Promocja przedsiębiorczości

Działanie 2.5, realizowane w ramach Zintegrowanego Programu Operacyj-nego Rozwoju RegionalOperacyj-nego, „Promocja przedsiębiorczości” było następstwem

realizowanych w  okresie przedakcesyjnym z  Unią Europejską programów PHARE³⁸ oraz SAPARD³⁹. Wpisywało się również w założenia innych działań ukierunkowanych na wspieranie rozwoju mikroprzedsiębiorstw w  ramach Priorytetu III ZPORR „Rozwój lokalny”, Działanie 3.4 „Mikroprzedsiębior-stwa”. Jak również Działań 2.1 „Rozwój umiejętności powiązany z  po-trzebami regionalnego rynku pracy i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie” oraz Działaniem 2.3 „Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa”. Działania te miały również swoje umocowanie w Sektorowym Programie Operacyjnym ukierunkowanym na podnoszenie kwalifikacji oraz rozwój zasobów ludzkich.

W ramach Działania 2.5 Promocja przedsiębiorczości Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego zakontraktowano osiemna-ście projektów. Całkowita wartość zrealizowanych kontraktów wyniosła 20 092 816,30 mln zł. Kwota wydatkowana w ramach działania 2.5 do-tyczących publicznych środków wspólnotowych Europejskiego Funduszu Społecznego wyniosła 10 635 407,70 mln zł, stanowiąc 75% ogółu środków przeznaczonych na promocję przedsiębiorczości. W  ramach publicznych środków krajowych pochodzących z budżetu państwa przeznaczono na ten cel 3 491 822,78 mln zł. Średnia wartość projektu wyniosła 1,2 mln zł.

Największą liczbę beneficjentów stanowili beneficjenci z Poznania, którzy zrealizowali łącznie 9 projektów, następnie 3 z Ostrowa Wielkopolskiego, 2 z Piły, 2 z Gniezna oraz po 1 z Kalisza i Konina (Sprawozdanie ZPORR, K/ZPORR/30, ss. 14–15).

38 PHARE (ang. Poland-Hungary Assistance for Restructuring of their Economies) Program Pomocy Polsce i Węgrom w Restrukturyzacji Gospodarki, program bezzwrotnej pomocy finansowej przeznaczonej przez UE dla 11 państw Europy Środkowej i  Wschodniej (Albania, Bułgaria, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry), koordynowany przez Komisję Europejską. Utworzono go w 1989 r., począt-kowo był przeznaczony tylko dla Polski i Węgier. Warunkami, jakimi kierowano się przy przyznawaniu środków z tego programu było m.in.: przestrzeganie rządów prawa, poszanowanie praw człowieka oraz wprowadzenie i przestrzeganie zasad demokracji i gospodarki rynkowej. Do 1994 w pierwszej edycji PHARE przyznano łącznie środki w wysokości ponad 4 miliardów ECU, najwięcej przypadło Polsce (ok. 1 miliarda), Węgrom i Rumunii. W latach 1995–1999 suma pomocy wyniosła ponad 6 miliardów

39 SAPARD (ang. Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development) – ECU.

unijny program finansowego wspierania programów dostosowywania rolnictwa do gospodarki rynkowej w krajach stowarzyszonych, oczekujących na członkostwo w Unii Europejskiej. Powstał w 1999 roku, w celu udzielenia pomocy krajom kandydującym w przygotowaniach do wzięcia udziału we Wspólnej Polityce Rolnej.

Program SAPARD został zakończony w 2006 roku. Łącznie zarejestrowano 27 761 wniosków o pomoc finansową z Programu SAPARD, z czego ARiMR podpisała 24 431 umów na kwotę około 4 779 mln złotych. Środki Unii pokrywały ok. 50% kosztów przedsięwzięcia.

Tabela 40. Wartość umów o dofinansowanie projektu w ramach działania 2.5 ZPORR Priorytet/

Działanie

Umowy (decyzje) o dofinansowanie projektu

Liczba Wartość PŚW jako %

alokacji

Ogółem w tym PŚW

Działanie 2.5 18 20 092 816,30 10 635 407,40 106,71

Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 1 Sprawozdania końcowego z realizacji ZPORR w województwie wielkopolskim K/ZPORR/30.

Tabela 41. Zestawienie wartości płatności zrealizowanych na rzecz beneficjentów końcowych i odpowiadającego im współfinansowania krajowego (od początku

realizacji, w PLN) w ramach działania 2.5 ZPORR

Działanie

Ogółem EFS Ogółem Budżet

państwa

2.5 14 003 046,14 10 502 284,29 10 502 284,29 3 500 761,85 3 491 822,78 75,00%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 3 Sprawozdania końcowego z realizacji ZPORR w województwie wielkopolskim K/ZPORR/30.

