Wśród firm rodzinnych, które obecnie nadal są notowane na GPW w Warszawie, w indek-sie RESPECT znalazły się następujące spółki: Rawlplug (rok 2014), Fabryka Mebli Forte (lata 2016–2017) oraz Inter Cars (rok 2017). Krótkie informacje o przedsiębiorstwach zo-stały zaprezentowane w tabeli numer 2.
Tabela 2. Charakterystyka firm rodzinnych wchodzących w skład indeksu RESPECT Najwięksi udziałowcy Udział rodziny w zarządzaniu Wartość rynkowa (13.02.2018)
miliardy PLN
Fabryki Mebli Forte Maciej Formanowicz (przez spółkę zależną): 32,44% Formanowicz – Prezes Tak (Maciej
Zarządu) 1,25
Inter Cars Krzysztof Oleksowicz: 26,30%
Tak (Krzysztof Oleksowicz: członek zarządu, Maciej Oleksowicz: Prezes Zarządu) 4,17
Rawlplug Rodzina Koelner (przez spółki zależne): 60,34%
Tak: Radosław Koelner: Prezes Zarządu, Krystyna Koelner: Przewodnicząca RN, Przemysław Koelner:
członek RN)
0,31
źródło: opracowanie własne na podstawie danych z serwisu www.gpwinfostrefa.pl.
We wszystkich wymienionych spółkach rodzina ma największy udział w kapitale spół-ki, przedstawiciele rodziny pełnią też funkcje zarządcze. W tabeli numer 3 zaprezentowano definicje działalności CSR w poszczególnych przedsiębiorstwach. Każde z przedsiębiorstw nieco inaczej rozumie istotę działań w zakresie społecznej odpowiedzialności, odmiennie akcentując kluczowe obszary działań. W przypadku Fabryki Mebli Forte podkreślona zo-stała waga działań związanych z potrzebami lokalnej społeczności i angażowania się fir-my w prace związane z poprawą życia mieszkańców. Najszerszy zakres działań w zakresie CSR został zarysowany w firmie Inter Cars, wydaje się, że w centrum zainteresowania firmy znajdują się jej pracownicy, pojawiła się również deklaracja dotycząca wyznaczania stan-dardów i prowadzenia działań edukacyjnych związanych z CSR.
Tabela 3. Istota działalności w zakresie CSR według poszczególnych spółek
Fabryki Mebli Forte
„FORTE to aktywny uczestnik życia społecznego. Jednym z podstawowych filarów naszej odpowiedzialności jest prowadzenie dialogu i partnerskiej współpracy z otoczeniem. Chcemy być obecni w miejscach, w których prowadzimy swoją działalność produkcyjną, dlatego istotną część prowadzonych przez nas projektów stanowi wsparcie inicjatyw na rzecz lokalnych społeczności. Angażujemy się w liczne działania na rzecz poprawy życia mieszkańców w zakresie rozwoju i promocji edukacji, kultury, ekologii oraz inne – zgodne z ich potrzebami i oczekiwaniami”.
„Wyznaczamy standardy i edukujemy w zakresie odpowiedzialnego biznesu. Wspieramy rozwój społeczny i gospodarczy. Szanujemy naszych pracowników, zapewniając im godne warunki pracy. Budujemy kulturę organizacyjną w oparciu o wartości
Rawlplug
„Rawlplug, w swojej działalności uwzględnia potrzeby i interesy lokalnych społeczności oraz buduje z nimi pozytywne relacje. Jesteśmy otwarci i wrażliwi na potrzeby otoczenia, dlatego aktywnie angażujemy się w rozwiązywanie problemów społecznych. Wierzymy, że odpowiedzialność społeczna, jaką się kierujemy we wszystkich obszarach naszej działalności, jest gwarantem stałego rozwoju Grupy. Rozwój ten jest ściśle związany z satysfakcją naszych pracowników, klientów i partnerów biznesowych. Jesteśmy skuteczniejsi i osiągamy lepsze wyniki biznesowe, gdy mogą oni łączyć swoje cele zawodowe z osobistymi pasjami”.
