Koha Translation Project dostępny je st zarów no dla zalogow anych, ja k i nieza-
logowanych użytkowników pod ad resem : h ttp://translate.koha-com m unity.org/. Po w ybraniu odpowiedniej w ersji system u oraz w ersji językowej m ożna nie tylko po brać tłum aczenie, ale i na bieżąco w p ro w ad zać poprawki do przekładu. Do pro jektu tłum aczeń może przystąpić każdy, ale pełne upraw nienia do zatw ierdzania
wprowadzonych propozycji tłum aczeń po siadają trzy osoby: Luiza Stachura (BKA), Ja n u sz K aczm arek (Kolegium Filozoficzno-Teologiczne oo. Dom inikanów ), R afał Ko paczka (BKA). Korzystanie z udostępnionego na Koha Translation Project tłum acze nia je st bezpłatne. Z uwagi na niezam knięty ch a ra kte r przekładu przy użyciu na rzędzia do tłum aczenia online, zd arza się, że do w cześniejszych wersji językowych dodaw ane są poprawki. Z uwagi na niewielkie zainteresow anie czynnym współ tw orzeniem polskiej wersji językowej, najistotniejsze z nich uzgodniane są z biblio tekarzam i w BKA i BPK oraz z Janu szem K aczm arkiem . Środowisko tłum aczy i koor dynatorów Koha Translation Project pozostaje je d n a k o tw arte na w szelkie sugestie i uwagi, które m ożna zam ie szcza ć zarów no na platform ie do tłum aczenia, ja k i w y syła ją c e-mailowe w iadom ości do adm inistratorów polskiego projektu.
M ożna zaryzyko w ać tw ierdzenie, że przekład linearnego tekstu stanowi m niej sze w yzw anie niż tłum aczenie system u bibliotecznego przy użyciu p o o tle . Pootle to narzędzie do tłum aczenia online, (pozornie) u łatw iające proces tran sla cji, po niew aż um ożliw iające dostęp do przekładu wielu osobom równocześnie, gene rowanie na bieżąco statystyk czy pobranie pliku do tłum aczeń w trybie offline. M an kam en tam i p o o tle je s t przede wszystkim pozbaw ianie kontekstu wielu fraz i pojedynczych słów czy grupow anie słów tak sam o brzm iących, jed nakże o róż nym znaczeniu. Inaczej m ówiąc, jeśli słowo item przetłum aczym y jako „egzem plarz", to m usim y pam iętać, że może ono w ystąpić także w m iejscach, w których powinno zostać przełożone jako, przykładowo, „pozycja".
Przekład przy użyciu Koha Translation P roject nie je s t pow iązany z konkretną in sta la c ją system u, ale z d aną w ersją ju ż tak, dlatego każda zm ian a (w) w ersji syste mu Koha może powodować konieczność aktu alizacji tłu m aczenia. N iew iele prze tłum aczonych fraz autom atycznie przechodzi do kolejnej w ersji - większość z nich trzeba na bieżąco sp raw d za ć i p opraw iać - zw iąza n e je s t to m iędzy innymi z po praw ianiem błędów z poprzednich w ersji czy dopracow yw aniem funkcjonalności modułów. Do m niejszych, cho ciaż uciążliw ych problem ów podczas pracy w Koha
Translation Project należą słab a stabilność se rw era i zbyt powolne w czytyw anie ko
Rysunek 1. Strona główna Koha Translation Project
Źródło: http://translate.koha-community.org/.
