MECHANIZMY REAGOWANIA KRYZYSOWEGO W UNII EUROPEJSKIEJ
Unia Europejska musi mierzyć się z wieloma wyzwaniami o cechach sytuacji kryzysowych. Mają one charakter polityczny, gospodarczy, społeczny oraz militarny. W ciągu ostatnich dekad wyraźnie nasiliło się występowanie zagrożeń dotyczących sfery bezpieczeństwa wewnętrznego. Wypracowanie mechanizmów przeciwdziałania i zwalczania zagrożeń wymaga zarówno dokonania kompleksowej analizy ryzyk, sformułowania celów strategicz-nych w zakresie bezpieczeństwa, jak i przypisania im sposobów realizacji. Kierunek takich działań został opisany w strategiach bezpieczeństwa Unii Europejskiej oraz oceniony w dedy-kowanych im raportach implementacyjnych.
Pośród wielu wypracowanych na forum Wspólnoty mechanizmów przeciwdziałania współ-czesnym zagrożeniom26, na szczególną uwagę zasługują te, które w sposób kompleksowy odnoszą się do szerokiego spektrum sytuacji kryzysowych. W niniejszej pracy podjęto próbę analizy funkcjonowania strategicznego mechanizmu podejmowania decyzji politycznych Unii Europejskiej znanego jako „Zintegrowane uzgodnienia UE dotyczące reagowania na szczeblu politycznym w sytuacjach kryzysowych”27 (ang. EU Integrated Political Crisis
Response Arrangements – IPCR).
26 Przykładem wspólnotowego zapobiegania, reagowania oraz usuwania skutków klęsk żywiołowych oraz awarii spowodowanych działaniami człowieka jest funkcjonujący od 2001 r. Unijny Mechanizm Ochrony Ludności.
27 Zob. decyzja wykonawcza Rady (UE) 2018/1993 z 11 grudnia 2018 r. w sprawie zintegrowanych uzgodnień UE dotyczących reagowania na szczeblu politycznym w sytuacjach kryzysowych.
Strategiczne uwarunkowania bezpieczeństwa Unii Europejskiej
W 2003 roku Unia Europejska po raz pierwszy dokonała wspólnej strategicznej oceny zagro-żeń i określiła cele dotyczące zarówno zewnętrznego, jak i wewnętrznego wymiaru bezpie-czeństwa. Wśród nich znalazły się kwestie terroryzmu, proliferacji broni masowego rażenia, przestępczości zorganizowanej, konfl iktów regionalnych oraz dezintegracji państw28. Należy podkreślić, że wcześniejsza perspektywa bezpieczeństwa Unii Europejskiej była ściśle zwią-zana doświadczeniami zimnej wojny i opierała się na postrzeganiu sowieckiej inwazji jako podstawowego zagrożenia dla bezpieczeństwa UE. Zagrożenie przemocą w czasie zimnej wojny było skrajne i wszechobecne. Dominującym zagrożeniem w świecie rozwiniętym była globalna destrukcja nuklearna, w innych regionach przemoc była powodowana przez wojny kolonialne i konfl ikty zastępcze. Przemoc nie zniknęła w ciągu ostatnich dwudziestu lat, ale pojawiły się jej nowe wzorce. Znaczący wpływ na postrzeganie bezpieczeństwa miały zarówno konfl ikty etniczne, które doprowadziły do przerażających aktów ludobójstwa (np. Rwanda, Bośnia, Darfur), jak i ataki terrorystyczne przeprowadzone przez grupy religijnych funda-mentalistów i nacjonalistów (11 września, Londyn, Madryt, Sri Lanka)29.
