• Nie Znaleziono Wyników

Tadeusz antoni józef sztuka (1927-1998)

Najdłużej pełnił funkcję przewodniczącego Towarzystwa Przyjaciół Siemianowic i prowadził je przez najtrudniejszy okres prze-mian społeczno-politycznych. Urodził się 9 II 1927 r. w Lipinach (powiat Świętochłowice) w rodzinie nauczycielskiej, jako syn Adama i Marii z Drabczyńskich. Został ochrzczony w tamtejszej parafii pw. św. Augustyna. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Siemianowi-cach Śl., gdzie ukończył 6 klas. Przygotowany przez księdza proboszcza Wilhelma Scholza 10 V 1936 r. przyjął Pierwszą Komunie Świętą w kościele pw. św. Antoniego. W 1939 r. po zajęciu miasta przez Niemców jego rodzina została wypędzona. Wówczas chwilowo osiedli w Kętach i otrzymali kwaterunek przy ul. Krakowskiej 131. W kwietniu 1940 r. okupanci aresztowali jego ojca i osadzili w Konzentrationslager Dachau, obozie założonym na rozkaz Heinricha Himmlera, wiosną 1933 r.

w opuszczonej fabryce amunicji na obrzeżach miasta Dachau, na północ od Monachium, w południowych rejonach Rzeszy. Stał się on „wzorem”

dla wszystkich kolejnych. Od 1938 r. był to swego rodzaju „ośrodek szko-leniowy” dla zarządców i wachmanów innych późniejszych obozów. Adam Sztuka w dalszej kolejności trafił do KL Mauthausen-Gusen, ok. 20 km od Linzu w Austrii, skąd wrócił w lipcu 1945 r. Z kolei jego syn Tadeusz w 14 roku życia otrzymał 14 V 1941 r. Książeczkę Pracy98 i skierowanie na przymusowe roboty w

Niemczech. Ostatecznie udało mu się dostać pra-cę w majątku ziemskim w Kańczudze na Pod-karpaciu. Dziedzic kań-czudzki Roman Scipio del Campo był odkrywcą na terenie Kańczugi jedy-nych w Europie Wschod-niej pokładów alabastru i budowniczym kopalni.

Wydobywany tutaj

ala-baster wykorzystywany Legitymacja harcerska T. Sztuki – 1946 r.

Tadeusz Sztuka

był m.in. do renowacji stiuków w Katedrze Wawelskiej. Na czas wojny majątek został zajęty przez Niemców i miał zaspokajać po-trzeby III Rzeszy. Nowy stan rzeczy wyrażała nazwa i siedziba przedsiębiorstwa uwiecznio-na uwiecznio-na podłużnej pieczęci: „Georg Gonscher – Majątek Kańczuga – gmina Nowa Wieś”.

T. Sztuka jako „pomocnik rolny” przebywał tam blisko cztery lata (26 VI 1941 – 17 XII 1944). W październiku 1944 r. aresztowało go gestapo i wywiozło do Oświęcimia, gdzie był więziony do 9 XII 1944 r. Zwolniony, otrzymał 1 I 1945 r. przydział w charakterze „dozorcy rolnego” do gospodarstwa Czajki – Kurta

Jan-kowskiego99. Okres ten zamyka nadejście Armii Czerwonej, co nastąpiło 28 I 1945 r. Wówczas jako ochotnik zgłosił się do robót przy odbudowie zniszczonego przez Niemców mostu na Sole, a później przez 3 tygodnie pracował w rosyjskim szpitalu polowym.

