• Nie Znaleziono Wyników

Pozycja dyrektora szkoły publicznej

Rozdział 3. Szkoła publiczna jako podmiot zarządzania

3.4. Pozycja dyrektora szkoły publicznej

Szkoła publiczna jest podmiotem szczególnym, z tego względu do prawidłowego funkcjonowania i osiągania wyznaczonych celów społecznych wymaga odpowiedniego kie-rowania.

Zgodnie z zapisami obowiązującego prawa szkołą publiczną kieruje osoba, której or-gan prowadzący szkołę powierzył stanowisko dyrektora433. Dyrektor szkoły publicznej jest

430 Art. 78-79 ustawy Prawo oświatowe (Dz.U. z dnia 19 czerwca 2019 roku, poz. 1148).

431 Uspołecznienie oświaty: (pedag.) decentralizacja systemu oświaty oraz przekazanie części kompetencji decyzyjnych społeczności lokalnej, w tym przede wszystkim rodzicom, Encyklopedia PWN, www.encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=3991826, dostęp: 12.12.2012.

432 Śliwerski B., Uspołecznienie oświaty, Polskie Stowarzyszenie Edukacyjne, Łódź, www.eid.edu.pl/archiwum /1995,93/ styczen,105/uspolecznienie _szkoly,332.html, dostęp: 12.12.2012.

433 Art. 62 ustawy Prawo oświatowe (Dz. U. z dnia 19 czerwca 2019 roku, poz. 1148) precyzuje dokładnie, że osobą tą może być nauczyciel mianowany lub dyplomowany (ust. 1). Ale okazuje się, że nie tylko. Może to bowiem być również osoba niebędąca nauczycielem (ust. 2), ale w tym przypadku nie może ona sprawować nadzoru pedagogicznego (na podstawie odrębnych regulacji prawnych). Dlatego też w takim przypadku nadzór pedagogiczny może sprawować jedynie nauczyciel zajmujący inne stanowisko kierownicze w danej szkole (ust.3).

nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym już zatrudnionym w szkole, któremu tylko powierzono funkcję kierowniczą w niej. Skoro powierzenie dyrektorowi funkcji kierowniczej w szkole nie zmienia istoty łączącego go z pracodawcą stosunku pracy, to również odwołanie go ze stanowiska dyrektora szkoły nie może powodować naruszenia tejże istoty. Dlatego sy-tuacja, w której dana osoba przestaje być dyrektorem (pełnić funkcję kierowniczą) nie wywo-łuje skutku, którym byłoby jednoczesne utracenie stanowiska nauczyciela. Z tego też względu dyrektor szkoły nie jest gminnym pracownikiem samorządowym - lecz nauczycielem (czyli pracownikiem państwowym), pełniącym w określonym czasie funkcję kierownika samorzą-dowej jednostki organizacyjnej, jaką jest konkretna szkoła publiczna. W przypadku rezygna-cji ze stanowiska dyrektora434 nauczyciel w dalszym ciągu pozostaje w stosunku pracy nawią-zanym na podstawie mianowania. Natomiast fakt odwołania nauczyciela ze stanowiska dyrek-tora szkoły jest czynnością z zakresu prawa pracy, zmieniającą treść stosunku pracy, ale nie pociąga ona za sobą sensu stricte rozwiązania umowy o pracę z tym nauczycielem. Dyrektor szkoły zatem nie jest gminnym pracownikiem samorządowym, a tym samym nie występuje bezpośrednia podległość służbowa, o której mowa w art. 7 pkt 1 ustawy o pracownikach sa-morządowych435. Tezę tą można również potwierdzić w tzw. dorobku judykatury, gdyż kom-petencje organu prowadzącego zostały wyraźnie określone w obowiązującym prawie i nie można ich interpretować rozszerzająco. Zarząd gminy nie jest typowym organem zarządzają-cym w rozumieniu art. 31 Kodeksu pracy i wykonujązarządzają-cym za szkołę czynności prawnych z zakresu stosunku pracy wobec jej dyrektora. Należy pamiętać, że zatrudnianie i zwalnianie kierowników różnych gminnych jednostek organizacyjnych przez zarząd danej gminy w żadnym razie nie jest równoznaczne z tym, że zarząd gminy przez powołanie dyrektora szkoły uzyskuje równocześnie względem niego określone kompetencje w zakresie, w jakim przepisy prawa pracy upoważniają pracodawcę do kierowania pracą bezpośrednio podporząd-kowanych mu pracowników. Dyrektor szkoły jest zatem pracownikiem szkoły, a nie zarządu gminy. Dlatego szkoła, jako jednostka organizacyjna, jest właściwym jego pracodawcą. Moż-na zatem wnioskować, że dyrektor szkoły nie ma Moż-nad sobą żadnego bezpośredniego przełożo-nego kierującego wprost jego pracą. Jeżeli chodzi o zarząd gminy, to przepisy obowiązujące-go prawa wyposażają obowiązujące-go tylko w niektóre kompetencje przynależne pracodawcy względem dyrektora jako pracobiorcy (dotyczy to kwestii powierzania stanowiska i odwołania z tego stanowiska). Tak więc pracodawcą dla dyrektora szkoły jest szkoła. Układ stosunków i zależności dyrektora od organu sprawującego nadzór pedagogiczny ogranicza kompetencje organu prowadzącego szkołę jedynie do nadzoru nad jego działalnością w zakresie spraw finansowych i administracyjnych436. Ustawa Prawo oświatowe, a wcześniej analogicznie ustawa o systemie oświaty, nie zawiera przesłanek, które uzasadniałyby stwierdzenie, iż za-rząd gminy jest również „kierownikiem" dyrektora szkoły jako pracownika. Dyrektor szkoły publicznej jest zatem samodzielnym organem zarządzającym samorządową jednostką organi-zacyjną. Jednak w niektórych sytuacjach organ prowadzący szkołę wykonuje uprawnienia pracodawcy wobec dyrektora szkoły, np. przechowując jego akta personalne, czy też udziela-jąc mu urlopów i podpisuudziela-jąc delegacje służbowe. Działanie takie wynika z braku wyraźnych regulacji prawnych opisujących wzajemne stosunki między podmiotami, ale również z potrzeb prawno-prakseologicznych, z jednoczesną koniecznością wykonania pewnych czynności prawnych437. W prezentowany sposób przepisy prawa pozycjonują dyrektora,

434 w trybie przewidzianym przez art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy Prawo oświatowe (Dz. U. z dnia 19 czerwca 2019 roku, poz. 1148).

435 Ustawa z dnia 21 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych (Dz. U. z dnia 28 czerwca 2018 roku, poz. 1260) – tekst jednolity z dnia 7 czerwca 2018 roku.

436 Art. 57 ustawy Prawo oświatowe (Dz. U. z dnia 19 czerwca 2019 roku, poz. 1148).

437Lisowski K., Status prawny dyrektora szkoły samorządowej, http://www.oswiata.abc.com.pl, dostęp:20.12.2010; Zobacz również Pilch M., Analiza statusu prawnego dyrektora szkoły lub placówki jako

rym został nauczyciel zatrudniony w tej samej szkole na podstawie mianowania. Od tej zasa-dy występują jednak dwa zasadnicze wyjątki. Pierwszym wyjątkiem jest sytuacja, w której dyrektorem danej szkoły zostaje nauczyciel zatrudniony w innej szkole na podstawie umowy o pracę lub mianowania. Natomiast drugim wyjątkiem jest sytuacja, bardzo nietypowa w oświacie, gdy dyrektorem zostaje osoba niebędąca nauczycielem.