Uwzględniając charakter i specyfi kę nowych wyzwań dla bezpieczeństwa, w nowej Europej-skiej Strategii Bezpieczeństwa przyjęto założenie, że w przeciwieństwie do zimnowojennych zagrożeń, żadne z nowych zagrożeń nie jest czysto wojskowe. Oznacza to, że przeciwdziała-nie lub minimalizacja skutków tych zagrożeń wymaga stosowania szerokiego spektrum środ-ków militarnych oraz cywilnych. Uznano, że proliferacja może być ograniczana przez kontrole eksportu i wywieranie presji politycznej oraz ekonomicznej, natomiast zwalczanie terroryzmu angażować będzie środki wywiadowcze, policyjne, sądowe oraz militarne30. Sposób postrzegania zagrożeń oraz przyjęte w 2003 roku założenia dotyczące przeciwdzia-łania i zwalczania zagrożeń wyznaczyły nową perspektywę bezpieczeństwa europejskiego. Jej aktualność potwierdzono zarówno w raporcie implementacyjnym z 2009 roku31, jak i w przyjętej w 2010 roku Strategii Bezpieczeństwa Wewnętrznego UE. Nowa Strategia do katalogu zagrożeń dodała przestępczość transgraniczną, katastrofy wynikające z sił natury oraz działalności człowieka, a także wszelkie formy przemocy, obejmujące w szczególności akty chuligaństwa32. Dokonana w 2015 roku aktualizacja Strategii, oprócz dotychczas
28 European Security Strategy – A Secure Europe in A Better World, 2003, s. 3–5.
29 Keatinge P., Tonra B., European Security in the 21st Century, Th e Institute of International and European Aff airs, Dublin,
2012, s. 2.
30 European Security Strategy – A Secure…, dz. cyt., s. 7.
31 Zob. European Security Strategy – A Secure Europe in A Better World. Report on the implementation of the European Security Strategy – Providing Security in A Changing World, 2009.
zidentyfi kowanych zagrożeń, położyła nacisk na potrzebę kompleksowego podejścia do walki z handlem ludźmi, wzmocnienie ochrony obiektów infrastruktury krytycznej oraz modernizację systemu zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi. W dokumen-cie podkreślono również znaczenie współpracy operacyjnej w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego oraz położono nacisk „na znaczenie tego, by wszystkie stosowne podmioty przyczyniały się – zgodnie ze swoimi odpowiednimi kompetencjami – do kształtowania korzystnych warunków bezpieczeństwa w obrębie Unii Europejskiej i jej państw członkow-skich, jak również by propagowały środki zapobiegawcze, w szczególności dzięki zintegrowa-nemu podejściu łączącemu wiele dziedzin”33.
Skuteczna realizacja celów strategicznych wymaga połączenia wysiłków na poziomie współ-pracy między instytucjami i agendami Unii Europejskiej oraz zaangażowania państw człon-kowskich. Rolę i znaczenie wspólnotowego multilateralizmu w realizacji celów strategicznych podkreślił Gerrard Quille, stwierdzając, że bezpieczeństwo w Europie nie jest podarowane i wymaga nieustannego przeciwstawiania się zagrożeniom, które nie mogą zostać przezwy-ciężone w wyniku jednostkowych działań poszczególnych państw lub w wyniku użycia siły militarnej34.
Procedury koordynacji kryzysowej Unii Europejskiej
Jednym ze sposobów wypracowywania strategicznych decyzji na poziomie Wspólnoty w obliczu sytuacji kryzysowych jest stosowanie zintegrowanych uzgodnień reagowania poli-tycznego IPCR (ang. EU Integrated Political Crisis Response Arrangements – IPCR). Stanowią one zbiór procedur pomocnych w zapewnianiu koordynacji działań instytucji UE oraz państw członkowskich. Procedury te umożliwiają monitorowanie rozwoju sytuacji kryzyso-wych, wymianę informacji oraz reagowanie na szerokie spektrum kryzysów politycznych, gospodarczych, społecznych i militarnych.
