Uwarunkowania polityki kadrowej w szkole publicznej

Współczesny dyrektor publicznej szkoły dysponuje określoną prawem autonomią w kreowaniu polityki kadrowej. Celem tej polityki jest zapewnienie jak najlepszego funkcjo-nowania szkoły, co powinno równocześnie skutkować osiąganiem najlepszych z możliwych efektów pracy dydaktyczno-wychowawczej. Należy zauważyć, że efekty te mają być zgodne z potrzebami i oczekiwaniami uczniów oraz wymaganiami określonymi w obowiązującej podstawie programowej. Autonomia nie oznacza jednak pełnej swobody, ale obliguje osobę pełniącą funkcje kierowniczą w szkole do kierowania się, w czasie podejmowania decyzji kadrowych, stosownymi wytycznymi oraz określonymi uwarunkowaniami prawnymi różnie traktującymi poszczególne grupy pracowników szkoły. Szkoła publiczna stanowi trudny podmiot zarządzania, a wynika to również z takich przesłanek jak (1) specyfika i charakter, (2) wielopodmiotowość, (3) różne okresy rozliczeń i sprawozdań, (4) różne organy nadzoru, (5) skomplikowana struktura pracownicza, (6) odmienne regulacje formalno-prawne.

Każdorazowe przygotowanie organizacyjne do nowego roku szkolnego sprawia, że dyrektor musi przygotować arkusz organizacyjny szkoły. Prace te, w sposób przyczynowo-skutkowy, są związane z odpowiednimi decyzjami kadrowymi. Dyrektor powinien dokładnie wdrożyć przewidzianą procedurę opartą na obowiązujących ramach prawnych. Podstawową delegację prawną do decydowania w sprawach kadrowych daje dyrektorowi ustawa Prawo oświatowe, w której można przeczytać: „dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla za-trudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczyciela-mi”⁵²³. Dyrektor, w szczególności, decyduje w takich sprawach, jak: (1) zatrudnianie i zwalnianie nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki, (2) przyznawanie nagród oraz wymierzanie kar porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły lub placówki, (3) występowanie z wnioskami, po zasięgnięciu opinii Rady Pedagogicznej i Rady szkoły lub placówki, w sprawach odznaczeń, nagród i innych wyróżnień dla nauczycieli oraz pozostałych pracowników szkoły lub placówki”⁵²⁴. Dyrektor szkoły ma prawo zatrudniania co najmniej dwóch kategorii pracowników⁵²⁵: pedagogicznych oraz administracyjno-obsługo-wych. W zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy dyrektor szkoły podejmuje decyzje na podstawie: (1) ustawy Karta Nauczyciela⁵²⁶, (2) ustawy Kodeks Pracy⁵²⁷, (5) artykułu 7 ustawy o pracownikach samorządowych⁵²⁸, w którym jest zapisane, że „czynności w sprawach z zakresu prawa pracy za jednostki wykonuje kierownik jednostki organizacyj-nej”. Przytoczony zapis dotyczy bezpośrednio zatrudniania pracowników niepedagogicznych

522 Jagielski J., Status prawny dyrektora szkoły. Ekspertyza prawna, ORE, Warszawa 2012, s. 41-42.

523 Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo oświatowe (Dz. U. z dnia 19 czerwca 2019 roku, poz. 1148).

524 Tamże, art. 68, ust. 5.

525 Zobacz również Komorowski T., Dyrektor szkoły. Pracodawca, menedżer, pracownik, eMPi², Poznań 2009, s. 34-76.

526 Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2019 r., poz. 2215 ).

527 Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks Pracy (Dz.U. z 2018 r., pozycja 108).

528 Ustawa z dnia 28 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych, (Dz.U. z 2018 r., poz. 1260 ze zmianami).

na stanowiskach urzędniczych w szkole. Ponadto podczas podejmowania decyzji kadrowych osoba je podejmująca musi mieć na względzie jeszcze jeden istotny element. Jest nim prawo do zrzeszania się. Na mocy jego zapisów pracownicy zatrudnieni w szkole mogą również być zrzeszeni w związkach zawodowych i w sytuacjach sporów wynikających ze stosunku pracy mają prawo do korzystania ze wsparcia oraz przysługującej im ochrony wynikającej z przepisów ustawy o związkach zawodowych⁵²⁹. Dlatego też w czasie podejmowania decyzji kadrowych należy respektować przepisy wymienionej ustawy, ponieważ w określonych przy-padkach ustawa ta wymusza podjęcie współdziałania dyrektora właśnie ze związkami zawo-dowymi.

