22 czerwca 2010 roku w Książnicy Pomorskiej odbyło się spotkanie jubileuszowe z okazji 5-letniej działalności Centrum Aktywności Kulturalnej Osób Niesprawnych Wzrokowo. Centrum mieści się w Czytelni i Wypożyczalni Książki Mówionej. Powstało w maju 2005 roku, tj. niemal w momencie przekazania Oddziałowi Książki Mówionej nowego, bardziej dostępnego dla osób niesprawnych wzrokowo pomieszczenia, usytuowanego na parterze starego gmachu Książnicy.
działalnością Centrum steruje Rada Programowa, powołana przez dyrektora Książnicy Pomorskiej. W jej skład wchodzi 5 osób. Są to przedstawiciele Polskiego Związku Niewidomych Okręgu Zachodniopomorskiego, Związku Emerytów, Renci-stów i Inwalidów oraz pracowników Książnicy Pomorskiej.
Na jubileusz przybyło wielu wspaniałych gości. Oprócz stałych uczestników na-szych spotkań oraz sympatyków Centrum uroczystość zaszczycił swoją obecnością prezes Zarządu Okręgu Zachodniopomorskiego Polskiego Związku Niewidomych Lech Borucki.
Z Centrum od wielu lat współpracują Arkadiusz Szostak, dyrektor ds. artystycz-nych Krajowego Centrum Kultury Niewidomych w Kielcach, Stanisław Nyczaj – pisarz, publicysta, wydawca, prezes Związku Literatów Polskich Oddziału Kieleckiego, Ry-szard Kotla – historyk, dziennikarz, oraz Cecylia Judek – popularyzatorka literatury polskiej pełniąca funkcję sekretarza naukowego w Książnicy Pomorskiej.
Uroczystość otworzył dyrektor Książnicy Pomorskiej Lucjan Bąbolewski, który serdecznie powitał zaproszonych gości oraz podkreślił jaką ważną rolę dla osób z dysfunkcją wzroku pełni Książnica Pomorska i funkcjonujące w niej Centrum. Uczest-nicy spotkania uczcili minutą ciszy pamięć Bronisławy Mesterhazy-Okopińskiej, która zmarła 12 czerwca 2010 roku Bronisława Mesterhazy - Okopińska od 1960 roku związana była życiem osobistym i zawodowym z Policami. Za osiągnięcia na polu oświatowym, zawodowym i społecznym otrzymywała liczne nagrody, wyróżnienia i odznaczenia. Od 2006 roku współpracowała z Centrum Aktywności Kulturalnej Osób Niesprawnych Wzrokowo, gdzie prezentowała swoje wiersze. Twórczości poetyckiej oddała się będąc już na emeryturze. Wydała 6 tomików poezji. W sierpniu 2010 roku ukończyłaby 92 lata.
Kierowniczka Centrum Janina Mazurkiewicz-Frontczak w wielkim skrócie przed-stawiła cele i zadania Centrum. Opowiedziała o najważniejszych działaniach podej-mowanych na rzecz osób z dysfunkcją wzroku i ich osiągnięciach.
Lucjan Bąbolewski, dyrektor Książnicy Pomorskiej wręczył listy gratulacyjne osobom zasłużonym dla Centrum. Otrzymali je: prowadząca od pięciu lat warsztaty plastyczne malarka Romana Kaczmarek-Kosińska, za szczególne zaangażowanie w aktywizację środowiska ludzi niewidomych, Gertruda Wegner, Urszula Rychliń-ska, Barbara Wawrzoła, Elżbieta Karasiewicz, Zofia Grzeszczuk, Alicja Czarnuszka – uczestniczki warsztatów plastycznych, za inwencję twórczą związaną z oprawą plastyczną spotkań organizowanych w ramach Centrum. Alicja Czarnuszka otrzy-mała dodatkową pochwałę za profesjonalną, wręcz aktorską interpretację tekstów literackich prezentowanych podczas imprez.
