Odpowiedzialnoœæ z tytu³u naruszenia przepisów ustawy o ochronie

Kwestie zwi¹zane z odpowiedzialnoœci¹ za naruszenie przepisów ustawy o ochronie in-formacji niejawnych nie s¹ uregulowane przepisami ustawy o ochronie inin-formacji niejaw-nych, tylko ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny22. Rozdzia³ XXXIII kodeksu karnego poœwiêcony jest w ca³oœci przestêpstwom przeciwko ochronie informacji, okreœlaj¹c rodzaje przestêpstw przeciwko ochronie informacji niejawnych wraz z sankcjami karnymi przewidzianymi za ich pope³nienie. I tak: w przypadku ujawnienia lub wykorzystania wbrew przepisom ustawy informacji stanowi¹cej tajemnicê pañstwow¹ sprawca podlega karze po-zbawienia wolnoœci od 3 miesiêcy do lat 5; je¿eli przedmiotowa informacja zosta³a ujawniona osobie dzia³aj¹cej na rzecz lub w imieniu podmiotu zagranicznego, sprawca podlega karze pozbawienia wolnoœci od 6 miesiêcy do 8 lat. Natomiast nieumyœlne ujawnienie przedmioto-wej informacji przez osobê, która zapozna³a siê z jej treœci¹ w zwi¹zku z pe³nieniem funkcji publicznej lub otrzymanym upowa¿nieniem, podlega karze grzywny, ograniczenia wolnoœci albo pozbawienia wolnoœci do 1 roku; zniszczenie, uszkodzenie, usuniêcie lub zmiana zapisu istotnej informacji albo udaremnienie lub utrudnienie w inny sposób osobie uprawnionej zapoznania siê z ni¹ poci¹ga za sob¹ karê grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolnoœci do lat 2; je¿eli czyn ten dotyczy zapisu na komputerowym noœniku informacji, sprawca pod-lega karze pozbawienia wolnoœci do lat 3, w przypadku wyrz¹dzenia znacznej szkody maj¹t-kowej przez dopuszczenie siê tego czynu sprawca podlega karze pozbawienia wolnoœci od 3 miesiêcy do 5 lat. Œciganie tego przestêpstwa nastêpuje na wniosek pokrzywdzonego. W przy-padku nieuprawnionego ujawnienia przez funkcjonariusza publicznego informacji niejawnej stanowi¹cej tajemnicê s³u¿bow¹ lub informacji pozyskanej w zwi¹zku z wykonywaniem czyn-noœci s³u¿bowych, w przypadku nara¿enia na szkodê prawnie chronionego interesu czyn ten jest zagro¿ony kar¹ pozbawienia wolnoœci do 3 lat; uzyskanie bez uprawnienia informacji, nieprzeznaczonej dla danej osoby, przez otwarcie zamkniêtego pisma lub pod³¹czenie siê do przewodu s³u¿¹cego do przekazu informacji albo prze³amanie elektronicznego, magnetyczne-go, ewentualnie innego szczególnego jej zabezpieczenia jest zagro¿one kar¹ grzywny,

ograni-Zbigniew Wróblewski

21 K. L i d e r m a n, Bezpieczeñstwo teleinformatyczne, Warszawa 2002, s. 37.

137

czenia lub pozbawienia wolnoœci do lat 2. Tak¹ sam¹ sankcjê mo¿e ponieœæ ten, kto w celu nieuprawnionego pozyskania informacji zak³ada lub pos³uguje siê urz¹dzeniem pods³ucho-wym, wizualnym albo innym urz¹dzeniem specjalnym. Wysoka sankcja karna przewidziana jest za niszczenie, uszkodzenie, usuniêcie lub zmianê danych informatycznych o szczegól-nym znaczeniu dla obronnoœci kraju, bezpieczeñstwa komunikacji, funkcjonowania admini-stracji rz¹dowej, innego organu pañstwowego lub instytucji pañstwowej albo samorz¹du terytorialnego, jak te¿ za zak³ócenie lub uniemo¿liwienie automatycznego przetwarzania, gro-madzenia lub przekazywania takich danych – czyn ten jest zagro¿ony kar¹ pozbawienia wolnoœci od 6 miesiêcy do 8 lat.

