Metoda, narzędzie i przebieg badań

Badania ilościowe nad strukturą partyjną Ligi Polskich Rodzin objęły jej strukturę ogólnopolską, a więc zostały przeprowadzone zarówno w kołach powiatowych, wojewódzkich i stołecznych. Narzędzie stanowił kwestionariusz ankiety. Poprzedził je pilotaż przeprowadzony w jednym kole wojewódzkim i powiatowym. Populację stanowiło 12 tysięcy członków LPR. Jednakże w tym przypadku można mówić o partii kadrowej, gdyż dostępna populacja aktywnie uczestniczących w spotkaniach kół LPR wynosiła według moich szacunków około 700 osób (por. Babbie 2005: 131). Badania trwały od marca do września 2007 r. W dniu badań struktura partyjna Ligi Polskich Rodzin liczyła łącznie 73 koła partyjne. Spośród nich ankiety przeprowadzono ogółem w 22 kołach, tj.: w 13 kołach powiatowych, 3 wojewódzkich i w 6 stołecznych. Badania

swoim zasięgiem objęły 8 województw.Badaną populację tworzyły jednostki spełniające

następujące kryteria: były członkami Ligi Polskich Rodzin (członkami zwyczajnymi albo członkami uczestnikami) lub były uczestnikami prac kół Ligi Polskich Rodzin, nie posiadając formalnego członkostwa tej partii. Dobór próby odbył się metodą dostępności badanych. W tym przypadku możemy mówić, iż badania nie są reprezentatywne. Zastosowany dobór próby spowodował, iż była nadreprezentacja ankiet z kół powiatowych i stosunkowo niewielki udział respondentów z kół wojewódzkich. W ramach tak szeroko zakrojonych badań zebrano wypełnionych 100 kwestionariuszy ankiety, a zakładano, że zebranych zostanie 200 kwestionariuszy.

Zasadnicze znaczenie ma tutaj określenie przebiegu badań. Z prośbą o przeprowadzenie badań, które z założenia miały mieć charakter ogólnopolski, ponieważ jak ustaliłem w poszczególnych strukturach wojewódzkich LPR z jednego województwa mógłbym uzyskać wypełnione kwestionariusze przez około 30 respondentów, zwróciłem się do Krajowego Biura Ligi Polskich Rodzin z wnioskiem o przeprowadzenie w kołach LPR stosownych badań. Powyższe gremium zaproponowało mi, że stosowne badania zostaną przeprowadzone w ramach ogólnopolskiej wizytacji kół. Polecono mi przesłanie wniosku wraz z narzędziem. Po około dwóch tygodniach uzyskałem odpowiedź pozytywną Zarządu LPR.

Odnośnie do terminu przeprowadzenia badań dokonałem gruntownej analizy sytuacji politycznej LPR-u i nasunęły mi się następujące spostrzeżenia:

148 Po pierwsze, Liga miała dość pesymistycznie wyglądające prognozy wyborcze z ośrodków badania opinii publicznej.

Po drugie, w koalicji rządzącej PiS-Samoobrona-LPR narastały wewnętrzne spory.

Po trzecie, w samej Lidze Polskich Rodzin narastały obawy o możliwość reelekcji w następnych wyborach, choć należy zaznaczyć, iż nie miały one charakteru masowego.

Te obawy potwierdzały moje obserwacje uczestniczące w spotkaniach kół LPR-u. Sądziłem, po analizie okoliczności politycznych w jakich funkcjonuje LPR, że optymalnym terminem badań będzie pierwszy kwartał 2007 roku, toteż wyraziłem zgodę na rozpoczęcie badań empirycznych. Niewątpliwie były one rozległe czasowo, jednakże zakończyły się tuż przed przegranymi wyborami w 2007 r. przez Ligę Polskich Rodzin. Zostały one przeprowadzone w okresie, gdy LPR miała optymalną strukturę partyjną. Po przegranych wyborach miałem okazję kontaktować się z przewodniczącymi kół i uzyskiwałem informacje o likwidacji biur poselskich, o likwidacji niektórych kół lub ich erozji, np. w niektórych kołach pozostawał sam przewodniczący, natomiast członkowie odchodzili do Prawa i Sprawiedliwości. W tych okolicznościach faktycznie nie byłoby mowy o możliwości prowadzenia jakichkolwiek badań.

