Radykalizacja jako jedno ze źródeł terroryzmu
Rozważania. dotyczące. terroryzmu. są. na. polskim. gruncie. uważane.
za.swego.rodzaju.egzotykę ..Jako.kraj,.w.którym.mniejszość.muzułmańska.
stanowi.poniżej.1%.ogółu.mieszkańców1 .i.w.którym.współcześnie.nie.mie-liśmy. do. czynienia. z. poważnym. zamachem. terrorystycznym2,. w. świado-mości.obywateli.zagrożenie.tym.rodzajem.aktywności.nie.jest.przesadnie.
duże ..Nie.znaczy.to.jednak,.że.w.obliczu.prowadzonej.polityki.zagranicz-nej,. sytuacji. geopolitycz..Nie.znaczy.to.jednak,.że.w.obliczu.prowadzonej.polityki.zagranicz-nej,. a. także. rozwojowych. trendów. cywilizacyj-nych. nie. możemy. stać. się. celem .. Problem. z. incydentem. o. charakterze.
terrorystycznym.polega.na.tym,.że.w.przypadku.jego.wystąpienia.szkody.
i.krzywda.wzrastają.w.postępie.geometrycznym ..Minimalne.nakłady.środ-ków.użyte.na.wrażliwej.strukturze.(społecznej,.materialnej,.ekonomicznej,.
ekologicznej.itd .).potrafią.przynieść.bardzo.poważne,.długotrwałe.i.dole-gliwe.skutki ..Zdarzenia.terrorystyczne.na.całym.świecie.pokazały,.że.ig-norowanie.tego.typu.sytuacji.nie.jest.wydajne.z.punktu.widzenia.stosunku.
środków.potrzebnych.na.stworzenie/wdrożenie.procedur.profilaktycznych.
do.kosztów.usuwania.szkód.społecznych.spowodowanych.potencjalnym.in-cydentem ..
Dotychczasowym.słabym.ogniwem.jest.praktyka.w.zakresie.wykorzy-stywania.informacji.i.danych.opisujących.zjawisko ..Wynika.to.z.konstrukcji.
1 A .S ..MALborczyk:.Status prawny muzułmanów w Polsce i jego wpływ na organizację ich życia religijne-go ..W:.Muzułmanie w Europie ..Red ..A ..PArzyMies ..Warszawa.2005,.s ..230 .
2 Chociaż.zdarzenie.z.udziałem.„Gejbombera”.spełnia.wszelkie.znamiona.zamachu.terrorystycznego.
(zob ..http://www .tvn24 .pl/wiadomosci-z-kraju,3/gejbomber-pozostanie-bezkarny,34159 .html;.dostęp.
4 .12 .2014),.to.trudno.jest.je.traktować.w.kategoriach.poważnego.zdarzenia.terrorystycznego ..
Zakład.Psychologii.Klinicznej.i.Sądowej.Wydziału.Pedagogiki.i.Psychologii.
Uniwersytetu.Śląskiego.w.Katowicach.
Wpływ postrzegania kwestii związanych ze środkami
przymusu bezpośredniego
na przebieg procesu radykalizacji
Radykalizacja jako jedno ze źródeł terroryzmu
Rozważania. dotyczące. terroryzmu. są. na. polskim. gruncie. uważane.
za.swego.rodzaju.egzotykę ..Jako.kraj,.w.którym.mniejszość.muzułmańska.
stanowi.poniżej.1%.ogółu.mieszkańców1 .i.w.którym.współcześnie.nie.mie-liśmy. do. czynienia. z. poważnym. zamachem. terrorystycznym2,. w. świado-mości.obywateli.zagrożenie.tym.rodzajem.aktywności.nie.jest.przesadnie.
duże ..Nie.znaczy.to.jednak,.że.w.obliczu.prowadzonej.polityki.zagranicz-nej,. sytuacji. geopolitycz..Nie.znaczy.to.jednak,.że.w.obliczu.prowadzonej.polityki.zagranicz-nej,. a. także. rozwojowych. trendów. cywilizacyj-nych. nie. możemy. stać. się. celem .. Problem. z. incydentem. o. charakterze.
terrorystycznym.polega.na.tym,.że.w.przypadku.jego.wystąpienia.szkody.
i.krzywda.wzrastają.w.postępie.geometrycznym ..Minimalne.nakłady.środ-ków.użyte.na.wrażliwej.strukturze.(społecznej,.materialnej,.ekonomicznej,.
ekologicznej.itd .).potrafią.przynieść.bardzo.poważne,.długotrwałe.i.dole-gliwe.skutki ..Zdarzenia.terrorystyczne.na.całym.świecie.pokazały,.że.ig-norowanie.tego.typu.sytuacji.nie.jest.wydajne.z.punktu.widzenia.stosunku.
