SPRAWOZDANIE REFERATU DOŚWIADCZAL

D) SPRAWOZDANIE REFERATU DOŚWIADCZAL­

NICTWA ŚLĄSKIEJ IZBY ROLNICZEJ ZA ROK 1929-30.

Referat Doświadczalnictwa Śląskiej Izby Rolniczej, prowadzi doświadczenia na całym terenie Województwa Śląskiego. Doświadczenia te nie są jednak w calem tego słowa znaczeniu doświadczeniami, lecz pokazami demon- stracyjnemi, mającemi na celu zapoznanie drobnych rol­

ników, wśród których są przeważnie prowadzone, z na­

wozami pomocniczemi, ich stosowaniem i działaniem, a przy pokazach demonstracyjnych odmianowych, zapo­

znanie z odpowiedniemi odmianami, nadającemi się naj­

lepiej na te warunki, w jakich gospodarstwa się znajdują.

Akcja doświadczalna, prócz wyżej podanych celów, ma również i duże znaczenie wychowawcze i dokształca­

jące, gdyż rolnik, przeprowadzający takie pokazy, sam naocznie może obserwować działanie poszczególnych da­

wek nawozowych, czy też rozwój poszczególnych roślin (odmian) i z obserwacyji tych wyciągnąć odpowiednie wnioski, które później jako niezbite fakty stosuje w przy­

szłych latach. Że akcja ta spełnia swoje zadanie, świadczy o tern duża ilość chętnych do przeprowadzania doświad­

czeń rolników.

Niżej zamieszczona tablica przedstawia, w jakiej ilo­

ści i jakiego rodzaju doświadczenia były przeprowadzone w roku 1928-29.

Statystyka doświadczeń założonych w roku 1928-29.

założono1 doświadczeń przysłano wyników

* RODZAJ DOŚWIADCZENIA

ogółem dobrych

I

1.

Doświadczenia Demostracyjne.

Wymagania pokarmowe gleby z uwzglę­

dnieniem saletry wapniakowej pod:

pszenicę ... 9 4 2 2 2. Doświadczenia z poglównem stosowa­

niem saletry wapniakowej pod żyto: 13 8 4 . 4 3. Doświadczenia z poglównem stosowa­

niem azotniaku pod:

żyto... 7 4 i 3 pszenicę... 5 2 — 2 owies... 7 2 i i jęczmień... 2 2 2 4. Doświadczenia z mączką fosforytową

pod: 5. Doświadczenia z wysokiemi dawkami

nawozowemi na:

łąki... 10 7 $ 2 pastwiska... I — .

koniczyny ... ₉ 4 2 2

lucernę ... I — — 6. Doświadczenia z tępieniem ognichy

azotniakiem... 3 3 3

1.

Doświadczenia Ścisłe.

Wartość saletry wapniakowej pod:

buraki... 3 i

3 3

owies... i i jęczmień... i i i — 2. Wartość amonu wapniakowego pod:

buraki ... 2 2 2 owies... 3 2 1 i i

Do przeniesienia ₁₄₉ 1

104 j 58 47

*) Nienadających się do opracowania.

— 184 —

d Przysłano wyników RODZAJ DOŚWIADCZENIA

Założono doświad ogółem dobrych złych

Z przeniesienia 149 ¹⁰⁴ 58 47 3. Doświadczenia nad opłacalnością dawek

P2O5 w superfosfacie i tomasynie

pod ziemniaki ... 5 ^{I I} 4. Doświadczenia z pogłównem nawoże­

niem ozimin nitrofosem... ² — —— — 5. Doświadczenia z pogłównem nawoże­

niem ozimin nawozami azotowemi . 5 3 ^{2 I}

6. Doświadczenia z nawozami potasowemi

pod oziminy ... ^{2 I} — ^I 7. Doświadczenia odmianowe z:

żytem... ^{I I I —} pszenicą... ^{I I I} owsem... ^{2 2 2} jęczmieniem ... ^{I I I} —

Ogółem. . ^{168 114 66} 49

Jak z załączonej tablicy widać, ilość nadesłanych wyników doświadczeń jest stosunkowo duża, bo na 168 założonych doświadczeń, zostało nadesłanych 114 wyni­

ków, czyli 68.45%. Z tych 114 nadesłanych wyników na­

daje się do opracowania tylko 66, tj. 57.39%. Mimo, że sto­

sunkowo mały procent wyników nadaje się do opracowa­

nia, jednak i te doświadczenia, których wyniki są złe, speł­

niły częściowo swe zadanie, gdyż rolnicy zapoznali się z nawozami i obserwowali w czasie wegetacji działanie po­

szczególnych dawek. Dobre wyniki są opracowywane i służą jako materjał, zapomocą którego można wykazać, jak rolnik powinien z nawozami postępować, by racjo­

nalnie mógł niemi nawozić.

