Consilium sztuczne Francuzeckiego Sztukmajstra dla Zawoja Poga nina, między któremi rady różne w sprawie polskiej.
F R A N C U Z E C K I
W’ieszże Zawoju mężny, co Moskwa zrobiła 2580 w Polscze: wolność i prawa wszytkie odmieniła.
Pretekstem gwarancyji z przyjaźnią wieczystą Chcą zrobić absolutność w Polscze oczywistą. Są tego już dowody. Pokażę ci jawnie,
Jak w Polscze postępują Moskale bezprawnie. Naprzód że adherenta, co wiernego miała, Królem go absolutnie w Polscze utrzymała, Dodawszy mu swe wojska, broni i oręża. Wszytek senat i szlachtę srodze uciemięża. Sejmy, zjazdy, obrady pod bronią więc były —
2590 Poniewolnie n a wszytko onej pozwoliły.
Kto chciał się jej opierać, mieczem ich gromiła, Kościoły katolickie nawet pogwałciła.
Jednym słowem już mówiąc, że co tylko chciała, Wszytko dla siebie w Polscze siłą dokazała. Prawa ich odmieniła, a z usczerbkiem wiary Dysydentów i schizmy zmocniła filary.
1 3 4 „ T R A G E D I A D R U G A ’
To dlatego, by w czasie tym siebie zmocnili, Wolny i mężny naród pod władzę podbili. Przeto, że Polski jesteś najbliższym sąsiadem,
2600 Chciej zważyć zamysł Moskwy, jakowym tchnie jadem. Gdyż z nią Anglik, Szwed, Duńczyk, Prusak do pomocy Chcą pewnie Polskę łączyć do krajów północy,
I gdy ta forsa mocna projekt ten układa, Trzeba patrzeć, gdy gore blisko u sąsiada. Ogień, gdy się w początkach co tylko zajmuje, Sąsiad przychylny, sczery prędko go hamuje. A jak się zajmie pożar, rzadko mu poradzi I sąsiadom nieczułym szkodliwie zawadzi. Więc gdy Polska o klęskach swoich ci donosi, 2610 O pomoc cię dla siebie dostateczną prosi,
Trzeba byś wejźrzał w sprawę. Z Polską masz traktaty, Z którą przyjaźń bez żadnej trzymasz altematy.
Spytaj się przeto Moskwy, z jakiej więc przyczyny Twych przyjaciół do takiej przywiedli ruiny. Oni ci dadzą swoją ekskuzą kłamliwą, Ale ty ją sam uznasz być niesprawiedliwą. Albowiem jest dokument tego ich bezprawia, Gdy konfederacyja przeciw nim się wznawia.
Z A W O J PO G A N IN
Moskwa ze mną w traktacie, przyjaźń zachowuje,
2#20 Wieczystej z nią umowy ja sam nie skasuję. Dobry mi sąsiad Polak, niezły Moskal czasem. Obudwoch nie chcę waśnić. Trzymam się nawiasem. To by mi bowiem wszytkie narody zganili,
Byśmy traktat wieczysty skutkiem nie ziścili. Moskwa mi już od dawna tę ekskuzę daje.
Że w Polscze tylko gromi swywolnych kup zgraje. Dlatego zaciągnięto wojsk kilka tysięcy.
A więcej bezprawnego nie działają więcćj. Miałem o tym wiadomość podobną z Warszawy. 2630 Wszytkie mi opisali być porządne sprawy.
FR A N C U Z E C K I
Fałszywe i obłudne te są doniesienia.
Kłamstwem Moskwa pokrywa swe w Polscze czynienia. Jakom ci opowiedział, że wszytko bezprawnie
„ T R A G E D I A D R U G A ” 1 3 5
Gdyż konfederacyja, która dziś powstała, Będzie się koło granic twoich lokowała.
Moskwa zapewne na nich z wojskiem natrze silnie, Oni w twoje granice umkną nieomylnie.
Obaczysz, jeśli Moskwa w twój kraj nie zamierzy 2840 Wpaść za niemi? Niech każdy łatwo temu wierzy.
Dopiero uznasz, jak ci traktat dotrzymają. Obaczysz ich zuchwałość, którą teraz mają.
Z A W O J PO GANIN Jeśli mi traktat złamią zuchwałością swoją, Upewniam, że pokażę w tym imprezę moją. Nie będę temu winien. Nie ze mnie przyczyna, Lecz z samej Moskwy będzie w przyjaźni ruina.