środków.potrzebnych.na.stworzenie/wdrożenie.procedur.profilaktycznych.
do.kosztów.usuwania.szkód.społecznych.spowodowanych.potencjalnym.in-cydentem ..
Dotychczasowym.słabym.ogniwem.jest.praktyka.w.zakresie.wykorzy-stywania.informacji.i.danych.opisujących.zjawisko ..Wynika.to.z.konstrukcji.
1 A .S ..MALborczyk:.Status prawny muzułmanów w Polsce i jego wpływ na organizację ich życia religijne-go ..W:.Muzułmanie w Europie ..Red ..A ..PArzyMies ..Warszawa.2005,.s ..230 .
2 Chociaż.zdarzenie.z.udziałem.„Gejbombera”.spełnia.wszelkie.znamiona.zamachu.terrorystycznego.
(zob ..http://www .tvn24 .pl/wiadomosci-z-kraju,3/gejbomber-pozostanie-bezkarny,34159 .html;.dostęp.
4 .12 .2014),.to.trudno.jest.je.traktować.w.kategoriach.poważnego.zdarzenia.terrorystycznego ..
nauk.o.bezpieczeństwie,.które.zamiast.generatywnych.empirycznie.badań.
skupiają.się.na.analizie.kazusów ..Główną.pułapką.podejścia.kazuistyczne-go,.szczególnie.istotną.z.punktu.widzenia.rozważań.na.temat.terroryzmu,.
jest.brak.spójności.kulturowej.i.historycznej.pomiędzy.sytuacją.opisaną.
w.ramach.kazusu.a.momentem.wyciągania.z.niego.wniosków.i.przekuwa-nia.ich.na.procedury.czy.zalecenia ..Kolejnym.znaczącym.minusem.mniej.
rzucającym.się.w.oczy.jest.jakość.informacji.dotyczących.operacji.anty- terrorystycznych,.nie.ma.bowiem.żadnej.gwarancji,.że.kraj,.w.którym.do-szło.do.incydentu,.ujawni.swoim.partnerom.w.ramach.międzynarodowych.
porozumień.wszystkie.szczegóły.dotyczące.incydentu.i.wszystkie.elemen-ty,. które. zostały. zastosowane,. aby. rozwiązać. problem .. Jako. kraj. niepo-siadający. szerokich. doświadczeń. z. grupami. terrorystycznymi3. możemy.
w.przeważającej.mierze.bazować.na.doświadczeniach.innych.albo.wzboga- cić.taki.tok.postępowania.o.szeroko.zakrojony.wysiłek.naukowo-empirycz-ny ..Ta.druga.opcja.jest.o.tyle.korzystna,.że.pozwala.nie.tylko.zrozumieć.to,.
co.miało.już.miejsce,.ale.przewidywać,.co.może.się.zdarzyć.w.przyszłości . Warto.w.tym.miejscu.przywołać.klasyczne.spojrzenie.na.kwestie.po-chodzenia.zjawiska ..Amerykański.badacz.zjawiska.David.rAPoPort.wyróżnił.
4.główne.„fale”.terroryzmu ..Do.pierwszej.z.nich.zaliczył.terroryzm.rewo-lucyjny.i.anarchistyczny.w.Rosji.przed.I.wojną.światową ..Drugą.falę.sta-nowił. terroryzm. antykolonialny .. Trzecia. związana. była. z. nową. lewicą. lat.
60 ..Czwarta,.która.trwa.do.dzisiaj,.to.terroryzm.motywowany.religijnie4 ..
