Utworzony został w 2002 r. z połączenia Katedr: Hodowli Bydła i Produkcji Mleka, Hodowli Drobiu, Hodowli Koni, Hodowli Owiec i Zwierząt Futerkowych oraz Hodowli Trzody Chlewnej. Instytutem kieruje dyrektor – prof. dr hab. Tadeusz Szulc, a jego zastępcą jest prof. dr hab. Bożena Patkowska-Sokoła.
W skład Instytutu wchodzą:
Zakład Hodowli Bydła i Produkcji Mleka – kierownik prof. dr hab. Aleksander Dobicki •
(do 2003 r.), prof. dr hab. Ryszard Ziemiński (2003–2005), a od 2005 r. prof. dr hab. Tadeusz Szulc;
Zakład Hodowli Drobiu – kierownik prof. dr hab. Bronisława Chełmońska (do 2005 r.), •
dr hab. Ewa Łukaszewicz (od 2005 r.);
Zakład Hodowli Koni i Jeździectwa – kierownik prof. dr hab. Henryk Geringer •
(do 2007 r.), dr hab. Ewa Jodkowska (od 2007 r.);
Zakład Hodowli Owiec i Zwierząt Futerkowych – kierownik prof. dr hab. Janusz Kuź-•
niewicz (do 2006 r.), prof. dr hab. Bożena Patkowska-Sokoła (od 2006 r.); Zakład Hodowli Trzody Chlewnej, kierownik prof. dr hab. Stanisław Jasek. •
Od lipca 2003 do marca 2006 r. obowiązki dyrektora Instytutu pełniła prof. dr hab. Bożena Patkowska-Sokoła, gdyż prof. Tadeusz Szulc pełnił w tym okresie funkcję wicemi-nistra (podsekretarza i sekretarza stanu) w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu.
W Instytucie utworzono laboratorium oceny i analiz mleka, utworzono pracownię oceny skór, pracownię oceny jaj, pracownię oceny i analiz mięsa oraz pracownię mikrobiologii i genetyki molekularnej. Instytut użytkuje wiwarium dydaktyczne (drób, małe przeżuwacze, króliki). Instytut nadzoruje też Rolniczą Stację Górską w Radomierzu o pow. blisko 300 ha, prowadzącą hodowlę bydła mięsnego (ok. 100 krów matek) na trwałych użytkach zielonych, a także fermę krów mlecznych w Swojcu (ok. 100 krów mlecznych). Z inicjatywy prof. Tadeusza Szulca w 1998 r. zmodernizowano fermę krów mlecznych w Swojcu, odbudowano i powiększono stado krów. W latach 2007–2011 zmodernizowano budynek admi-nistracyjny i wszystkie obiekty inwentarskie w Radomierzu. W 2009 r. oddano do użytku po całkowitej przebudowie wiwarium dla ptaków przy ul. Kożuchowskiej. W 2011 r. oddano do użytku nowoczesne wiwarium dla ptaków i wiwarium dla małych przeżuwaczy w Swojcu stanowiące nowoczesną bazę dydaktyczną i naukową. W latach 2003–2009 w Instytucie funkcjonowała Pracownia Organizacji Hodowli Zwierząt, a po jej rozwiązaniu kierownik – prof. dr hab. Andrzej Filistowicz wszedł w skład kadry naukowej Zakładu Hodowli Bydła i Produkcji Mleka.
Kadrę nauczycieli akademickich Instytutu stanowi 24 nauczycieli akademic-kich, w tym 7 z tytułem profesora, 7 posiadających stopień doktora habilitowanego i 10 ze stopniem doktora. W pracach Instytutu aktywny udział biorą emerytowani profe-sorowie: prof. dr hab. Bronisława Chełmońska, prof. dr hab. Andrzej Hibner, prof. dr hab. Jerzy Juszczak, prof. dr hab. Janusz Kuźniewicz, prof. dr hab. Wiesław Poznański i prof. dr hab. Ryszard Ziemiński.
Instytut prowadzi studia podyplomowe: „Hodowla koni i jeździectwo”, „Naukowe podstawy trening koni” oraz „Planowanie i organizacja hodowli zwierząt”, a także kursy: „Towaroznawstwo skór garbarskich i futrzarskich” wraz z SITR NOT Oddział Wrocław
DZIEJE UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO WE WROCŁAWIU
118
(z możliwością uzyskania kwalifikacji w zakresie oceny oraz wyceny skór garbarskich i fu-terkowych, a także okrywy włosowej) i z zakresu „Chemia i analizy mleka”.