źródło: opracowanie własne na podstawie informacji zamieszczonych na stronach internetowych spółek, http://ww2.forte.com.pl/pl/index/spoleczenstwo, dostęp: 10.02.2018, http://inwestor.intercars.com.pl/ pl/o-spolce/odpowiedzialny-biznes/, dostęp: 10.02.2018, https://sustainable.rawlplug.com/pl/csr/, do-stęp: 10.02.2018.
Przedsiębiorstwo Rawlplug, podobnie jak i Forte, deklaruje chęć budowania pozy-tywnych relacji z lokalną społecznością, firma podkreśla swoje przekonanie dotyczące pozytywnego wpływu działań związanych z CSR na pozycję ekonomiczną przedsiębior-stwa. Zdaniem firmy, efektem działań w zakresie CSR będzie stały rozwój firmy i lepsze wyniki biznesowe.
W tabeli numer cztery zaprezentowano wybrane inicjatywy spółek związane z ich aktywnością w zakresie lokalnej społeczności, pracowników i środowiska na-turalnego.
Tabela 4. Przykłady działań realizowanych przez firmy rodzinne w różnych obszarach CSR Działalność na rzecz społeczeństwa
Forte: dwa priorytety – działalność na rzecz edukacji i wychowania, prowadzenie Fundacji Nasza Droga, wspierającej młodzież z powiatu ostrowskiego, działalność na rzecz rozwoju kultury i sztuki (sponsoring lokalnych wydarzeń kulturalnych i sportowych).
Inter Cars: finansowanie warsztatów dla szkół (umożliwienie edukacji praktycznej), doposażenie placówek oświatowych, budowa placów zabaw, finansowanie akcji charytatywnych (poprzez wspieranie fundacji), szkolenia dla współpracujących warsztatów
Rawlplug: działalność dobroczynna na rzecz dzieci i młodzieży, wsparcie finansowe dla Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, Fundacji Zdążyć z Pomocą i UNICEF Polska, Domów Dziecka we Wrocławiu, pomoc potrzebującym na świecie (Sudan, Egipt, Syria)
Działalność na rzecz środowiska
Forte: działania na rzecz ograniczenia zużycia surowców i materiałów, działania na rzecz minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów i ich negatywnych oddziaływań na środowisko, redukcja emisji substancji do powietrza, edukacja ekologiczna
Inter Cars: projekt Bioserwis, przekonanie i zachęcenie warsztatów do świadomego i zgodnego ze standardami gospodarowania odpadami, odbiór odpadów warsztatowych
Rawlplug: wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego potwierdzonego certyfikatem ISO 14001, edukacja ekologiczna pracowników, redukcja emisji CO2, redukcja ilości odpadów
Forte: możliwość indywidualnego rozwoju pracowników, dofinansowanie kosztów edukacji, prowadzenie przedszkola firmowego, rozwijanie i doskonalenie narzędzi komunikacji wewnętrznej, dodatkowe procedury BHP, inspirowanie aktywności pozazawodowej pracowników (sekcje sportowe, wydarzenie kulturalne, zawody) Inter Cars: sponsoring aktywności sportowych pracowników, działania na rzecz integracji pracowników Rawlplug: programy rozwoju osobistego pracowników, finansowanie szkoleń, utworzenie Biura Zarządzania Projektami (koordynacja szkoleń i wprowadzenie kultury projektowej), wsparcie finansowe aktywności sportowej pracowników
Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji zamieszczonych na stronach internetowych spółek, http://ww2.forte.com.pl/pl/index/spoleczenstwo, dostęp: 10.02.2018, http://inwestor.intercars.com.pl/ pl/o-spolce/odpowiedzialny-biznes/, dostęp: 10.02.2018, https://sustainable.rawlplug.com/pl/csr/, do-stęp: 10.02.2018.
