• Nie Znaleziono Wyników

Jana Hadamika (1901–1941) – członek Związku Spartakusa, Komu-nistycznej Partii Górnego Śląska, a następnie KPP. Brał udział w organi-zowaniu strajków 1923 i 1924. Po zajęciu Śląska przez Niemców podjął pracę w kopalni „Michał”, 7 XI 1940 r. aresztowany, 18 VII 1941 zginął w Oświęcimiu.

ks. Biskupa czesława Domina (1929-1996) – biskup pomocniczy katowicki w latach 1970–1992, biskup diecezjalny koszalińsko-kołobrze-ski w latach 1992–1996. Urodzony w Michałkowicach.

Norberta Barlickiego (1880-1941 w Auschwitz-Birkenau) – działacz i przywódca PPS, publicysta, prawnik, nauczyciel. Był członkiem PPS od 1902; aresztowany po raz pierwszy przez carską policję w 1911 pod zarzutem działalności rewolucyjnej został osadzony na Pawiaku. Wobec braku dowodów wypuszczono go na wolność. Przejściowo w 1915 członek władz PSL w Królestwie Polskim. Na XIII Zjeździe PPS w 1917 wybrany został do Centralnego Komitetu Robotniczego tej partii. Od maja 1916 do maja 1918 z ramienia PPS był radnym Warszawy. Za wystąpienie prze-ciw narzucaniu traktatu brzeskiego i odczytanie deklaracji w sprawie

wyborów do Rady Stanu, Barlicki został aresztowany 11 kwietnia 1918 i internowany w twierdzy modlińskiej. Po odzyskaniu niepodległości był wiceministrem spraw wewnętrznych. Od 13 lutego do 20 kwietnia 1926 był ministrem robót publicznych. 1919-1935 był posłem na Sejm, w ra-mach Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów. W 1930 pozbawio-ny mandatu poselskiego, oskarżopozbawio-ny w procesie brzeskim. Jako czołowy działacz Centrolewu został w 1932 skazany na dwa i pół roku więzienia.

Na XXIV Kongresie PPS w 1937 został wybrany do Rady Naczelnej PPS, ale od 1937 nie był wybierany do władz organizacji warszawskiej W 1937 został wybrany przez Radę Miejską na prezydenta Łodzi, ale nie objął stanowiska z powodu niezatwierdzenia wyboru przez władze państwowe oraz rozwiązanie Rady Miejskiej. W czasie okupacji hitlerowskiej był jednym z organizatorów lewicowych grup PPS do walki z okupantem.

Aresztowany przez Gestapo 21 kwietnia 1940. Zginął w niemeickim obo-zie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau, gdobo-zie do końca uczestniczył w pierwszej organizacji ruchu oporu.

Hanki Sawickiej, właściwie Hanna Szapiro (1917-1943) – lewicowa działaczka młodzieżowa. Już w gimnazjum działała w Organizacji Mło-dzieży Socjalistycznej, pozostającej wówczas pod silnymi wpływami nie-legalnego Komunistycznego Związku Młodzieży Polski i Komunistycznej Partii Polski i w Czerwonym Harcerstwie. Studiowała na Wydziale Prawa Uniwersytetu J. Piłsudskiego w Warszawie. Od 1937 uczęszczała na Stu-dium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej. Pierwsza przewodnicząca Związku Walki Młodych. W ramach konspiracji komu-nistycznej Hanna Szapiro była najpierw związana z organizacją mło-dzieżową „Spartakus” (założoną przed wojną organizacją radykalnych socjalistów, od 1938 roku przejmowaną przez komunistów). Po ataku Niemców na Związek Radziecki wszystkie środowiska komunistyczne, chcąc aktywnie wspomóc ZSRR, wezwały do natychmiastowej walki przeciw Niemcom. Prowadziła pracę wydawniczą i kolportażową, niosła pomoc ludziom z getta, była inicjatorką utworzenia „Komitetu Pomocy Ofiarom Faszyzmu”. W styczniu 1942 roku znalazła się w Polskiej Partii Robotniczej, tworzonej w myśl instrukcji Stalina przez przysłaną z Mo-skwy specjalną grupę Marcelego Nowotki. Od jesieni 1942 r. była człon-kiem i kierowniczłon-kiem Komitetu Warszawskiego PPR. W lutym 1943 roku została redaktorem nowego konspiracyjnego pisemka komunistycznego

„Walka Młodych”. Po zajęciu Polski przez Armię Czerwoną tworzono rzeczywiste struktury ZWM jako organizacji młodzieżowej skupiającej większą ilość członków, wówczas też ex-post wielu działaczy uznawało się także za członków ZWM już od 1943 roku. 18 marca 1943 miało odbyć się na Starym Mieście przy ul. Mostowej spotkanie Hanki z

do-wódcą warszawskiego oddziału Gwardii Ludowej Janem Strzeszewskim i dowódcą oddziału zbrojnego ZWM - Tadeuszem Olszewskim. Uczestni-cy wpadli w zasadzkę gestapo. Podczas strzelaniny Tadeusz Olszewski zginął, a Jan Strzeszewski i Hanna Szapiro zostali ranni i schwytani przez gestapo. Hanna Szapiro została przewieziona na Pawiak, gdzie zmarła następnego dnia. W okresie międzywojennym patronem ulicy był tadeusz Kościuszko. Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko (1746-1817) – polski i amerykański generał, inżynier fortyfikator, uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych (1775–1783), przywódca powstania przeciw Rosji i Prusom w Rzeczypospolitej, najwyższy naczel-nik Siły Zbrojnej Narodowej w insurekcji 1794.