Czasami.mówi.się.o.piątej.fali,.która.stanowić.mają.ruchy.o.charakterze.
neoplemiennym,.to.znaczy.formujące.się.w.zalesionych.terenach.społecz-ności.kontestujące.władze.państwową5 ..Nie.da.się.ukryć,.że.pierwsze.trzy.
fale. były. mocno. ograniczone. terytorialnie. i. zwalczanie. grup. funkcjonu-jących. w. ich. ramach. miało. charakter. wewnętrznych. działań. związanych.
z.bezpieczeństwem.państwa ..Takie.lokalne.podejście.do.problemu.znajdo-wało.uzasadnienie.także.w.możliwościach.transportowych.i.relokacyjnych.
grup. terrorystycznych .. Wraz. z. procesami. globalizacyjnymi. coraz. łatwiej.
było.przemierzać.duże.odległości.i.w.2001.roku.Amerykanie.przekonali.się.
na.własnej.skórze,.że.antagonizowanie.odległych.krajów,.które.pozornie.
nie.stwarzają.bezpośredniego.zagrożenia.dla.życia.obywateli.USA,.może.
okazać. się. fatalne. w. skutkach .. W. związku. z. atakami. 11. września. 2001.
roku. rzesze. amerykańskich. naukowców. zostały. wezwane. do. rozłożenia.
terroryzmu.jako.zjawiska.na.czynniki.pierwsze ..Ten.atak.stanowił.poważny.
impuls.pokazujący,.jak.niebezpieczne.są.grupy.przeciwników.nieafiliowa-3. W.Europie.takie.doświadczenia.wbrew.pozorom.nie.należą.do.rzadkości ..Posiadają.je.Niemcy.(Frakcja.
Czerwonej.Armii),.Anglicy.(Al-Qaeda),.Irlandczycy.(PIRA),.Hiszpanie.(ETA).Francuzi.(FLNC),.Rosjanie.
(IIPB) .
4. D ..rAPoPort:.The Four Waves of Rebel Terror and September 11..„Anthropoetics.8”.2002,.no ..1 .
5 J ..kAPLAn: The Fifth Wave: The New Tribalism?.„Terrorism.and.Political.Violence”.2007,.vol ..19,.is ..4 .
nauk.o.bezpieczeństwie,.które.zamiast.generatywnych.empirycznie.badań.
skupiają.się.na.analizie.kazusów ..Główną.pułapką.podejścia.kazuistyczne-go,.szczególnie.istotną.z.punktu.widzenia.rozważań.na.temat.terroryzmu,.
jest.brak.spójności.kulturowej.i.historycznej.pomiędzy.sytuacją.opisaną.
w.ramach.kazusu.a.momentem.wyciągania.z.niego.wniosków.i.przekuwa-nia.ich.na.procedury.czy.zalecenia ..Kolejnym.znaczącym.minusem.mniej.
rzucającym.się.w.oczy.jest.jakość.informacji.dotyczących.operacji.anty- terrorystycznych,.nie.ma.bowiem.żadnej.gwarancji,.że.kraj,.w.którym.do-szło.do.incydentu,.ujawni.swoim.partnerom.w.ramach.międzynarodowych.
porozumień.wszystkie.szczegóły.dotyczące.incydentu.i.wszystkie.elemen-ty,. które. zostały. zastosowane,. aby. rozwiązać. problem .. Jako. kraj. niepo-siadający. szerokich. doświadczeń. z. grupami. terrorystycznymi3. możemy.
w.przeważającej.mierze.bazować.na.doświadczeniach.innych.albo.wzboga- cić.taki.tok.postępowania.o.szeroko.zakrojony.wysiłek.naukowo-empirycz-ny ..Ta.druga.opcja.jest.o.tyle.korzystna,.że.pozwala.nie.tylko.zrozumieć.to,.
co.miało.już.miejsce,.ale.przewidywać,.co.może.się.zdarzyć.w.przyszłości . Warto.w.tym.miejscu.przywołać.klasyczne.spojrzenie.na.kwestie.po-chodzenia.zjawiska ..Amerykański.badacz.zjawiska.David.rAPoPort.wyróżnił.
4.główne.„fale”.terroryzmu ..Do.pierwszej.z.nich.zaliczył.terroryzm.rewo-lucyjny.i.anarchistyczny.w.Rosji.przed.I.wojną.światową ..Drugą.falę.sta-nowił. terroryzm. antykolonialny .. Trzecia. związana. była. z. nową. lewicą. lat.