Głównym celem Działania 2.5, realizowanym w zakresie promocji przed-siębiorczości, było wsparcie samozatrudnienia poprzez inicjatywy zmierzające do uruchomienia działalności gospodarczej lub wsparcie mikroprzedsiębiorstw tworzonych przez beneficjentów. Działanie realizowano przy wykorzystaniu trzech komponentów; pierwszy z  nich dotyczył świadczenia bezpłatnych usług doradczych oraz szkoleniowych z zakresu zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej w aspekcie finansowym, marketingowym, prawnym, itp. realizowanych przez indywidualnego doradcę. Drugi z  komponentów stanowiła pomoc finansowa w postaci dofinansowania kwotą 700 zł przez okres 12 miesięcy dla osób, które podjęły działalność gospodarczą wsku-tek zrealizowanego szkolenia i  doradztwa. Trzecim z  wykorzystywanych komponentów w ramach omawianego działania, była jednorazowa dotacja inwestycyjna w kwocie 20 000 zł, której celem było wsparcie podjętej przez beneficjenta działalności gospodarczej.

Główne bariery wdrażania Działania 2.5, stanowił brak jednoznacznych procedur badania kwalifikowalności beneficjentów ostatecznych, problemy z naborem beneficjentów z obszaru rolnictwa i restrukturyzowanych przedsię-biorstw, zbyt skomplikowane procedury rozliczania środków, kondycja finan-sowa beneficjentów, przeniesienie w całości ryzyka za realizację celów Działa-nia 2.5 ZPORR na beneficjentów (Sprawozdanie ZPORR, K/ZPORR/30, s. 16).

Pomimo powyższych zastrzeżeń stwierdzić należy, iż działanie to oka-zało się skuteczne. Wskaźniki dotyczące samozatrudnienia w województwie wielkopolskim zostały osiągnięte powyżej założeń. W ramach realizowanego zadania przeszkolonych zostało 668 osób, z  czego 526 otrzymało dotację inwestycyjną. W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowe wskaźniki dla działania 2.5.

Tabela 42. Wskaźniki postępu rzeczowego w realizacji działanie 2.5 Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i możliwości

kształcenia ustawicznego w regionie ZPORR Jednostka

miary

Wysokość wskaźnika zgodnie

z założeniami ZPORR

Wysokość osiągniętego wskaźnika od początku realizacji Wskaźnik produktu

1. Liczba finansowanych projektów

doradczych i szkoleniowych szt. 200 18 (9,00%)

2. Liczba osób korzystających

z doradztwa osoby 25000 1 930 (7,72%)

ƒ mężczyźni % 65 60,16% (1161/1930)

ƒ kobiety % 35 39,84% (769/1930)

ƒ młodzież do 25 lat % 20 36,58% (706/1930)

3. Liczba osób korzystających

ze szkoleń osoby 15000 1 557 (10,38%)

ƒ mężczyźni % 65 63,20% (984/1557)

ƒ kobiety % 35 36,80% (573/1557)

ƒ w tym: młodzież do 25 lat % 20 34,87% (543/1557)

4. Liczba osób korzystających

ze wsparcia pomostowego osoby 4000 506 (12,65%)

ƒ mężczyźni % 65 59,88% (303/506)

ƒ kobiety % 35 40,12% (203/506)

ƒ młodzież do 25 lat % 15 27,47% (139/506)

5. Liczba osób korzystających

z jednorazowych dotacji osoby 4000 526 (13,15%)

ƒ mężczyźni % 65 63,88% (336/526)

ƒ kobiety % 35 36,12% (190/526)

ƒ młodzież do 25 lat % 15 27,57% (145/526)

Wskaźnik rezultatu 1. Liczba nowych mikroprzedsiębiorstw

utworzonych w wyniku realizacji

projektów szt. 4000 668 (16,70%)

Jednostka

ƒ utworzonych przez osoby

odchodzące z rolnictwa % 50 7,33% (49/668)

ƒ utworzonych przez osoby odchodzące z przemysłów restrukturyzowanych

(zagrożone utratą zatrudnienia) % 40 7,33% (49/668)

ƒ prowadzonych przez kobiety % 20 34,73% (232/668)

ƒ prowadzonych przez młodzież do

25 lat % 15 30,54% (204/668)

Wskaźnik oddziaływania 1. Udział nowo utworzonych

mikroprzedsiębiorstw, które działają na rynku 18 miesięcy po ich utworzeniu w liczbie mikroprzedsiębiorstw nowo utworzonych w projektach ogółem

% 75 66%

2. Ilość miejsc pracy we wspartych przedsiębiorstwach stworzonych lub utrzymanych 18 miesięcy po ich utworzeniu

szt. 6000 53 (0,88%)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 2 Sprawozdania końcowego z realizacji ZPORR w województwie wielkopolskim K/ZPORR/30.

