Sfera społeczna

Liczba ludności w gminie Radzymin rośnie, na dzień 30 kwietnia 2016 roku gminę zamieszkiwało 24 685 osób, tj. o 5 672 osób więcej niż w 2005 roku. Najwięcej mieszkańców gminy mieszkało w mieście Radzymin, następnie w miejscowościach Słupno oraz Nadma, najmniej zaludnione obszary w gminie Radzymin to Popielarze, Wiktorów oraz Emilianów. Do obszarów atrakcyjnych osadniczo, których liczba mieszkańców wyraźnie wzrasta zalicza się Nowe Załubice, Arciechów oraz miasto Radzymin, nieznaczny ubytek ludności odnotowano w miejscowościach Nowy Janków oraz Rżyska.

Wskaźnik liczby ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osiąga najwyższe wartości w miejscowościach: Arciechów, Borki, Cegielnia, w mieście Radzymin wskaźnik jest nieco wyższy od wskaźnika dla gminy. Gmina Radzymin pozostaje atrakcyjną lokalizacją dla nowych osadników, saldo migracji wewnętrznych jest dodatnie.

Frekwencja w wyborach jest jednym z mierników oceny kapitału społecznego. W wyborach samorządowych w 2014 roku, wyborach do Parlamentu Europejskiego, Sejmu i Senatu RP oraz wyborach Prezydenckich w 2015 roku, frekwencja wyborcza w gminie Radzymin była wyższa od średniej dla Polski, co pozwala ocenić pozytywnie zaangażowanie mieszkańców w sprawy publiczne.

Najwyższy poziom osiągnęła frekwencja w wyborach samorządowych w 2014 roku w okręgu wyborczym nr 3 (północna część miasta oraz śródmieście Radzymina), najniższy poziom frekwencji odnotowano w okręgach wyborczych nr 2 (południowo-wschodnia część miasta Radzymin).

Na terenie gminy Radzymin funkcjonowało siedem szkół podstawowych, cztery szkoły gimnazjalne oraz dwie szkoły ogólnokształcące. Pozytywnym zjawiskiem jest wzrost liczby uczniów w szkołach podstawowych o 20% w latach 2011-2014, liczba gimnazjalistów natomiast zmniejszyła się o 10%.

Znacznie zmalała natomiast liczba licealistów (o ponad 30%).

Wyniki sprawdzianu szóstoklasisty pokazują, że uczniowie gminy Radzymin osiągają wysokie wyniki z części językowej oraz plasują się na dobrym poziomie w części I – sprawdzającej stan wiedzy z j.polskiego oraz matematyki. Natomiast wyniki osiągnięte przez uczniów trzecich klas szkół gimnazjalnych w gminie Radzymin w 2015 roku były niższe niż wyniki odnotowane w powiecie wołomińskim. Najniższe wyniki uczniowie osiągnęli z matematyki oraz języka angielskiego na poziomie rozszerzonym, najwyższe natomiast z historii i wiedzy o społeczeństwie oraz z języka polskiego. Poziom edukacji mierzony wynikami egzaminu gimnazjalnego w gminie Radzymin określić można jako średni.

Najlepszy dostęp do szkół podstawowych mają mieszkańcy centralnej części miasta oraz miejscowości Stare Załubice, Słupno, Cegielnia, Nadma oraz Stary Janków. Część budynków oświatowych wymaga modernizacji.

Trudna sytuacja dzieci i młodzieży, wyrażona wskaźnikiem liczby uczniów objętych pomocą (dofinansowane obiady, zniżki na obiady, dofinansowane wycieczki szkolne oraz wypoczynek letni) występuje przede wszystkim wśród uczniów szkół w Słupnie i Ciemne. Najwięcej uczniów szkół podstawowych jak i gimnazjalnych, korzystających z dofinansowania oraz posiadających orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, zamieszkuje w Radzyminie, Słupnie i w miejscowości Ciemne.

Natomiast wskaźnik uczniów obejmujących pomoc na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym pokazuje, że w najtrudniejszej sytuacji są dzieci i młodzież zamieszkująca w Słupnie, Ciemne, Rudzie, Starych Załubicach, Dybów Kolonii i Starym Jankowie. Najwięcej uczniów otrzymujących stypendia, w stosunku do liczby osób w wieku przedprodukcyjnym mieszka Kolonii Dybów, Rżyskach, Wiktorowie i Starym Jankowie. Jak widać poziom zamożności rodzin jest mocno zróżnicowany w zależności od rodzaju udzielonej pomocy (świadczenia).