Historia Zakładu Hodowli Bydła i Produkcji Mleka sięga roku 1945, kiedy to w ramach Katedry Szczegółowej Hodowli i Nauki o Żywieniu Zwierząt utworzonej na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej jej organizator i kierownik prof. dr Tadeusz Konopiński tworzył zręby Wydziału Rolnictwa i nauk zootechnicznych we Wrocławiu. W 1952 r., już na WSR i po-wołanym tu Wydziale Zootechnicznym, utworzony został Zakład Hodowli Bydła i Koni wchodzący w skład Katedry Szczegółowej Hodowli Zwierząt. Kierownikiem Katedry i Zakładu do chwili odejścia w roku 1965 na emeryturę był prof. Tadeusz Konopiński, następnie jego uczeń, wówczas docent dr hab. Jerzy Juszczak. W okresie instytutowej struktury Wydziału (lata 1970–1982) jednostka ta, jako Zakład Hodowli Bydła, Koni i Owiec, funk-cjonowała w ramach Instytutu Hodowli i Technologii Produkcji Zwierzęcej. W 1982 r. powołana została samodzielna Katedra o dzisiejszej nazwie. Kierownikiem jej do 1994 był prof. dr hab. Jerzy Juszczak, następnie prof. dr hab. Ryszard Ziemiński, prof. dr hab. Aleksander Dobicki, a obecnie prof. dr hab. Tadeusz Szulc.
Główne kierunki badań kontynuowanych w Zakładzie koncentrują się na zagadnieniach genetycznego i środowisko-wego uwarunkowania cech użytkowych bydła, zastosowania metod doskonalenia bydła oraz optymalizacji produkcji mleka i żywca wołowego, wykorzystania różnych metod krzyżowania oraz systemów odchowu cieląt z uwzględnieniem uwarunko-wań ich odporności immunologicznej. W dziedzinach tych
Zespół pracowników Katedry Hodowli Bydła i Produkcji Mleka (1995)
Zakład Hodowli Bydła i Produkcji Mleka (2011) od lewej w pierwszym rzędzie: M. Adamski, A. Zachwieja, J. Juszczak, T. Szulc, R. Ziemiński, A. Filistowicz, M. Kuczaj w drugim rzędzie: A. Wieliczko, A. Łoza, D. Sołtysik,
M. Lenarska, K. Paczyńska, K. Głowacka, J. Tumanowicz, A. Tomaszewski w trzecim rzędzie: M. Warchałowski, A. Zielak-Steciwko I. Newlacil, M. Demkowicz E. Pecka, A. Twardowska-Gołębiewska,
W y d z i a ł B i o l o g i i i H o d o w l i Z w i e r z ą t 119
Zakład współpracuje z ośrodkami zagranicznymi (Uniwersytety w Rostocku, Giessen, Brnie, Nitrze) oraz był organizatorem 18 konferencji naukowych, w tym 13 międzynarodowych.
W Zakładzie funkcjonują: Laboratorium Oceny i Analiz Mleka, Laboratorium Oceny i Analiz Mięsa oraz Pracownia Mikrobiologii i Genetyki Molekularnej.
Aktualnie w Zakładzie zatrudnionych jest 7 nauczycieli akademickich, w tym 2 profesorów, 3 doktorów habilitowanych i 2 doktorów.
Zakład Hodowli Drobiu utworzony został w 1953 r. jako Zakład wchodzący
w skład Katedry Szczegółowej Hodowli Zwierząt (w latach 1970–1982 Instytutu Hodowli i Technologii Produkcji Zwierzęcej), uzyskał w 1982 r. status Katedry o nazwie Katedra Hodowli Drobiu i Drobnego Inwentarza z Pracownią Hodowli Pszczół i Owadów Użyt-kowych, od 1993 r. o nazwie Katedra Hodowli Drobiu.