N a stronie głównej Koha Translation Project należy w ybrać język oraz projekt, czyli w ersję system u (rysunek 1). Propozycje tłum aczeń m ożna przesyłać jako nieza- logowany użytkownik, jed nakże może to spowolnić proces w eryfikacji przez adm i nistratorów projektu. Na stronie konkretnej w ersji językowej i w ersji system u po le wej stronie znajd u ją się pliki do tłum aczenia (rysunek 2) - w zależności od potrzeb biblioteki m ożna ograniczyć przekład w yłącznie do O PA C czy interfejsu biblioteka rza. Je śli za m ie rzam y przetłum aczyć cały system , najlepiej kliknąć „Continue tran s lation" (w naw iasie podana je st liczba nieprzetłum aczonych słów angielskich). Pod kom unikatem „Continue translatio n" w yśw ietlany je st (w zależności od stopnia z a aw an so w ania prac tran slato rskich) także inny - „Review suggestions", czyli propo zycje tłum aczeń oczekujące na m oderację. W połowie 2 0 1 4 r. pojawiła się nowa opcja (um ieszczona powyżej plików do tłum aczenia) - podglądu najnowszej zm ia ny dokonanej przez użytkowników Koha Translation Project (rysunek 2).
Rysunek 2. Koha Translation Project (polska wersja 3.16), cz. 1
Źródło: opracowanie własne na podstawie wersji 3.16.
Rysunek 3. Koha Translation Project (polska wersja 3.16), cz. 2
Po prawej stronie ekranu znajduje się plik do tłum aczenia offline oraz wyszu kiw arka fraz zarów no w tekście źródłowym (angielskim ), ja k i w tekście tłum aczo nym (rysunek 3). W a rto kliknąć „Expand details" - ułatw ia to spraw dzenie ewen tualnych błędów w składni Koha Translation Project (są za zn acza n e na czerwono) oraz um ożliw ia, m iędzy innymi, podgląd liczby słów w ym ag ających dopracow ania („N eeds work") (rysunek 4).
Rys. 4. Koha Translation Project (polska wersja 3.14)
Translatio n Statistics
Total 112329 words 100% (19045 strings)
Translated 70157 words 62% (14110 strings)
Needs work 6421 words 6% (1003 strings)
Untranslated 35751 words 32% (3932 strings)
Failing Checks Critical
printfO 109
Functional
Acronyms 223 Blank 5
File paths 11 Numbers 81
Pure punctuation 17 Number of sentences 121
Short 31 spellcheck 1447
Unchanged 1866 URLs 1
Cosmetic
Brackets 322 Double quotes 395
Double spaces 39 Repeated word 351
Ending punctuation 437 Ending whitespace 183
Punctuation spacing 100 Simple capitalization 613
Simple plural(s) 125 Single quotes 331
Starting capitalization 815 Starting punctuation 182 Starting whitespace 7
Źródło: opracowanie własne na podstawie wersji 3.14.
Zanim przystąpi się do tłum aczenia w Koha Translation Project, należy zapo zn ać się ze specyfiką składni oraz spróbow ać ją zrozum ieć. Rzadko w ystępują bo wiem pełne w ypowiedzenia, zd ania czy równoważniki zdań (rysunek 5), dom inu ją pojedyncze słowa, zbitki słów, frag m enty fraz. Często p o jaw iają się dodatkowe znaki (zwykle %s o zn aczające w arto ść zm ienną), które w tłum aczeniu należy bez względnie pozostawić w częściowo niezm ienionej form ie, to znaczy: liczba %s jest stała w każdej wersji językowej, ale ich kolejność zależy od składni języka docelo wego. Dobrą ilu stracją je st „% s results" (%s oznacza liczbę wyników, na przykład w yszukiw ania), które można przetłum aczyć jako „% s wyniki" albo „% s wyników". Dlatego sugeruje się zm ianę szyku: „wyniki: %s".
Rysunek 5. Fraza w Koha Translation Project, cz. 1
angielski Q+|
Tip: Large libraries can choose to filter the report before it runs by setting the FilterBeforeOverdueReport system preference to 'Require'. Wskazówka: Duże biblioteki przed uruchomieniem tego raportu powinny ustawić preferencje systemu FjIt.e.r.Ęę.fp.r.gQyęręj,1^gRgp.grt na ‘Wymagaj*._____________________________________________________________________________________________________________________________________________ Add Comment
Źródło: opracowanie własne na podstawie wersji 3.14.
