• Nie Znaleziono Wyników

Sprawozdawczość finansowa jako baza informacyjna w zarządzaniu projektami innowacyjnymi

ROZDZIAŁ 2 MIEJSCE I ROLA RACHUNKOWOŚCI W ZARZĄDZANIU PROJEKTAMI

3.1 Informacje generowane przez rachunkowość finansową dla potrzeb decyzyjnych w zakresie projektów

3.1.2 Sprawozdawczość finansowa jako baza informacyjna w zarządzaniu projektami innowacyjnymi

projektami innowacyjnymi

Sprawozdawczość finansowa obok księgowości i rachunku kosztów stanowi część składową rachunkowości w rozumieniu tradycyjnym i jest jednocześnie w jej ramach końcowym etapem tworzenia informacji. Pojęcie sprawozdawczości finansowej definiowane jest w literaturze jako usystematyzowany zbiór wyselekcjonowanych i syntetycznych informacji, które tworzone są głównie przez rachunkowość finansową i częściowo poza nią, odnoszą się do przeszłej i obecnej sytuacji finansowej, majątkowej przedsiębiorstwa oraz

130

jego wyniku finansowego, pozwalają wyciągnąć wnioski dotyczące przyszłości297. Takie pojmowanie sprawozdawczości finansowej wskazuje na to, że jest ona ważnym instrumentem zarządzania jednostkami gospodarczymi. Mimo, że sprawozdawczość finansowa ukierunkowana jest głównie na użytkowników zewnętrznych, korzystają z niej również użytkownicy wewnętrzni, w tym kierownictwo jednostki. Warto podkreślić za K. Sawickim, że sprawozdawczość finansowa przedstawia całościowy obraz sytuacji majątkowej, finansowej oraz rozmiarów i wyników działalności gospodarczej jednostki, dzięki czemu może stanowić ważne źródło informacji do podejmowania decyzji, szczególnie o charakterze strategicznym, rozwojowym i taktycznym298.

Sprawozdawczość finansowa – w sensie ogólnym – oznacza zbiór różnorodnych sprawozdań. Zgodnie z ustawą o rachunkowości roczne sprawozdanie finansowe obejmuje następujące elementy:

• bilans,

• rachunek zysków i strat,

• informację dodatkową, która składa się z wprowadzenia do sprawozdania

finansowego oraz dodatkowych informacji i objaśnień,

• zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym,

• rachunek przepływów pieniężnych299.

Przy czym dwa ostatnie elementy nie są obowiązkowe dla wszystkich jednostek gospodarczych, a jedynie dla tych, których roczne sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowi badania.

Ponadto spółki akcyjne spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, spółdzielnie oraz przedsiębiorstwa państwowe sporządzają wraz z rocznym sprawozdaniem finansowym sprawozdanie z działalności w roku obrotowym. Sprawozdanie z działalności traktowane jest jako odrębne sprawozdanie, ponieważ formalnie nie stanowi ono części sprawozdania finansowego, lecz jego uzupełnienie300.

297

Por. J. Samelak, op. cit. s. 109. 298

K. Sawicki, Sprawozdawczość finansowa, w: Rachunkowość finansowa, op. cit., s. 369. 299

Por. art. 45, ust. 2 i 3 UoR.

300 Wskazuje na to art. 45 ust. 4 UoR, według którego do rocznego sprawozdania finansowego dołącza się sprawozdanie z działalności jednostki, jeżeli jednostka ma obowiązek sporządzania takiego sprawozdania.

131

Każdy element sprawozdania finansowego, jak i sprawozdanie z działalności zawiera właściwe sobie strumienie informacji. Podstawowy zakres tych informacji przestawiono za pomocą tabeli 3.2.

Tabela 3.2 Podstawowy zakres informacji zawartych w elementach składowych sprawozdania finansowego oraz w sprawozdaniu z działalności

Wyszczególnienie Charakterystyka

Bilans

Zawiera informacje o wielkości, strukturze i zmianach składników majątku jednostki, a także o źródłach ich finansowania, sporządzone na określony dzień.