8. Zakoñczenie

Polska zosta³a cz³onkiem paktu pó³nocnoatlantyckiego dnia 10 marca 1999 r., a jednym z warunków cz³onkostwa by³o stworzenie podstaw systemu ochrony informacji niejawnych zgodnego ze standardami NATO. Mia³a to uczyniæ ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochro-nie informacji o ochro-niejawnych23, w której g³ówny akcent zosta³ postawiony na dzia³ania prewen-cyjne i edukacjê w dziedzinie bezpieczeñstwa informacji. WyraŸnie zosta³y okreœlone organy odpowiedzialne za ochronê tych informacji, metody klasyfikacji, sposób doboru pracowni-ków, którym bêd¹ one udostêpniane, przebieg postêpowañ sprawdzaj¹cych. Praktyka paru lat stosowania przepisów tej ustawy wykaza³a, ¿e w niektórych kwestiach nie by³a ona wolna od niedoskona³oœci, st¹d te¿ podjêto próby jej zmiany, które z pewnoœci¹ nast¹pi¹ w przy-sz³oœci z uwagi na rozwój zjawisk maj¹cych bezpoœredni zwi¹zek z bezpieczeñstwem informa-cji. Nale¿y jednak podkreœliæ, ¿e od chwili wejœcia w ¿ycie przepisów ustawy w zakresie budowy kompleksowego systemu ochrony informacji niejawnych w Polsce wykonany zosta³ ogrom pracy, g³ównie ze strony s³u¿b ochrony pañstwa i pe³nomocników ochrony. Przyk³a-dem tego mo¿e byæ przeprowadzenie przez te podmioty dziesi¹tków tysiêcy postêpowañ sprawdzaj¹cych wobec osób staraj¹cych siê o dostêp do informacji niejawnych. Aby zreali-zowaæ zasadê, ¿e dostêp do tych informacji maj¹ tylko te osoby, które daj¹ rêkojmiê zacho-wania tajemnicy, przeprowadzono tysi¹ce postêpowañ sprawdzaj¹cych i szkoleñ w zakresie ochrony informacji niejawnych. W jednostkach organizacyjnych, do których maj¹ zastoso-wanie przepisy ustawy, powsta³y piony ochrony informacji niejawnych. Przeprowadzono zmianê przepisów ustawy o ochronie informacji niejawnych w zakresie œrodków odwo³aw-czych przys³uguj¹cych osobom, wobec których postêpowanie sprawdzaj¹ce zakoñczy³o siê wynikiem negatywnym, co pozwala odrzuciæ zarzut, ¿e Polska nie przestrzega przyjêtych norm prawa miêdzynarodowego wynikaj¹cego z treœci art. 13 europejskiej Konwencji o

ochro-nie praw cz³owieka i podstawowych wolnoœci. Od roku 1999 przedstawiciele Biura

Bezpie-czeñstwa NATO przeprowadzili kilka okresowych kontroli dotycz¹cych przestrzegania przez Polskê przepisów zwi¹zanych z bezpieczeñstwem informacji. Wszystkie te inspekcje pozy-tywnie oceni³y zastosowane w naszym kraju rozwi¹zania systemowe w zakresie informacji niejawnych, co stanowi pochlebn¹ ocenê g³ównie dla s³u¿b ochrony pañstwa i innych pod-miotów zajmuj¹cych siê ich ochron¹, gdy¿ system ten budowa³y od podstaw.

Ochrona informacji niejawnych. Zagadnienia ogólne

SUMMARY

The Protection of Confidental Information.General Issues

The article describes notions concerning of classifield information In general man-ner. The notions such as: official secrets, access to secret information, checking procedure, appeals, tele-informative security, responsibility for revealing official se-crets. These matters are regulated according to law concerning protection of classifield information from 22nd January 1999 and the executive regulations. The issue of protec-ting classifield information was always playing paramount role in country’s security system. Bill’s regulations were enacted due to entering NATO by Poland. Poland was obliged to conform her law to law binding in NATO countries.

Literatura

A d a m i a k B., B o r k o w s k i J., Postêpowanie administracyjne i s¹dowo-administracyjne, Warszawa 2003.