Osiągnięty wskaźnik produktu w ramach Działania 2.5 ZPORR w odnie-sieniu do liczby finansowanych projektów doradczych i szkoleniowych był niski i wyniósł zaledwie 9%. Z zakładanej liczby 200 projektów zrealizowano zaledwie 18. Liczba osób korzystających z  doradztwa wyniosła zaledwie 1 930 osób, z  planowanych 25 000 osób, co stanowiło zaledwie 7,72%, ogólnego poziomu założonego planem. W grupie osób objętych działaniami o charakterze doradczym przeważającą grupę stanowili mężczyźni 60,16%, przy założonym wskaźniku na poziomie 65%. Natomiast wskaźnik ten został osiągnięty w grupie kobiet, w odniesieniu do których wyniósł on 39,84%

z 35% zakładanych. Wskaźnik produktu został również osiągnięty w odnie-sieniu do osób w wieku do 25 lat, osiągając poziom 34,87% w stosunku do 20% pierwotnie założonego.

W odniesieniu do liczby osób korzystających ze szkoleń wskaźnik produk-tu od początku realizacji działania wyniósł 10,38%, co odpowiadało liczbie 1 557 osób, w stosunku do zakładanego poziomu 15 000 osób. W grupie tej przeważali mężczyźni – 984 z 1557 ogółem przeszkolonych, co stanowiło 63,20%, przy zakładanej wysokości wskaźnika na poziomie 65%. W grupie kobiet, w odniesieniu do liczby osób korzystających ze szkoleń, wskaźnik ten został osiągnięty i wyniósł 36,80% przy założeniu 35%. Osiągnięty

zo-stał również w grupie młodzieży do 25 roku życia i wyniósł 34,87% z 20%

wartości wskaźnika zgodnie z założeniami ZPORR.

Grupa osób korzystających ze wsparcia pomostowego wyniosła 506 z 4 000 zakładanych osób, co stanowiło zaledwie 12,65% wysokości założonego wskaź-nika od początku realizacji. W odniesieniu do liczby osób korzystających z do-radztwa i szkoleń przeważającą grupę stanowili mężczyźni – 59,88% ogółu, tj.

303 mężczyzn w grupie 506 osób, którym udzielono wsparcia pomostowego;

wskaźnik zgodnie z założeniami ZPORR nie został osiągnięty, ustalono go na poziomie 65%. W pozostałych dwóch analizowanych grupach, tj. grupie kobiet oraz młodzieży do 25 roku życia został osiągnięty i wyniósł on odpowiednio dla kobiet 36,12%, dla młodzieży do 25 roku życia 27,57%.

Wskaźnik rezultatu odnoszący się do liczby nowych mikroprzedsiębiorstw utworzonych w  wyniku realizacji projektów ustalono na poziomie 4 000, z czego zrealizowano 16,70% wskaźnika od początku realizacji, tworząc 668 nowych mikroprzedsiębiorstw. Ilościowy i procentowy rozkład utworzonych mi-kroprzedsiębiorstw w analizowanych grupach, tj. grupie mimi-kroprzedsiębiorstw utworzonych przez osoby odchodzące z  rolnictwa oraz osoby odchodzące z przemysłów restrukturyzowanych miał tożsamy rozkład i wyniósł po 7,33%, tj.

po 49 nowych mikroprzedsiębiorstw w ogóle utworzonych. Większość nowych mikroprzedsiębiorstw prowadziły kobiety 34,73%, tj. 232 z 668 utworzonych ogółem. Osoby do 25 roku życia utworzyły 204 mikroprzedsiębiorstwa, co stanowiło 30,54% ogółu (Sprawozdanie ZPORR, K/ZPORR/30, ss. 76–77).

Wskaźnik oddziaływania w  odniesieniu do nowo utworzonych mikro-przedsiębiorstw, które działały na rynku 18 miesięcy po ich utworzeniu wyniósł ogółem 66% z 75% zaplanowanych. Na niskim poziomie odnotowano wskaźnik oddziaływania w odniesieniu do ilości miejsc pracy we wspartych przedsiębiorstwach stworzonych lub utrzymanych w  okresie 18  miesięcy po ich utworzeniu w  projektach ogółem – wyniósł on zaledwie 0,88%.

Z zakładanego poziomu 6 000 nowych miejsc pracy w zakładanym okresie utworzono lub utrzymano zaledwie 53 miejsca pracy.

Działanie 2.6 Regionalne strategie innowacyjne i transfer wiedzy