Ustawa „antylichwiarska” (2015)
Przełomem wyznaczającym kierunek rozwoju branży firm pożyczkowych była nowelizacja ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym47, która wprowa-dziła pierwsze rozwiązania, mające prowadzić do częściowego „ucywilizowania”
branży pożyczek pozabankowych w Polsce. Pierwsze jej rozporządzenia weszły w życie 11 marca 2016 r.48
Polityczną genezą nowelizacji była tzw. afera Amber Gold i wynik prac Ko-mitetu Stabilności finansowej, którego rekomendacje legły u podłoża ustawy.
rekomendacje dotyczyły wielu podmiotów działających na rynku finansowym m. in. banków, firm pożyczkowych, domów maklerskich i firm leasingowych, jednak nie regulowały rynku piramid finansowych (gromadzenie depozytów
KEwjn6ffGuMnSAhVGDywKHdlfDK0QfggcMAA&url=https%3A%2f%2fwww.nwai.
pl%2fe-cms%2fob.php%2frynek%2520firm%2520po%25C5%25BCyczkowych%2520- %2520raport%2520NWAI.pdf%3fid%3D1727%26lp%3D1110&usg=AfQjCNHkBmyf4lN-nx4vlulfAySsuyy5wyA&sig2=W3wJ2wheHCoy8MhuhdM1DA (23.01.2017). Wykaz firm zrzeszonych w frrf znajduje się w Aneksie.
47 Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw (DzU 2015, poz. 1357).
48 Więcej na ten temat zob. Maria Bernat, w tym tomie.
jest prawnie zabronione dla instytucji pozabankowych, a firmy takie działają wyłącznie na podstawie kodeksu cywilnego). „Podjęto natomiast próbę regulacji firm pożyczkowych, profesjonalnych podmiotów działających w ramach ustawy o kredycie konsumenckim, które pożyczają tylko z własnych środków”49.
Aby zobrazować wpływ „ustawy antylichwiarskiej” na strukturę rynku po-życzek pozabankowych, należy przyjrzeć się najpierw wybranym podstawowym ograniczeniom, które wprowadziła. Ustawodawca założył, że nowe prawodawstwo równocześnie wyeliminuje z rynku niestabilne firmy i zmniejszy ryzyko zbytniego zadłużania się klientów.
1) Ustawa ograniczyła pozaodsetkowy koszt pożyczki50 – w pierwszym roku kredytowania koszty te nie mogą przekroczyć 55% kwoty kredytu, a w każdym kolejnym roku dodatkowo 30% pożyczonej kwoty. łączny koszt wszystkich opłat pozaodsetkowych z jednej pożyczki nie może przekroczyć 100% jej wartości (art. 36a).
2) Nowelizacja zlikwidowała możliwość tzw. rolowania pożyczek, jak określano prolongatę terminu spłaty za odpowiednią prowizją. W praktyce nierzadkie były przypadki rolowania zwłaszcza pożyczek zaciąganych na miesiąc „w nie-skończoność”51, przy jednoczesnym czerpaniu zysków przez firmę na wciąż pobieranych odsetkach od kwoty kredytu (art. 36b)52.
3) Instytucja pożyczkowa została zobowiązana do spełnienia wymogu minimal-nego limitu kapitałowego w wysokości 200 000 PlN, który mógł być pokryty wyłącznie wkładem pieniężnym (art. 59a ust. 2 i 3), a prowadzona działalność musiała przybrać formę spółki kapitałowej, czyli z ograniczoną odpowiedzial-nością albo akcyjnej (art. 59 ust. 1).
