dla ubezpieczonych posiadających polskie i niemieckie okresy
3. Koordynacja świadczeń ubezpieczonych posiadających polskie i niemieckie okresy
ubezpieczenia realizowana w Wydziale Realizacji Umów Międzynarodowych Oddziału ZUS w Opolu
W Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wszczęcie postępowania w sprawach emerytur i rent podlegających koordynacji wspólnotowej następuje na podsta-wie wniosku zgłoszonego przez osobę zainteresowaną lub jej pełnomocnika do właściwej jednostki organizacyjnej ZUS.
Jednostką organizacyjną ZUS, rozpatrującą wnioski o emerytury i renty podlegające koordynacji wspólnotowej, właściwą w odniesieniu do osób: posia-dających wyłącznie polskie okresy ubezpieczenia, zamieszkałych w Niemczech albo zamieszkałych w Polsce lub za granicą, posiadających łączone okresy ubezpieczenia polskie i zagraniczne, w tym ostatnio przebyte w Niemczech, jest Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych Oddziału ZUS w Opolu (dalej:
WRUM O/ZUS).
Poniżej przedstawiono dane otrzymane z WRUM O/ZUS prezentujące liczbę wniosków realizowanych w ramach koordynacji zabezpieczenia społecznego za okres od 1 stycznia 2011 r. do 31 marca 2012 r.22
Tab. 1 przedstawia liczbę wniosków pierwszorazowych o emerytury, renty, renty socjalne i świadczenia przedemerytalne. W okresie 5 kwartałów, czyli 15 miesięcy, WRUM O/ZUS zarejestrował lub też przejął od innych oddziałów 4576 wniosków pierwszorazowych, co daje w przybliżeniu 305 na miesiąc. W tym samym czasie wydział zrealizował 5379 wniosków tego rodzaju, czyli prawie 359 na miesiąc.
21 Ibidem.
22 Autorka uzyskała dane tylko za okres od 1.01.2011 r. do 31.03.2012 r.
Tab. 1. Wnioski pierwszorazowe o wybrane świadczenia za okres od I kwartału 2011 r. do I kwartału 2012 r., zarejestrowane lub przejęte oraz zrealizowane w WRUM O/ZUS
Liczba wniosków zarejestrowanych
i przejętych od innych oddziałów Liczba wniosków zrealizowanych I.11 II.11 III.11 IV.11 I.12 I.11 II.11 III.11 IV.11 I.12
Emerytury 270 211 343 216 303 289 405 361 387 347
Renty bez rent wypadkowych – z tytułu niezdolności do pracy
402 212 410 270 315 287 378 329 369 363
Renty bez rent wypadkowych – renty rodzinne
357 247 381 277 350 236 387 407 416 413
Inne 1 3 0 4 3 2 0 0 1 2
SUMA 1030 673 1135 767 971 814 1170 1097 1173 1125
Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania Informacja o realizacji wniosków udostępnionego przez WRUM O/ZUS na potrzeby niniejszej pracy.
Tab. 2. Wnioski niemieckich instytucji ubezpieczeniowych o potwierdzenie przebytych w Polsce okresów składkowych i nieskładkowych za okres od I kwartału 2011 r. do I kwartału 2012 r. zarejestrowane lub przejęte oraz zrealizowane w WRUM O/ZUS
Liczba wniosków zarejestrowanych
i przejętych od innych oddziałów Liczba wniosków zrealizowanych I.11 II.11 III.11 IV.11 I.12 I.11 II.11 III.11 IV.11 I.12
SUMA 360 382 341 257 400 301 413 410 265 304
Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania Informacja o realizacji wniosków udostępnionego przez WRUM O/ZUS na potrzeby niniejszej pracy.