W przypadku nauczyciela zatrudnionego na podstawie umowy o pracę lub mianowa-nia w innej szkole niż ta, w której ma zostać dyrektorem, stosunek pracy w obecnej szkole powinien być rozwiązany na prośbę nauczyciela i nawiązany już w nowej szkole (czyli w tej, którą ma kierować)438. Jednak między wieloma ekspertami, a także w orzecznictwie sądo-wym, można spotkać się z zupełnie rozbieżnymi opiniami439. Jedni eksperci stoją na stanowi-sku, że powierzenie stanowiska dyrektora szkoły odpowiada w pełni kodeksowemu powoła-niu na stanowisko kierownicze440. Natomiast inni uważają, że powierzenie stanowiska kie-rowniczego, jakim jest stanowisko dyrektora szkoły, stanowi czynność de facto administra-cyjnoprawną, a więc niewkraczającą bezpośrednio w sferę stosunków pracy441. Nie jest odo-sobniony również pogląd, zgodnie z którym ze względów pragmatycznych korzystniej jest uznać, iż przez powierzenie stanowiska dyrektora szkoły może dojść do nawiązania stosunku pracy442. Dlatego też sytuacja dyrektora szkoły publicznej jest wyjątkowo złożona tak pod względem pragmatycznym, jak i jurydycznym. Z tych też względów pierwotna droga postę-powania wydaje się najbardziej właściwą. Dlatego każdorazowe szukanie najmniej wadliwej drogi postępowania nie jest dobrym wskazaniem na przyszłość. W związku z tym ostateczne uregulowanie tej sprawy wymaga jednoznacznej „wykładni ustawowej”.

Zupełnie odmiennie uregulowane są omawiane kwestie w sytuacji, gdy dyrektorem zostaje osoba niebędąca nauczycielem. Wówczas stosunek pracy z osobą, która wygrała kon-kurs na stanowisko dyrektora szkoły nawiązuje się na podstawie powołania w myśl przepisów wynikających z Kodeksu pracy443 na okres powołania na stanowisko dyrektora (pełnienia funkcji kierowniczej). Dyrektor szkoły niebędący nauczycielem ma wówczas status pracow-nika samorządowego444. W takiej sytuacji należy również wskazać podmiot, który powinien wykonywać czynności związane z zatrudnieniem przyszłego dyrektora w szkole, którą ma on następnie kierować. Zgodnie z treścią art. 3 Kodeksu pracy jest to jednostka organizacyjna, choćby nie miała osobowości prawnej, jeżeli zatrudnia ona pracowników445. Mając na wzglę-dzie fakt, że w art. 10 ust. 1 Karty Nauczyciela już w pierwszym zdaniu jest zaznaczone: „sto-sunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole", należy stwierdzić, że to właśnie szkoła jest typowym pracodawcą w rozumieniu art. 3 Kodeksu pracy. Zgodnie z obowiązującym prawem to szkoła (jako zakład pracy) zatrudnia pracowników. W konsekwencji prawnej za-sada ta odnosi się również do nauczycieli pełniących funkcje kierownicze w szkole, w tym do dyrektorów tychże szkół. Per analogiam szkoła jest również expressis verbis pracodawcą dla dyrektora (w tym przypadku przyszłego dyrektora) niebędącego nauczycielem. Zgodnie z logiką takiego myślenia należy określić kto ad personam może wykonać zadania

kierownika samorządowej jednostki organizacyjnej na tle porównawczym, ORE, Warszawa 2012 oraz Jagielski J., Status prawny dyrektora szkoły. Ekspertyza prawna, ORE, Warszawa 2012.

438 Regulacje zawarte w art. 23 ust. 1 pkt 1 oraz art. 27 ust. 3 ustawy Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r., poz.

2215).

439 Jagielski J., Status prawny dyrektora szkoły. Ekspertyza prawna, ORE, Warszawa 2012, s. 18-32.

440 Dubowik A., Glosa do wyroku S.N. z 15.04.1999 r., i PKN 11/99 O.S.P. 2000, str. 510 i nast.

441 Por. uchwała składu 7 sędziów N.S.A. z 16 grudnia 1996 O.P.S. 6/96, ONSA 1997 nr 2, poz. 48.

442 Zobacz: Pilich M., Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, ABC, 2008, wyd. II, s. 385 i nast.

443 Art. 68 § 1 i § 11 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks Pracy (Dz. U. z 2018 r., poz. 108 ze zm.).