W tym czasie na kartach polskiej historii wojennej zapisał się jego starszy imiennik, brat matki, porucznik Tadeusz Drabczyński, żołnierz gen. Władysława Andersa i dowódca plutonu łączności na Monte Cassi-no. Znalazłszy się na historycznym wzgórzu, gdy zawiódł telefon i radio, wykorzystał skrzynkę z gołębiem pocztowym. Wydrapał ołówkiem na kartce papieru literę „V” i wypuścił z nią ptaka. Ten skrzydlaty meldunek był prawdopodobnie najkrótszym w historii wojskowości. Fakt ów odno-tował korespondent wojenny Melchior Wańkowicz w swoim wiekopomnym dziele Bitwa o Monte Cassino. 18 V 1944 r. o godz. 11.40 gołąb pocz-towy przyniósł dowództwu 2. Korpusu Polskiego telegram od żołnierzy ze wzgórza Monte Cassino. Epizod ten wywarł duży wpływ na postawę obywatelską siostrzeńca i stał się fundamentem, na którym zbudował swój świat wartości.

Kiedy w marcu 1945 r.

otworzono w Kętach gim-nazjum, Tadeusz zdał do trzeciej klasy i ukończył z dobrymi notami. Oży-wiony duchem patrioty-zmu wstąpił ponownie do odradzającego się Związ-ku Harcerstwa Polskiego, Legitymacja stopnia górniczego T. Sztuki

Emil Czech gra Hejnał Mariacki w zdobytym klasztorze

do którego akces zgłosił przed wojną 15 VI 1939 r. Była to siemianowicka Drużyna im.

Księcia Józefa Poniatowskiego. Przysięgę na ręce druha Bielewicza złożył jednak dopiero 12 VIII 1945 r. W roku szkolnym 1945/46 przeniósł się do Siemianowic Śl.

i kontynuował naukę w czwartej klasie oraz zawarł wieloletnią przyjaźń z Fran-ciszkiem Hornikiem i Leszkiem Karwa-nem. Jeden z nich został księdzem, a drugi znanym w mieście lekarzem. W tym czasie jego matka Maria Sztukowa (1901-1990) nauczała razem z Janiną Hajową, żoną Franciszka Haja, profesora Państwowego Gimnazjum im. J. Śniadeckiego i wykła-dowcą Uniwersytetu Powszechnego.

Obie panie cieszyły się dużym uznaniem i sympatią rodziców oraz uczniów szkoły podstawowej nr 3 im. T. Kościuszki. Tadeusz egzamin dojrzałości złożył w 1947 r. w Państwowym Liceum im. J. Śniadeckiego w Siemianowicach Śl., by następnie w latach 1947-1951 kontynuować studia na Politechnice Śląskiej w Gliwicach i zdobyć w zakresie elektrotechniki przemysłowej (napędy) stopień inżyniera elektryka i magistra nauk technicznych100. 3 VI 1954 r. w siemianowickim USC wstąpił w związek małżeński z Teresą Wójcik. Odtąd dzielił czas między obowiązki rodzinne i pracę nad

kolej-nymi wynalazkami potwierdzakolej-nymi „Świa-dectwami Autorskimi”101, a po zmianach politycznych w 1970 r. zaangażował się w działalność społeczną na rzecz miasta.

Wielokrotnie pełnił obowiązki radnego i przewodniczącego MRN. Działał w SD, był przewodniczącym miejscowego koła, a od października 1980 r. członkiem NSZZ

„Solidarność”. Na forum miejskim zabiegał o zbliżenie i utworzenie wspólnego bloku wyborczego do MRN: SD-NSZZ „Solidar-ność”. Kandydatom tej koalicji przyszło sprawować mandaty radnych w trudnym okresie stanu wojennego.

Jako siostrzeniec bohatera spod Monte Cassino, którego czyn napawał go dumą, wypełniał skrupulatnie obowiązki związa-Świadectwo autorskie o dokonanym

wy-nalazku T. Sztuki

Patent oficerski kpt. T. Sztuki

ne ze służbą wojskową, czego wyrazem był przyznany stopień kapitana WP102. Za całokształt prac otrzymał najwyższe odznaczenia państwowe:

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski103 oraz Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi. Kilkadziesiąt lat pracy społecznej zaliczył na poczet TMSŚl., przemianowanego w kwietniu 1983 r. na TPSŚl.

Zmarł 19 IX 1998 r. w Siemianowicach Śl. i spoczął na Cmentarzu Parafialnym pw. św. Antoniego.