Szczególne słowa uznania za zasługi na rzecz osób z dysfunkcją wzroku skie-rowane zostały do: Arkadiusza Szostaka, Stanisława Nyczaja, a także Ewy Marii Wojtasik (poetki ze Szczecina) i haliny Kuropatnickiej z Wrocławia. Wiedza i bogate doświadczenie tych osób przekazane uczestnikom Integracyjnych Warsztatów Lite-rackich organizowanych w ramach Centrum przyczyniły się do wybitnych osiągnięć uczestników zarówno na polu literackim, jak i recytatorskim. To dzięki nim zostali wy-promowani i bez kompleksu, mającego źródło w niepełnosprawności, mogli uwierzyć w siebie.
Skromny upominek oraz list gratulacyjny zawierający podziękowania za współ-pracę czekały na Ryszarda Kotlę. Jego prelekcje i wykłady tematycznie związane
Janina Mazurkiewicz-Frontczak i Lucjan Bąbolwewski podczas otwarcia spotkania jubileuszowego
R
RELACJE, KOMUNIKATYz historią Szczecina i Pomorza Zachodniego przyciągały zawsze licznych uczestni-ków spotkań, zarówno dorosłych, jak i młodzież szkolną. Cecylia Judek, laureatka prestiżowej nagrody – Funduszu Literatury Polskiej, spotkała się z wyrazami wdzięcz-ności za wspaniałe prelekcje, które przybliżały uczestnikom spotkań postaci wielkich pisarzy polskich. Wśród innych uhonorowanych w tym dniu osób nie można było pominąć Marii Rybackiej, poetki, która również została obdarowana dyplomem za wielkie zaangażowanie i ogromną pomoc przy organizacji spotkań.
W tak uroczystym dniu podziękowaniom i gratulacjom nie było końca. Kierownicz-ka Centrum, Janina Mazurkiewicz-Frontczak otrzymała z rąk prezesa Zarządu OZ PZN Lecha Boruckiego dyplom uznania oraz piękny bukiet kwiatów. do tych podzię-kowań przyłączyli się przedstawiciele innych instytucji współpracujących z Centrum:
Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Uniwersytetu Trzeciego Wieku i Związku Nauczycielstwa Polskiego-Sekcji Emerytów. Warto w tym miejscu przyto-czyć dedykowany kierowniczce Centrum wiersz:
Ciągle jeszcze istnieją wśród nas anioły.
Nie mają wprawdzie żadnych skrzydeł, lecz ich serce jest bezpiecznym
portem dla wszystkich, którzy są w potrzebie.
Wyciągają ręce i proponują swoją pomoc i przyjaźń.
duet wokalny – halina Ryt i Maria Jeleń
Słowa uznania oraz list gratulacyjny przekazał kierowniczce Centrum również dyrektor Książnicy Pomorskiej.
Po części oficjalnej zebrani zapoznali się z prezentacją multimedialną podsu-mowująca 5-letni dorobek Centrum. Relację z działalności tej placówki przedstawiła Janina Mazurkiewicz-Frontczak wspólnie z Alicją Klich, pracownicą Oddziału Książki Mówionej.
Głównym celem Centrum jest przede wszystkim zaspokajanie potrzeb kultural-nych osób z dysfunkcją wzroku oraz inicjowanie i rozwijanie ich talentów twórczych.
Ważnym punktem działań jest również prezentacja dorobku i dokonań artystycznych osób niewidomych i słabowidzących, a także integracja tego środowiska. Placówka, będąc centrum promocji, informacji i edukacji kulturalnej obejmuje swym zasięgiem osoby niesprawne wzrokowo z terenu Szczecina i regionu.
W okresie od września 2005 do czerwca 2010 roku w ramach działalności Centrum Aktywności Kulturalnej Osób Niesprawnych Wzrokowo zostało zorganizowanych 129 imprez, w których uczestniczyło 5338 osób. Były to wykłady, prelekcje, spotkania z ciekawymi ludźmi, a także wystawy, przeglądy twórczości artystycznej, spotkania autorskie i muzyczne promujące twórczość osób niesprawnych wzrokowo. Na panele dyskusyjne zapraszano przedstawicieli środowisk twórczych ze Szczecina i innych regionów Polski.