Nowością w oświacie okazała się zasada otwartego naboru kandydatów na wakujące stanowiska pracy. Dotychczas dyrektorzy w zatrudnianiu nowych pracownikach kierowali się bardzo swobodnymi zasadami. Rzadkością była sytuacja, w której stosowane były zasady wolnego rynku pracy. Obecnie zatrudniając pracownika na wakujące stanowisko urzędnicze w szkole, dyrektor jest zobowiązany do dokonania przemyślanego wyboru wśród ofert, które zostały złożone w drodze ogłoszonego konkursu zgodnie z ustawowym zapisem, który sta-nowi, że: „nabór kandydatów na wolne stanowiska urzędnicze, w tym na kierownicze stano-wiska urzędnicze, jest otwarty i konkurencyjny”⁵³⁰. Analizując treść artykułu 11 ustawy o pracownikach samorządowych należy uznać, że procedura konkursowa nie dotyczy pra-cowników obsługi, gdyż wspomniany przepis wyraźnie odwołuje się do stanowisk urzędni-czych oraz kierowniurzędni-czych stanowisk urzędniurzędni-czych. W publicznych szkołach procedura ta będzie dotyczyła wyłącznie pracowników administracyjnych, w tym zwłaszcza głównego księgowego lub specjalisty. Ponadto zastosowanie mają jeszcze założenia kontroli zarządczej, która stawia bardzo podobne wymogi w stosunku do pozostałych grup pracowników w oparciu o standard A2 kontroli zarządczej stanowiący, że „Proces zatrudniania pracowni-ków powinien zapewniać wybór najlepszego kandydata na dane stanowisko”⁵³¹. Podstawo-wym źródłem przygotowania właściwego ogłoszenia o naborze nowych pracowników jest prawidłowy opis nieobsadzonego stanowiska pracy, a w zasadzie każdego stanowiska pracy w szkole. Typowa struktura opisu stanowiska pracy powinna być przejrzysta i czytelna.

Przykładowy jej schemat może być następujący⁵³²: (1) Określenie konkretnego stanowiska – precyzyjna nazwa; (2) Opis wymagań kwalifikacyjnych – wykształcenie (kierunkowe, mery-toryczne, specjalistyczne, poziom) umiejętności, doświadczenie, opinie (system referencji)…

(a) oczekiwanych, (b) wystarczających, (c) minimalnych; (3) Zadania i obowiązki na danym stanowisku; (4) Zakres uprawnień; (5) Zakres odpowiedzialności. Uwzględniając zapisy znaj-dujące się w opisie stanowiska należy sformułować wymagania stawiane kandydatowi, będą-ce równocześnie kryteriami naboru na wolne stanowisko pracy. Na podstawie opisu ska pracy przygotowywana jest oferta osoby kandydującej do objęcia wakującego stanowi-ska⁵³³. Przebieg procedury naboru nowych pracowników również nie powinien być zbytnio rozbudowany i skomplikowany. Dlatego procedura naboru może wyglądać w sposób następu-jący⁵³⁴: (1) analiza złożonych ofert, (2) rozmowy kwalifikacyjne, (5) analiza uzyskanych in-formacji, (6) podjęcie decyzji, (7) poinformowanie o wynikach procesu naboru, (8) przepro-wadzenie czynności związanych z zatrudnieniem wybranego kandydata. Istnieje jednak jeden

529 Ustawa z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych, (Dz.U. dnia 17 stycznia 2019 roku, poz. 263).

530 Art. 11 ustawy o pracownikach samorządowych.

531 Komunikat nr 23 Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2009 roku w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych.

532 Por. Lewandowski J., Kontrola zarządcza w szkole lub placówce oświatowej… ,ODDK, Gdańsk 2012, s. 88-89.

533 Typowa oferta kandydata powinna zawierać takie elementy jak: (1) uzasadnienie ubiegania się o dane stanowisko w przedszkolu, (2) dokumenty potwierdzające posiadanie wymaganych kwalifikacji, (3) dokładne CV, (4) opinie z poprzednich miejsc pracy, (5) inne uzależnione od specyfiki stanowiska lub placówki w której jest ono utworzone.

