ZACHOWANIU RÓWNOWAGI PRZYRODNICZEJ
3. ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY GMINY POSTOMINO
3.1. GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA
Cele i strategie działania gminy Postomino zostały podzielone na kilka obszarów. Jednym z pierwszorzędnych celów obszaru „Ekologia” jest podjęcie działań w zakre-sie poprawy gospodarki wodno-ściekowej, wraz ze sprawnym systemem działania oczyszczalni ścieków [3]. Następuje rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej oraz budowa i modernizacja gminnych oczyszczalni ścieków. Budowa sieci wodocią-gów grupowych i wymiana sieci o najwyższej awaryjności, ma doprowadzić do poprawy jakości wody pitnej. Obecnie ok. 25% mieszkańców odprowadza ścieki do zbiorczej kanalizacji i oczyszczalni ścieków w Jarosławcu i Pieńkowie. W Złakowie, Królewie i Kłośniku jest stara, nieszczelna kanalizacja sanitarna, odprowadzająca ścieki do wyeksploatowanych oczyszczalni. Pozostali mieszkańcy, głównie gospodarstw indywidualnych, odprowadzają ścieki do zbiorników bezodpływowych. Aktualnie skanalizowane są miejscowości: Jarosławiec, Wicko Morskie, Postomino, Pieńkowo i częściowo Rusinowo. Rozbudowa i modernizacja zbiorczej sieci
kanaliza-cji sanitarnej umożliwi odprowadzenie ścieków od 90% mieszkańców gminy. Program ten obejmuje również likwidację zdewastowanych oczyszczalni ścieków, uruchomienie istniejącej już nowoczesnej oczyszczalni ścieków w Górsku oraz stworzenie systemu małych oczyszczalni biologicznych [1].
3.2. ODPADY
Jedyne wysypisko odpadów i wylewisko znajduje się w Bylicy. Wdrażanie systemu segregacji odpadów stałych na terenie całej gminy, z uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych, opiera się na rozbudowie systemu odbioru odpadów wielkogabarytowych i zwiększeniu ilości punktów odbioru odpadów segregowanych. Prowadzi się również działania mające na celu likwidację dzikich wysypisk śmieci. Edukacja dzieci i młodzieży w zakresie segregacji odpadów oraz zakup pojemników na makulaturę dla każdej wsi przyczynia się do skrócenia czasu wdrożenia całego systemu [3].
3.3. ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA ENERGII
Dogodne uwarunkowania środowiskowe dają możliwość rozwijania alterna- tywnych źródeł energii, tj. elektrowni wiatrowych oraz uprawy wierzby energetycznej. Gmina wspiera tworzenie farm wiatrowych z zachowaniem walorów krajobrazowych i wymogów ekologii. Zaplanowano możliwość lokalizacji łącznie 99 siłowni o mocy turbiny 3 MW każda [3]. Na dzień dzisiejszy zostały wybudowane dwie siłownie wiatrowe o mocy 0,8 MW w miejscowości Marszewo i Nosalin. Jednocześnie została założona uprawa wierzby energetycznej. Obecnie produkcja biomasy na cele energetyczne jest w postaci szczątkowej. Istnieje pilna potrzeba zbudowania całego rynku produkcji, przetwarzania, transportu oraz magazynowania biomasy pochodzącej z upraw roślin energetycznych. W gminie funkcjonuje również biogazownia, pozyskiwana jest także energia słoneczna (solary) oraz geotermalna.
3.4. TURYSTYKA A WALORY PRZYRODNICZE
W ramach obszaru „Gospodarka” przewidziano: stworzenie programu rozwoju turystyki na terenie gminy, promocję gminy pod względem atrakcyjności inwestycyj-nej i konkurencyjności regionalinwestycyj-nej, podjęcie działań w celu skutecznego pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania dla rozwoju gminy, podjęcie działań w kierunku wykorzystania rzeki Wieprzy, jezior i pasa nadmorskiego do celów rekreacyjno-wypoczynkowych, działania na rzecz stworzenia warunków do wykorzystania „Krainy w kratę” (historyczno-kulturowy dorobek regionu), wykorzystanie położenia gminy dla pozyskiwania inwestorów i unowocześnienia gospodarki [3]. Podobnie w obszarze „Infrastruktura” podjęto działania mające na celu rozbudowę
infrastruktury wypoczynkowej i rekreacyjnej gminy, poprzez np. tworzenie boisk wielofunkcyjnych, placów zabaw itp. [3]. Jest to typowa gmina wiejsko-rolna, a bezpośredni dostęp do morza i wysoka wartość przyrodnicza dają duże możliwość rozwoju turystyki. Miejscowościami wypoczynkowymi są: Jarosławiec, Łącko, Rusinowo i Jezierzany.