60 ..Czwarta,.która.trwa.do.dzisiaj,.to.terroryzm.motywowany.religijnie4 ..
Czasami.mówi.się.o.piątej.fali,.która.stanowić.mają.ruchy.o.charakterze.
neoplemiennym,.to.znaczy.formujące.się.w.zalesionych.terenach.społecz-ności.kontestujące.władze.państwową5 ..Nie.da.się.ukryć,.że.pierwsze.trzy.
fale. były. mocno. ograniczone. terytorialnie. i. zwalczanie. grup. funkcjonu-jących. w. ich. ramach. miało. charakter. wewnętrznych. działań. związanych.
z.bezpieczeństwem.państwa ..Takie.lokalne.podejście.do.problemu.znajdo-wało.uzasadnienie.także.w.możliwościach.transportowych.i.relokacyjnych.
grup. terrorystycznych .. Wraz. z. procesami. globalizacyjnymi. coraz. łatwiej.
było.przemierzać.duże.odległości.i.w.2001.roku.Amerykanie.przekonali.się.
na.własnej.skórze,.że.antagonizowanie.odległych.krajów,.które.pozornie.
nie.stwarzają.bezpośredniego.zagrożenia.dla.życia.obywateli.USA,.może.
okazać. się. fatalne. w. skutkach .. W. związku. z. atakami. 11. września. 2001.
roku. rzesze. amerykańskich. naukowców. zostały. wezwane. do. rozłożenia.
terroryzmu.jako.zjawiska.na.czynniki.pierwsze ..Ten.atak.stanowił.poważny.
impuls.pokazujący,.jak.niebezpieczne.są.grupy.przeciwników.nieafiliowa-3. W.Europie.takie.doświadczenia.wbrew.pozorom.nie.należą.do.rzadkości ..Posiadają.je.Niemcy.(Frakcja.
Czerwonej.Armii),.Anglicy.(Al-Qaeda),.Irlandczycy.(PIRA),.Hiszpanie.(ETA).Francuzi.(FLNC),.Rosjanie.
(IIPB) .
4. D ..rAPoPort:.The Four Waves of Rebel Terror and September 11..„Anthropoetics.8”.2002,.no ..1 .
5 J ..kAPLAn: The Fifth Wave: The New Tribalism?.„Terrorism.and.Political.Violence”.2007,.vol ..19,.is ..4 .
nych.przy.żadnym.konkretnym.kraju ..Dodatkowo.wojna.była.dla.przecięt-nego.Amerykanina.czymś,.co.dzieje.się.za.granicą.i.co.uzasadnia.potrzebę.
utrzymywania.gigantycznej.armii,.w.którą.angażuje.się.ciągle.środki.bu-dżetowe ..Już.samo.określenie.war on terror.(wojna.z.terroryzmem),.któ-rego.użył.ówczesny.prezydent.USA.George.W ..Bush,.było.stosunkowo.no-watorską.konstrukcją,.do.tego.bowiem.momentu.terroryści.byli.traktowani.
raczej.jako.specyficzni.„przestępcy”.stanowiący.problem.międzynarodowy,.
ale. nie. będący. zagrożeniem. dla. takich. mocarstw,. jak. USA .. Wojna. z. ter-roryzmem.była.zatem.nie.tylko.podniesieniem.rangi.zjawiska,.ale.także.
sprytnym. wybiegiem. z. punktu. widzenia. prawa. międzynarodowego .. Zu-pełnie.inne.prawa.obowiązują.złapanego.przestępcę.(chociażby.możliwość.
zatrzymania.na.określony.czas.i.obowiązek.zwolnienia.go,.jeśli.nie.zostają.
postawione.zarzuty),.a.zupełnie.inne.wrogiego.żołnierza.(enemy comba-tant),.który.może.być.przetrzymywany.zgodnie.z.prawem.wojennym ..Ta-kie. postawienie. sprawy.dało. początek. więzieniu. w. Guantanamo. i. innym.
praktykom.(jak.likwidacja.osób.związanych.z.terroryzmem.bez.uprzednie-go.procesu.czy.nawet.zaocznego.skazania) ..Klasycznie.interesującą.nas.
zmienną,.czyli.motywację.do.działalności.terrorystycznej,.starano.się.opi- sywać.dzięki.odwołaniom.do.tak.widocznych.cech,.jak.dominująca.ideolo-gia.lub.wyznanie ..Mówiło.się.o.terroryzmie.lewicowym.(np ..FARC),.terrory-zmie.prawicowym.(np ..Combat.18),.terroryzmie.narodowo-wyzwoleńczym.
