Katedra Melioracji i Inżynierii Rolnej, poprzedniczka dzisiejszego Instytutu, jest najstarszą jednostką organizacyjną na Wydziale Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji. Została utworzona 15 grudnia 1945 r. Praktycznie, rozpoczęła swoją działalność 1 lutego 1946 r. po przyjeździe do Wrocławia prof. dr. hab. inż. Stanisława Baca, który zo-stał jej pierwszym kierownikiem. Tego samego dnia podjął pracę w Katedrze na stanowisku adiunkta inż. Jan Wierzbicki, a od 1 września jako młodszy asystent Rudolf Hohenberg. Nazwa Katedry ulegała zmianie – od 23 listopada 1951 r. jej nazwa brzmiała Katedra Melioracji Rolnych – zatrudnionych było 11 osób, a kierownikiem był prof. dr inż. Stanisław Bac. W 1954 r. zmieniono jej nazwę na Ka-tedrę Melioracji Rolnych i Leśnych z trzema zakładami: Melioracji Rolnych, Melioracji Leśnych, Rolniczego Wykorzystania Ścieków. W 1956 r. kierownictwo Katedry przejęła doc. mgr Maria Trzebińska. Funkcję tę pełniła aż do przejścia na emeryturę (1967). Od 1967 r. kierownikiem Katedry był doc. dr hab. Sta-nisław Marcilonek; utworzono też czwarty Zakład Organizacji i Mechanizacji Robót Melioracyjnych.
Po wprowadzeniu w uczelniach in-stytutowej struktury organizacyjnej dotych-czasową Katedrę przekształcono w Instytut Melioracji Rolnych i Leśnych z czterema zakładami:
Melioracji Rolnych – kierownik prof. •
dr hab. inż. Jan Szymański (1971–1988), doc. dr hab. Leszek Pływaczyk (od 1988 r.),
W y d z i a ł I n ż y n i e r i i K s z t a ł t o w a n i a Ś r o d o w i s k a i G e o d e z j i 165
Eksploatacji Systemów Melioracyjnych – kierownik prof. •
dr hab. Stanisław Marcilonek (1971–1988), doc. dr hab. inż. Krzysztof Nyc (od 1989 r.),
Organizacji i Technologii Robót Wodno-Melioracyjnych •
– kierownik doc. dr Donat Dejas,
Rolniczego Wykorzystania Ścieków – kierownik prof. •
dr hab. Józef Boćko (1967–1980), prof. dr hab. Jan Kutera (1980–1992).
W 1987 r. utworzono piąty Zakład Melioracji Odwadniających – kierownik doc. dr hab. Stanisław Ko-strzewa.
Dyrektorami Instytutu byli: prof. dr hab. Stanisław Marcilonek (1971–1991), prof. dr hab. Stanisław Kostrzewa (1991– 2006) oraz prof. dr hab. Leszek Pływaczyk (od 2006 r.) a zastępcami dyrektora: prof. dr hab. Jan Szy-mański (1971–1988), prof. dr hab. Stanisław Kostrzewa (1988–1991), prof. dr hab. Krzysztof Nyc (1991–1994 i 1997–2006), dr hab. inż. Andrzej Drabiński, prof. nadzw. (1994–1997), prof. dr hab. Marian Rojek (2006–2009) oraz dr Wojciech Łyczko (od 2009 r.)