Działalność naukowa i dydaktyczna Zakładu koncentruje się na problemach rozrodu ptaków, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących doskonalenia metod pobierania nasienia i unasiennia-nia, badania zdolności reprodukcyjnej samców różnych gatunków ptaków domowych i dzikich, krzyżowania różnych gatunków i ras ptaków, wpływu czynników środowiskowych (szczególnie długości fal świetlnych) na zdolność reprodukcyjną ptaków, doskonalenia bio-technologicznych metod tworzenia rezerwy genetycznej, obejmujących głównie metody mrożenia nasienia oraz komórek blastomeralnych różnych gatunków ptaków.
W Zakładzie funkcjonują: Laboratorium Hodow-li Zarodków, Laboratorium Oceny Jaj, Pracownia Biolo-gicznej Analizy Lęgów i Pracownia Kriokonserwacji.
Pierwszym organizatorem Katedry (wówczas Zakładu) i jego kierownikiem w latach 1953–1974 był
Pracownicy Katedry Hodowli Drobiu (1995)
Zakład Hodowli Drobiu (2011)
od lewej w pierwszym rzędzie: A. Jerysz, E. Łukaszewicz, B. Dymkowska
w drugim rzędzie: J. Krzycki, J. Zawadzka, M. Chrzanowska, A. Kowalczyk
DZIEJE UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO WE WROCŁAWIU
120
z-ca prof. dr Ludwik Szopa, od 1975 r. prof. dr hab. Bronisława Chełmońska, a od 2004 r. dr hab. Ewa Łukaszewicz.
Aktualnie w Zakładzie zatrudnionych jest 3 nauczycieli akademickich i 2 doktorów.
Zakład Hodowli Koni i Jeździectwa powołany został jako samodzielna Katedra
w 1995 r. Powstał na bazie działającego od 1945 r. zespołu dydaktyczno-naukowego ho-dowli koni, początkowo w ramach Katedry Szczegółowej Hoho-dowli i Na-uki o Żywieniu Zwierząt (1945–1951), później Zakładu Hodowli Bydła i Koni, wchodzącego w skład Katedry Szczegółowej Hodowli Zwierząt (1951–1970), następnie Zakładu Hodowli Bydła, Koni i Owiec w In-stytucie Hodowli i Technologii Produkcji Zwierzęcej (1970–1982) oraz od 1982 r. aż do chwili powołania Katedry jako samodzielnego Zakładu Hodowli Koni.
Organizatorem dyscypliny hodowli koni był pracujący pod kie-rownictwem profesora Tadeusza Konopińskiego dr Bolesław Łukomski (1945–1950), następnie dr Stanisław Detkens (1950–1961), mgr Jan Woj-ciechowski (1962–1966), mgr Stanisław Łukomski (1967), mgr Krzysztof Gwara (1967–1969) i do 1995 r. – prof. dr hab. Zygmunt Sobczak, kiedy na stanowisko kierownika Katedry powołany został prof. dr hab. Henryk Geringer de Oedenberg. Od 2009 r. Katedrę prowadzi dr hab. Ewa Jod-kowska.
Działalność naukowa jednostki koncentrowała się początkowo na podstawowych zagadnieniach chowu i hodowli koni, szczególnie progra-mów hodowli koni śląskich, parametrów genetycznych i fenotypowych koni pełnej i czystej krwi oraz żywieniu koni wyścigowych i roboczych. W ostatnich latach główny przedmiot badań dotyczy szacowania wartości użytkowej i hodowlanej koni sportowych oraz wyścigowych, efektywności użytkowania rozpłodowego koni, zagadnień termoregulacji, behawioru, hodowli zachowawczej koni huculskich, a także rekreacji konnej.
Aktualnie w Zakładzie zatrudnionych jest 4 nauczycieli akademic-kich, w tym 1 profesor, 1 doktor habilitowany i 2 doktorów.