(np ..ETA).czy.w.końcu.terroryzmie.religijnym.(np ..Al-Quida) ..Taka.refleksja,.
jakkolwiek.przydatna.i.pouczająca,.niestety.nie.jest.przekładalna.na.prak-tyczne.procedury.monitorowania.i.obserwacji.owych.grup ..Dowodem.na.to.
jest. stosowana. przez. amerykańskie. służby. zajmujące. się. zwalczaniem.
zjawiska.klasyfikacja.oparta.nie.na.powierzchownych.właściwościach.psy-chicznych.konkretnych.aktorów,.lecz.na.ich.poziomie.wyszkolenia ..Poniżej.
dla.celów.poglądowych.przedstawiam.w.sposób.maksymalnie.uproszczony..
podział.obowiązujący.w.krajach.NATO.i.w.USA:.
Terroryści 1. rzędu.–.wytrenowani.przez.rządy.konkretnych.państw.
specjaliści,.operatorzy.oddziałów.specjalnych.lub.oficerowie.agencji.wywia-du ..Dzięki.specjaliści,.operatorzy.oddziałów.specjalnych.lub.oficerowie.agencji.wywia-dużym.inwestycjom.w.ich.szkolenie.zakres.umiejętności.i.kompe- ..Dzięki.dużym.inwestycjom.w.ich.szkolenie.zakres.umiejętności.i.kompe-tencji.i.poziom.stwarzanego.przez.nich.zagrożenia.jest.bardzo.wysoki ..
Terroryści 2. rzędu.–.religijni.ekstremiści,.umotywowani.i.skupieni.
na.celu ..Często.brak.im.środków.i.przeszkolenia,.ale.nadrabiają.te.deficyty.
stuprocentowym.poświęceniem.dla.sprawy ..Groźni,.gdyż.często.ich.postu-laty.są.niemożliwe.do.spełnienia ..
Terroryści 3. rzędu.–.sekty.religijne.i.ruchy.rewolucyjne ..Z.uwagi.
na.specyfikę.funkcjonowania.i.czasami.cel,.który.jest.zarówno.modyfiko-nych.przy.żadnym.konkretnym.kraju ..Dodatkowo.wojna.była.dla.przecięt-nego.Amerykanina.czymś,.co.dzieje.się.za.granicą.i.co.uzasadnia.potrzebę.
utrzymywania.gigantycznej.armii,.w.którą.angażuje.się.ciągle.środki.bu-dżetowe ..Już.samo.określenie.war on terror.(wojna.z.terroryzmem),.któ-rego.użył.ówczesny.prezydent.USA.George.W ..Bush,.było.stosunkowo.no-watorską.konstrukcją,.do.tego.bowiem.momentu.terroryści.byli.traktowani.
raczej.jako.specyficzni.„przestępcy”.stanowiący.problem.międzynarodowy,.
ale. nie. będący. zagrożeniem. dla. takich. mocarstw,. jak. USA .. Wojna. z. ter-roryzmem.była.zatem.nie.tylko.podniesieniem.rangi.zjawiska,.ale.także.
sprytnym. wybiegiem. z. punktu. widzenia. prawa. międzynarodowego .. Zu-pełnie.inne.prawa.obowiązują.złapanego.przestępcę.(chociażby.możliwość.
zatrzymania.na.określony.czas.i.obowiązek.zwolnienia.go,.jeśli.nie.zostają.
postawione.zarzuty),.a.zupełnie.inne.wrogiego.żołnierza.(enemy comba-tant),.który.może.być.przetrzymywany.zgodnie.z.prawem.wojennym ..Ta-kie. postawienie. sprawy.dało. początek. więzieniu. w. Guantanamo. i. innym.
praktykom.(jak.likwidacja.osób.związanych.z.terroryzmem.bez.uprzednie-go.procesu.czy.nawet.zaocznego.skazania) ..Klasycznie.interesującą.nas.
zmienną,.czyli.motywację.do.działalności.terrorystycznej,.starano.się.opi- sywać.dzięki.odwołaniom.do.tak.widocznych.cech,.jak.dominująca.ideolo-gia.lub.wyznanie ..Mówiło.się.o.terroryzmie.lewicowym.(np ..FARC),.terrory-zmie.prawicowym.(np ..Combat.18),.terroryzmie.narodowo-wyzwoleńczym.