B o æ J., (red.), Prawo administracyjne, Kolonia Limited 2007.

D r a g o ñ W., M ¹ k a D., S k a w i n a M., Jak chroniæ tajemnice? Ochrona informacji

w instytucjach pañstwowych i przedsiêbiorstwach prywatnych, Warszawa 2004.

J a k u b a s B., Ry s z k o w s k i M., Ochrona informacji niejawnych, Warszawa 2001. K u r z ê p a B., Dostêp do informacji niejawnych, „Prawo i Prokuratura” 2000, nr 6. K u r z ê p a B., Ochrona informacji niejawnych. Ochrona danych osobowych.

Zbiór prze-pisów, Bielsko-Bia³a 2000.

L i d e r m a n K., Bezpieczeñstwo teleinformatyczne, Warszawa 2002.

M ¹ k a D., Elementy analizy zagro¿eñ i zarz¹dzania ryzykiem w œwietle polityki

bezpie-czeñstwa informacyjnego, Warszawa 2003.

M u c h a M., NIP. Zasady ewidencji i identyfikacji podatników i p³atników, wyd. 2, War-szawa 2005.

R u s z c z y k I., Instrukcja ochrony informacji niejawnych, œciœle tajne, tajne, poufne,

za-strze¿one, po nowelizacji, Gdañsk 2002.

S z e w c T., Ochrona informacji niejawnych. Komentarz, Warszawa 2007.

Ta r a d e j n a R., Ta r a d e j n a M., Tajemnica pañstwowa i inne tajemnice chroni¹ce

in-teresy obywateli. Zbiór przepisów z komentarzem, Warszawa 1998.

T h i e m P., Instrukcja postêpowania z materia³ami niejawnymi z komentarzem, Gdañsk 2002.

ród³a prawa

Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych, tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 196, poz. 1631.

Ustawa z dnia 3 lutego 2001 r. o zmianie ustawy o ochronie informacji niejawnych, Dz. U. z 2001r. Nr 22, poz. 247.

139

Ochrona informacji niejawnych. Zagadnienia ogólne

Ustawa z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych, tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 119, poz.773, z póŸn. zm.

Ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o ochronie tajemnicy pañstwowej i s³u¿bowej, Dz. U. z 1982 r.  Nr 40, poz. 271, z póŸn. zm.

Ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeñstwa Wewnêtrznego, Dz. U. z 2002 r. Nr 74, poz. 676.

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej przez osoby pe³ni¹ce funkcje publiczne, Dz. U. z 1997 r. Nr 106, poz. 679, z póŸn. zm. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz. U. z 1993r. Nr. 47,

poz. 221, z póŸn. zm.

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553 z póŸn. zm. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postêpowaniu przed s¹dami administracyjnymi,

Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270, z póŸn. zm.

Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia 18 paŸdziernika 2005r. w sprawie organizacji i funk-cjonowania kancelarii tajnych, Dz. U. z 2005 r. Nr 208, poz. 1741.

Rozporz¹dzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 paŸdziernika 2005 r. w sprawie sposobu oznaczania materia³ów, umieszczania na nich klauzul tajnoœci, a tak¿e zmiany nadanej klauzuli, Dz. U. z 2005 r. Nr 205, poz. 1696.

Rozporz¹dzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 2005r. w sprawie podstawowych wymagañ bezpieczeñstwa teleinformatycznego, Dz. U. z 2005 r. Nr 171, poz. 1433.