Rachunek zysków i strat

Zawiera informacje o rozmiarach przychodów i zysków, kosztów i strat oraz obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego za określony czas.

Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym Zawiera informacje dotyczące zmian w kapitale własnym jednostki.

Rachunek przepływów pieniężnych

Zawiera informacje o zmianach sytuacji pieniężnej jednostki, tj. o wpływach i rozchodach środków pieniężnych.

Informacja dodatkowa

Zawiera informacje uzupełniające, uszczegółowiające, wyjaśniające oraz rozszerzające do tych wykazanych w pozostałych elementach sprawozdania finansowego.

Sprawozdanie z działalności

Zawiera istotne informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej, w tym ocen uzyskiwanych efektów oraz wskazanie czynników ryzyka i opis zagrożeń. Źródło: Opracowanie własne.

Sprawozdawczość może być istotną bazą informacji potrzebnych w zarządzaniu projektami innowacyjnymi. Źródłem informacji o prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej będzie zarówno sprawozdanie finansowe – w szczególności bilans, rachunek zysków i strat oraz informacja dodatkowa, jak i sprawozdanie z działalności.

Pewne informacje związane z przedsięwzięciami innowacyjnymi podane są w bilansie. W pozycjach aktywów wykazuje się koszty zakończonych, jak i trwających prac rozwojowych. Koszty zakończonych prac rozwojowych ujmowane są w bilansie po stronie aktywów w grupie A. „Aktywa trwałe”, w części I. „Wartości niematerialne i prawne”, w pozycji 1. „Koszty zakończonych prac rozwojowych”. Zgodnie z zasadami ustawy o rachunkowości jak i MSR 38 po początkowym ujęciu koszty zakończonych prac rozwojowych wykazuje się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonym o umorzenie i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości, czyli zgodnie z modelem kosztowym301. Stąd w

301

MSR 38 przewiduje dodatkowo wycenę wartości niematerialnych według tzw. „dopuszczonego podejścia alternatywnego”, tzn. wykazania kosztów prac rozwojowych w bilansie w wartości przeszacowanej odpowiadającej jego wartości godziwej na dzień przeszacowania, pomniejszonej o dotychczasowe umorzenie i

132

pozycji „Koszty zakończonych prac rozwojowych” odzwierciedlana jest jedynie wartość netto składników wartości niematerialnych wytworzonych we własnym zakresie. W sposób bezpośredni nie można odczytać z bilansu amortyzacji oraz trwałej utraty wartości, czyli dwóch kategorii mających wpływ na zmniejszenie wartości początkowej tych składników w związku z ich wyceną bilansową.

Koszty prac rozwojowych w czasie ich realizacji, do momentu ich zakończenia, wykazuje się w aktywach bilansu w grupie A. „Aktywa trwałe”, w części V. „Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe”, w pozycji 2. „Inne rozliczenia międzyokresowe”, o ile zakończenie tych prac nastąpi w terminie dłuższym niż 12 miesięcy licząc od dnia bilansowego. Natomiast, jeżeli ich zakończenie nastąpi w przeciągu następnego roku obrotowego, koszty te ujmuje się w grupie B. „Aktywa obrotowe”, w części IV. „Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe”. W ramach wskazanych pozycji można odczytać koszty trwających prac rozwojowych w ujęciu narastającym.

Pozostałą część kosztów związanych z projektami innowacyjnymi, tzn. koszty prac badawczych, koszty prac badawczo-rozwojowych trudnych do rozgraniczenia oraz koszty prac rozwojowych, które nie przyniosły zamierzonego efektu wykazuje się w rachunku zysków i strat. Większość kosztów prac badawczych i badawczo-rozwojowych trudnych do rozgraniczenia zalicza się do kosztów podstawowej działalności operacyjnej302. W wariancie kalkulacyjnym rachunku zysków i strat wykazuje się je zazwyczaj w ramach kosztów zarządu, natomiast w wariancie porównawczym zawierają się one w różnych pozycjach kosztów układu rodzajowego. Koszty prac rozwojowych, które zakończyły się niepowodzeniem wykazuje się w rachunku wyników w ramach pozostałych kosztów operacyjnych. Struktura rachunku zysków i strat nie przewiduje zatem odrębnego wykazywania kosztów dotyczących działalności badawczo-rozwojowej, dlatego też uzyskanie poprawnej informacji o ich wysokości na podstawie tego elementu sprawozdania finansowego jest bardzo trudne, a nawet niemożliwe.