(np ..ETA).czy.w.końcu.terroryzmie.religijnym.(np ..Al-Quida) ..Taka.refleksja,.
jakkolwiek.przydatna.i.pouczająca,.niestety.nie.jest.przekładalna.na.prak-tyczne.procedury.monitorowania.i.obserwacji.owych.grup ..Dowodem.na.to.
jest. stosowana. przez. amerykańskie. służby. zajmujące. się. zwalczaniem.
zjawiska.klasyfikacja.oparta.nie.na.powierzchownych.właściwościach.psy-chicznych.konkretnych.aktorów,.lecz.na.ich.poziomie.wyszkolenia ..Poniżej.
dla.celów.poglądowych.przedstawiam.w.sposób.maksymalnie.uproszczony..
podział.obowiązujący.w.krajach.NATO.i.w.USA:.
Terroryści 1. rzędu.–.wytrenowani.przez.rządy.konkretnych.państw.
specjaliści,.operatorzy.oddziałów.specjalnych.lub.oficerowie.agencji.wywia-du ..Dzięki.specjaliści,.operatorzy.oddziałów.specjalnych.lub.oficerowie.agencji.wywia-dużym.inwestycjom.w.ich.szkolenie.zakres.umiejętności.i.kompe- ..Dzięki.dużym.inwestycjom.w.ich.szkolenie.zakres.umiejętności.i.kompe-tencji.i.poziom.stwarzanego.przez.nich.zagrożenia.jest.bardzo.wysoki ..
Terroryści 2. rzędu.–.religijni.ekstremiści,.umotywowani.i.skupieni.
na.celu ..Często.brak.im.środków.i.przeszkolenia,.ale.nadrabiają.te.deficyty.
stuprocentowym.poświęceniem.dla.sprawy ..Groźni,.gdyż.często.ich.postu-laty.są.niemożliwe.do.spełnienia ..
Terroryści 3. rzędu.–.sekty.religijne.i.ruchy.rewolucyjne ..Z.uwagi.
na.specyfikę.funkcjonowania.i.czasami.cel,.który.jest.zarówno.modyfiko-walny,.jak.i.osiągalny,.stanowią.średnie.zagrożenie ..Problem.mogą.sprawić.
tylko.wtedy,.kiedy.służby.bezpieczeństwa.zagrażają.pozycji.samego.przy-wódcy ..
Terroryści 4. rzędu.–.najemnicy.bądź.partyzanci,.byli.żołnierze.pra-cujący.dla.najlepiej.płacącego.oferenta ..Odcięci.od.nowoczesnej.technolo- gii.i.skoncentrowani.na.przeżyciu,.groźni,.ale.nie.zdolni.do.przeprowadza-nia.ataków.samobójczych ..
Terroryści 5. rzędu.–.jednostki.samotne,.nie.posiadające.wsparcia.
grupy,.ponadnaturalnych.zasobów.finansowych.oraz.profesjonalnego.szko-lenia ..Ich.motywacja.według.autorów.podziału.jest.płytka.i.chwilowa ..Może.
się.zmienić.samoistnie ..Ponieważ.nie.mają.profesjonalnej.wiedzy.popartej.
wieloletnim. doświadczeniem. i. praktyką,. nie. są. tak. groźni. jak. pozostałe.
rzędy6 .