Zrównoważonemu rozwojowi gospodarczo-społecznemu opartemu głównie na rozwoju turystycznym i rolniczym, sprzyja czystości środowiska. Świadczy o tym m.in. ocena zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi [2]. Materiał roślinny, porosty i próby gleby do badań pobrano z pięciu stanowisk położonych wzdłuż Morza Bałtyckiego w okolicy Jarosławca. Następnie oznaczono w nich zawartość Fe, Mn, Zn, Cu, Pb i Cd. Wyniki wykazały bardzo niewielkie ich ilości, które można uznać za tło i wykorzystać do porównań w badaniach bioindykacyjnych terenów zanieczysz-czonych. Prowadzony jest również monitoring jeziora Wicko, które wraz z przyle-głymi terenami zostanie włączone w sieć Natura 2000. Jest to jezioro przymorskie o charakterze estuaria. Obecnie jezioro nie jest zanieczyszczone związkami chemicz-nymi. Jego głównym zagrożeniem jest zarastanie przez roślinność szuwarową [5].
3.5. AGROTURYSTYKA I ROLNICTWO EKOLOGICZNE
Coraz częściej gospodarstwa rybackie oraz rolne, obok typowej działalności, zajmują się agroturystyką. Szczególnie mocno rozwinęła się ona w Naćmierzu. W ostatnich latach agroturystyka stała się jednym z dynamiczniej rozwijających się kierunków branży turystycznej. Wynika to z wysokich walorów krajobrazowych wsi, ich bogactwa kulturowego, tradycyjnych form gospodarowania, a także bardzo dobrego stanu zachowania środowiska naturalnego. Tradycyjne sposoby gospoda- rowania i uprawy roli dały możliwość przetrwania wielu zagrożonym w Europie gatunkom i siedliskom. Na terenie gminy znajduje się wiele pomników przyrody, użytki ekologiczne (Złakowskie Błota) i projekty (cztery) obszarów sieci Natura 2000.
Zwiększająca się liczba turystów powinna wzmocnić działania w kierunku wykorzystania walorów przyrodniczych także dla rozwoju rolnictwa ekologicznego i produkcji zdrowej żywności. Inicjowanie działań organizacyjnych i wspieranie procesów tworzących grupy zrzeszające producentów zdrowej żywności niewątpliwie nadaje dobry kierunek temu procesowi. Gmina chce osiągnąć także ten cel poprzez edukację rolników i promowanie programów pomocy finansowej Unii Europejskiej. Jednocześnie trwają prace nad stworzeniem wewnątrzgminnego systemu podatkowego, promującego gospodarstwa ekologiczne. Rolnictwo ekologiczne przyczynia się do znacznej poprawy stanu środowiska. Wpływa pozytywnie na jakość wód oraz chroni glebę przed degradacją. Ponadto sprzyja zachowaniu bioróżnorodności regionu. Duże znaczenie w jej utrzymywaniu mają występujące tu i dobrze zachowane zadrzewienia oraz zakrzewienia śródpolne.
3.6. EKOTURYSTYKA
Szansą na rozwój gminy Postomino jest również popularna w krajach Europy zachodniej ekoturystyka. Podstawową jej zasadą jest umiarkowane i oszczędne wykorzystywanie zasobów oraz walorów przyrodniczych, które stanowią podstawę rynku ekoturystycznego [7]. Korzyści ekonomiczne z rozwoju ekoturystyki wiążą się przede wszystkim ze stworzeniem nowych miejsc pracy i z nowymi możliwościami dodatkowych dochodów dla rolników. Dzięki temu uzyskuje się również korzyści społeczne. Istotne jest uzyskanie akceptacji środowisk lokalnych dla ochrony danego terenu i kontynuowanego kierunku jego rozwoju. Wzmocnieniu ulegają więzi społeczne, poprzez osiąganie wspólnego celu rozwojowego gminy. Rozwój ekoturystyki jest aktywnie wspierany przez samorząd gminy Postomino poprzez organizowanie cyklicznych rajdów rowerowych oraz rajdów nord walking. Gmina jednocześnie zaplanowała rozbudowę ścieżek rowerowych łączących obszary atrakcyjne turystycznie (przebiega tędy Międzynarodowy Szlak Rowerowy R-10 „Nadmorski”) oraz stworzenie szlaków kajakowych. Współpraca z ośrodkami naukowymi zaowocowała między innymi szczegółowym opracowaniem historyczno-kulturowo-przyrodniczym wszystkich wsi tej gminy [4].