534 Tamże, s. 64-68.

bardzo istotny wyjątek, a mianowicie działania podejmowane w ramach zarządzania ryzy-kiem nie mieszczą się w opisanych procedurach. Ostatnim elementem każdej procedury nabo-ru nowych pracowników jest nawiązanie, we właściwy sposób, stosunku pracy z wybranym kandydatem.

Podstawę nawiązania stosunku pracy stanowią kwalifikacje i kompetencje zawodo-we⁵³⁵. W przypadku nauczycieli podstawą decyzji będzie rozporządzenie MEN w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli⁵³⁶, jak również posiadany stopień awansu zawodowego. Dyrektor szkoły lub placówki musi brać pod uwagę również Rozporzą-dzenie MNiSzW w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania za-wodu nauczyciela⁵³⁷. Określa ono wymagany poziom wykształcenia od nauczycieli pracują-cych na poszczególnych etapach kształcenia i zakłada, że „Kształcenie na studiach pierwsze-go stopnia obejmuje wyłącznie przypierwsze-gotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela w przedszkolach i szkołach podstawowych, a na studiach drugiego stopnia i jednolitych stu-diach magisterskich – do pracy we wszystkich typach szkół i rodzajach placówek.” Odrębnym elementem jest kwestia kwalifikacji zawodowych nauczycieli, która jest bardziej skompliko-wana, gdyż w tym przypadku należy dodatkowo brać pod uwagę zapisy ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji⁵³⁸. Zgodnie z zapisami wspomnianego rozporządze-nia MEN kwalifikacje do zajmowarozporządze-nia stanowiska nauczyciela w szkołach i placówkach⁵³⁹ ma osoba, która ukończyła: (1) studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kie-runku⁵⁴⁰ (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz ma przygotowanie pedagogiczne lub (2) studia drugiego stopnia lub jednolite studia ma-gisterskie na kierunku, którego efekty kształcenia, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce⁵⁴¹, w zakresie wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, wskazane w podstawie programowej dla tego przedmiotu na odpowiednim etapie edukacyjnym, oraz ma przygotowanie pedagogiczne, lub (3) studia drugiego stopnia lub jednolite studia magister-skie, na kierunku (specjalności) innym niż wymieniony w pkt 1 i 2, i studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pe-dagogiczne. Natomiast kwalifikacje nauczyciela teoretycznych przedmiotów zawodowych w szkołach posiada również osoba, która ma kwalifikacje określone wcześniej lub ukończyła:

(1) studia pierwszego stopnia na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem oraz ma przygotowanie pedagogiczne lub (2) studia pierwszego stopnia na kierunku, którego efekty kształcenia, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie ustawy z dnia 20

535 Por. Komorowski T., Dyrektor szkoły. …, s. 38-43.

536 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 roku w sprawie szczegółowych kwalifi-kacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. z dnia 24 sierpnia 2017 roku, poz. 1575) oraz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 marca 2019 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifika-cji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. z dnia 11 marca 2019 roku, poz. 465).

537 Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 roku w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. z dnia 6 lutego 2012 roku Nr 25, poz.

131).

538 Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 roku o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, (Dz.U. z dnia 16 listopada 2018 roku, poz. 2153).

539 Szczegółowe wyszczególnienie rodzajów i typów placówek zawiera § 2 ust. 1 rozporządzenia MEN w sprawie kwalifikacji … .

540 Zmiana z 11 marca przy określaniu kierunku każdorazowo wprowadziła następujące uzupełnienie: na kierunku, którego efekty uczenia się, o których mowa w ustawie z dnia 22 grudnia 2015 roku o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, w zakresie wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, wskazane w podstawie programowej dla tego przedmiotu na odpowiednim etapie edukacyjnym, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne”.

541 Ustawa z dnia 20 lipca 2018 roku Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z dnia 30 sierpnia 2018 roku, poz. 1668).

lipca 2018 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w zakresie wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczanego przedmiotu, wskazane w podstawie programowej dla tego przedmiotu na odpowiednim etapie edukacyjnym oraz ma przygotowanie pedagogiczne.