Analizowane przedsiębiorstwa prowadziły liczne działania na rzecz społeczeństwa, ochrony środowiska i pracowników. Charakter tych działań jest bardzo zróżnicowany i wynika z indywidualnych priorytetów poszczególnych przedsiębiorstw, które to czę-sto są pochodną specyfiki ich działalności. Grupa Rawlplug składa się z 13 spółek, dzia-łających na 4 kontynentach, ze względu na swój międzynarodowy charakter prowadzi działalność charytatywną w różnych częściach świata (Egipt, Sudan, Filipiny). Fabryka Mebli Forte posiada zakłady produkcyjne w Polsce i stara się działać na rzecz społecz-ności lokalnej skupionej w gminach, w których znajdują się jej zakłady. Forte i Rawplug są producentami, stąd ich priorytetami w działalności na rzecz ochrony środowiska są kwestie związane z emisją zanieczyszczeń czy odpadami produkcyjnymi; Inter Cars jako firma handlowa stara się podejmować działania skierowane do swoich klientów, mające ich skłaniać do zachowań proekologicznych. Efekty działań podejmowanych przez firmy mogę być natychmiastowe i łatwo mierzalne (np. obniżka kosztów) lub długoterminowe i trudno mierzalne (budowanie pozytywnej reputacji firmy, lepsze relacje z klientami).
Podsumowanie
Przedsiębiorstwa społecznie odpowiedzialnie w swoich działaniach uwzględniają aspekty społeczne i ekologiczne, starając się w zrównoważony sposób spełniać ocze-kiwania właścicieli, pracowników, lokalnej społeczności, a także innych podmiotów powiązanych z firmą. Według zwolenników CSR, uwzględnienie celów i oczekiwań różnorodnych interesariuszy w długiej perspektywie będzie przyczyniać się do wzro-stu wartości przedsiębiorstwa, będzie więc korzystne dla wszystkich interesariuszy
przedsiębiorstwa. Dobra reputacja firmy zwiększa lojalność klientów. Dbałość o pra-cowników, działania umożliwiające ich samorealizację i rozwój zwiększają satysfakcję i mogą przyczynić się do wzrostu wydajności i zmniejszenia się fluktuacji kadr. Pozytyw-ne postrzeganie firmy pozwala łatwiej i taniej pozyskiwać kapitał. W efekcie działania w zakresie CSR mogą pozytywnie wpłynąć na wyniki finansowe przedsiębiorstwa i osta-tecznie na jego wartość. Mając to na uwadze, firmy powinny postrzegać wydatki związa-ne z wdrażaniem działań społecznie odpowiedzialnych jako swego rodzaju inwestycję, która w efekcie powinna przynieść pozytywne efekty także w wymiarze finansowym.
Bibliografia
Bartkowiak G. (2011), Społeczna odpowiedzialność biznesu w aspekcie teoretycznym i empirycz-nym, Difin, Warszawa.
Berrone P., Cruz C., Gomez-Mejia L.R. (2012), Socioemotional wealth in family firms: Theoreti-cal dimensions, assessment approaches, and agenda for future research, „Family Business Review”,
25(3), ss. 258–279.
Damodaran A. (2017), Finanse korporacyjne. Teoria i praktyka, One Press, Gliwice.
European SRI Study (2016), EUROSIF, http://www.eurosif.org/wp-content/uploads/2016/11/SRI-study-2016-HR.pdf., dostęp: 15.01.2018.
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2016, http://www.gpw.pl/pub/GPW/files/PDF/GPW_1015_17_DOBRE_PRAKTYKI_v2.pdf, do-stęp: 18.01.2018.
Marcinkowska M. (2010), Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw a ich wyniki ekonomiczne – aspekty teoretyczne, „Przegląd Organizacji”, 10, ss. 7–11.
Marcinkowska M. (2011), Tworzenie wartości przedsiębiorstwa dla interesariuszy, „Zeszyty
Nauko-we UniNauko-wersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki FinansoNauko-we, Ubezpieczenia”, nr 37, ss. 855–870.
Perz P. (2017), Wybrane problemy sukcesji w firmach rodzinnych będących w publicznym obrocie,
Rudnicka A. (2012), CSR – doskonalenie relacji społecznych w firmie, Wolters Kluwer Polska,
Warszawa.
Wolska M., Czerwonka M. (2013), Społecznie odpowiedzialne inwestowanie – analiza rentow-ności funduszy SRI w Polsce, „Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów”, Zeszyt Naukowy
126, ss. 9–22.
www.forte.com.pl, dostęp: 10.02.2018. www.intercars.com.pl, dostęp: 10.02.2018. www.odpowiedzialni.gpw.pl, dostęp: 20.01.2018. www.rawlplug.com.pl, dostęp: 10.02.2018.