Rozwój mechanizmu IPCR miał charakter ewolucyjny i został zapoczątkowany pracami nad zbiorem procedur koordynacji kryzowej określanych jako CCA (ang. Crisis
Coordina-tion Arrangements). Celem procedur CCA było skrócenie czasu podejmowania
strategicz-nych decyzji na poziomie Unii Europejskiej. Zostały one utworzone w 2006 roku w odpowiedzi na potrzebę zapewnienia efektywnej politycznej koordynacji i szybkiego reagowania na sytuacje kryzysowe. Zarówno procedury CCA, jak i mechanizm IPRC
zakła-33 Odnowiona strategia bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej na lata 2015–2020, 9798/15, 2015, s. 6.
34 G. Quille, Th e European Security Strategy: A Framework for EU Security Interests?, “International Peacekeeping” 2004,
dają wykorzystanie istniejących struktur i instytucji UE oraz państw członkowskich, w spo-sób, który nie narusza ich kompetencji i zakresu właściwości. Oznacza to, że ich istotą jest powiązanie informacyjne poszczególnych „aktorów”, określenie instytucji upoważnionych do uruchomienia procedur oraz wskazanie narzędzi umożliwiających ocenę sytuacji, analizę ryzyka, a w konsekwencji wypracowanie spójnej „politycznej odpowiedzi” na sytuacje kry-zysowe.
W przyjętym przez Radę w 2013 roku dokumencie fundacyjnym IPCR35 podkreślono, że kwestią kluczową dla funkcjonowania nowego mechanizmu będzie wykorzystanie synergii wynikającej z dotychczasowego zaangażowania właściwych instytucji Unii Europejskiej oraz unikanie powielania istniejących struktur, jak również tworzenia nowych, stałych struktur reagowania kryzysowego.
Szczegółowy opis procedur IPCR zawierają Standardowe Procedury Operacyjne (SOP). Dookreślają one sposób działania poszczególnych „aktorów” IPCR oraz opisują sposoby orga-nizacji rozmów przy okrągłym stole oraz funkcjonowania organów przygotowawczych Rady. W procedurach opisano również zadania realizowane przez całodobowy punkt kontaktowy IPCR oraz logistyczne aspekty organizacji spotkań i konsultacji (miejsce spotkań, dostęp do budynku Rady, tłumaczenia itp.). Zasadniczym obszarem regulacji SOP są sposoby aktywa-cji mechanizmu IPCR oraz przypisane im narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji. W procedurach określono również wzór prośby kierowanej do Prezydencji w celu urucho-mienia mechanizmu IPCR36.
Należy podkreślić, że mechanizm IPCR aktywowano po raz pierwszy w 2015 roku z powodu kryzysu migracyjnego37. Po dwóch latach postanowiono podsumować doświadczenia i doko-nać przeglądu funkcjonowania mechanizmu. Działania te prowadzono na forum Grupy Przy-jaciół Prezydencji do spraw IPCR w latach 2017-2018. W wyniku prac grupy opracowano projekt decyzji wykonawczej, który został zaaprobowany przez Komitet Stałych Przedstawi-cieli (ang. Committee of Permanent Representatives – COREPER) 14 listopada 2018 roku i przyjęty przez Radę 11 grudnia 2018 roku38.
35 Zob. Council of Th e European Union, Finalisation of the CCA review process: the EU Integrated Political Crisis Response
(IPCR) arrangements, 10708/13, 2013.
36 Zob. Council of the European Union, Draft IPCR Standard Operating Procedures, 12607/15, 2015.
37 Kryzys migracyjny był powodem tzw. pełnej aktywacji mechanizmu IPCR. Oprócz tego w ramach IPCR monitorowane są również inne kryzysy: Libia, Syria, Irak, Jemen, Mozambik itp.
Nowa odsłona mechanizmu IPCR
Decyzja wykonawcza Rady z 2018 roku wzmocniła formalną pozycję mechanizmu IPCR w wymiarze unijnym. Stanowi ona uzupełnienie i rozwinięcie rozwiązań zawartych w doku-mentach fundacyjnych, których ranga była zdecydowanie niższa39. Umiejscowienie proble-matyki reagowania na szczeblu politycznym w sytuacjach kryzysowych w decyzji Rady promuje zawarte w niej rozwiązania i wpływa na wzrost świadomości jej odbiorców, w wymiarze IPCR.