Pracownicy Instytutu Kształtowania i Ochrony Środowiska
Od lewej w I rzędzie: Iwona Rybka (doktorantka), nieco wyżej Joanna Kajewska (doktorantka), Justyna Hachoł, Elżbieta Bondar-Nowakowska, Krystyna Stempniak, nieco wyżej Anna Pływaczyk, Leszek Pływaczyk;
w II rzędzie: Małgorzata Biniak-Pieróg, Krystyna Bryś, Czesława Krzyśków; w III rzędzie: Andrzej Żyromski, Alicja Lech, Daniel Skarżyński (doktorant),
Stanisław Kostrzewa, Krzysztof Nyc, nieco niżej Wojciech Łyczko, Grzegorz Janik; w IV rzędzie: Paweł Dąbek (doktorant), nieco wyżej Rafał Wójcik, Romuald Żmuda, Beata Olszewska, Grzegorz Pęczkowski, nieco dalej Marian Rojek, Wojciech Orzepowski; w V rzędzie: Piotr Klaus,
nieco dalej w prawo Józef Hulboj, Donat Dejas, Ryszard Klaus, Ryszard Pokładek, Zenon Zamiar, Tomasz Kowalczyk
(2010)
Pracownicy Instytutu Kształtowania i Ochrony Środowiska (1985)
DZIEJE UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO WE WROCŁAWIU
166
Wraz z powoływaniem nowych kierunków studiów i zmianami profili kształcenia stu-dentów Instytut rozszerzał liczbę swoich specjalności naukowo-dydaktycznych, a wraz z nimi zmianie ulegała jego nazwa: Instytut Melioracji Rolnych i Leśnych (1971–1992), Melioracji i Kształtowania Środowiska (1993–2000), Instytut Kształtowania i Ochrony Środowis ka (od 1 września 2000 r.). Od 1993 r. działały w Instytucie cztery zakłady: Inżynierii Ekologicznej i Oczyszczania Ścieków w Rolnictwie (kierownik – prof. dr hab. inż. Stanisław Kostrzewa), Melioracji i Bu downictwa Stawowego (kierownik – prof. dr hab. inż. Leszek Pływaczyk), Eksploatacji Systemów Melioracyjnych (kierownik – prof. dr hab. inż. Krzysztof Nyc) oraz Organizacji i Technologii Robót Melioracyjnych i Budowlanych (kierownik – doc. dr inż. Donat Dejas – do 1994 r., dr hab. inż. Andrzej Reinhard, prof. nadzw. AR – od 1994 r.), a także trzy laboratoria: wód i ścieków, melioracji i fizyki gleb, modelowania procesów śro-dowiskowych.
W roku 2001 w skład Instytutu została włączona jako Zakład – Katedra Agro- i Hydrometeorologii. Obecnie działają w Instytucie cztery zakłady: Agro- i Hydromete-orologii, (kierownik – dr hab. inż. Andrzej Żyromski, prof. nadzw.), Inżynierii Ekologicznej i Oczyszczania Ścieków (kierownik – prof. dr hab. inż. Anna Pływaczyk), Melioracji Wodnych (kierownik – dr hab. inż. Romuald Żmuda), Planowania, Realizacji i Eksploatacji Systemów Gospodarczo-Wodnych (kierownik – dr hab. inż. Elżbieta Bondar-Nowakowska, prof. nadzw.) i dodatkowo Obserwatorium Agro- i Hydrometeorologii Wrocław-Swojec.
W okresie minionych 65 lat (1946–2010) działalności Katedry, a następnie Instytutu zatrudnionych było łącznie 75 pracowników naukowo-dydaktycznych oraz 65 inżynieryjno- -technicznych i administracyjnych. Ich dorobkiem naukowym było wydanie 39 podręczników i skryptów, 1 776 publikacji naukowych oraz uzyskanie siedmiu patentów. 74 pracowników otrzymało stopień doktora, 24 doktora habilitowanego, 13 tytuł naukowy profesora.
W roku 2010 Instytut zatrudniał: trzy osoby z tytułem naukowym profesora, cztery ze stopniem doktora habilitowanego, ośmiu doktorów na stanowisku adiunkta, jednego doktora na stanowisku starszego wykładowcy, sześciu doktorantów, dziewięciu pracowników inżynie-ryjno-technicznych i administracyjnych. Ponadto w pracach Instytutu aktywnie uczestniczą pracownicy emerytowani: prof. dr hab. Stanisław Kostrzewa, prof. dr hab. Krzysztof Nyc, prof. zw. dr hab. Jan Kutera, prof. dr hab. Stanisław Bac (jr.) oraz doc. dr Donat Dejas.