Z kolei kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach i szkołach pod-stawowych posiada osoba z kwalifikacjami określonymi wcześniej lub (1) studia pierwszego stopnia na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz z przygotowaniem pedagogicznym lub (2) studia pierwszego stopnia na kie-runku, którego efekty kształcenia, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w zakresie wiedzy i umiejętności obejmują treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, wskazane w podstawie programowej dla tego przedmiotu na odpowiednim etapie edukacyjnym oraz ma przygotowanie pedago-giczne, lub (3) studia pierwszego stopnia na kierunku (specjalności) innym niż wymieniony w lit. a i lit. b oraz studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny, w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz ma przygotowanie pedagogiczne, lub (4) ukończyła zakład kształcenia nauczycieli w specjalności odpowiadającej nauczanemu przedmiotowi lub prowadzonym zajęciom, lub (5) ukończyła zakład kształcenia nauczycieli w specjalności in-nej niż wymieniona wcześniej, a ponadto ukończyła kurs kwalifikacyjny w zakresie naucza-nego przedmiotu lub prowadzonych zajęć. Ze względu na szczególną rolę i wagę etapu kształcenia dzieci w sposób szczególny zostały określone odpowiednie kwalifikacje do pracy na etapie edukacji wczesnoszkolnej. Ustalone zostało, że kwalifikacje do zajmowania stano-wiska nauczyciela w przedszkolach i klasach I–III szkół podstawowych ma również osoba, która ukończyła: (1) studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie na kierunku pedagogika w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym; (2) zakład kształcenia nauczycieli w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnosz-kolnym.

W obecnie obowiązujących przepisach nie ma podstaw prawnych do sankcjonowania zbliżeń, podobieństw czy uznawania kwalifikacji. Zadaniem dyrektora jest jednoznaczne stwierdzenie, czy dana osoba ma wymagane kwalifikacje czy też nie. W tym drugim przypad-ku istnieje możliwość postępowania alternatywnego, jednak pod pewnymi warunkami.

Wspomniane warunki określają źródła, do których dyrektor musi sięgnąć podczas oceny kwa-lifikacji określonego nauczyciela. W sytuacji gdy posiane wykształcenie nie jest tożsame z przedmiotem nauczania, występuje problem. Wówczas należy sprawdzić czy nauczyciel ma kwalifikacje w zakresie merytorycznym (inne przypadki opisane wcześniej). Pomocne w ocenie będzie rozporządzenie MEN o standardach kształcenia nauczycieli⁵⁴², które określa minimalny wymiar godzin z poszczególnych modułów merytorycznych, jakie musi ukończyć kandydat na nauczyciela. Podaną we wspomnianym rozporządzeniu liczbę godzin należy po-równać z liczbą godzin zajęć merytorycznych, którą w rzeczywistości nauczyciel odbył. Jest to proste w przypadku obecnych absolwentów, gdyż łącznie z dyplomem ukończenia studiów otrzymują oni również suplement zawierający wszelkie niezbędne informacje w tym wzglę-dzie. Natomiast w przypadku osób, które ukończyły studia wcześniej takiego załącznika do dyplomu nie ma. Wówczas jednym z możliwych działań jest uzyskanie zaświadczenia z uczelni, którą ukończył kandydat na nauczyciela. Drugim jest analiza rozporządzenia

542 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2004 roku w sprawie standardów kształcenia nauczycieli (Dz.U. Nr 207, poz. 2110 z dnia 22. 09. 2004 r.) oraz następujące po nim Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 roku w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. z dnia 6 lutego 2012 roku Nr 25, poz. 131).

MNiSzW o standardach kształcenia na poszczególnych kierunkach studiów⁵⁴³ oraz ustawa o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji. Dopiero porównanie informacji z tych wszystkich potencjalnych źródeł daje ocenę, czy nauczyciel (lub kandydat na nauczyciela) ma wymagane kwalifikacje do zajmowania określonego stanowiska w danym typie szkoły lub placówki.

Wiedza ta umożliwia podjęcie właściwej decyzji o sposobie nawiązania stosunku pracy. Sto-sunek pracy z pracownikiem dyrektor szkoły publicznej możne nawiązać według następujących form: (1) na podstawie mowy o pracę (zarówno nauczyciele, jak i pracownicy niepedagogicz-ni); (a) na czas określony, (b) na czas nieokreślony, (c) w pełnym wymiarze czasu pracy, (d) w niepełnym wymiarze czasu pracy, (2) na podstawie mianowania (tylko nauczyciele).