444 Art. 7 ustawy Prawo oświatowe (Dz. U. z dnia 19 czerwca 2019 roku, poz. 1148).

445Gawroński K., w jaki sposób należy zawrzeć umowę o pracę z kandydatem na dyrektora, który wygrał konkurs na to stanowisko, a nie jest zatrudniony w szkole, do której odbywał się konkurs?, http://

www.oswiata.abc.com.pl, dostęp: 05.12.2012.

cy, którym jest szkoła? Możliwości są dwie: (1) pierwszą jest dotychczasowy dyrektor szkoły, zanim przestanie wypełniać swoje ustawowe obowiązki; (2) natomiast drugą jest wójt (bur-mistrz, prezydent miasta, marszałek województwa), który jest personalnie „uprawniony do zatrudniania dyrektora szkoły, w znaczeniu nawiązania stosunku pracy z osobą, wyłonioną na to stanowisko w uprzednim postępowaniu konkursowym”446.

Obowiązki dyrektora szkoły, który de facto nie jest nauczycielem, co do zasady nie różnią się od obowiązków dyrektorów mających uprawnienia pedagogiczne. Stosuje się jed-nak odmienne zasady zatrudnienia – zamiast Karty Nauczyciela obowiązują: ustawa o pracownikach samorządowych, Kodeks Pracy oraz odpowiednie akty wykonawcze. Dyrek-tor szkoły, który nie jest nauczycielem, wykonuje zdecydowaną większość obowiązków spo-czywających na dyrektorze, który ma odpowiednie przygotowanie pedagogiczne. Jest to kon-sekwencją tego, iż podstawowym obowiązkiem każdego dyrektora szkoły jest kierowanie placówką, czyli między innymi zarządzanie sprawami kadrowymi, administracyjnymi i finansowymi oraz reprezentowanie szkoły na zewnątrz. Natomiast podstawową różnicę mię-dzy dyrektorem nauczycielem a dyrektorem, który nie jest nauczycielem, ale jest pracowni-kiem samorządowym, stanowi fakt, że tylko nauczyciel mający przygotowanie pedagogiczne może prowadzić sensu stricte nadzór pedagogiczny. Ponadto dyrektor szkoły, niebędący nau-czycielem, nie może samodzielnie dokonać oceny pracy nauczyciela, pomimo że działania te wpisują się wprost w obowiązki dyrektora szkoły. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edu-kacji Narodowej w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego447 w takiej sytuacji oceny pracy nauczyciela dokonuje dyrektor szkoły, ale w porozumieniu z nauczycielem, który zajmuje inne stanowisko kierownicze i sprawuje w tej szkole nadzór pedagogiczny. W przypadku oceny pracy nauczyciela zajmującego stanowisko kierownicze, dyrektor szkoły musi porozumieć się z organem sprawującym nadzór pedagogiczny nad szko-łą448. Ponadto procedurze powoływania dyrektora niebędącego nauczycielem towarzyszy ko-nieczność zasięgnięcia odpowiedniej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny (kura-tor oświaty). Opinia taka nie ma jednak charakteru wiążącego (ma charakter konsultacji) i organ prowadzący szkołę może powołać dyrektora bez uwzględniania opinii organu nadzoru pedagogicznego. Opinia ta jest jednak warunkiem koniecznym w procedurze dokonywania obsady personalnej na stanowisku dyrektora. Organ prowadzący ma obowiązek zwrócić się o taką opinię do właściwego organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Niedochowanie tego obowiązku czyni akt powołania dyrektora ex lege bezskutecznym prawnie. Z kolei po powie-rzeniu stanowiska dyrektora nauczycielowi, tego rodzaju opinia nie jest już przewidziana prawem449. Oznacza to, że organ prowadzący ma pełną swobodę działania.