Podczas prac nad nowelizacją miały miejsce intensywne działania lobbingowe ze strony dwóch głównych frakcji na rynku pożyczek pozabankowych – sekto-rów sprzedaży tzw. stacjonarnej (z obsługą klienta w jego domu) i zdalnej (przez
49 Raport. Walka o polski rynek pożyczkowy..., op.cit., s. 11.
50 Do 25% jej wartości oraz dodatkowo maksymalnie 30% tej kwoty w skali roku. Dodatkowo oprocentowanie pożyczki nie może być wyższe niż 10% jej wartości w skali roku. Wspomniany limit kosztów (25% + 30% w skali roku) jest liczony od kwoty pierwszej pożyczki, ale obejmuje dodatkowo wszystkie kolejne pożyczki udzielone jednemu klientowi w danej firmie w ciągu 120 dni.
51 Cytat z wywiadu.
52 Wyniki badania przeprowadzonego w czerwcu 2016 r. wśród firm zrzeszonych w zfP i frrf wykazały, że w ciągu trzech miesięcy funkcjonowania przepisów, odsetek klientów przedłużają-cych termin spłaty spadł o ponad 60%, a żadna z ankietowanych firm nie odnotowała wzrostu odsetka osób przedłużających termin spłaty swojego zobowiązania. zob. Dobra zmiana na rynku firm pożyczkowych, redakcja przy współpracy zfP i frrf, „rzeczpospolita”, 15 czerwca 2016, http://www.rp.pl/finanse/306159879-Dobra-zmiana-na-rynku-firm-pozyczkowych.html#ap-1 (8.03.2017).
Internet). oba rodzaje sprzedaży wiążą się z odmienną organizacją pracy i kie-runkami rozwoju, a przede wszystkim – kosztochłonnością, która jest wyższa w przypadku firm stacjonarnych i obsługi domowej53. ostateczny kształt noweliza-cji wskazuje na przeważenie szali na korzyść firm internetowych. zmiany musiały dokonywać się aż do ostatniej chwili, zwłaszcza gdy porównamy rozwiązania opisywane z raporcie związku Przedsiębiorców i Pracodawców (zPP)54, fawo-ryzujące frakcję pożyczek stacjonarnych55, z ostatecznymi zapisami nowelizacji.
zresztą, niedługo po uchwaleniu nowelizacji, firma Provident, lider pożyczek stacjonarnych, wprowadziła do swojej oferty linię produktów „samoobsługowych”, czyli pożyczek przez Internet. Swoistym „obszarem testowym” Providenta była marka Hapi Pożyczki, którą firma ta wprowadziła na rynek jeszcze w 2014 r., nie ryzykując tożsamości własnej marki56. Niestety, ustawa nie wprowadziła rejestru, zakazu dalszego zadłużania przekredytowanych klientów, norm oceny zdolności kredytowej, szczelnego limitu równego dla wszystkich, obowiązków sprawozdawczych, ustalenia zasad pożyczania w domach klientów, ram dla reklam i nadzoru nad wypełnianiem tych obowiązków. „Polska regulacja już w momencie uchwalenia potrzebuje nowelizacji. Przy jej projektowaniu oparto się na danych z lat 2012–2013, podczas gdy nowe prawo ma obowiązywać od roku 2016, co w realiach finTech jest epoką. Nie przeprowadzono niezależnych ekspertyz, opierając się tylko na nieprawidłowo interpretowanych danych z opracowań lobbingowych. W parlamencie nad ustawą odtańczono chocholi taniec, w amoku
53 o rożnej kosztochłonności i próbach jej ukrywania informuje doprecyzowanie w nowelizacji definicji pozaodsetkowych kosztów kredytu jako wszystkich kosztów, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek (Ustawa z dnia 12 maja 2011 r.
o kredycie konsumenckim, art. 5, pkt 6a). Jeszcze kilka lat wcześniej firma Provident walczyła o kwalifikację kosztów obsługi domowej jako odrębnych i niewliczanych do kosztu pożyczki.