W oświacie publicznej obowiązują określone standardy dotyczące sposobu zatrudnia-nia nauczycieli⁵⁴⁴. Zgodnie z tymi standardami: umowę o pracę między innymi z nauczycielem stażystą zawiera się na czas określony na dwa lata szkolne⁵⁴⁵ w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego⁵⁴⁶. Z kolei stosunek pracy z nauczycielem kontraktowym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony⁵⁴⁷. Natomiast stosunek pracy nawiązany na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony przekształca się ex lege w stosunek pracy na podstawie miano-wania z pierwszym dniem miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym nauczyciel kontraktowy uzyskał stopień nauczyciela mianowanego i spełnione zostały warun-ki do zatrudnienia go w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony⁵⁴⁸. Zatrudnienie na pod-stawie mianowania zawiera się z nauczycielem mianowanym bądź dyplomowanym również na czas nieokreślony⁵⁴⁹. W przypadku mianowania dyrektor szkoły jest zobligowany do wy-różnienia trzech niezależnych od siebie postępowań. Każdy z tych przypadków jest podstawą wydania odrębnych dokumentów: (1) aktu mianowania, (2) aktu nadania stopnia awansu za-wodowego, (3) potwierdzającego przekształcenie podstawy prawnej stosunku pracy. Pierw-szy z nich, czyli akt mianowania wydaje się w związku z nawiązaniem stosunku pracy, po-nieważ zgodnie z art. 10 ust. 1 Karty Nauczyciela stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole na podstawie umowy o pracę lub mianowania. Z kolei akt nadania stopnia nau-czyciela mianowanego związany jest ze ścieżką awansu zawodowego naunau-czyciela ustaloną w Karcie Nauczyciela⁵⁵⁰. Zgodnie z art. 9b ust. 4 ustawy Karta Nauczyciela nauczycielom spełniającym określone warunki, w drodze decyzji administracyjnej, stopień awansu zawo-dowego nauczyciela mianowanego nadaje nauczycielowi kontraktowemu organ prowadzący szkołę. Jednak zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy Karty Nauczyciela zasadą jest, że nauczyciel mianowany i nauczyciel dyplomowany są zatrudniani na podstawie mianowania. W takiej sytuacji dyrektor szkoły, zatrudniając nauczyciela, wydaje akt mianowania. W wyjątkowych przypadkach nauczyciel mianowany i nauczyciel dyplomowany są zatrudniani jednak na podstawie umowy o pracę na czas określony. Natomiast szczególnym przypadkiem jest for-muła przekształcenia stosunku pracy. Dokument potwierdzający przekształcenie podstawy

543 Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 roku w sprawie standardów kształcenia na poszczególnych kierunkach studiów oraz poziomów kształcenia, a także trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia międykierunkowe oraz makrokierunki (Dz.U. Nr 164, poz. 1166 z 2007 roku, ze zmianami).

544 Zobacz T. Komorowski, Dyrektor szkoły …, s. 45-47.

545 Po zmianie zasad awansu zawodowego nauczycieli wprowadzonych ustawą o finansowaniu zadań oświatowych. Taki minimalny czas zatrudnienia został tak określony, aby pozwolić temu nauczycielowi przeprowadzić pełną procedurę awansową na stopień nauczyciela kontraktowego. Przed zmianą przepisów okres ten obejmował jeden rok szkolny.

546 Por. art. 10, ust. 2, 3 i 7 Karty Nauczyciela (Dz.U. z 2019 r., poz. 2215).

547 Por. art.10, ust. 4 Karty Nauczyciela (Dz.U. z 2019 r., poz. 2215).

548 Art. 10 ust 5a ustawy Karty Nauczyciela (Dz.U. z 2019 r., poz. 2215).

549 Por. art. 10, ust. 5 ustawy Karty Nauczyciela (Dz.U. z 2019 r., poz. 2215).

550 Obowiązki dyrektora wynikające z zasad awansu zawodowego nauczycieli są opisane w dalszej części niniejszego rozdziału.

stosunku pracy dyrektor wydaje, na podstawie art. 10 ust. 5a i 5b ustawy Karty Nauczyciela, w sytuacji kiedy stosunek pracy nauczyciela nawiązany na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony przekształca się w stosunek pracy na podstawie mianowania. Odbywa się to w związku z uzyskaniem przez nauczyciela stopnia nauczyciela mianowanego (jednocześnie musi on spełniać warunki określone w art. 10 ust. 5 ustawy Karty Nauczyciela) oraz w przypadku nauczyciela mianowanego i dyplomowanego, jeżeli w czasie trwania umowy zostały spełnione określone warunki (jednym z nich jest możliwość zatrudnienia danego nau-czyciela w pełnym wymiarze czasu pracy)⁵⁵¹. Gdy nauczyciel kontraktowy, zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w czasie trwania stosunku pracy uzyska wyższy stopień awansu zawodowego (dostarczy akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego) i jednocześnie spełni warunki określone w art. 10 ust. 5 ustawy Karty Nauczyciela to jego stosunek pracy przekształci się ex lege w stosunek pracy na pod-stawie mianowania. W takiej sytuacji dyrektor szkoły jedynie pisemnie potwierdza prze-kształcenie podstawy nawiązania stosunku pracy i nie wydaje już aktu mianowania.

