Zjawisko globalnych nierównowag w gospodarce światowej – przyczyny i sposoby wyeliminowania
3. Perspektywy problemu globalnych nierównowag
W literaturze przedmiotu wskazuje się na konieczność podjęcia odpowiednich działań zmierzających do wyeliminowania problemu globalnych nierównowag w gospodarce światowej . K . Beaton, C . de Resende, R . Lalonde, S . Snudden uważają, że niezbędne jest dokonanie całego zestawu kompleksowych działań obejmujących cztery podstawowe elementy . Po pierwsze, inicjowanie systematycznego wzrostu oszczędności prywatnych w USA, po drugie, przyspieszenie konsolidacji fiskalnej w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo, po trzecie, podjęcie odpowiednich dostosowań kursów walutowych i wreszcie, po czwarte, wdrażanie polityk mających na celu pobudzenie popytu wewnętrznego w krajach azjatyckich . Zdaniem wspo‑
mnianych ekonomistów trzy pierwsze działania mają przyczynić się do stopniowego spadku deficytu na rachunku obrotów bieżących w Stanach Zjednoczonych, zaś
9 T . Fic, A . Orazgani, Growth Risks for the EU Emanating from Global Imbalances, „European Eco‑
nomy” 2013, No . 483, Aril, s . 1–39 .
10 A . Ivanova, Current Account Imbalances: Can Structural Policies Make a Difference?, „International Monetary Fund Working Paper” 2012, No . 61, s . 1–34 .
ostatnie przedsięwzięcie ma na celu zmniejszenie nadwyżki w bilansach obrotów bieżących gospodarek azjatyckich11 .
Zdaniem B . Eichengreena Chiny w niedalekiej przyszłości wzmocnią między‑
narodową pozycję juana poprzez wprowadzenie pełnej wymienialności waluty, rozwój płynnych rynków finansowych oraz liberalizację dostępu do tych rynków . Jego zdaniem, juan stanie się główną walutą rezerwową po 2030 r ., co przyczyni się do ograniczenia problemu globalnych nierównowag . Do tego czasu będą istnieć trzy waluty międzynarodowe, tzn . dolar, euro i jen12 .
Z kolei R . Mundell proponuje oparcie międzynarodowego systemu walutowego na parze euro–dolar, co wyeliminuje wzajemne wahania kursów tych walut . Koszyk walutowy globalnej waluty może być poszerzony w przyszłości o funta szterlinga, franka szwajcarskiego, jena czy juana, co ustabilizuje sytuację na międzynarodowych rynkach finansowych i przyczyni się do ograniczenia skali globalnych nierówno‑
wag13 .
Podobnie I . Mateos y Lago, R . Duttagupta i R . Goyal proponują odejście od systemu jednej dominującej waluty na rzecz koszyka walut, co zmusi główne kraje świata do współpracy finansowej i zarazem będzie przeciwdziałać powstawaniu i pogłębianiu się globalnych nierównowag14 .
Alternatywnym rozwiązaniem wobec systemu opartego na koszyku walut pro‑
wadzącym do ograniczenia zjawiska globalnych nierównowag może być zdaniem P . Subacchi dążenie do zwiększenia roli Specjalnych praw ciągnienia (SDR) w roli waluty międzynarodowej . Wykorzystanie SDR opartego na najsilniejszych walutach może ułatwić zarządzanie rezerwami walutowymi, ograniczyć konieczność tworzenia portfela wielowalutowego i rozszerzyć korzyści z tytułu emisji waluty międzynaro‑
dowej na wszystkie kraje, których waluty tworzą koszyk SDR15 .
Natomiast zdaniem O . Blancharda należy oczekiwać poprawy kondycji finansów publicznych USA, spadku stopy oszczędności i wzrostu konsumpcji w Chinach, aprecjacji juana i redukcji nadwyżki na rachunku obrotów bieżących Chin . Jest to
11 K . Beaton, C . de Resende, R . Lalonde, S . Snudden, Prospects for Global Current Account Rebalan‑
cing, „Bank of Canada Discussion Paper” 2010, No . 4, April, s . 1–39 .
12 B . Eichengreen, The Renminbi as an International Currency, University of California, Berkeley, http://www .econ .berkeley .edu/~eichengr/renminbi_international_1‑2011 .pdf, sierpień 2013, s . 1–9 .
13 R . Mundell, Shaping the Future of the International Monetary System, paper presented on confe‑
rences, National Bank of Poland, Warsaw 2010, 26 May .
14 I . Mateos y Lago, R . Duttagupta, R . Goyal, The Debate on the International Monetary System, International Monetary Fund Staff Position Note, Washington 2009, November 11, s . 1–25 .
15 P . Subacchi, Introduction: No New Bretton Woods, but a System in Flux, w: Beyond the Dollar, Re‑
thinking the International Monetary System, eds . P . Subacchi, J . Driffill, Royal Institute for International Affairs, Chatham House, London 2010, s . 1–9 .
51
Zjawisko globalnych nierównowag w gospodarce światowej – przyczyny i sposoby...
optymalna droga do ograniczenia globalnych nierównowag i osiągnięcia zrówno‑
ważonego globalnego wzrostu gospodarczego16 .
Również działalność Światowej Organizacji Handlu (WTO) może pomóc w zmniejszeniu problemu globalnych nierównowag poprzez działania prowadzące do większego otwarcia krajów w handlu usługami i w obszarze zamówień publicznych . Liberalizacja handlu usługami może pomóc w rozwiązaniu niektórych problemów strukturalnych, prowadzących do nadwyżek na rachunku obrotów bieżących . Ponadto wiele krajów z deficytem obrotów handlowych ma nadwyżki w handlu usługami, co w sytuacji większej liberalizacji usług może pomóc w zrównoważeniu rachunku obrotów bieżących .