W 2015 roku w gminie Radzymin zarejestrowano łącznie 350 przestępstw, procentowo najwięcej przestępstw popełniono w mieście Radzymin (44,86%) oraz w Słupnie (11,14%). W gminie Radzymin popełniono 275 wykroczeń, spośród których 88% stanowiły kradzieże. Procentowo najwięcej wykroczeń popełniono w Radzyminie (63,27%) oraz w Emilianowie (12%). Na terenie 11 miejscowości nie doszło do wykroczeń.

W 2015 roku w gminie Radzymin ze świadczeń pomocy społecznej korzystało 506 rodzin, w tym 293 na wsiach. W 2015 roku w gminie Radzymin głównym powodem przyznawania pomocy społecznej było ubóstwo. Drugim, co do częstości powodem była długotrwała lub ciężka choroba, kolejnym bezrobocie. Korzystnym procesem jest spadek liczby rodzin korzystających ze świadczeń z pomocy społecznej oraz spadek liczny osób w gospodarstwach domowych korzystających z pomocy społecznej wg kryterium dochodowego i ekonomicznych grup wieku. Największa liczba osób w rodzinach pobierających świadczenia jest w Radzyminie i Sierakowie. Procentowo najwięcej osób pobierających świadczenia z pomocy społecznej zamieszkuje w Radzyminie (38,56%) oraz w Słupnie (15,90%).

W 2015 roku w gminie Radzymin zarejestrowanych było 1048 bezrobotnych, tj. o 0,4% więcej aniżeli w roku 2011. Na koniec 2015 roku liczba osób bezrobotnych pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy na terenie gminy Radzymin wynosiła 548. Liczba osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym wyniosła 493 osób. Największa liczba osób bezrobotnych zamieszkuje miasto Radzymin (42,84%) oraz miejscowości Słupno (12,98%), w tym osób z wykształceniem podstawowym oraz pozostającym bez pracy powyżej 12 miesięcy.

O aktywności mieszkańców świadczy działanie na terenie gminy Radzymin 41 organizacji pozarządowych. Najwięcej organizacji pozarządowych zarejestrowanych jest w mieście Radzymin (połowa wszystkich podmiotów). NGO aktywnie działają ponadto na terenie ośmiu miejscowości:

Słupno, Stare Załubice, Mokre, Nadma, Zawady, Ruda i Stary Dybów. Na terenie gminy brakuje podmiotów ekonomii społecznej oraz miejsc integracji.

Tabela 51. Delimitacja - sfera społeczna (1)

Tabela 52. Delimitacja - sfera społeczna (2) Miejscowość/

sołectwo

Odsetek osób bezrobotnych w gminie

Odsetek osób bezrobotnych powyżej 12 miesięcy

Odsetek osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego

Arciechów 1,05 1,09 1,60

Borki 0,76 0,73 1,00

Cegielnia 4,48 5,29 4,19

Ciemne 5,63 6,57 4,59

Dybów-Kolonia 2,00 1,83 2,4

Emilianów 0,48 0,55 0,40

Łąki 1,62 2,01 2,20

Łosie 1,34 1,28 0,80

Mokre 2,10 2,19 2,20

Nadma 6,58 7,84 6,18

Nowe Załubice 2,01 2,37 2,20

Nowy Janków 0,86 1,28 1,60

Popielarze 0,00 0,00 0,00

Radzymin 42,84 36,31 43,31

Ruda 2,19 1,82 2,00

Rżyska 2,58 2,55 3,39

Sieraków 1,34 1,64 2,20

Słupno 12,98 15,51 11,18

Stare Załubice 2,39 2,55 2,79

Stary Dybów 2,19 2,01 2,40

Stary Janków 1,24 1,28 0,80

Wiktorów 0,76 0,73 1,00

Zawady 0,95 0,91 0,60

Zwierzyniec 0,67 0,55 0,80

Gmina 100 100 100

Rysunek 16. Występowanie problemów w sferze społecznej na terenie gminy

Źródło: opracowanie własne

Przeprowadzona analiza wykazała, że do czynników i zjawisk kryzysowych w gminie Radzymin w sferze społecznej należą:

 średni poziom edukacji,

 spadek liczby uczniów w szkołach gimnazjalnych oraz liceach ogólnokształcących,

 nierównomierny dostęp do szkół na terenie gminy

 wysoki wskaźnik bezrobocia

 wysokie nakłady na pomoc społeczną i duża ilość rodzin objętych pomocą

 wysoki wskaźnik popełnionych przestępstw i wykroczeń

 niski kapitał społeczny

Problemy społeczne rozłożone są na terenie gminy nierównomiernie. Najtrudniejsza sytuacja społeczna występuje na następujących obszarach:

 Ciemne,

 Słupno,

 Radzymin,

 Nadma

3.20. Sfera przestrzenno-funkcjonalna z uwzględnieniem aspektu technicznego