047
szczęście czy też wysoki poziom dobrostanu psychicznego rozumiane są holistycznie i stanowią w zasadzie słowo-klucz otwierające bardzo różne obszary miejskiego życia. Dystansując się wobec opracowań akademickich i wspomnianych wcześniej dyskusji o sposobach definiowania szczęścia, członkowie Happy City uznają je przede wszyst-kim za uniwersalną wieź łączącą wszystkich ludzi na świecie. Zgodnie z potocznym przekonaniem, że każdy chce być szczęśliwy, filozofia „szczęśliwego miasta” stawia na zrównoważony rozwój, wzmacnianie więzi społecznych i wspólnot (np. sąsiedzkich) i kładzie nacisk na edukację w zakresie ochrony zdrowia (fizycznego i psychicznego). W ramach prowadzonych od kilku lat kampanii i akcji Happy City kontynuuje drogę przetartą w latach siedemdziesiątych przez Bhutan, z zaangażowaniem przekonując do potrzeby jak najszybszej przemiany naszego podejścia do mierzenia sukcesu miasta. Za-miast skupiać się na czynnikach ekonomicznych, wg małżeństwa Zeidler, powinniśmy dążyć do oceniania poziomu zrównoważonego rozwoju nastawionego na wzmacnianie poczucia zadowolenia z życia wśród mieszkańców. W jaki sposób jednak ewaluować działania miejskie, żeby móc odpowiedzialnie modyfikować politykę publiczną i wy-chodzić naprzeciw tym nowym wyzwaniom?
Jednym z ciekawszych narzędzi wprowadzonych do badań przez Happy City we współpracy z National Economics Foundation jest Happy City Index, czyli interak-tywny instrument udostępniony on-line i służący do pomiaru poziomu zadowolenia z życia mieszkańców miast w oparciu o dwa zestawy informacji. Są nimi odpowiedzi na pytania, w jakim stopniu miasta tworzą warunki rozwoju społeczności (zewnętrzne czynniki wpływające na poczucie dobrostanu psychicznego) oraz jaki jest poziom su-biektywnego odczuwania dobrostanu psychicznego przez mieszkańców (doświadczenie osobiste). Narzędzie zostało skonstruowane z założeniem, że będzie użyteczne zarówno dla polityków, wspólnot, jak i pojedynczych mieszkańców miast. Indeks mierzy trzy uzupełniające się i wzajemnie przenikające się wymiary szczęścia rozpoznane przez ekspertów z Happy City: czynnik „BE”, czyli psychiczny/emocjonalny stan każdego czło-wieka, czynnik „DO”, czyli kwestie behawioralne (zachowanie, praktyki) oraz czyn-nik „CONNECT”, a więc wymiar społeczny – w tym relacje międzyludzkie, codzienne kontakty, poczucie przynależności do grupy i miejsca i możliwość kontaktu z osoba-mi z różnych grup społecznych czy wiekowych. Za sprawą swojej wielowyosoba-miarowości Happy City Index dobrze sprawdza się w mierzeniu przemian odczuwanego poziomu szczęścia w perspektywie czasowej, dzięki czemu możliwe staje się uzyskanie o wiele bardziej złożonego obrazu niż w przypadku bardziej tradycyjnych sondaży stawiających na odpowiedź o subiektywne odczucia.
Działalność edukacyjna i promowanie „zwrotu ku szczęściu” to tylko jeden z przykła-dów działalności organizacji Happy City. Równie istotnym nurtem, intensywnie reali-zowanym przez nią w ciągu ostatnich dwóch lat, jest praca na rzecz przekucia wiedzy eksperckiej na konkretne rozwiązania, które można wprowadzać w życie na poziomie
polityk miejskich. Na przełomie 2015 i 2016 r. Happy City weszło we współpracę z fun-dacją Innovative UK. Celem ich wspólnego przedsięwzięcia jest opracowanie „Well-Worth Policy Toolkit” – zestawu narzędzi przeznaczonych do implementacji na wszyst-kich poziomach zarządzania: państwem, miastem i lokalnymi instytucjami. W projekcie tym enigmatyczna koncepcja szczęścia została zastąpiona bardziej uchwytnym (i łatwiej mierzalnym) pojęciem dobrostanu psychicznego (wellbeing), łączonym przede wszyst-kim z zapewnieniem mieszkańcom miast odpowiednich warunków reagowania na wła-sne potrzeby związane ze zdrowiem fizycznym i psychicznym. Przygotowywane przez zespół specjalistów narzędzia mają się również charakteryzować niskim kosztem inwe-stycji – chodzi przede wszystkim o rozpowszechnianie „miękkich” metod i pomysłów, zgodnie z filozofią oddolnego wpływania na zmiany na poziomie globalnym. Co ciekawe w tym kontekście, wyniki opublikowanych w ostatnim czasie badań, pochodzące m.in. z raportu Sustainable Happiness („Zrównoważone szczęście”) opracowanego w 2015 r. przez działający w Kopenhadze think tank Happiness Research Institute, pokazują istotną zależność pomiędzy deklarowanym poziomem szczęścia obywateli a ich chęcią do wprowadzania w życie różnych ekologicznych rozwiązań (m.in. recyklingu, oszczę-dzania energii) skutkujących choćby obniżeniem wydatków z budżetów samorządów. Wszystkie opisane przeze mnie nowatorskie projekty i działania związane z budo-waniem narracji rozwoju miejskiego sprowadzają się do próby przełożenia ogromne-go i różnorodneogromne-go zasobu wiedzy o szczęściu na dobre praktyki. Ostatecznym celem działań miejskich think tanków takich jak Happy City jest wypracowanie narzędzi do stworzenia ilościowego opisu szczęścia mieszkańców miast. W jaki sposób mierzenie „szczęścia narodowego brutto” na poziomie miasta może służyć modernizacji polity-ki zarządzania nim? Czy istnieją powiązania pomiędzy urbanistyką i projektowaniem współczesnych miast a odczuwanym indywidualnie poczuciem satysfakcji z życia? I wreszcie – czy miasta mogą aktywnie wspierać poprawę warunków życia mierzonych nie za pomocą mierników ekonomicznych i gospodarczych, ale wskaźników poczucia szczęścia ich mieszkańców? Jednym z pierwszych pilotażowych badań planowanych przez organizację Happy City jest przyjrzenie się najbliższemu otoczeniu i pokazanie, na ile szczęśliwi są mieszkańcy Bristolu – jeszcze w 2016 r. miały zostać opublikowane wyniki pionierskiego badania, którym objętych jest 10 tys. osób w tym mieście. Dia-gnoza bijącego tam „pulsu zadowolenia z życia” zapewni pierwszy wgląd w możliwości, jakie oferuje indeks szczęścia. Dostarczy nam też pierwszych danych, które w przyszło-ści umożliwią porównanie sytuacji poszczególnych miast z wynikami innych ośrod-ków. Będzie to dobry moment na rozpoczęcie poważniejszej dyskusji o przekształceniu paradygmatu rozwoju miejskiego na dużą skalę i powszechnego postawienia przede wszystkim na jakość życia wszystkich grup mieszkańców w programowaniu miejskich polityk publicznych.