Analiza treści decyzji wskazuje na kontynuację i ewolucyjne podejście do wypracowanych wcześniej rozwiązań. Zasadniczym wątkiem dokumentu jest wskazanie IPRC jako swoistej „nakładki” na istniejące kompetencje poszczególnych „aktorów” mechanizmu, których zada-nia i obowiązki wynikają z innych regulacji. Rolą mechanizmu jest ich wzajemne skomuni-kowanie oraz dostarczenie narzędzi służących monitoringowi oraz podejmowaniu decyzji w sytuacjach kryzysowych.
W decyzji podkreślono, że misją IPRC jest wspieranie wymiany informacji, komunikacji kryzysowej, pomocy humanitarnej oraz zwalczania terroryzmu. Mechanizm jest również wykorzystywany przy podejmowaniu działań w ramach reagowania na poważne sytuacje kryzysowe spowodowane cyberatakami, klęskami żywiołowymi lub zagrożeniami hybrydo-wymi40. Na uwagę zasługuje szerokie zdefi niowanie sytuacji kryzysowej, które w kontekście funkcjonowania mechanizmu IPCR „oznacza sytuację o tak daleko idących skutkach lub takim znaczeniu politycznym, że wymaga terminowej koordynacji polityki i reakcji na szcze-blu politycznym w Unii”41. Takie podejście pozwala na elastyczne wykorzystywanie IPCR w każdych warunkach.
Jednocześnie w decyzji ponownie zaznaczono korelację mechanizmu IPCR z funkcjonowaniem klauzuli solidarności42. Należy pamiętać, że kształtując sposoby stosowania przez Unię Europejską klauzuli solidarności, w 2014 roku wskazano, że stosowanie klauzuli powinno zostać oparte „na zintegrowanych uzgodnieniach UE (uzgodnienia IPCR) dotyczących reagowania na szczeblu poli-tycznym w sytuacjach kryzysowych zatwierdzonych przez Radę 25 czerwca 2013 r., w których stwierdzono, że uzgodnienia IPCR mają również wspierać uzgodnienia dotyczące stosowania
39 Council of Th e European Union, Finalisation of the CCA review process…, dz. cyt.
40 Decyzja wykonawcza Rady (UE) 2018/1993…, dz. cyt., motyw 12.
41 Tamże, art. 3, lit. a.
klauzuli solidarności”43. W nowej decyzji Rady odwołano się i potwierdzono aktualność powyż-szych ustaleń, podkreślając jednocześnie, że mechanizm IPCR powinien funkcjonować „zarówno w kontekście powołania się na klauzulę solidarności, jak i niezależnie od takiego powołania się”44. Podejście takie jednoznacznie wskazuje na autonomizację IPCR oraz przeznaczenie mechanizmu do stosowanie w obliczu szerokiego spektrum kryzysów. W decyzji zwrócono uwagę, że „każdy kryzys może mieć różne cechy wymagające odpowiedniego postępowania w ramach Rady”45. Zatem IPCR powinien być przygotowany na różnorodne sytuacje o charak-terze kryzysowym, które będą wymagały politycznego zaangażowania Wspólnoty. Przygotowa-nie takie umożliwić powinny elastyczność oraz skalowaPrzygotowa-nie. W decyzji wskazano, że „elastyczność osiąga się poprzez dwa tryby aktywacji, a mianowicie wymianę informacji lub pełną aktywację, oraz dzięki możliwości zaangażowania właściwych podmiotów. Skalowalność odnosi się do szczebla decyzji politycznych”46. Niestety decyzja nie przybliża ani nie rozwija tej ostatniej kate-gorii. Dotychczasowe funkcjonowanie IPCR w aspekcie migracyjnym może wskazywać, że w tym przypadku skalowalność odnosi się do korelacji sytuacji kryzysowej z instytucjonalnym poziomem podejmowania decyzji politycznych. Zatem skalowalność bardziej odpowiada ade-kwatności i uprawnieniu poszczególnych instytucji UE do wypowiadania się w imieniu wła-snym lub Wspólnoty. Tym samym tak rozumiana skalowalność, w przeciwieństwie do jej biznesowego znaczenia47, nie odnosi się do wydajności politycznej poszczególnych instytucji, w których kompetencje mechanizm IPCR nie ingeruje.