Analizując badania można postawić pytanie, dlaczego pomimo szeroko zakrojonych badań udało się zebrać tylko 100 kwestionariuszy? Tutaj pojawiają się dwie kwestie: przede wszystkim Liga Polskich Rodzin była, a zwłaszcza dziś małą partią polityczną, gdzie udział w formach aktywności partyjnej nigdy nie był masowy. Częstym przypadkiem był fakt, iż koła liczyły kilku członków. Dodatkowo na te okoliczności nakładała się ekstensywna struktura partyjna. Toteż przeprowadzając badania nie można było nastawiać się na dużą ilość wypełnionych kwestionariuszy ze względu nie tylko na ekstensywność struktury partyjnej, ale przede wszystkim na ekstensywność członkostwa. Działalność Ligi Polskich Rodzin skupia się wokół dwóch głównych nurtów ściśle związanych z właściwością miejscową danej struktury partyjnej:

1. Na charakterze funkcjonowania Ligi Polskich Rodzin w określonym obszarze terytorialnym

2. Różnicach, jakie występują w funkcjonowaniu struktury partyjnej Ligi Polskich Rodzin w zależności od miejscowości

149

W związku z tym hipoteza główna brzmi:

Im większa miejscowość, tym bardziej struktura partyjna Ligi Polskich Rodzin (aktor społeczny) funkcjonuje w sposób złożony.

Pytanie główne brzmi:

Jak funkcjonuje struktura partyjna Ligi Polskich Rodzin?

Określenie funkcjonowania odnosi się do działania partii (stosowanych metod) w szerszej strukturze społecznej. Do pytania głównego sformułowałem następujące pytania szczegółowe i hipotezy:

1. Jakie są motywy podjęcia działalności partyjnej?

Możliwość realizacji zainteresowań politycznych stanowi główny postulat działalności partyjnej.

Hipoteza potwierdziła się.

2. Jakie występują formy aktywności i jaka jest ich efektywność?

Większość członków Ligi Polskich Rodzin przejawia swoją aktywność i efektywność działań w zakresie udziału w akcjach, demonstracjach.

Hipoteza potwierdziła się częściowo, ponieważ udział w akcjach i demonstracjach jest jedną z 3 głównych form aktywności, natomiast jest uznawana jednocześnie za najskuteczniejszą formę aktywności.

3. Jaka jest autoidentyfikacja członków i przywódców LPR?

W Lidze Polskich Rodzin występuje silna identyfikacja z własną partią oraz z organizacjami zaprzyjaźnionymi lub postrzeganymi jako bliskie ideowo.

Hipoteza potwierdziła się.

4. Jakie są opinie członków i przywódców o działalności partii?

W Lidze Polskich Rodzin przeważają pozytywne opinie na temat funkcjonowania partii w odniesieniu do własnego środowiska politycznego.

150 5. Kto określa interesy partyjne?

Członkowie Ligi Polskich Rodzin wskazują, iż interesy partii kreują jej naczelne gremia partyjne, natomiast interesy zewnątrzpartyjne są kreowane w porozumieniu z partiami prawicowymi i chadeckimi.

Hipoteza potwierdziła się.

6.Jaka jest struktura klasowo-warstwowa elektoratu partyjnego Ligi Polskich Rodzin?

Członkowie Ligi Polskich Rodzin wskazują, iż zapleczem politycznym partii jest klasa pracownicza i średnia oraz warstwy socjalne.

151