Referent Doświadczalnictwa przekonał się przy swoich objazdach, że najczęściej spotykanym błędem wśród rolników jest jednostronne nawożenie nawozami po­

mocniczemu Rolnicy, nie znając potrzeb nawozowych swej gleby, nawożą bezkrytycznie jednym lub najwyżej

dwoma nawozami i w rezultacie nie otrzymują takich wy­

ników, jakich się spodziewali. Nie jest to winą nawozów, jak to często daje się słyszeć, lecz samego rolnika, który, nawożąc jednostronnie, nie uwzględnił prawa minimum, według którego rośliny wydają taki plon, na jaki pozwala jej ten składnik, którego jest w glebie najmniej.

Chcąc rolnikom wykazać ten błąd, który bardzo często jest powodem niskich plonów, zostało opracowa­

nych parę doświadczeń, wyniki których ujęte zostały w formę opłacalności stosowanych dawek nawozowych, by móc lepiej wykazać, że nieracjonalne jednostronne na­

wożenie nawozami pomocniczemi przynosi rolnikowi stra­

tę, zaś pełne nawożenie daje mu taką nadwyżkę plonu, że po opłaceniu kosztów nawożenia pozostaje jeszcze czysty zysk. Drugim celem tak opracowanego materjalu było nauczenie rolników metody obliczania, jakie zabiegi w go­

spodarstwie mogą się opłacić, a jakie natomiast przynieść stratę. Tak zostały opracowane wyniki pokazów, prze­

prowadzonych pod pszenicę, żyto, owies, ziemniaki i bu­

raki. Z pokazów tych wynika, że gleby śląskie nie są wy­

równane pod względem zawartości poszczególnych skład­

ników pokarmowych, dlatego też jednostronne nawożenie jest niebezpieczne, a rolnik, chcąc mieć pewność, że sto­

sowane nawozy przyniosą mu korzyść, powinien stosować w małych dawkach, lecz pełne nawożenie, fosforowo-po- tasowo-azotowe, gdyż tak stosowane nawozy dają zawsze gwarancję dobrych plonów.

Niżej zamieszczona tablica przedstawia, w jaki spo­

sób wyniki te zostały obliczone.

— 185 —

— 186 — 3 2 2 24.OO 48.00 16.50 28.00 247.0 140.0 164.0

— — — 7.50 15.00 — — —

3 2 2 21.00 42.50 13.50 27.50 513.0 137-5 ^164.0

_ — — 12.00 36.00 ^{— 1 1}

Gleba-Podglebie Drenowane|| Przedplonwrk.1928 Roślinawdoświadczeniu

Uwagi

wscho-47 12 187.12 30.38

a

dy bardzo ładne

s

^O wiosną po

roz-22 32 100.32 22.18 Cu

2

2 1 •N

sianiu Nitrofosu

5

żyto mocno się

37 20 147.20 27.80

X ^poprawiło.

8i

^{84 245.84 141.66}

.y

— —

— — ■S

29 76 169.76 144.00

2 J1

66 96 230.96 419-54 o

a

14

88

^{154.88 64.88}

2

²

E-

^o Rozwój roślin

4 ^{96 82.96} 5296

s 2 ■N

^normalny

6 45 146.45 32.05

K rt g

32 74 196.74 120.06

— 188 —

Przy obliczaniu opłacalności przyjęte zostały nastę­

pujące ceny: żyto 15 zł, pszenica 38 zł, słoma 5 zł, super- fosfat 18 zł, sól potasowa 20% 12 zł, nitrofos 43 zł za 100 kg. Przy obliczaniu zaś kosztów robocizny, związanej ze zbiorem nadwyżki plonów, przyjąłem, że zbiór zboża z 1 ha przy plonie 12 q ziarna kosztuje 62 zł, t. j.

2 kosiarzy z odbieraczami . . . 22 zł 8 dniówek po 2.50...20 zł jedna para koni . . . 20 zł

Razem . . 62 zł.

Za koszt zbioru 100 kg ziarna nadwyżki przyjąłem 8% kosztów zbioru plonu ziarna z 1 ha (62 zł), t. j.

4.96 zł.

Bardzo często referent doświadczalnictwa spotykał się ze zdaniem rolników, że czas wysiewu azotniaku po- głównie na żyto i pod owies jest obojętny. By rolnikom wykazać, że tak nie jest, zostały założone dwa doświadcze­

nia ścisłe zczasem stosowania azotniaku, jedno pod żyto u p. Zająca Franciszka w Pogórzu, drugie pod owies u p.

Kubali Jana w Woleństwie.

Niżej zamieszczona tablica przedstawia wyniki do­

świadczenia zczasem stosowania azotniaku pogłównie na żyto.

W dokumencie Sprawozdanie Śląskiej Izby Rolniczej w Katowicach za rok 1929/1930 (Stron 170-175)