Ponieważ dyrektor szkoły kieruje organizacją publiczną, dokładny sposób jego powo-ływania i odwopowo-ływania, a także zakres jego praw i obowiązków określają szczegółowe

446 Zobacz uzasadnienie uchwały Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 marca 1994 r., w 9/93, OTK 1992, nr 1, poz. 20.

447 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 maja 2018 roku w sprawie kryteriów i trybu dokony-wania oceny pracy nauczyciela, trybu postępodokony-wania odwoławczego oraz składu i sposobu powołydokony-wania zespołu oceniającego (Dz. U. z dnia 12.06.2018 roku, poz. 1133) oraz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 grudnia 2018 roku zmieniające rozporządzenia w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz.

U. z dnia 02.01.2019 roku, poz. 5); Zobacz również: art. 38 ust. 3, art. 39 ustawy z 21 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2008 r., Nr 223, poz. 1458 ze zmianami).

448Wysocka M., Prawa i obowiązki dyrektora szkoły niebędącego nauczycielem, http://www.experto24.pl, do-stęp: 05.12.2014.

449 W poprzednio obowiązującej regulacji prawnej organ prowadzący miał obowiązek każdorazowego występowania do organy sprawującego nadzór pedagogiczny o opinię w sprawie wyłonionego kandydata na dyrektora szkoły lub placówki. A co było jeszcze wyjątkowe, organ nadzoru pedagogicznego miał możliwość w ciągu czternastu dni przedłożyć umotywowane zastrzeżenia do przedstawionego kandydata. W takim przypadku tego kandydata organ prowadzący nie mógł już powołać na stanowisko dyrektora. Potocznie taką możliwość nazywano jako prawo veta kuratora oświaty.

tyczne ujęte w odpowiednie regulacje prawne. Wynika to z faktu, że dyrektor szkoły wykonu-je obecnie wiele zadań, do których realizacji potrzebne są różne kompetencwykonu-je. Zgodnie z obowiązującym prawem dyrektor szkoły jest kierownikiem zakładu pracy, przełożonym wszystkich pracowników, odpowiedzialnym za procesy dydaktyczno-wychowawcze w szkole, ale również kierownikiem jednostki sektora finansów publicznych oraz kierowni-kiem jednostki organizacyjnej samorządowej. Dyrektor wykonuje również zadania związane z zarządzaniem nieruchomością komunalną. Jest też organem administracji publicznej oraz osobą sprawującą nadzór pedagogiczny. Każda osoba wykonująca wszystkie wymienione zadania musi być do pełnienia tej szczególnej funkcji bardzo wszechstronnie przygotowa-na450. Kierowanie szkołą publiczną jest zupełnie odmienne od zarządzania inną jednostką gospodarczą. Ponadto status prawny dyrektora szkoły jest skomplikowany.

Poddając analizie sytuację dyrektora szkoły publicznej ukształtowaną przez aktualnie obowiązujący w Polsce porządek prawny, można zauważyć, że jest to zarówno pod względem prawnoorganizacyjnym (ustrojowym), jak i funkcjonalnym (w sferze zadań i kompetencji) sytuacja bardzo zróżnicowana. Stan taki wynika z faktu, że dyrektor szkoły, występując jako szczególny podmiot wielu różnych układów (systemów) organizacyjnych (można np. po-strzegać go w kontekście funkcjonującego systemu edukacyjnego, lub systemu administracji publicznej (szczególnie tzw. administracji oświatowej), ale również lokalnej, mającej swoje umocowanie we władzach samorządowych), poddawany jest oddziaływaniu ze strony róż-nych segmentów władzy publicznej (np. ze strony władz samorządowych, a także ze strony kuratora oświaty jako przedstawiciela władzy rządowej). Pozostaje również w skomplikowanych powiązaniach (zależnościach, uwarunkowaniach, uzgodnieniach, współ-działaniu itd.) z różnymi podmiotami szkolnymi i spoza szkoły. Wykonuje też różne funkcje i pełni różne role. Z powyższego wynika, że pozycja prawna dyrektora szkoły publicznej jest wielowymiarowa. Obejmuje wiele aspektów funkcjonalnych i kształtowana jest przez różne czynniki jurydyczne (rozwiązania prawne zawarte w przepisach), a także typowe uwarunko-wania faktyczne451.