Z tab. 2 wynika, że w okresie 5 kwartałów, czyli 15 miesięcy, WRUM O/ZUS zarejestrował lub też przejął od innych oddziałów 1740 wniosków niemieckich instytucji ubezpieczeniowych o potwierdzenie przebytych w Polsce okresów składkowych i nieskładkowych, co daje 116 na miesiąc. W tym samym czasie wydział zrealizował 1693 wnioski tego rodzaju, czyli prawie 113 na miesiąc.
Przedstawione dane prezentują funkcjonowanie koordynacji systemu zabez-pieczenia społecznego od 1 stycznia 2011 r. do 31 marca 2012 r. ubezpieczonych posiadających polskie i niemieckie okresy ubezpieczenia. W badanym okresie widoczny jest nieustanny, równy wpływ nowych wniosków realizowanych w ramach koordynacji systemu zabezpieczenia społecznego.
Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego jest konieczna do wspie-rania swobodnego przepływu osób na obszarze Unii Europejskiej. Do 2010 r.
dwa rozporządzenia przyjęte w 1971 i 1972 r. były źródłem przepisów mających zastosowanie do pracowników i innych kategorii osób przebywających zgodnie z prawem na terytorium państwa członkowskiego.
Przeprowadzone gruntownie reformy unowocześniające cały system ubezpie-czeń społecznych w UE były procesem długotrwałym. Legislacja trwała wiele lat, gdyż konieczne było osiągnięcie wspólnego stanowiska państw-stron, w tym państw przyjętych do UE w 2004 r. i latach późniejszych.
Referat niniejszy nie wyczerpuje, co jest oczywiste, wszystkich problemów koordynacji zabezpieczenia społecznego, stanowi jedynie próbę ujęcia zagadnień, które dla osób posiadających polskie i niemieckie okresy ubezpieczenia są pod-stawą do poznania ogólnych norm wspólnotowych zawartych w rozporządzeniach.
Owe normy są bowiem źródłem prawa dla polskich instytucji, sądów, a także dla obywateli.
Literatura
Leksykon prawa ubezpieczeń społecznych. 100 podstawowych pojęć, red. A. Wypych-Żywiecka, C. H. Beck, Warszawa 2009.
Szybkie A., Rawski O., Emerytury i renty z ZUS w świetle prawa Unii Europejskiej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Departament Rent Zagranicznych, Warszawa 2010.
Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz, red. K. Anto-nów, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz. U. z 1998 r. nr 137, poz. 887 (z późn. zm.).
Uścińska G., Instrumenty prawne przemieszczania się obywateli UE. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. Aktualne problemy i wyzwania, w: Prawo pracy w świetle inte-gracji europejskiej. Księga Jubileuszowa Profesor Marii Matey-Tyrowicz, red. J. Wratny, M. B. Rycak, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
Wyrok SN z 20.01.2010 r., sygn. II UK 152/09, OSNP 2011/13–14/193.
Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz.U. UE z 9.05.2008 r., nr C 115/47.
Summary
COORdInatIOn Of SOCIaL SeCURIty SCheMeS Of InSURed WIth POLISh and GeRMan InSURanCe PeRIOdS
Coordination of social security systems are the regulations that supplement the internal law of the EU countries to protect persons employed abroad against loss of protection in the field of social security.
Within the framework of the European Union coordination of social security systems provides the rules in the rank of Council and Parliament. The Polish-German relations next to the community rules on coordination of social security systems, it is still used Polish-German agreement on retirement benefits and work injury in 1975. According to its provisions to persons who prior to 1 January 1991, underwent periods of insurance in another country, and that after 31 December 1990 not moved to the second country, pension benefits – pension for these periods of social insurance institution establishes only one state, such as country of residence. Resettlement of the pensioner to another country or any other country after 31 December 1990 means that a pension should be established again, this time in both countries: in Poland and Germany. The paper presents the functioning of the coordination of social security schemes of insured people with Polish and German periods of insurance on the basis of the agreement and legislation concerning this issue.
Content presented in the work is not the Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) position in this topic, only the personal views of the author of the issues discussed.