oraz ograniczenia w ocenie przedsiębiorstwa na podstawie sprawozdania finansowego 1
3. Ograniczenia w ocenie przedsiębiorstwa na podstawie sprawozdania finansowego
Pomimo wielu zalet analiza wskaźnikowa nie jest doskonałym narzędziem oceny sytuacji finansowej jednostki gospodarczej . Istnieją pewne ograniczenia w ocenie przedsiębiorstwa na podstawie sprawozdania finansowego .
Po pierwsze, analiza wskaźnikowa ma bardzo ogólny charakter, podstawą ana-lizy są dane pochodzące z przeszłości . Analiza wskaźnikowa nie ukazuje rzeczywi-stych przyczyn zaistniałych zjawisk . Jednak jeśli analiza taka zostanie uzupełniona analizą makrootoczenia, wówczas może służyć do prognozowania przyszłej dzia-łalności .
Istotną kwestią dotyczącą analizy i oceny sprawozdania finansowego jest ja-kość danych zawartych w sprawozdaniu finansowym jednostki gospodarczej . Na podstawie prawdziwych danych można podjąć złe decyzje finansowe, ale opierając się na złych danych, nie można podjąć prawidłowych decyzji . Ponadto istotnym problemem oceny sprawozdania finansowego są zaburzenia porównywalności wartości wskaźników finansowych uzyskanych na podstawie danych finansowych wykazanych według różnych standardów rachunkowości . Co więcej, wskaźniki fi-nansowe o tej samej nazwie mogą być obliczone według innych wzorów, na przy-kład rentowność kapitału własnego może być obliczona z wykorzystaniem całego kapitału własnego lub jedynie kapitału podstawowego .
Inną, równie ważną kwestią związaną z ograniczeniem oceny przedsiębiorstwa na podstawie sprawozdania finansowego jest porównywalność przedsiębiorstw . Aby uzyskać rzetelne wyniki analizy, należy porównywać ze sobą jednostki gospo-darcze należące do tej samej branży .
Ponadto dla większości mierników finansowych nie określono optymalnej wartości, dopiero porównanie ich wielkości w czasie, z wartościami wzorcowymi bądź między podmiotami należącymi do tej samej branży pozwala na obiektywną ocenę sytuacji finansowej jednostki gospodarczej .
Innym ograniczeniem w ocenie przedsiębiorstwa jest problem interpretacji wskaźników finansowych . Gdy otrzymane wyniki są niejednoznaczne lub dają
mylące wnioski, konieczne jest całościowe spojrzenie na mierniki wszystkich sfer analizy wskaźnikowej, tj .: płynności, rentowności, efektywności oraz zadłużenia . Niekiedy może dochodzić do pewnych nieścisłości . Na przykład wysoki poziom wskaźnika płynności bieżącej przy niższej średniej branżowej może oznaczać z jednej strony nadpłynność i przygotowywanie się przedsiębiorstwa do inwesty-cji − jest to pozytywny fakt . Z drugiej strony sytuacja taka może oznaczać brak pomysłu na rozwój oraz niewykorzystanie możliwości na uzyskanie dodatkowych zysków − co jest faktem negatywnym . Z kolei niska rentowność może kojarzyć się z brakiem umiejętności zarządzania przedsiębiorstwem, a z drugiej strony może wiązać się z prowadzeniem polityki optymalizacji podatkowej . Wysoki poziom zadłużenia przedsiębiorstwa można również interpretować w dwojaki sposób . Z jednej strony może świadczyć o trudnościach finansowych, a z drugiej wysoki poziom zadłużenia może oznaczać podjęte inwestycje, które w przyszłości przy-niosą zyski dla przedsiębiorstwa . Warto dodać, że obliczone wskaźniki finansowe mogą przybierać różne wartości dla jednostek działających w różnej skali działal-ności . Małe jednostki w porównaniu do dużych jednostek zwykle charakteryzują się niższą płynnością, wyższą rentownością, niższym poziomem zadłużenia oraz dłuższym cyklem zarządzania majątkiem obrotowym . Dlatego też istnieje ko-nieczność porównania jednostek o podobnym rozmiarze, nie tylko działającymi w tym samym sektorze .