Aktywacja i dezaktywacja IPCR
Mechanizm IPCR może zostać aktywowany w dwóch trybach, w zależności od potrzeb. Pierwszym sposobem funkcjonowania IPCR jest tryb wymiany informacji, którego celem jest uzyskanie kompleksowego obrazu sytuacji oraz określenie charakteru i zakresu ewentu-alnych działań. Drugim trybem jest pełna aktywacja, której istotą jest przygotowanie oraz prowadzenie działań będących wspólnotową odpowiedzią na sytuacje kryzysowe48.
Decyzję o aktywacji IPRC podejmuje Prezydencja samodzielnie lub na wniosek państwa członkowskiego. Prezydencja, przed podjęciem decyzji o aktywacji, uzyskuje opinię państw
43 Decyzja Rady z 24 czerwca 2014 r. w sprawie uzgodnień dotyczących zastosowania przez Unię klauzuli solidarności (2014/415/UE), motyw 3.
44 Decyzja wykonawcza Rady (UE) 2018/1993…, dz. cyt., motyw 2.
45 Tamże, motyw 10.
46 Tamże.
47 Zob. Grow-Scale-Impact, How to help inclusive businesses achieve scale, Deutsche Gesellschaft für Internationale
Zusammenarbeit GmbH, Bonn 2016.
członkowskich dotkniętych sytuacją kryzysową, Komisji oraz Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa (Wysoki Przedstawiciel)49. W pro-cesie konsultacji uczestniczą również Sekretariat Generalny Rady, Europejska Służba Dzia-łań Zewnętrznych oraz inne właściwe instytucje UE, zainteresowane strony oraz organizacje. Katalog podmiotów wspierających proces podjęcia decyzji przez Prezydencję jest otwarty, tak by nie ograniczać jej perspektywy do jednostronnej oceny sytuacji oraz umożliwić pozna-nie stanowisk i opinii możliwie dużej liczby podmiotów dotkniętych lub zainteresowanych sytuacją kryzysową. Odstępstwem od konsultacyjnego trybu podejmowania decyzji jest sytuacja, w której powołano się na klauzulę solidarności. W takiej sytuacji Prezydencja nie-zwłocznie dokonuje pełnej aktywacji IPCR.
Niezależnie od trybu aktywacji, Prezydencja zobowiązana jest do powiadomienia o swojej decyzji Parlament Europejski, Sekretarza Generalnego Rady, który następnie informuje Komisję, Wysokiego Przedstawiciela oraz przewodniczącego Rady Europejskiej50.
W przypadku dezaktywacji mechanizmu IPCR decyzję również podejmuje Prezydencja. Podobnie jak w przypadku aktywacji, decyzja poprzedzona jest konsultacjami z państwami członkowskim, Komisją oraz Wysokim Przedstawicielem. Jeżeli powołanie się na klauzulę solidarności, będące powodem aktywacji, pozostaje w mocy, to mechanizm IPCR nie może zostać zdezaktywowany51.
Jak wynika z opisanych trybów, decydujące znaczenie w przypadku decyzji o wykorzystaniu mechanizmu przepisane zostało Prezydencji. Jej rola w procesie IPCR utrwala oraz ekspo-nuje znaczenie Prezydencji, a więc państwa członkowskiego kierującego pracami Rady, w zapewnianiu europejskiego bezpieczeństwa.