Na stanowisko dyrektora szkoły powołuje się kandydata wyłonionego w postępowaniu konkursowym. Jest to bardzo ważny aspekt, gdyż w tak szczególnym typie placówki, jaką jest szkoła publiczna i zadaniach, jakie ma wypełniać jej dyrektor, sposób jego wyłonienia musi również mieć odpowiedni charakter. Wskazania dotyczące kwestii wyboru pracowników za-warte są również w standardach grupy a kontroli zarządczej452. Forma wyłaniania kandydata na dyrektora ma istotne znaczenie w sytuacji wieloaspektowości jego zadań i rodzaju wielo-rakiej odpowiedzialności, przy relatywnie niskim wynagrodzeniu. Dyrektorowi szkoły będą-cemu nauczycielem przysługuje takie samo wynagrodzenie jak innemu nauczycielowi, zgod-nie z zasadami opisanymi w Karcie Nauczyciela. Wynagrodzezgod-nie to jest uzupełniane jedyzgod-nie o dodatek funkcyjny (którego wysokość ustala organ prowadzący). Natomiast w przypadku dyrektorów tzw. niepedagogicznych regulacje ujęte w Karcie Nauczyciela i przepisach wyko-nawczych nie mają do niej zastosowania. W związku z tym korzystają oni np. z urlopu wypo-czynkowego453 zgodnie z zasadami określonymi w Kodeksie pracy. Stosuje się wobec nich

450 Pery A., Status dyrektora szkoły. Poradnik dla samorządów i dyrektorów szkół. ORE, Warszawa 2012, s. 13.

451 Jagielski J., Status prawny dyrektora szkoły. Ekspertyza prawna, ORE, Warszawa 2012, s. 11; Zobacz również: „Kto zatrudnia dyrektora szkoły?”, Głos Nauczycielski nr 8/ 2005, http://archiwalna.glos.pl, dostęp:

05.12.2013.

452 Zobacz wymagania zawarte w standardzie A2 Kontroli zarządczej, który stanowi, że „proces zatrudniania pracowników powinien zapewniać wybór najlepszego kandydata na dane stanowisko”- Komunikat Nr 23 Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2009 roku w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych (Dz.Urz. MF z dnia 30 grudnia 2009 roku, Nr 15, poz. 84).

453 Kwestie urlopu wypoczynkowego kadry kierowniczej szkół publicznych zostały na nowo uregulowane na mocy zamian wprowadzonych ustawą z dnia 27 października 2017 roku o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r., poz. 2203) - które na nowo sformułowały zapisy art. 64 ust. 2a ustawy Karta Nauczyciela.

również odmienne zasady wynagradzania. W stosunku do dyrektora szkoły lub placówki, który nie jest nauczycielem, mają zastosowanie: ustawa o pracownikach samorządowych454 oraz rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządo-wych455. W tym zakresie pracodawca zatrudniający dyrektora szkoły niebędącego nauczycie-lem powinien zamieścić w regulaminie wynagradzania niezbędne informacje o różnych kwe-stiach. Zalicza się do nich: (1) szczegółowe warunki wynagradzania, (2) maksymalny poziom wynagrodzenia zasadniczego, (3) warunki przyznawania i sposoby wypłacania premii, (4) warunki przyznawania i sposoby wpłacania dodatków. Na podstawie zapisów art. 36 ustawy o pracownikach samorządowych, dyrektorowi niebędącemu nauczycielem przysługują takie elementy wynagrodzenia jak: (1) wynagrodzenie zasadnicze, (2) dodatek za wieloletnią pracę, (3) nagroda jubileuszowa oraz jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, (4) dodatkowe wynagrodzenie roczne, (5) dodatek funkcyjny, (6) dodatek specjalny z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań, (7) nagroda za szczególne osiągnięcia w pracy zawo-dowej. Ponadto jego wynagrodzenie nie może przekroczyć, w okresie miesiąca, siedmiokrot-ności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej456.