Ważnym elementem działań podejmowanych przez Centrum jest współpraca z dziećmi i młodzieżą szkolną, dla których Centrum pełni funkcję wychowawczą, oraz integrującą środowisko szkolne. dzieci niewidome i słabo widzące uczęszczają do szkół z klasami integracyjnymi. Właśnie dlatego na każdą imprezę z udziałem niewidomych dzieci zapraszani są ich rówieśnicy. Zaproszenia przyjęło wiele szkół.
W Centrum gościli uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 16, 39 i 63, z Gimnazjum nr 7, 18, 26, Liceum Ogólnokształcącego nr 2 (z klasami integracyjnymi).
do współpracy przy organizacji imprez w ramach Centrum udało się pozyskać również młodzież z Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii nr 2. Spotkania tej mło-dzieży z osobami niesprawnymi wzrokowo mają ogromną wartość wychowawczą.
Współpraca będzie kontynuowana.
Podejmowane działania szły nie tylko w kierunku integracji i aktywizacji środowiska ludzi niewidomych. Centrum pełni też funkcję edukacyjną i szkoleniową oraz służy wszechstronną radą i pomocą niepełnosprawnym wzrokowo twórcom.
W ramach działalności edukacyjnej nieprzerwanie od 2005 roku odbywają się war-sztaty literackie i plastyczne, których celem jest wymiana doświadczeń, wzbogacenie wiedzy na temat tajników warsztatu literackiego, a także doskonalenie umiejętności recytatorskich. Są to sympatyczne w formie i pouczające zajęcia.
Warsztaty plastyczne pełnią bardzo ważną funkcję rehabilitacyjną osób nie-sprawnych wzrokowo. Uczestnikom sprawiają dużo przyjemności, dają poczucie zadowolenia, pewności siebie oraz zaspokajają potrzebę samorealizacji.
R
RELACJE, KOMUNIKATYPubliczność zgromadzona na Jubileuszu
Romana Kosińska, Lech Borucki, Janina Mazurkiewicz-Frontczak i Ewa Wojtasik
Z oferty Centrum korzysta rokrocznie ponad 1000 osób. Tak różnorodną dzia-łalność kulturalno-oświatową umożliwiły nam środki finansowe, które Książnica Pomorska otrzymała od Ministerstwa Kultury na realizację Programów Opera-cyjnych: Edukacja kulturalna i upowszechnianie kultury w 2005 r. oraz Promocja czytelnictwa. Priorytet II. Rozwój sektora książki i promocja czytelnictwa w latach 2006 - 2008.
Podsumowując 5-letnią działalność zapewne warto zacytować słowa Stanisława Nyczaja, który w przesłanym do dyrekcji Książnicy Pomorskiej liście gratulował wspaniałych rezultatów działalności Centrum, w tym: niezwykle wartoś-ciowych spotkań problemowych, m.in. odnoszących się do zagadnień warsztatu twórczego; przyczynienia się do rozwoju osobowości twórczych wszystkich aktyw-nie uczestniczących w spotkaniach literackich osób; stworzenia w Książnicy Po-morskiej warunków do doskonalenia się twórców z dysfunkcją wzroku, nabywania umiejętności korzystania ze sprzętu komputerowego celem przygotowania utworów poetyckich i prozatorskich do konkursów literackich, publikacji w czasopismach i wydań książkowych.