Taki.wybór.jest.w.prostej.linii.związany.z.postulowaną.przez.Ameryka-nów.przydatnością.takiego.postawienia.sprawy ..Nieszczęśliwie.wynikające.
z.niego.założenia.stały.się.podstawą.tragedii.na.wyspie.Utoya,.w.Fort.Hood.
w.USA.czy.wreszcie.w.meczecie.Abrahama ..Teoretycznie.Tier.5.(5 ..rząd).
powinien. stanowić. najmniejsze. zagrożenie. i. być. łatwy. do. wychwycenia.
i. neutralizacji .. Niestety. wspomniane. wcześniej. przypadki. wykazały,. jak.
dalece. to. rozumowanie. odbiega. od. praktyki .. W. myśl. za. tym. potrzebny.
jest.inny.system.–.bardziej.wydolny.i.dający.większe.możliwości.zarówno.
opisu,.jak.i.oddziaływania ..Autor.tego.tekstu.proponuje.podział.w.oparciu.
o. czynnik,. który. może. stanowić. podstawę. do. udanej. i. skutecznej. mani-pulacji. ogniwami. systemu. –. motywację .. W. kontekście. radykalizacji. mo-tywacja. jest. dalece. korzystniejszym. rozwiązaniem. z. uwagi. na. większą.
łatwość. monitorowania. tej. zmiennej .. Można. zaryzykować. stwierdzenie,.
że. w. polskiej. rzeczywistości. największym. w. tej. chwili. zagrożeniem. jest.
sytuacja,.w.której.dochodzi.do.radykalizacji.elementu,.który.bez.porozu- mienia.z.innymi.elementami.podejmuje.decyzję.o.przeprowadzeniu.dzia-łań.o.charakterze.terrorystycznym ..W.naszym.kraju.mamy.do.czynienia.
z.rosnącą.grupą.niezadowolonych.młodych.ludzi,.z.których.część.po.skoń-czeniu.studiów.staje.przed.wyborem.emigracji.zarobkowej.i.pracy.poniżej.
swoich.nabytych.kompetencji.i.aspiracji.lub.wejścia.na.bardzo.nieprzyja-zny.rynek.pracy.w.kraju,.w.którym.brak.stabilnego.klimatu.politycznego.
czy.wreszcie.kapitału.społecznego ..Taki.stan.anomii.sprawia,.że.podatność.
na. jaskrawe. ideologie. i. wyraźne. postulaty. wśród. omawianej. grupy. jest.
większa .. Nie. jest. to. też. sytuacja. bez. precedensu,. o. czym. warto.
pamię-6 M .W ..nAnce: Terrorist Recognition Handbook ..CRC.Press,.New.York.2011 ..
walny,.jak.i.osiągalny,.stanowią.średnie.zagrożenie ..Problem.mogą.sprawić.
tylko.wtedy,.kiedy.służby.bezpieczeństwa.zagrażają.pozycji.samego.przy-wódcy ..
Terroryści 4. rzędu.–.najemnicy.bądź.partyzanci,.byli.żołnierze.pra-cujący.dla.najlepiej.płacącego.oferenta ..Odcięci.od.nowoczesnej.technolo- gii.i.skoncentrowani.na.przeżyciu,.groźni,.ale.nie.zdolni.do.przeprowadza-nia.ataków.samobójczych ..
Terroryści 5. rzędu.–.jednostki.samotne,.nie.posiadające.wsparcia.
grupy,.ponadnaturalnych.zasobów.finansowych.oraz.profesjonalnego.szko-lenia ..Ich.motywacja.według.autorów.podziału.jest.płytka.i.chwilowa ..Może.
się.zmienić.samoistnie ..Ponieważ.nie.mają.profesjonalnej.wiedzy.popartej.
wieloletnim. doświadczeniem. i. praktyką,. nie. są. tak. groźni. jak. pozostałe.
rzędy6 .
Taki.wybór.jest.w.prostej.linii.związany.z.postulowaną.przez.Ameryka-nów.przydatnością.takiego.postawienia.sprawy ..Nieszczęśliwie.wynikające.
z.niego.założenia.stały.się.podstawą.tragedii.na.wyspie.Utoya,.w.Fort.Hood.
w.USA.czy.wreszcie.w.meczecie.Abrahama ..Teoretycznie.Tier.5.(5 ..rząd).
powinien. stanowić. najmniejsze. zagrożenie. i. być. łatwy. do. wychwycenia.
i. neutralizacji .. Niestety. wspomniane. wcześniej. przypadki. wykazały,. jak.
dalece. to. rozumowanie. odbiega. od. praktyki .. W. myśl. za. tym. potrzebny.
jest.inny.system.–.bardziej.wydolny.i.dający.większe.możliwości.zarówno.
opisu,.jak.i.oddziaływania ..Autor.tego.tekstu.proponuje.podział.w.oparciu.
o. czynnik,. który. może. stanowić. podstawę. do. udanej. i. skutecznej. mani-pulacji. ogniwami. systemu. –. motywację .. W. kontekście. radykalizacji. mo-tywacja. jest. dalece. korzystniejszym. rozwiązaniem. z. uwagi. na. większą.