Narzędzia IPCR
Podobnie jak w przypadku dokumentów fundacyjnych IPCR, nowa decyzja utrzymuje w mocy wcześniej stosowane rozwiązania w odniesieniu do środków oraz sposobów prowa-dzenia przez Prezydencję działań koordynacyjnych. Ich celem jest ułatwienie wymiany infor-macji, wspólnego podejmowania decyzji oraz efektywna koordynacja na szczeblu politycznym.
49 Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa zajmuje się utrzymaniem spójności ogólnych działań zewnętrznych UE i jest odpowiedzialny za koordynację i realizację europejskiej Wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz Wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony. Jest również jednym z wiceprzewodniczących Komisji Europejskiej.
50 Decyzja wykonawcza Rady (UE) 2018/1993…, dz. cyt., art. 4, 14.
Pierwszym z tych sposobów są rozmowy przy okrągłym stole, których celem jest zidentyfi -kowanie i zbadanie sytuacji kryzysowej. O zwołaniu spotkań oraz uczestnikach spotkania decyduje Prezydencja. Organizację spotkań wspiera Sekretariat Generalny Rady (ang. General
Secretariat of the Council – GSC), a „stałymi” uczestnikami są Komisja, Europejska Służba
Działań Zewnętrznych (ang. European External Action Service – EEAS) oraz przewodniczący Rady Europejskiej. Do udziału mogą być zapraszane również państwa członkowskie, eksperci zewnętrzni oraz inne zainteresowane strony52. Spotkania takie pozwalają Prezydencji połączyć kluczowych aktorów i wiedzę wokół tego samego stołu. Istotną funkcją konsultacji jest również wspieranie Prezydencji w radzeniu sobie z sytuacją wewnątrz Rady53.
Drugim narzędziem IPCR są raporty sytuacyjne określane jako zintegrowana orientacja i analiza sytuacyjna. Są one przygotowywane przez komórkę zintegrowanej orientacji i ana-lizy sytuacyjnej ISAA (ang. Integrated Situational Awareness and Analysis) w ścisłej współ-pracy z Komisją oraz EEAS. Podstawowym zadaniem tej komórki jest gromadzenie, wymiana i przetwarzanie informacji oraz sporządzenie analiz dotyczących rozwoju i skut-ków sytuacji kryzysowej54. Celem raportów jest więc dostarczenie Prezydencji wyraźnego obrazu bieżącej sytuacji kryzysowej55. Wkładów do raportów dostarczają również państwa członkowskie, które zamieszczają na dedykowanej mechanizmowi IPCR platformie (stronie) internetowej.
Trzecim sposobem wspierającym funkcjonowanie IPCR jest platforma internetowa integru-jąca informacje o sytuacji kryzysowej. Jest to wirtualna przestrzeń, w której publikowane są raporty ISAA, mapy sytuacyjne, informacje uzyskiwane od państw członkowskich, dane punktów kontaktowych oraz inne informacje, które mają znaczenie dla prowadzenia analiz i prognoz sytuacji kryzysowych. Platforma IPCR umożliwia również wysyłanie szybkich powiadomień o sytuacji kryzysowej. Powiadomienia te mogą być wygenerowane przez insty-tucje UE lub państwa członkowskie i są kierowane do wszystkich interesariuszy IPCR. Ich zasadniczą funkcją jest opisanie sytuacji kryzysowej z punktu widzenia dotkniętego nią pań-stwa lub regionu oraz sformułowanie prośby o wsparcie. Na platformie IPCR umieszczane są także informacje dotyczące działalności szkoleniowej (ćwiczeń i warsztatów IPCR). W ramach platformy funkcjonują specjalne fora tematyczne wykorzystywane również poza okresami sytuacji kryzysowych. Celem ich funkcjonowania jest tworzenie sieci kontaktów,
52 Tamże, art. 7.
53 Zob. Council of the European Union, Th e EU Integrated Political Crisis Response – IPCR – Arrangements in brief,
European Union 2016.