za tę praktykę firma została ukarana przez Urząd ochrony Konkurencji i Konsumenta w 2013 r., którego analiza wykazała, że Provident, konsekwentnie realizując swoje stanowisko, nie podaje w punkcie formularza określającego koszty pożyczki informacji o opłacie za jej obsługę przez agentów terenowych, a także nie informuje o tzw. dodatkowej opłacie przygotowawczej. opłaty te nie były też uwzględnianie w kwocie całkowitego kosztu pożyczki, ani w rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania ( rrSo). W związku z tym konsument nie wiedział, ile łącznie będzie kosztować jego pożyczka, co uniemożliwiało mu dokonania porównania jej z innymi ofertami. za narusze-nie zbiorowych interesów konsumentów, UoKiK nałożył na firmę Provident karę w rekordowej wysokości 12,3 mln zł. zob. Raport. Walka o polski rynek pożyczkowy..., op.cit., s. 13.
54 Ibidem.
55 Chodzi tu przede wszystkim o firmę Provident, w imieniu której lobbowała organizacja biznesowa Konfederacja lewiatan. zrzeszony jest w niej Polski związek Pracodawców Prywatnych Banków i Instytucji finansowych, którego członkiem jest firma Provident – całość opiera się na powiązaniach osobowych.
56 M. Samcik, Kto będzie Hapi, czyli Provident wchodzi do internetu. Chce zabić chwilówki Wongi i Vivusa?, 15.12.2014, http://samcik.blox.pl/2014/12/Kto-bedzie-Hapi-czyli-Provident-wchodzi-do.html (1.03.2017).
ignorując wszelkie merytoryczne argumenty, rzekomo omówione w czasie kon-sultacji. W dramacie Wyspiańskiego słomiany chochoł symbolizuje wegetację i ideę odłożoną na przyszłość. I tak też postąpiono z tą ustawą, bo chyba nawet jej autorzy nie wierzą, że zrealizuje one swoje cele”57. Konkludował: „Dlatego nadal potrzebujemy realnej regulacji: ostrej i skutecznej, powszechnej i precyzyjnej, bo prawdziwych przedsiębiorców nie stać na to, aby każde spotkanie rozpoczynać od tłumaczenia, kim nie są”58.
Ustawodawca wsparł przede wszystkim wysiłki frakcji dużych firm interne-towych. ówczesny związek firm Pożyczkowych, chociaż wyrażał „kierunkowe poparcie do działań zmierzających do ochrony praw konsumenta”59, mocno podkreślał niedostateczność wprowadzonych regulacji. Prezes zarządu zfP, Jarosław ryba krytykował: „Uważamy, że to projekt straconych szans, który zbyt łagodnie obszedł się z sektorem pożyczkowym. Bez rejestru (firm pożyczkowych – przyp. AH), zakazu dalszego zadłużania przekredytowanych, norm oceny zdolności kredytowej, szczelnego limitu równego dla wszystkich, obowiązków sprawozdaw-czych, ustalenia zasad pożyczania w domach klientów (tu wyraz walki z sektorem stacjonarnym – przyp. AH), ram dla reklam i nadzoru nad wypełnianiem tych obowiązków, to prowizorka, atrapa i wielki słomiany »miś«, pusty w środku. (...) Takie pozorne ograniczenia niestety doskonale wpisują się w model biznesowy zorganizowanych grup parakredytowych, które od lat skutecznie pasożytują na najsłabszych ekonomicznie gospodarstwach domowych. (...) Przepisy nie regulują też pożyczek udzielanych z ręki do ręki, które w dużej części pozostają w szarej strefie. Wprowadzenie regulacji preferencyjnych dla obrotu bezgotówkowego zabezpieczyłoby konsumentów przed nadużyciami jakie mają miejsce w ramach obsługi domowej. W tym kierunku poszła Słowacja60, która zakazała firmom
57 J. ryba, Słomiana pararegulacja, „Promeritum” 2015, nr 3, https://crediteo.pl/news/jaro-slaw-ryba-slomiana-pararegulacja/ (27.03.2018).