Pracownicy Katedry Hodowli Koni (1995)
Zakład Hodowli Koni i Jeździectwa od lewej na dole: Ewa Jodkowska,
Henryk Geringer de Oedenberg, Ewa Walkowicz od lewej na górze: Ewelina Jagła,
Justyna Śpiewak, Ewa Formicka, Maciej Dobrowolsaki
W y d z i a ł B i o l o g i i i H o d o w l i Z w i e r z ą t 121
Zakład Hodowli Owiec i Zwierząt Futerkowych, jako samodzielna
Katedra, powołany został w 1982 r. Wcześniej (w 1952 r.) utworzony został w ramach Katedry Szczegółowej Hodowli Zwierząt – Zakład o takiej samej nazwie, organizatorem którego i kierownikiem był zastępca prof. dr Marian Juny. W strukturze instytutowej Wydziału (lata 1970–1982) jednostka ta mieściła się jako grupa naukowo-dydaktyczna w ramach Zakładu Hodowli Bydła, Koni i Owiec (kierownik prof. dr hab. Jerzy Juszczak), wchodzącego w skład Instytutu Hodowli i Technologii Produkcji Zwierzęcej. Od roku 1966 Zakładem, później wspomnianą grupą naukowo-dydaktyczną, a następnie Katedrą, kierował najbliższy współpracownik prof. Junego i współorganizator Zakładu doc. dr Jan Stefanowicz. Po jego przejściu na emeryturę kierow-nictwo Katedry przejął prof. dr hab. Janusz Kuźniewicz (1990–2006), a od 2006 r. prof. dr hab. Bożena Patkowska-Sokoła.
Obok działalności dydaktycznej w Zakładzie realizowane były ba-dania dotyczące zagadnień stymulowania użytkowości mięsnej i wełnistej owiec, poprawy wskaźników rozrodu, ekonomicznych aspektów produkcji owczarskiej i zwierząt futerkowych, optymalizacji pracy hodowlanej tych gatunków oraz kompleksowej oceny skór i okrywy włosowej zwierząt fu-terkowych, a także badania nad składem i prozdrowotnymi właściwościami siary, mleka i mięsa owiec, które z dużymi sukcesami prowadzi prof. dr hab. Bożena Patkowska-Sokoła.
W Zakładzie funkcjonuje Pracownia Oceny Skór.
Aktualnie w Zakładzie zatrudnionych jest 6 nauczycieli akademickich, w tym 2 profesorów, 1 doktor habilitowany i 3 doktorów.
Pracownicy Katedry Hodowli Owiec i Zwierząt Futerkowych (1995)
Zakład Hodowli Owiec i Zwierząt Futerkowych (2011) od lewej: P. Nowakowski, K. Janiszewska, K. Chudoba, M. Janczak, R. Bodkowski, B. Patkowska-Sokoła, A. Ćwikła, J. Jabłońska-Gierlicz, M. Howis, G. Kuźniewicz
DZIEJE UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO WE WROCŁAWIU
122
Zakład Hodowli Trzody Chlewnej jako
samodzielna Katedra powołany został w 1982 r. na bazie istniejącego formalnie od 1952 r., a faktycznie od 1945 r. Zakładu, funkcjonującego do 1970 r. w ramach początkowo Katedry Szczegółowej Hodowli i Nauki o Żywieniu Zwierząt Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu i Poli-techniki, później Katedry Szczegółowej Hodowli Zwierząt Wydziału Zootechnicznego WSR, a od 1970 do 1982 r. w ramach Instytutu Hodowli i Technologii Produkcji Zwierzęcej. Zakład organi-zował dr Jerzy Kotliński, uczeń profesora Tadeusza Konopińskiego, wieloletni kierownik Zakładu i Ka-tedry oraz dyrektor Instytutu, w następnych latach doktor habilitowany, docent i profesor tytularny. Po przejściu prof. Kotlińskiego na emeryturę w 1990 r. kierownictwo Katedry objął jego uczeń prof. dr hab. Wiesław Poznański, a po nim w 1997 r. prof. dr hab. Stanisław Jasek.
Działalność naukowa i dydaktyczna Zakładu i Katedry ukierunkowana była na zagad-nienia chowu i hodowli świń, ze szczególnym uwzględnieniem ich fermowego utrzymania, wychowu prosiąt, stosowania różnych preparatów i mieszanek mineralnych w wychowie prosiąt, metod poprawy płodności i plenności macior.
Aktualnie w Zakładzie zatrudnionych jest 4 nauczycieli akademickich, w tym 1 pro-fesor, 2 doktorów habilitowanych i 1 doktor.
Pracownicy Katedry Hodowli Trzody Chlewnej (1995)
Zakład Hodowli Trzody Chlewnej (2011) od lewej w pierwszym rzędzie: P. Gajewczyk, S. Jasek, W. Poznański w drugim rzędzie: J. Akińcza, A. Jankowska, D. Knecht, A. Rak