54 Decyzja wykonawcza Rady (UE) 2018/1993…, dz. cyt., art. 8.
wymiana informacji oraz prowadzenie bieżącej współpracy zwiększającej zdolności do zarzą-dzania kryzysowego56. Dostęp do platformy IPCR jest limitowany.
Ostatnim narzędziem jest centralny całodobowy punkt kontaktowy, który działa po aktywa-cji IPCR. Funkcję takiego punktu pełni działające w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności57 całodobowe Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego (ang.
Emergency Response Coordination Centre – ERCC).
W Polsce krajowym punktem kontaktowym dla mechanizmu IPCR jest Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności (KCKRiOL) w Komendzie Głównej Pań-stwowej Straży Pożarnej. Ponieważ Centrum to jest równocześnie krajowym punktem kon-taktowym dla ERCC, zostało ono automatycznie wskazane jako punkt kontaktowy IPCR. Należy zauważyć, że kompetencje KCKRiOL nie obejmują tak szerokiego, jak w przypadku IPCR, spektrum sytuacji kryzysowych58.
Podejmowanie decyzji w ramach IPCR
Podejmowanie decyzji w sytuacjach uruchomienia mechanizmu IPCR nie narusza istniejących kompetencji i uprawnień instytucji Unii Europejskiej, organizacji międzynarodowych, państw członkowskich, organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów zaangażowanych w proces konsultacji lub w działania podejmowane w „ramach IPCR”. Istotą mechanizmu jest przeka-zywanie i pozyskiwanie informacji, ich ocena i analiza oraz przygotowanie opcji decyzji poli-tycznych, które są zgodne z ogólnymi zasadami i podejmowane przez kompetentne organy. Centralną rolę w procesie decyzyjnym przypisano Prezydencji, która ma zapewniać koordy-nację i kontrolę procesu konsultacji oraz wypracowywanie propozycji działań, przedkłada-nych do akceptacji Rady. W działaniach tych Prezydencję wspiera GSC, Komisja Europejska oraz EEAS. Prezydencja może również szukać wsparcia w pozostałych instytucjach unijnych, państwach członkowskich oraz korzystać z ekspertów zewnętrznych. Zasadniczą rolę w pro-cesie podejmowania decyzji pełni COREPER, który dokonuje analizy sytuacji oraz ocenia propozycje działań wypracowane na niższych poziomach59. Przyjęte przez COREPER roz-wiązania są następnie przedkładane Radzie Unii Europejskiej, a w razie potrzeby również
56 Decyzja wykonawcza Rady (UE) 2018/1993…, dz. cyt., art. 9.
57 Zob. decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/EU z 17 grudnia 2013 r. w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności.
58 Zob. ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U.2018.1313).
59 W szczególności chodzi o grupy robocze Rady, Komitety oraz Rady „tematyczne”, takie jak np.: Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (ang. Justice and Home Aff airs – JHA).
Radzie Europejskiej, która podejmuje wiążące Wspólnotę decyzje polityczne. Należy rów-nież zwrócić uwagę na znaczenie państw członkowskich, które mogą zarówno wnioskować o uruchomienie przez Prezydencję procedur IPCR, jak również aktywnie uczestniczyć w kolejnych fazach procesu podejmowania decyzji60.
Proces podejmowania decyzji w ramach mechanizmu IPCR został przedstawiony na rysunku 1. Rysunek 1. Podejmowanie decyzji w ramach mechanizmu IPCR
Źródło: opracowanie własne
Funkcjonowanie mechanizmu IPCR ma zapewnić elastyczność i skalowanie politycznej odpowiedzi Wspólnoty na sytuacje kryzysowe. W praktyce oznacza to przyspieszenie podej-mowania decyzji wypracowanych w oparciu o przeprowadzone uprzednio konsultacje. Dobór podmiotów zaproszonych od konsultacji przy okrągłym stole ma pozwolić Prezyden-cji na kompleksowe rozważenie problemu oraz wypracowanie optymalnych rozwiązań. Ich skala powinna być adekwatna do politycznego ciężaru decyzji.