lipiec 2013) . http://www .topcoder .com/blog/
open‑innovation‑community‑topcoder‑500000/, sierpień 2013 . Inne przykładowe tego typu platformy to Kaggle, Spigit, NineSigma .
18 Por .: http://www .impacthub .net/, http://www .hubculture .com/, sierpień 2013 .
Niektóre z wymienionych wyżej form znajdują się jeszcze na stosunkowo wcze‑
snym etapie rozwoju, ale część z nich wykorzystywana jest już na znaczną skalę . Wszystkie jednak charakteryzują się otwartością, poszukiwaniem inspiracji, wiedzy i innowacji na zewnątrz organizacji poprzez włączenie w ten proces całej globalnej społeczności oraz nieformalnymi, luźnymi i czasowymi powiązaniami . Wspólną ich podstawę, poza oczywiście wykorzystaniem internetu, stanowi chęć dzielenia się (często bezpłatnego) wiedzą, doświadczeniem, a nawet mocą obliczeniową swoich komputerów .