łatwość. monitorowania. tej. zmiennej .. Można. zaryzykować. stwierdzenie,.
że. w. polskiej. rzeczywistości. największym. w. tej. chwili. zagrożeniem. jest.
sytuacja,.w.której.dochodzi.do.radykalizacji.elementu,.który.bez.porozu- mienia.z.innymi.elementami.podejmuje.decyzję.o.przeprowadzeniu.dzia-łań.o.charakterze.terrorystycznym ..W.naszym.kraju.mamy.do.czynienia.
z.rosnącą.grupą.niezadowolonych.młodych.ludzi,.z.których.część.po.skoń-czeniu.studiów.staje.przed.wyborem.emigracji.zarobkowej.i.pracy.poniżej.
swoich.nabytych.kompetencji.i.aspiracji.lub.wejścia.na.bardzo.nieprzyja-zny.rynek.pracy.w.kraju,.w.którym.brak.stabilnego.klimatu.politycznego.
czy.wreszcie.kapitału.społecznego ..Taki.stan.anomii.sprawia,.że.podatność.
na. jaskrawe. ideologie. i. wyraźne. postulaty. wśród. omawianej. grupy. jest.
większa .. Nie. jest. to. też. sytuacja. bez. precedensu,. o. czym. warto.
pamię-6 M .W ..nAnce: Terrorist Recognition Handbook ..CRC.Press,.New.York.2011 ..
tać,. prowadząc. refleksję. nad. tym. tematem7 .. Poszczególne. osoby. mogą.
zacząć.przyjmować.owe.ideologie.zgodnie.z.różnymi.motywacjami.i.nale-ży.stanowczo.odróżnić.jedno.od.drugiego ..Ideologia.może.nieść.ze.sobą.
potencjał.motywacyjny,.który.jednak.z.uwagi.na.okoliczności.sytuacyjne.
będzie.kontrolowany.przez.motywacje.niższego.rzędu ..Możemy.mieć.więc.
do.czynienia.ze.stanem,.w.którym.nawet.pomimo.głębokiej.wiary.w.okre- ślone.postulaty.osoba.nie.będzie.w.stanie.podjąć.działania,.które.zagrozi-łoby.bezpieczeństwu.innych.obywateli ..Ten.stan.modyfikuje.wspomniana.
wcześniej.sytuacja.ekonomiczna,.która.w.prostej.linii.może.stworzyć.oko-liczności.pozbawiające.jednostkę.jakichkolwiek.dóbr.i.wartości,.dla.których.
nie.warto.ryzykować ..Taka.asercja.zakłada.jeden.bardzo.ważny.postulat:.
przewagę.racjonalnego.myślenia.nad.emocjonalnym.działaniem ..Wszelkie.
zachowania.burzące.jednostce.poczucie.stałości.w.obrębie.wartości.cen- tralnych,.takich.jak.bezpieczeństwo,.będą.przesuwać.oś.myślenia.w.kie-runku. nieracjonalnej. afektacji. i. kierowania. się. emocjami .. Tutaj. docho-dzimy.do.centralnego.problemu.pracy,.środki.przymusu.bezpośredniego.
mogą. być. bowiem. postrzegane. zarówno. jako. narzędzie. sprawiedliwości,.
która.gwarantuje.obywatelowi.bezpieczeństwo,.pozwalając.się.koncentro- wać.na.racjonalnym.działaniu,.lub.jako.forma.opresji,.która.godzi.w.poczu- cie.bezpieczeństwa.i.wzmaga.potrzebę.sprzeciwienia.się.jej.w.sposób.sku-teczny ..Sprytnie.kształtowany.przekaz.może.w.warunkach.ambiwalencji.
prowadzić.do.negatywnego.interpretowania.zasadnych.przypadków.użycia.
ś .p .b ..i.do.procesu.szkolenia.należy.takie.przygotowanie.funkcjonariuszy,.
ś .p .b ..i.do.procesu.szkolenia.należy.takie.przygotowanie.funkcjonariuszy,.