58 Ibidem.
59 Stanowisko Związku Firm Pożyczkowych w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, 28.12.2016, http://zfp.org.pl/raporty/ (8.03.2017).
60 Prezes zarządu raczej nie chciałby jednak wprowadzenia rozwiązań słowackich w Polsce, chyba że w postaci wyeliminowania usług stacjonarnych: „Przykładem płynącym z zagranicy, ob-razującym gruntowne przemodelowanie i uregulowanie działań firm pożyczkowych, jest właśnie Słowacja. Tam działalność pożyczkową może prowadzić tylko podmiot, który jest zewidencjono-wany przez Narodowy Bank Słowacji i posiada nadaną przez niego licencję. Każda umowa pożyczki zawarta z podmiotem nielicencjonowanym posiada skuteczną sankcję nieważności, co wiąże się z brakiem prawnej możliwości dochodzenia swojego roszczenia. (...) Praktycznym efektem tych zmian na Słowacji jest ograniczenie liczby firm pożyczkowych w tym kraju z pierwotnych ok. 250 podmiotów do mniej więcej 30, spełniających wymogi licencyjne Narodowego Banku Słowacji.
Przepisy są jednak tak restrykcyjne, że nawet podmioty zweryfikowane przez NBS naruszały nowe prawo. Wymownym symbolem drastycznego ograniczenia swobody działalności gospodarczej
pożyczkowym obrotu gotówkowego w domach klientów. Wprowadzono tam też rejestr firm pożyczkowych, prowadzony przez lokalny bank centralny. Na litwie bank centralny wydaje płatne licencje, odnawiane co roku, a ich publiczny wykaz dostępny jest w Internecie. W Polsce takich regulacji zabrakło, więc nadal uczciwe przedsiębiorstwa będą mieszane z czarnymi owcami”61.
Celem podkreślenia braku satysfakcji z nowelizacji, w 2015 r. ówczesny zfP uruchomił prywatny i dobrowolny rejestr firm Pożyczkowych, mający na celu bardziej zorganizowane wzmacnianie dobrego wizerunku własnej frakcji. Dość szybko wykreślono z niego 21 firm (17% wszystkich podmiotów z bazy), wskutek wejścia w życie wymogu progu kapitałowego. firmy te musiały zawiesić lub za-kończyć swoją działalność62. respondenci -reprezentanci największych firm pod-kreślali, że 200 000 PlN to za mało, aby móc prowadzić działalność pożyczkową („Mówiąc wprost zapewne 90% prezesów firm pożyczkowych ma samochody droższe”63). Na przykład firma Wonga.com zwracała się do rządowego Biura legislacji z propozycją ustalenia minimalnego progu na pułapie 1 mln PlN, przedstawiając symulację, z której wynikało, że maksymalny zysk wygenerowany przez firmę dysponującą dwustoma tysiącami wynosi zaledwie 11 000 miesięcznie, co jest niewystarczające, aby spełnić standardy wymogów regulacyjnych, w tym wdrożenia „elastycznej polityki windykacyjnej” w sytuacji, gdy ściągnięcie każdej pożyczki jest kwestią zachowania płynności finansowej firmy64.
Na luki w ustawie zwracała uwagę także prasa ekonomiczna, zakaz rolowania pożyczek nie uwzględnił bowiem możliwości spłaty w formie nowej pożyczki w firmie powiązanej kapitałowo – o takich możliwościach firmy informowały wprost65. za nowy produkt trzeba oczywiście zapłacić nową prowizję, co jest
jest decyzja firmy Provident o całkowitym wyjściu z rynku naszego sąsiada”, Jak wypada rynek pożyczek w Polsce na tle Europy?, 22.03.2017, http://forsal.pl/artykuly/1029385,jak-wypada-rynek-pozyczek-w-polsce-na-tle-europy.html (25.03.2018).
61 J. ryba, Ustawa antylichwiarska: słomiana pararegulacja, 28.08.2015, http://www.forbes.
pl/ustawa-antylichwiarska-slomiana-pararegulacja,artykuly,198536,1,1.html (17.03.2017).