Zakończenie
Na podstawie przeprowadzonych badań literaturowych stwierdzono, że do najważ‑
niejszych determinant globalnych nierównowag można zaliczyć nadwyżkę globalnych oszczędności, prowadzoną politykę merkantylistyczną w krajach Azji Wschodniej i zaburzenia na międzynarodowych rynkach finansowych .
Rezultaty przeprowadzonych badań mają istotne znaczenie z makroekono‑
micznego punktu widzenia, zjawisko globalnych nierównowag wywołuje bowiem ogromne zaburzenia w pojedynczych krajach i grupach krajów . Mianowicie znaczące nadwyżki lub deficyty na rachunkach obrotów bieżących mogą wywoływać chro‑
niczne nadwyżki lub deficyty w budżetach krajowych poprzez tzw . efekt deficytów bliźniaczych . Dodatkowo nierównowagi na rachunkach obrotów bieżących wpływają na międzynarodową pozycję konkurencyjną gospodarek, ceny towarów, usług, walut i czynników produkcji . Dlatego też, znając główne czynniki determinujące zjawisko globalnych nierównowag, jest możliwe skonstruowanie takiego programu działań, który ograniczy to zjawisko w gospodarce światowej .
Literatura cytowana
Aizenman J ., Sengupta R ., Global Imbalances: Is Germany the New China?, A Skeptical View,
„Open Economies Review” 2011, Vol . 22, Is . 3, s . 387–400 .
Beaton K ., de Resende C ., Lalonde R ., Snudden S ., Prospects for Global Current Account Reba‑
lancing, „Bank of Canada Discussion Paper” 2010, No . 4, April, s . 1–39 .
16 O . Blanchard, Lessons of the Global Crisis for Macroeconomic Policy, International Monetary Fund, Washington 2009, February, s . 1–17 .
Belke A ., Dreger C, Current Account Imbalances in the Euro Area: Catching up or Competitive‑
ness?, German Institute for Economic Research, „Discussion Papers of DIW Berlin” 2011, No . 1106, s . 1–21 .
Bernanke B ., The Global Saving Glut and the U.S. Current Account Deficit, speech delivered at the Sandridge Lecture, Virginia Association of Economists, Richmond 2005 .
Blanchard O ., Lessons of the Global Crisis for Macroeconomic Policy, International Monetary Fund, Washington 2009, February .
Blanchard O ., Milesi ‑Ferretti G .M ., (Why) Should Current Account Balances Be Reduced?,
„International Monetary Fund Economic Review” 2012, No . 60, s . 1–15 .
Cheung C ., Furceri D ., Rusticelli E ., Structural and Cyclical Factors behind Current Account Ba‑
lances, Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD), Paris 2010 . Chinn M .D ., Prasad E ., Medium ‑Term Determinants of Current Accounts in Industrial and
Developing Countries: An Empirical Exploration, „Journal of International Economics”
2001, No . 59(1), s . 1–39 .
Eichengreen B ., The Renminbi as an International Currency, University of California, Berkeley, http://www .econ .berkeley .edu/~eichengr/renminbi_international_1‑2011 .pdf, sierpień 2013 .
Fic T ., Orazgani A ., Growth Risks for the EU Emanating from Global Imbalances, „European Economy” 2013, No . 483, April, s . 1–39 .
Globalization and Inflation, World Economic Outlook, International Monetary Fund, Wa‑
shington 2006, April .
Ivanova A ., Current Account Imbalances: Can Structural Policies Make a Difference?, „Interna‑
tional Monetary Fund Working Paper” 2012, No . 61, s . 1–34 .
Mateos y Lago I ., Duttagupta R ., Goyal R ., The Debate on the International Monetary System, International Monetary Fund Staff Position Note, Washington 2009, November 11 . Mendoza E .G ., Quadrini V ., Rios ‑Rull J ., Financial Integration, Financial Deepness and Global
Imbalances, „Journal of Political Economy” 2009, No . 117(3), s . 371–410 .
Mundell R ., Shaping the Future of the International Monetary System, Paper Presented on Con‑
ferences, National Bank of Poland, Warsaw 2010, 26 May .
Subacchi P ., Introduction: No New Bretton Woods, but a System in Flux, w: Beyond the Dollar, Rethinking the International Monetary System, eds . P . Subacchi, J . Driffill, Royal Institute for International Affairs, Chatham House, London 2010 .
53
Zjawisko globalnych nierównowag w gospodarce światowej – przyczyny i sposoby...
The Phenomenon of Global Imbalances in The World Economy – Causes and Methods of Elimination
Abstract
The aim of the study is to identify the factors determining the phenomenon of global imbalances in countries with different levels of economic development and to identify ways to solve this problem . Research method based on the literature study in the field of international economics was used in the paper . The results are important mainly from a macroeconomic point of view, because the imbalances in the current account deficit may cause chronic surpluses or deficits in national budgets by the so‑called the effect of twin deficits . In addition, external imbalances affect the international competitiveness of economies, prices of goods, services, currencies and production factors .
Keywords: current account balance, European monetary union (EMU), exchange rate, financial imbalances, global imbalances, twin deficits, world economy
55
Brak zachowania względnego parytetu siły nabywczej w strefie euro – wnioski dla Polski