Przyjrzyjm y się jeszcze przykładowej frazie w wersji angielskiej: „9 result(s) fo und for 'au:Sm ith, Page' in Biblioteka Krakowskiej Akadem ii im. A n drzeja Frycza M odrzewskiego C atalo g " (rysunek 6).
Rys. 6. Fraza w Koha
Ąkoha
Enter search Keywords: i Submit Check out Check in [ Search the catalog Home i catalog > search for lew,wrai: smith,Page-Refine your search Availability
Unit to currently avail® We Locations
Magasyn (9> Item types KsiazKa (9)
9 result(s) found for 'kw.wrdl: Smith, Page' in Biblioteka Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza M odrzewskiego Catalog. Select el 11 Cleer a II | UiMghligM | Add to{ v j Save I Q Z39.50/SRU search
Re&u lis Location U 1 A new age now begins : a p eople's history of the American revolution. Vol. 1
by Smith Page McGraw-Hill Book Company (1909-1917)
Material tvn#* S Rook' Format nrlnt • Nature nt contents- • I iterarv fr»rm nnt flrtlnn
1 item. 1 available: Bitmoleka KA Magazyn [M-088487] (1) Książka
Źródło: Koha wersja 3.14.
W Koha Translation P roject zam iast trze ch zm iennych: „9", „S m ith, Page" oraz „B iblioteka Krakow skiej A kadem ii", p o ja w ią się %s (dla każdej z w artości jedno,
dwa bądź kilka %s). W dodatku część w ypow iedzenia „result(s) found for" w ystąpi jako oddzielna fraza do tłum aczenia, gdyż taki kom unikat może zo stać w yśw ietlo ny także w innych modułach Koha i przy różnych działaniach użytkowników syste mu. Analo gicznie z „in %s C atalo g " (rysunek 7).
Rysunek 7. Fraza w Koha Translation Project, cz. 2
angielski
%s%s in %s C atalo g % s,
%s%s w %s Katalogu% s,
Mimo iż po lewej stronie frazy do tłum aczenia w Koha Translation P roject zn aj dują się inform acje o lokalizacji konkretnego w ypowiedzenia czy słowa, nierzad ko je d n a k są to bardzo ogólne dane, niekoniecznie u łatw iające tran slację (rysu nek 8). Dlatego też przekład musi być nieustannie m onitorowany i spraw dzany przez użytkowników system u, by w przypadku błędnego tłum aczenia bądź ja k ich kolwiek rozbieżności z w ersją o ryginalną móc szybko i skutecznie dokonać odpo w iedniej korekty.
Rysunku 8. Lokalizacja frazy (Koha Translation Project)
Źródło: opracowanie własne na podstawie wersji 3.14.
To tylko za rys specyfiki pracy nad tłum aczeniam i przy użyciu p o o tle - można by przedstaw iać jeszcze w iele niuansów i problemów, w ynikających zarów no z kon kretnych modułów Koha, ja k i z sam ego języka (choćby fakt, że język polski należy do języków z rozbudow aną fleksją, niejednokrotnie kom plikującą przekład).
Swego rodzaju uzupełnieniem Koha Translation Project je st tłum aczeniow a li sta e-m ailingowa, do której dołączyć m ożna po wypełnieniu fo rm u larza na stronie Koha C o m m unity w zakładce „Koha M ailing Lists" (pod adresem http://koha-com- m unity.org/support/koha-m ailing-lists/). Poprzez listę należy zw ra ca ć się nie tyl ko do adm inistratorów -w olontariuszy odpowiedzialnych za funkcjonow anie Koha
Translation Project, by zg ła szać błędy czy problem y z serw erem , ale także do sub
skrybentów, aby prosić o pomoc bądź m ożliwość dołączenia do konkretnego pro jektu . Na bieżąco przesyłane są inform acje o kolejnych w ersjach tłum aczeniowych o raz o zm ian ach w obrębie ju ż istniejących (m iędzy innymi nowe w ersy do przetłu m aczenia). O bow iązkowym językiem na liście e-mailingowej je st język angielski.