Do grona ograniczeń w ocenie przedsiębiorstwa należy dołączyć również ry-zyko prowadzenia działalności . W zasadzie analiza wskaźnikowa niewiele mówi na ten temat . Poważnym problemem w tym aspekcie jest ryzyko błędnej oceny zdolności jednostki do kontynuowania działalności, w sytuacji, kiedy istnieje re-alne zagrożenie jej kontynuowania, które obecnie nie wywiera wpływu na finanse jednostki gospodarczej . Ryzyko takie może nie ujawniać się w obliczonych wskaź-nikach finansowych ani w sprawozdaniu finansowym . Konieczne jest przepro-wadzenie analizy czynników pozafinansowych, tj . zobowiązań pozabilansowych, długookresowych planów i prognoz finansowych, analizy konkurencji, systemu kontroli kosztów, systemu kontroli wydajności pracowników itp .
Podsumowanie
W niniejszej rozdziale dokonano ogólnej charakterystyki analizy wskaźniko-wej, która obejmuje następujące sfery działalności przedsiębiorstwa: płynność fi-nansowa, rentowność, sprawność działania oraz zadłużenie .
Jak już wspomniano, analiza wskaźnikowa jest powszechnie stosowanym na-rzędziem służącym do oceny sytuacji finansowej jednostki gospodarczej . W lite-raturze przedmiotu występuje wiele różnorodnych wskaźników . Z tego względu dokonuje się wyboru wskaźników o podobnej treści ekonomicznej i grupuje
w ze-Analiza wskaźnikowa − ogólna charakterystyka i dobór optymalnego zestawu 173 stawy wykorzystywane później do oceny poszczególnych dziedzin działalności przedsiębiorstwa .
Pomimo wielu niekwestionowanych zalet analiza wskaźnikowa nie jest dosko-nałym narzędziem służącym do oceny sytuacji finansowej jednostki gospodarczej . Obliczone wskaźniki finansowe są użyteczne tylko wtedy, gdy zostaną porównane z odpowiednimi standardami . Ponadto wiarygodność wskaźników finansowych zależy od danych źródłowych . Warto dodać, że nie istnieje jedna, najlepsza war-tość danego wskaźnika finansowego . Zależy ona od konkurencji, strategii realizo-wanej przez daną jednostkę, pozycji i osoby dokonującej oceny, jej doświadczenia i znajomości przedsiębiorstwa oraz branży, w jakiej ono działa .
Bibliografia
Czerny J ., Rachunkowość przedsiębiorstw w szczególnych sytuacjach, Wyższa Szkoła Handlu i Rachunkowości w Poznaniu, Poznań 2006 .
Dynus M ., Kołosowska B ., Prewysz-Kwinto P ., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Towa-rzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa . Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności
„Dom Organizatora”, Toruń 2005 .
Ejsmont A ., Ostrowska D ., Analiza wskaźnikowa działalności przedsiębiorstw − wybrane elementy, Wydawnictwo Uczelniane Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im . prof . Edwarda F . Szczepanika, Suwałki 2011 .
Gabrusewicz W ., Analiza finansowa przedsiębiorstwa. Teoria i zastosowanie, Polskie Wy-dawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2014 .
Gabrusewicz W ., Kołaczyk Z ., Bilans. Wartość poznawcza i analityczna, Difin, Warszawa 2005 .
Janik W ., Paździor A ., Paździor M ., Analiza i diagnozowanie sytuacji finansowej przedsię-biorstwa, Politechnika Lubelska, Lublin 2014 .
Kotowska B ., Uziębło A ., Wyszkowska-Kaniewska O ., Analiza finansowa w przedsiębior-stwie . Przykłady, zadania i rozwiązania, CeDeWu, Warszawa 2009 .
Kowalak R ., Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa w badaniu zagrożenia upadłością, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2008 .
Martyniuk T .(red .), Rachunkowość przedsiębiorstwa w szczególnych sytuacjach, Polskie Wy-dawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2013 .
Micherda B . (red .), Sprawozdania finansowe i ich analiza, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce Zarząd Główny Instytut Certyfikacji Zawodowej Księgowych, Warszawa 2011 . Nowak E ., Analiza sprawozdań finansowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne,
War-szawa 2008 .
Wędzki D ., Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego, Wolters Kluwer Polska, Kra-ków 2009 .
Zaleska M ., Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa przez analityka bankowego, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2012 .