141

Spis treœci

Helena BABIUCH

Konstytucyjny charakter i zakres ochrony prawa dziecka do nauki ... 3

1. Wstêp ... 3

2. Pojêcie praw dziecka ... 4

3. Istota prawa do nauki ... 6

4. Nauka dziecka – prawo czy obowi¹zek ... 8

5. Konstytucyjny charakter i zakres treœci prawa dziecka do nauki ... 11

6. Konstytucyjne gwarancje realizacji prawa dziecka do nauki... 13

Anna FEJA-PASZKIEWICZ Zasada pomocniczoœci a samorz¹d terytorialny ... 21

1. Geneza i istota zasady pomocniczoœci ... 21

2. Normatywne ujêcia zasady pomocniczoœci ... 23

3. P³aszczyzny zastosowania zasady pomocniczoœci w odniesieniu do samorz¹du terytorialnego ... 30

4. Zasada pomocniczoœci w orzecznictwie Trybuna³u Konstytucyjnego ... 33

dotycz¹cym samorz¹du terytorialnego ... 33

Jan KOTAPKA Etyka w administracji publicznej (s³u¿bie cywilnej) ... 39

1. Wstêp ... 39

2. Etyka zawodowa ... 39

3. NeutralnoϾ polityczna a etyka zawodowa ... 42

4. Zjawisko „kapitalizmu politycznego” ... 43

5. Zjawisko korupcji w administracji publicznej ... 43

Jan KOTAPKA

Elementy pañstwa policyjnego w demokratycznym pañstwie prawa ... 53

1. Wstêp ... 53

2. Zasady pañstwa praworz¹dnego ... 54

3. Model pañstwa policyjnego ... 55

4. Zakoñczenie ... 60

Anna MOROCH Reformationis in peius w postêpowaniu administracyjnym ... 63

Iwona SIERPOWSKA Zadania administracji publicznej w zakresie pieczy zastêpczej nad dzieckiem ... 73

1. Istota pieczy zastêpczej ... 73

2. Instytucje pieczy zastêpczej ... 74

3. Obowi¹zki w³adz publicznych w sferze opieki nad rodzin¹ i dzieckiem ... 77

4. Zadania powiatu w zakresie pieczy zastêpczej ... 79

5. Zakoñczenie ... 84

Beata WALEWSKA Ekoterroryzm – realne zagro¿enie naszych czasów... 89

1. Wstêp ... 89

2. Pojêcie ekoterroryzmu ... 90

3. Historyczny rozwój zjawiska bioterroryzmu ... 91

4. Metody uzyskiwania broni biologicznej ... 93

5. Zakoñczenie ... 98

Beata WALEWSKA Prawo ochrony œrodowiska i jego rola dla ma³ego i œredniego biznesu ... 101

1. Wstêp ... 101

2. Zarys ewolucji prawa ochrony œrodowiska z punktu widzenia nauk ekonomicznych... 102

3. Obowi¹zki podmiotów korzystaj¹cych ze œrodowiska na podstawie ustawy Prawo ochrony œrodowiska ... 103

3.1. Obowi¹zek posiadania zezwolenia ... 103

3.2. Obowi¹zek op³at za korzystanie ze œrodowiska ... 104

4. Instrumenty prawne nale¿¹ce do tzw. drugiej generacji œrodków administracyjno--prawnych ... 106

5. Korzyœci zwi¹zane z dostosowaniem siê do wymagañ POŒ ... 107

6. Zakoñczenie ... 109

143

Beata WALEWSKA

Terroryzm w epoce postzimnowojennej ... 111

1. Wstêp ... 111

2. Broñ masowego ra¿enia i terroryzm ... 111

3. Apokaliptyczne sekty religijne ... 113

4. Terroryzm ekologiczny – ekoterroryzm ... 115

5. Terroryzm technologiczny ... 116

6. Zwalczanie terroryzmu miêdzynarodowego ... 118

7. Zakoñczenie ... 119

Zbigniew WRÓBLEWSKI Ochrona informacji niejawnych. Zagadnienia ogólne ... 121

1. Wstêp ... 121

2. Zakres obowi¹zywania ustawy. Organy ochrony informacji niejawnych ... 122

3. Klasyfikowanie informacji niejawnych. Klauzule tajnoœci ... 124

4. Dostêp do informacji niejawnych. Postêpowanie sprawdzaj¹ce ... 126

5. Postêpowanie odwo³awczo-skargowe ... 132

6. Bezpieczeñstwo systemów i sieci teleinformatycznych. Polityka bezpieczeñstwa informacji. Bezpieczeñstwo przemys³owe ... 134

7. Odpowiedzialnoœæ z tytu³u naruszenia przepisów ustawy o ochronie informacji niejawnych ... 136

8. Zakoñczenie ... 137

W dokumencie Zeszyty Naukowe, nr 4 (2008) (Stron 138-146)