62 Już 21 firm pożyczkowych zniknęło z rynku w trzy miesiące po regulacji, Biuro Prasowe zfP, 9.06.2016, http://zfp.org.pl/komunikaty-prasowe-zfp/2016/6/9/ju-21-firm-poyczkowych-znikno-z-rynku-w-trzy-miesice-po-regulacji (3.01.2017).
63 Cytat z wywiadu.
64 M. Borowiecki, I. Grzywińska, Zgłoszenie zainteresowania pracami nad projektem ustawy..., 3.02.2015, s. 2, https://legislacja.rcl.gov.pl/docs/2/262790/262809/dokument148694.
pdf (2.03.2017).
65 Na stronie internetowej jednej z firm czytamy: „Pożyczkobiorca ma możliwość zrefinan-sowania Pożyczki poprzez zaciągnięcie Pożyczki refinansującej u jednego z Pożyczkodawców z grupy kapitałowej friendly finance, na warunkach określonych przez tego Pożyczkodawcę”, Pożyczka gotówkowa, Kredytjuz, http://www.kredytjuz.pl/szybkiepozyczkigotowkowe/pozyczka-gotowkowa_Pozyczkomat.html (2.03.2017).
innym obliczem „kryptorolowania”. Ustawa wpłynęła zatem na dalszą segmentację struktury, zwiększając proporcję marek w stosunku do firm, co było odpowie-dzią na tę lukę, a w oczach klientów dodatkowo służyło ukrywaniu tendencji oligopolizacji.
Nieco łaskawiej nowelizację oceniali przedstawiciele organów państwa chro-niących interesy konsumentów, podkreślając zwłaszcza potrzebę limitu kosztów pożyczek. Ci respondenci chwalili także niewygórowaną wysokość progu ka-pitałowego, jako ochronę zdrowej konkurencji i przeciwdziałanie oligopolowi, podkreślając zarazem niedostateczność wprowadzonych rozwiązań ze względu na brak dedykowanego sektorowi nadzoru: „W tej chwili mamy kolejne wymogi, które mówią, że żeby być instytucją pożyczkową trzeba być spółką kapitałową i mieć min. 200 tys. zł kapitału. rzeczywiście, w świetle nowej ustawy będzie można powiedzieć, że te podmioty, które nie posiadają tego kapitału są szarą strefą, ponieważ funkcjonują poza reżimem ustawowym. Natomiast dotychczas właściwie ta działalność była dozwolona. (...) To jest ustawa, która miała trochę ten rynek ucywilizować, ale miała być też takim kompromisem i przejściowym rozwiązaniem. założeniem tej ustawy było trochę to, żeby ten rynek był bardziej transparentny i pozostały na nim tylko podmioty kapitałowe, które są bardziej transparentne w sensie organizacyjnym, można popatrzeć na sprawozdania, jak wygląda sytuacja finansowa danego podmiotu. z drugiej strony ten wymóg kapi-tałowy – umówmy się – jest bardzo niski, jeśli chodzi o działalność pożyczkową, ale chodziło też o to, żeby wprowadzić pewną barierę wejścia – nie mam kapitału, nie wchodzę na rynek, nie pożyczam. Natomiast jest to trochę taka proteza w tym sensie, że nie ma organu, który miałby nadzorować wypełnianie tych wymogów, w związku z czym dojedziemy do sytuacji, że owszem będą te podmioty, które spełnią wymogi zawarte w ustawie, ale oprócz tego obok, gdzieś w szarej strefie będą podmioty w formie spółek cywilnych, jednoosobowej działalności, bez ka-pitału, działające lokalnie. I tak naprawdę dopóki nie wydarzy się coś złego, nie będziemy wiedzieli, że takie podmioty funkcjonują. Potrzebne jest bardziej kom-pleksowe podejście, objęcie tego całego sektora nadzorem KNf i wprowadzenie formy zezwoleń, czyli dopuszczanie do działania firm, które dają gwarancję, że ta działalność będzie należycie prowadzona”66.