Kwestia wyboru kandydata na dyrektora, w rezultacie postępowania konkursowego, jest istotna jeszcze z innego względu. Otóż każdemu z interesariuszy szkoły szczególnie zale-ży na tym, aby na stanowisko dyrektora wybrać możliwie najlepszego kandydata. Ma to zna-czenie, gdyż od osoby dyrektora w znacznym stopniu będzie zależał rozwój szkoły, a zwłaszcza efekty jej pracy dydaktyczno-wychowawczej. Aby jednak taka możliwość miała realne podstawy, musi być zapewniony, w maksymalnym stopniu, obiektywizm kryteriów wyboru i transparentność zastosowanych procedur wyborczych. Tak wysokie standardy może zapewnić prawidłowo przeprowadzony konkurs mający charakter otwarty. Z tych względów sposób wyłaniania osoby (kandydata) na stanowisko dyrektora szkoły publicznej, której orga-nem prowadzącym jest jednostka samorządu terytorialnego457, został szczegółowo usankcjo-nowany prawnie zarówno w ustawie Prawo oświatowe (poprzednio w ustawie o systemie oświaty)458, jak i w aktach wykonawczych do niej459. Konkurs to forma opierająca się na Zgodnie z tymi zmianami do 1 stycznia 2018 roku każdemu dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły publicznej i placówki oświatowej zarówno feryjnej, jak i nieseryjnej przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 35 dni roboczych zgodnie z planem urlopów.

454 Ustawa z dnia 21 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2008 roku Nr 223, poz.

1458 ze zmianami).

455 Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 marca 2009 roku w sprawie wynagradzania pracowników samorządo-wych (Dz.U. z 2009 roku Nr 50, poz. 398 ze zmianami).

456 Ustawa z dnia 23 grudnia 1999 roku o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1999 roku Nr 110, poz. 1255 ze zmianami) w kontekście wspomnianej ustawy należy wspomnieć u Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 29 listopada 2005 w sprawie określenia przypadków, w których wynagrodzenia w jednostkach państwowej sfery budżetowej mogą być wypłacane ponad ustalony poziom wynagrodzeń (Dz.U. Nr 239, poz. 2012). Co prawda w stosunków do dyrektorów szkół ten przepis praktycznie nie jest stosowany, ale należy o nim wspomnieć, gdyż stawarza możliwość „odejścia” od regulacji ogólnych.

457 Wymogu przeprowadzania konkursu nie stosuje się do szkół i placówek publicznych prowadzonych przez osoby fizyczne lub prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego – art. 63 ust.11 ustawy Prawo oświatowe (Dz. U. z dnia 19 czerwca 2019 roku, poz. 1148).

458 Ustawa o systemie oświaty, a obecnie ustawa Prawo oświatowe zobligowała organy prowadzące szkoły, którymi są jednostki samorządu terytorialnego do przeprowadzania konkursów na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki oświatowej. Wcześniej w Polsce panował centralistyczny system zarządzania szkołami, w którym dyrektor był dosłownie powoływany przez odpowiedniego terytorialnie (miejskiego, gminnego lub dzielnicowego) inspektora oświaty. Urzędnik ten podczas podejmowania tak ważnej dla szkoły decyzji kierował

sadach wyboru najlepszego spośród kandydatów (oczywiście tych, którzy zgłosili swój udział w ogłoszonym konkursie) na konkretne stanowisko kierownicze. Istotą tej formy jest rywali-zacja, co najmniej dwóch uczestników, przebiegająca zgodnie z wcześniej określonymi

sadach wyboru najlepszego spośród kandydatów (oczywiście tych, którzy zgłosili swój udział w ogłoszonym konkursie) na konkretne stanowisko kierownicze. Istotą tej formy jest rywali-zacja, co najmniej dwóch uczestników, przebiegająca zgodnie z wcześniej określonymi