Centrum Aktywności Kulturalnej Osób Niesprawnych Wzrokowo pozyskuje do współpracy coraz więcej sympatyków. Od początku swej działalności ściśle współpra-cuje z Polskim Związkiem Niewidomych w Szczecinie i Polskim Związkiem Emerytów,
Wystawa przedstawiająca cząstkę dorobku Centrum
R
RELACJE, KOMUNIKATYRencistów i Inwalidów. Udało się też nawiązać współpracę z Sekcją Literacką Stowa-rzyszenia Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz Sekcją Emerytów i Rencistów Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Spotkanie zakończyła część artystyczna. Wystąpiły wokalistki: halina Ryt i Ma-ria Jeleń, które od 12 lat współpracują z Krajowym Centrum Kultury Niewidomych w Kielcach. Swoje piękne wiersze: Aniołowie fruwają wysoko, Bajka, Deszczowy Szczecin prezentowała też Ewa Maria Wojtasik. Alicja Czarnuszka przedstawiła wspaniałą własną interpretację wierszy: Ja Adama Zagajewskiego i Ludzie Tadeusza Nowaka oraz tekstu Witolda Gombrowicza Iwona, księżniczka Burgunda.
Piękną oprawę plastyczną jubileuszowego spotkania stanowiła ekspozycja twór-czości artystycznej (malarstwa i rękodzieła) osób z dysfunkcją wzroku. Wystawione również w Sali Kolumnowej: księga pamiątkowa oraz wystawa składająca się ze zdjęć, przybliżyły uczestnikom spotkania 5-letni dorobek Centrum.
działalność prowadzona przez Centrum zaspokaja potrzeby i oczekiwania środowiska, czego dowodem jest statuetka dla animatora kultury na rzecz osób z dysfunkcją wzroku, którą otrzymała w 2008 roku autorka niniejszego artykułu.
Sponsorką tej statuetki była Bronisława Mesterhazy-Okopińska.
Janina Mazurkiewicz-Frontczak, Lucjan Bąbolewski i Maria Rybacka
Bibliografia dotychczasowych publikacji na temat Centrum Aktywności Kultu-ralnej Osób Niesprawnych Wzrokowo:
1. Mazurkiewicz-Frontczak, J. Książnica Pomorska dla niewidomych-bez barier. Iskierka. 2005, nr 22.
2. Mazurkiewicz-Frontczak, J. Książnica Pomorska w Szczecinie zaprasza na spotkania. Iskierka. 2005, nr 23.
3. Mazurkiewicz-Frontczak, J. Książnica Pomorska bez barier (ciąg dalszy).
Iskierka. 2005, nr 24.
4. Mazurkiewicz-Frontczak, J. Informacja o działalności Centrum Aktywności Kulturalnej Osób Niesprawnych Wzrokowo w zakresie realizacji Programu Operacyjnego Ministra Kultury: Edukacja kulturalna i upowszechnianie kultury za rok 2006, Iskierka. 2006, nr 25.
5. Mazurkiewicz-Frontczak, J. Książnica Pomorska ośrodkiem kultury dla niewidomych. Iskierka. 2006, nr 26.
6. Mazurkiewicz-Frontczak, J. Książnica Pomorska ośrodkiem kultury dla niewidomych. Iskierka. 2006, nr 27.
7. Mazurkiewicz-Frontczak, J. Książnica Pomorska ośrodkiem kultury dla niewidomych. Iskierka. 2006, nr 28.
8. Mazurkiewicz-Frontczak, J. Książnica Pomorska ośrodkiem kultury dla niewidomych. Iskierka. 2007, nr 29.
9. Mazurkiewicz-Frontczak, J. Książnica Pomorska ośrodkiem kultury dla niewidomych. Iskierka. 2007, nr 30.
10. Mazurkiewicz-Frontczak, J. Książnica Pomorska ośrodkiem kultury dla niewidomych. Bibliotekarz Zachodniopomorski. 2006, nr 1.
11. Mazurkiewicz-Frontczak, J. Książnica Pomorska w Szczecinie ośrodkiem aktywizacji kulturalnej osób z dysfunkcją wzroku. Bibliotekarz. 2009, nr 12 (Artykuł znajduje się w dodatku do Bibliotekarza pt. dobre Prakty-ki)
Janina Mazurkiewicz-Frontczak
Oddział Książki Mówionej i Mikroform Książnicy Pomorskiej
Anna Skotarczak