66 Cytat z wywiadu.
Rejestr Firm Pożyczkowych (2017)
Chociaż kontrola nad firmami pożyczkowymi jest ograniczona, istnieje moż-liwość nałożenia na nie obowiązku raportowania – mówił o tym już w 2013 r. były przewodniczący KNf, Stanisław Kluza67. Nie jest to sprzeczne z brakiem wymogu zezwolenia na prowadzenie działalności pożyczkowej, którego logika zasadza się na tym, iż firmy pozabankowe udzielają pożyczek z własnych środków, nie obarczając ryzykiem osób deponujących u nich środki finansowe, jak np. lokaty bankowe w banku. Jednocześnie brak systemu kontroli prowadził przez dekady do nadużyć wobec klientów.
Wbrew lobbystycznym oczekiwaniom największych firm pożyczkowych oraz części podmiotów powiązanych z pozabankowym rynkiem finansowym, nowe-lizacja z 2015 r. nie wprowadziła konieczności państwowego rejestru. Według informacji uzyskanych przez nas z rożnych źródeł, nie było zgody co do insty-tucji, która miałaby prowadzić nadzór nad firmami pożyczkowymi, przy czym teoretyczne możliwości obejmowały m. in. Komisję Nadzoru finansowego (KNf), Urząd ochrony Konkurencji i Konsumentów ( UoKiK), rzecznika finansowego, a nawet Ministerstwo Gospodarki (MG). Według jednego z naszych rozmówców, powodem była ordynarna „spychologia”: „różne instytucje (...) się po prostu prze-rzucały, kto będzie ten rejestr prowadził, nikomu się nie chciało”68 .
o potrzebie istnienia rejestru powiązanego z państwowym nadzorem nasi respondenci mówili jednym głosem, chociaż reprezentowali odmienne instytucje i różne interesy:
„Konsument nie ma możliwości wejścia do rejestru i sprawdzenia, czy firma, od której chce pożyczyć pieniądze istnieje, i to jest największy mankament. (...) Nie jest tajemnicą, że UoKiK i rzecznik finansowy kontrolują tylko te firmy, które są duże, o których wiedzą. Jeśli rejestr nie jest prowadzony, nie wiadomo do kogo sięgać. Największe firmy spełniają najwyższe standardy, a i tak są cały czas dociskane, bo można to zrobić. Największa patologia jest natomiast poza kontrolą i nigdy skontrolowana nie będzie z bardzo wielu powodów. Ponadto UoKiK-owi, który karze firmy, bardzo często daje też kary finansowe, nie zależy też aż tak bardzo na badaniu firm, które nie są bogate, bo kara jest uzależniona procentowo od szkody. (...) Jedyną instytucją która sprawuję kontrolę był do
67 A. Stanek, Parabanki w Polsce rosną w siłę. Winne nadmierne regulacje ( WIDEO), 16.04.2013, http://www.biztok.pl/gospodarka/parabanki-w-polsce-rosna-w-sile-winne-nadmierne-regulacje-wideo_a7781 (22.03.2017).
68 Cytat z wywiadu.
tej pory UoKiK, w tej chwili jest także rzecznik finansowy, natomiast każdy z nich ma trochę inne zadania. UoKiK patrzy na interesy konsumenta naruszane ewentualnie przez firmy pożyczkowe, natomiast rzecznik finansowy patrzy na to z trochę innej strony i opiera się głównie na skargach i na reklamacjach, bo on ma też swoje kompetencje, w ramach których może się poruszać. żadna z tych instytucji nie ma nadzorczej funkcji, jedynie kontrolną”69.