Główne kierunki badań naukowych realizowanych w Instytucie obejmują następujące zagadnienia: doskonalenie technik oraz technologii odwadniania i nawadniania, a także eksploatacji systemów melioracyjnych, modelowanie obiegu wody w profilu glebowym, syste-mach wodno-melioracyjnych i terenach do nich przyległych, wpływ technologii i organizacja robót konserwacyjnych w ciekach na stan i jakość środowiska, wpływ spiętrzenia rzeki na warunki wodne doliny, melioracje miejskie i terenów zieleni, wpływ pogody i klimatu na wzrost, rozwój i plonowanie roślin.
Instytut w okresie 65-letniej działalności zorganizował ponad siedemdziesiąt regio-nalnych i ogólnopolskich konferencji oraz seminariów naukowych.
W historii Instytutu na trwałe zapisało się wielu pracowników, którzy już odeszli, a wśród nich profesorowie: Stanisław Bac, Józef Boćko, Stanisław Marcilonek, Stanisław Hus, Maria Trzebińska, Andrzej Reinhard oraz doktorzy: Ireneusz Pytel, Stanisław Nowiński i Jan Medyk.
W y d z i a ł I n ż y n i e r i i K s z t a ł t o w a n i a Ś r o d o w i s k a i G e o d e z j i 167
Pracownicy Katedry Planowania i Urządzania Terenów Wiejskich (1985)
katedra GoSpodarki przeStrzennej
Obecna Katedra Gospodarki Przestrzennej powstała w 2007 r. z przekształcenia Kate-dry Geodezyjnych Urządzeń Rolnych, powołanej w 1960 r. Funkcję kierownika pełnił opiekun (doc. dr inż. Roman Hlibowicki) powołany uchwałą Rady Wydziału. W 1962 r. kierownikiem został Marek Urban, który uzyskał stanowisko docenta i wraz z Czesławem Opalińskim, który przeszedł z Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych, zostali pierwszymi samo-dzielnymi pracownikami Katedry. W 1969 r., w ramach restrukturyzacji Uczelni, Wydziału i Oddziału, Katedra Geodezyjnych Urządzeń Rolnych stała się Katedrą Planowania i Urzą-dzania Terenów Wiejskich, z prof. dr hab. Markiem Urbanem jako jej kierownikiem.
W 1971 r., w ramach reorganizacji, Katedra przekształciła się w Katedrę Planowa-nia i UrządzaPlanowa-nia Terenów Wiejskich z prof. dr hab. Markiem Urbanem – kierownikiem. W 1973 r. do Katedry dołączono Zespół Planowania Przestrzennego z Katedry Budownictwa Wiejskiego i powstał Instytut Planowania i Urządzania Terenów Wiejskich (dyrektor prof. dr hab. Marek Urban, zastępca dyrektora doc. dr hab. arch. Zdzisław Pogodziński).
W 1982 r. w Instytucie utworzono dwa zakłady: Geodezyjnych Urządzeń Rolnych (kierownik – dr inż. Sylwester Zgoliński) oraz Planowania Przestrzennego i Kształtowania Środowiska (kierownik – prof. dr hab. Marek Urban). W 1982 r. zastępcą dyrektora został doc. dr hab. Mieczysław Stelmach, który po przejściu prof. dr. hab. Marka Urbana na eme-ryturę (1983) piastował funkcję dyrektora (1983–1990), a funkcję zastępcy doc. dr hab. inż. Zofia Więckowicz.
W latach 1985–1990 pracami Zakładu Geodezyjnych Urządzeń Rolnych kierował doc. dr hab. Mieczysław Stelmach, a Zakładu Planowania Przestrzennego i Kształtowania Środowiska – doc. dr hab. inż. Zofia Więckowicz.
W 1991 r. kierownictwo Instytutu objęła prof. dr hab. inż. Zofia Więckowicz, a w 1993 r. Instytut prze-kształcił się w Katedrę z dwoma zakładami: Geodezyjnych Urządzeń Rolnych (kierownik dr inż. Sylwester Zgoliński) oraz Planowania Przestrzennego i Kształtowania Środo-wiska (kierownik – prof. dr hab. inż. Zofia Więckowicz). Po przejściu na emeryturę dr. Sylwestra Zgolińskiego (1997) powołano na kierownika Zakładu Geodezyjnych Urządzeń Rolnych dr. inż. Ryszarda Malinę.