3.7. EDUKACJA EKOLOGICZNA
Duży nacisk kładzie się również na edukację ekologiczną. Koło Naukowe Ekologów Uniwersytetu Wrocławskiego jest w trakcie tworzenia ścieżki dydaktyczno – przyrodniczej dla gminy Postomino. Ścieżka obejmuje wszystkie miejscowości gminy oraz miejsca cenne przyrodniczo (łącznie 50 stanowisk). Zawiera zarówno elementy edukacji przyrodniczej, jak również informacje historyczne oraz kulturowe dotyczące gminy i jej poszczególnych miejscowości. Gmina organizuje także cy-kliczne imprezy tematyczne mające na celu promocję ekologicznego trybu życia, są to m.in.: zbiórka śmieci na terenie gminy, akcja promująca usuwanie azbestu z domu oraz ekologiczne konkursy plastyczne.
Na terenie gminy istnieją dwie organizacje pozarządowe, zajmujące się promocją agroturystyki i rolnictwa ekologicznego. Są to: Nadmorskie Stowarzyszenie Agrotury-styczne „Strzecha” w Łącku oraz Bałtyckie Stowarzyszenie AgroturyAgrotury-styczne w Naćmierzu [6].
Wójt i Rada Gminy Postomino są przychylnie nastawieni do inwestorów i sprzy-jają rozwojowi gminy. Świadczą o tym liczne tytuły i wyróżnienia: „Gmina otwarta na fundusze strukturalne” (2006), „Samorząd Przyjazny Przedsiębiorczości” (2006, 2007 i 2008), „Złota Setka Samorządów” (2006), „Inwestycja Pomorza Zachodniego” (2007), „Gmina Fair Play” (2007 i 2008), „Inwestycja roku 2008” za modernizację i rozbudowę oczyszczalni ścieków w Jarosławcu oraz została laureatem rankingu Gazety Prawnej „Europejska Gmina, Europejskie Miasto” w województwie
zachod-niopomorskim [6]. Na wszelkie inwestycje związane z poprawą stanu środowiska i dbałością o nie pozyskiwanych jest wiele funduszy unijnych.
4. PODSUMOWANIE
Rozwój Gminy Postomino przebiega zgodnie z zasadami rozwoju zrównoważo-nego. Promuje się tu ekologię, przeprowadza badania naukowe środowiska przyrodni-czego i historyczno-kulturowego, rozwój gospodarczy odbywa się w zgodzie ze środowiskiem naturalnym oraz dba o zachowanie tradycji i historii lokalnej społecz-ności. Działania te są w pełni akceptowane przez społeczność lokalną, która widzi w nich szansę na rozwój, poprawę jakości swojego życia, a co najważniejsze, zachowanie tradycji i dorobku kulturowego oraz odpowiedniego stanu środowiska dla przyszłych pokoleń.
LITERATURA
[1] BUDZISZ D., Koncepcja kanalizacji sanitarnej na terenie gminy Postomino, Postomino 2007. [2] KRAWCZYK J., LETACHOWICZ B., KLINK A., KRAWCZYK A., Wykorzystanie wybranych
gatunków roślin i porostów do oceny zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi, Zeszyty
Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 2004, 501: 227-234.
[3] Plan rozwoju lokalnego gminy Postomino na lata 2007–2013. Business Mobility International Spółka z.o.o., Postomino 2007.
[4] RĄCZKOWSKI W., SROKA J., Historia i kultura Ziemi Sławieńskiej, III Konferencja Naukowa, Fundacja „Dziedzictwo”, tom III, Jarosławiec 2004.
[5] www.iop.krakow.pl/gios/monitoring/ [6] www.postomino.pl
[7] ZARĘBSKA D., Ekoturystyka, Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2008.
THE COMMUNE THE POSTOMINO THE EXAMPLE OF DEVELOPMENT
THE SOCIAL-ECONOMIC NEAR SIMULTANEOUS BEHAVIOUR OF NATURAL EQUILIBRIUM Nowadays, sustainable development, both on economic and social plane became essential for reconciliation with natural environment human’s businesses. Commune Postomino (in zachodnio- pomorskie province) is good example for sustainable development . The commune authorities effectively utilize its advantages – the localization, landscape and the state of environment. The ecotourism in this region is promoted and carried out investments to maintain the current state of the environment, protects the valuable natural areas, residents are trained in the acquisition of EU funds, promotes ecology, conduct research, and cares about preserving the traditions and history of the local community. On basis of environmental interview, the strategic documents of commune, own observations investigations we can affirm, that the sustainable development in populace Postomino is not the obstacle but the chance on improvement of quality of society life in agreement with natural environment.
strategia rozwoju, ekologia polityka miasta, trwałe miasto, jakość życia, Francja Karolina MYSIAK*