Józefa Dreyzy (1863- 1951) – działacz narodowy i społeczny. Zało-życiel i kierownik Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz współor-ganizator Polskiej Organizacji Wojskowej na Górnym Śląsku; uczestnik powstań śląskich (1919–21) i akcji plebiscytowej (1921).

Walerego Łukasińskiego (1786-1868) – polski działacz niepodle-głościowy, major 4. Pułku Piechoty liniowej, twórca Wolnomularstwa Na-rodowego i Towarzystwa Patriotycznego. 1817 awansowany do stopnia majora wojsk Królestwa Polskiego. 1821 utworzył Narodowe Towarzy-stwo Patriotyczne. 1822 policja wielkiego księcia Konstantego wpadła na trop spisku. Łukasiński został aresztowany 25 października 1822, więziony w warszawskim więzieniu do 2 października 1824. 14 czerwca 1824 Sąd Wojenny Najwyższy w zastępstwie sądu sejmowego skazał Łu-kasińskiego na 9 lat twierdzy. Car Aleksander I zmniejszył mu karę o 2 lata. 2 października 1824 nastąpiła publiczna degradacja majora. Od 6 października 1824 był więziony w twierdzy zamojskiej. 1825 był jednym z inicjatorów buntu więźniów, za co został skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie. Wielki książę Konstanty skorzystał z prawa łaski i zamie-nił wyrok, podwajając karę więzienia do 14 lat i skazując go na karę publicznej chłosty i zakucie rąk i nóg w kajdany. W czasie powstania li-stopadowego wywieziony został jako więzień stanu przez wycofujące się wojska rosyjskie do twierdzy Szlisselburskiej, gdzie spędził resztę życia.

W więzieniu spdził 46 lat i tam zmarł. W okresie międzywojennym patro-nem ulicy był ks. Antoni Stabik (1807-1887), proboszcz michałkowicki.

1843 przeniesiony do Michałkowic, gdzie początkowo był administrato-rem, a od 1846 roku aż do śmierci w 1887 roku proboszczem. W latach 1857-1858 rozbudował kościół w Michałkowicach. Współpracował z ks.

Janem Alojzym Fickiem w propagowaniu trzeźwości. Przed śmiercią przekazał część swojego księgozbioru michałkowickiej czytelni ludowej.

1844 poświęcił pierwszą szkołę ludową w Laurahucie; przyczynił się

do powstania nowej szkoły ludowej w Siemianowicach. 1844-1868 był inspektorem szkolnym w Michałkowicach, 1860-1864 był inspektorem szkolnym na powiat bytomski.

Księdza pawła Brandysa (1869-1950) – ksiądz katolicki, działacz polityczny i narodowy, poseł, senator II RP. 1896 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Pracował w Zabrzu, administrował parafią w Rybniku;

przeniesiony do Dziergowic w powiecie kozielskim, gdzie w 1900 roku został proboszczem. Organizator licznych stowarzyszeń narodowych.

W l. 1907-1918 wybrany został jako poseł do Reichstagu z powiatu opol-skiego. W czasie I wojny światowej członek Komitetu Niesienia Pomocy Królestwu Polskiemu. 1919 uczestniczył w naradzie Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, poświęconej ustaleniu wybuchu powstania.

W 1920 r. otrzymał mandat poselski do Sejmu RP. W czasie plebiscytu i III powstania śląskiego udostpnił swoje probostwo na narady działaczy polskich. 1922 r. został proboszczem parafii w Michałkowicach. W 1924 r.

mianowano go dziekanem powiatu piekarskiego, kanonikiem i prałatem.

Od początku II wojny światowej do marca 1940 r. pozostawał pod nadzo-rem gestapo. Po wojnie wrócił do Michałkowic, gdzie zmarł. Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta. Pierwotnie:

Auenstrasse (Łąkowa); w okresie międzywojennym patronem ulicy był Józef piłsudski, po wojnie Marchlewski – Julian Marchlewski, ps.

„Karski”, „Kujawiak” (1866-1925) – działacz polskiego i międzynarodo-wego rewolucyjnego ruchu robotniczego i komunistycznego. Założyciel Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy i Związku Robotników Polskich, działacz lewego skrzydła socjaldemokracji niemieckiej, jeden z przywódców Związku Spartakusa, współtwórca Międzynarodówki Ko-munistycznej, przewodniczący Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski. Redaktor prasy socjalistycznej, publicysta i wydawca.

Biogramy opracowane na podstawie Polskiego Słownika Biograficznego, materiałów IPN, protokołów posiedzeń Rady poszczególnych gmin (Archiwum Państwowe w Katowi-cach, Archiwum Budowlane Urzędu Miasta Siemianowic Sląskich).