W 2006 r. do Katedry został przyjęty prof. dr hab. inż. Józef Sasik, który objął kierownictwo Kate-dry. Został powołany Zakład Planowania Przestrzen-nego i Kształtowania Wsi (kierownik – prof. dr hab. J. Sasik) w miejsce Zakładu Planowania Przestrzennego i Kształtowania Środowiska.
1 stycznia 2008 r. dotychczasowa Katedra Planowa-nia i UrządzaPlanowa-nia Terenów Wiejskich zmieniła nazwę na Katedra Gospodarki Przestrzennej. W 2009 r. kierownic-two w Zakładzie Planowania Przestrzennego i Kształto-wania Wsi objęła dr hab. Beata Raszka, prof. nadzw.
Pracownicy Katedry czynnie uczestniczą w kształ-ceniu podyplomowym. Już w 1967 r. z inicjatywy prof. dr. hab. Marka Urbana powstają roczne Studia Pody-plomowe Planowania Przestrzennego Terenów Wiejskich (kierownik dr arch. Zdzisław Pogodziński, a od 1976 r.
DZIEJE UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO WE WROCŁAWIU
168
dr Sylwester Zgoliński). Z inicjatywy prof. dr hab. Zofii Więckowicz uruchomione zostały w 1992 r. studia podyplomowe Wycena nieruchomości, w 1994 r. Urządzanie wsi i gospodarstw rol-nych, w 2005 r. Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami, 2005 r. Zarządzanie nieruchomościami, w 2008 r. Zarządzanie nieruchomościami i pośrednictwo w ich obrocie. Ponadto prowadzono praktykę zawodową w formie grupowych warsztatów zawodowych, przeznaczoną dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień zawodowych w zakresie szacowania nieruchomości. W latach 2000–2005 odbyło się osiem edycji.
W 2001 r. na Wydziale, dzięki inicjatywie prof. dr hab. Zofii Więckowicz, został utworzony nowy kierunek – gospodarka przestrzenna (studia I stopnia), początkowo w systemie niestacjonarnym, a potem także stacjonarnym. Na tym kierunku pracownicy Katedry prowadzą większość zajęć dydaktycznych.
W Katedrze prowadzone są prace w ramach trzech zadań badawczych: gospodarki przestrzennej i gospodarki nieruchomościami, kształtowania obszarów wiejskich, wykorzysta-nia systemów informatycznych do planowawykorzysta-nia i urządzawykorzysta-nia terenów wiejskich. Prowadzenie tych badań wynika z potrzeb społecznych określonych w programach rozwoju społecznego kraju, edukacyjnych w szkolnictwie wyższym oraz program zrównoważonego rozwoju kraju i regionów.
Pracownicy Katedry Gospodarki Przestrzennej Od lewej w I rzędzie: Olgierd Kempa, Zofia Więckowicz, Józef Sasik, Beata Raszka, Agata Bieleń, Maria Hełdak, Tadeusz Łaba; w II rzędzie: Halina Dzieżyc, Małgorzata Akińcza, Ryszard Nowak, Katarzyna Sewerniak-Kolanko, Mariola Kunicka; w III rzędzie: Tadeusz Lasota, Jerzy Oleszek, Jakub Szczepański, Szymon Szewrański, Piotr Kunicki; w IV rzędzie: Beata Warczewska, Teresa Dzikowska, Barbara Mastalska-Cetera, Piotr Krajewski, Marek Furmankiewicz
W y d z i a ł I n ż y n i e r i i K s z t a ł t o w a n i a Ś r o d o w i s k a i G e o d e z j i 169
W 2010 r. w Katedrze Gospodarki Przestrzennej zatrudnionych było 25 pracowników, w tym: 22 nauczycieli akademickich (jeden profesor zwyczajny, jeden profesor nadzwyczajny z tytułem naukowym, dwóch doktorów habilitowanych na stanowisku profesora nadzwy-czajnego, 13 doktorów na stanowiskach adiunktów, jeden doktor na stanowisku asystenta, trzech doktorów na stanowisku starszych wykładowców i jeden wykładowca) oraz dwóch pracowników technicznych i pracownik administracyjny.