Stosunek pracy z nauczycielem mianowanym i z nauczycielem dyplomowanym na-wiązuje się na podstawie mianowania po spełnieniu określonych warunków⁵⁵²: (1) ma obywa-telstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Poro-zumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodar-czym; (2) ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych; (3) nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, lub dyscyplinarne; (4) nie był karany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślnie przestępstwo skarbowe; (5) nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy z zakazem zatrudnienia przez 3 lata, w okresie 3 lat przed nawiązaniem stosunku pracy, albo karą dyscyplinarną wydalenia z zawodu nauczyciel-skiego; (6) ma kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska w szkole; (7) ist-nieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieo-kreślony.

W przypadku zatrudniania pracowników niepedagogicznych obowiązują przepisy ustawy Kodeks pracy. Wówczas umowę o pracę można zawierać: (1) na czas nieokreślony, (2) na czas określony, (3) na czas wykonania określonej pracy, (4) na czas zastępstwa pra-cownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy (w tym przypadku umowa o pracę zawierana jest na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności), (5) na okres próbny nieprzekraczający 3 miesięcy.

Od roku 2017 dyrektor szkoły, przed nawiązaniem stosunku pracy z nauczycielem, jest zobowiązany zasięgać informacji z CROD⁵⁵³. Uzyskał on możliwość zweryfikowania, czy dany numer PESEL znajduje się w bazie CROD. Następnie, zależnie od uzyskanego wy-niku, dyrektor może składać wniosek o udzielenie informacji z CROD. Wniosek taki można składać zarówno w formie elektronicznej, jak i papierowej. W utworzonej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej bazie CROD znajdują się dane osobowe nauczycieli: (1) prawomocnie ukaranych karą wydalenia z zawodu nauczyciela; (2) prawomocnie ukaranych karą zwolnie-nia z pracy z zakazem przyjmowazwolnie-nia ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie 3 lat od ukarania; (3) zawieszonych w pełnieniu obowiązków nauczyciela. W przedmiotowym rejestrze umieszczane są następujące informacje dotyczące prawomocnie ukaranych nauczy-cieli: (1) dane identyfikujące nauczyciela, (2) rodzaj orzeczonej kary dyscyplinarnej oraz okres ukarania, (3) oznaczenie komisji dyscyplinarnej, która wydała prawomocne orzeczenie, wraz z sygnaturą sprawy, (4) datę wydania i uprawomocnienia się orzeczenia, (5) datę

551 Zobacz art. 10 ust. 5 ustawy Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2019 r., poz. 2215).

552 Tamże.

553 Centralny Rejestr Orzeczeń Dyscyplinarnych.

i miejsce popełnienia czynu, którego dotyczy orzeczenie, (6) datę doręczenia nauczycielowi orzeczenia. To nowe narzędzie rekrutacyjne, w jakie zostali wyposażeni dyrektorzy szkół, umożliwia na podejmowanie bardziej racjonalnych decyzji kadrowych. Decyzje kadrowe to nie są tylko kwestie związane z zatrudnieniem, ale również te związane z rozwiązaniem ist-niejącego już stosunku pracy⁵⁵⁴. W tym względzie sposób i tryb rozwiązania stosunku pracy uzależniony jest od takich czynników, jak: (1) statusu pracownika (pedagogiczny,

i miejsce popełnienia czynu, którego dotyczy orzeczenie, (6) datę doręczenia nauczycielowi orzeczenia. To nowe narzędzie rekrutacyjne, w jakie zostali wyposażeni dyrektorzy szkół, umożliwia na podejmowanie bardziej racjonalnych decyzji kadrowych. Decyzje kadrowe to nie są tylko kwestie związane z zatrudnieniem, ale również te związane z rozwiązaniem ist-niejącego już stosunku pracy⁵⁵⁴. W tym względzie sposób i tryb rozwiązania stosunku pracy uzależniony jest od takich czynników, jak: (1) statusu pracownika (pedagogiczny,