FR A N C U Z E C K I Dziwno mi nadto barzo, że mało uważasz, Jak jest wykrętna Moskwa. Ty ją nie narażasz. Wszak wiesz, jakie opisy dawniej z Polską byli,
265° traktat karłowiecki, oliwski czynili.
Jest to tam namieniono, że polskie czynności Bez twojej nie staną się także wiadomości.
Za cóż nie wiesz, co w Polscze Moskale działają? Znać, że o twoją przyjaźń podobno nie dbają. I lubo się na pozór gwarancyją składa, I tej nie może czynić bez ciebie sąsiada.
Polaków w tym nie można i najmniej winować, Gdyż pod bronią moskiewską musieli sejmować. A gdy coraz tym większą niewolą ponoszą, 2660 Słusznie w swoim ucisku o pomoc cię proszą.
Zważ, czyli przyjaźń z tobą Moskwa zachowuje, Czyli idąc obłudą ciebie posponuje.
Wszakże i to podobno na wymowie było, B y ich wojsko od granic o sześć mil chodziło. Ale lat kilka dalej, jak to mniej zważają. O twoje się fortece z wojskiem ocierają. Dobreż to jest traktatów waszych zachowanie Oraz w najmniejszych punktach słowa dotrzymanie?
Z A W O J PO G A N IN Aby figle moskiewskie tej były istoty, 2670 Dotąd niewiadom byłem ich chytrej roboty.
Musieli mi wej zera i ministrów innych
1 3 6 „ T R A G E D I A D R U G A ”
Na Moskalach się zemsczę. Mego punkt honoru Pokażę im, jak trzymać przyjaźń dla pozoru. Tylko się muszę innych narodów poradzić,
Aby się z Moskwę zniósłszy, nie chcieli mnie zdradzić. FR A N C U Z E C K I
Choć mają w alijansie Szweda i Anglika, Ich ten interes z Moskwą bynajmniej nie tyka. A choćby Anglik zechciał ruszyć się do boju, 2680 Ja będę na zawadzie, nie dam mu pokoju.
Duńczyk zaś ma pilniejszy interes swej sprawy. Ręczę ci, że nie pocznie żadnej z tobą wrzawy. Prusak zawsze figlarny, polityką zbywa, Pozorną cale przyjaźń z Moskwą utrzymywa. Bo ma nienawiść do niej z dwojakiej przyczyny: Że go dawniej przywiodła wojną do ruiny, Potym że Petra cara — co był jego krewny — Z tronu zrzucili. Przeto ma żal do niej pewny. Z tym się więc daje słyszeć, że jej nie daruje 269° Tego afrontu, tylko pory upatruje —
Szczególnie z Austryjakiem, że mu o Śląsk chodzi, Przeto dla siebie Moskwę do czasu uwodzi.
Lecz gdy się tylko Prusak z cesarzem pogodzą, Ręczę, że wraz obadwa na Moskwę ugodzą. Więc już tych alijantów moskiewskiej przyjaźni Twoja wojna z Moskalem najmniej nie rozdrażni. Masz już jawną przyczynę, która stąd wynika, Tak Duńczyka, Prusaka, jak Szweda, Anglika. Cesarz też rzymski z tobą wszak znowu w traktacie
2700 Dwudziestopiącioletnią twierdzę z sobą macie. I ten także od Moskwy niedawno zdradzony Nie będzie na jej stronę łatwo namówiony. Owszem, gdy rzeczy zważy i roztrząśnie ściślćj, Szukać zemsty na Moskwie może się namyśli. Gdy tedy masz dokument taki oczywisty, Więc dobra pora mścić się za traktat wieczysty, Który Moskwa dziś łamie swoją zuchwałością. Możesz ją mocno zgnębić wojsk swoich ludnością.
Z A W O J PO GA N IN
Wszytkie z trzech części świata wojska swoje ruszę, 2710 Zwycięstwo nieomylne mieć nad Moskwą tuszę.
„ T R A G E D IA D R U G A ” 1 3 7
Gdy zważam, że przeszkody mieć żadnej nie będę, Więc wszytkiemi siłami na Moskwę posiędę. Polscze dam protekcyją pewną, nieomylną, Gdy konfederacyją zważę nam przychylną.