„Ciągle nie ma rejestru firm pożyczkowych. Nie wiadomo więc właściwie, kogo ta ustawa reguluje, jakie będą społeczne skutki tej ustawy, ponieważ regulujemy jakieś zjawisko, jednak nie wiemy co było przed, to nie wiadomo, jaki finalnie wprowadzone zmiany przyniosą efekt. firma sugeruje stworzenie rejestru, ale takiego, w którym firmy raportowałyby, np. ile mają klientów, ilu z nich spłaca zaciągnięte zobowiązanie, a ilu nie itp. To pozwoliłoby na monitorowanie rozwoju tego rynku i zachodzących na nim zmian. Wymogi kapitałowe – 200 tys. zł, w tej chwili zbyt niski próg. Wywiera to m. in. presje na firmy pożyczkowe, które aby się utrzymać z jednej strony mogą windykować za wszelką cenę, omijać ten wymóg, bądź szukać finansowania z innych źródeł, np. działać na zasadzie Amber Gold. (...) Kumulacja kosztów w ciągu 120 dni, która ma zapobiegać rolowaniu pożyczek, jest regulacją dziurawą, ponieważ wystarczy przesłać takiego klienta do innej firmy w ramach jednej grupy kapitałowej i ten licznik się zeruje”70.
„zgodnie z rekomendacjami KPf, łącznie z projektem stosownej regulacji, jaka została wypracowana z ekspertami prawnymi, sektor ten winien być nadzo-rowany – podlegać dedykowanej temu sektorowi regulacji – rejestr działalności regulowanej, czy licencjonowanie. Dla konsumentów i ich organizacji, które bronią praw konsumenckich, takie rozwiązanie ułatwiałoby reagowanie na praktyki niedo-zwolone czy naganne, a przede wszystkim dawałoby realną wiedzę nadzorującemu merytorycznie UoKiK, jaki jest to rynek: rozmiar, liczba firm, dane kontaktowe i ułatwiałby wykluczanie z rynku takich instytucji pożyczkowych, które nie działają zgodnie z prawem, lub wykluczanie w pełni z rynku takich praktyk, które nie są zgodnie z prawem”71.
„My jako firma, która właśnie dołączyła do KPf i która od początku dzia-łalności dąży do tego, aby powstał rejestr firm pożyczkowych uważamy, że tak naprawdę firmy, które w jakiś sposób finansują konsumentów muszą być pod nadzorem. Muszą być zapewnione standardy”72.
69 Cytat z wywiadu.
70 Cytat z wywiadu.
71 Cytat z wywiadu.
72 Cytat z wywiadu.
„Uważam (...), że powinien istnieć rejestr firm prowadzony, ale nie w taki sposób, że np. związek firm Pożyczkowych sobie prowadzi rejestr, bo jest to rejestr prywatny, tylko gdyby tak, jak było w zamyśle, taki rejestr prowadził jakiś organ, jak KNf. Wtedy byłoby mimo wszystko bardziej przejrzyście i uważam, że z korzyścią dla każdej ze stron. Czyli podsumowując, rynek powinien istnieć, ale jak najbardziej ucywilizowany”73.
„Tak, sektor powinien być objęty nadzorem i to nie takim, że wpisuje się podmiot do rejestru i dalej się go nie nadzoruje, tylko weryfikacja ex ante, czyli dopuszczamy podmiot do działalności, kiedy mamy pewność, że będzie wykonywał działalność zgodnie z prawem i nie będzie tutaj żadnych nieprawidłowości. (...) Potrzebne jest bardziej kompleksowe podejście, objęcie tego całego sektora
„Tak, sektor powinien być objęty nadzorem i to nie takim, że wpisuje się podmiot do rejestru i dalej się go nie nadzoruje, tylko weryfikacja ex ante, czyli dopuszczamy podmiot do działalności, kiedy mamy pewność, że będzie wykonywał działalność zgodnie z prawem i nie będzie tutaj żadnych nieprawidłowości. (...) Potrzebne jest bardziej kompleksowe podejście, objęcie tego całego sektora