Niezależnie od wykazywania kosztów prac badawczych i rozwojowych w bilansie i rachunku zysków i strat należy podać niektóre dodatkowe wyjaśnienia dotyczące tych

łączną kwotę dotychczasowych odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości (model oparty na wartości przeszacowanej).

302 Wyjątkiem są koszty prac badawczych związane z nowymi zamierzeniami, które w rachunku zysków i strat powinny być wykazywane w pozostałej działalności operacyjnej.

133

kosztów w dodatkowych informacjach i objaśnieniach. Informacja dodatkowa powinna dostarczyć informacji przede wszystkim o:

• zmianie stanu kosztów zakończonych prac rozwojowych, w szczególności z tytułu umorzenia i aktualizacji wartości,

• zasadach amortyzowania kosztów zakończonych prac rozwojowych,

• okresach amortyzowania kosztów prac rozwojowych,

• wartości prac rozwojowych ujętych na czynnych rozliczeniach międzyokresowych,

Jeśli prace badawczo-rozwojowe realizowane są przy współpracy z innymi organizacjami, to w informacji dodatkowej należy ujawnić także informacje o wspólnych przedsięwzięciach, w tym o kosztach z nimi związanymi oraz o zobowiązaniach warunkowych.

Ponadto w informacji dodatkowej należy ujawnić wszystkie inne informacje, również z obszaru prac B+R, które mogłyby w istotny sposób wpłynąć na ocenę sytuacji majątkowej, finansowej oraz wynik finansowy jednostki. Można zaryzykować stwierdzenie, że istotną informacją będzie ujawnienie wartości prac badawczych i rozwojowych odpisanych w koszty okresu. Poza tym ocenę obrazu przedsiębiorstwa ułatwiłoby zestawienie poniesionych i planowanych kosztów na prace B+R, jak i wysokość obecnych i planowanych przychodów z produktów będących efektem prac B+R.

Jeśli jednostka sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie ze standardami międzynarodowymi MSR/MSSF, zakres informacji o realizowanych pracach B+R ujawnianych w sprawozdaniu finansowym wiąże się z odpowiednim wykorzystaniem przepisów:

• MSR 38 „Wartości niematerialne” oraz MSR 36 „Utrata wartości aktywów”,

• MSR 31 „Udziały we wspólnych przedsięwzięciach” - jeśli prace B+R realizowane są przy współpracy z innymi organizacjami,

• MSR 20 „Dotacje rządowe oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej” - jeśli realizacja prac B+R finansowo wspierana jest przez rząd lub inne instytucje finansujące tego rodzaju prace,

• MSR 23 „Koszty finansowania zewnętrznego” - jeśli prace badawczo-rozwojowe

finansowane są ze środków pochodzących z kredytów czy też pożyczek, z zaciągnięciem których wiążą się dodatkowe koszty.

134

Analiza tych przepisów przynosi odpowiedź na pytanie, jaki zakres informacji o realizowanych pracach B+R jednostka ujawnia w sprawozdaniu finansowym (tabela 3.3).

Tabela 3.3 Zakres informacji o pracach badawczo-rozwojowych ujawnianych w sprawozdaniu finansowym według MSR/MSSF

Standard Zakres ujawnianych informacji

MSR 38 Standard określa zakres ujawnianych informacji przez jednostkę gospodarczą, m.in. w odniesieniu do wartości niematerialnych wytworzonych we własnym zakresie (do nich zaliczamy prace rozwojowe). Jednostka gospodarcza ujawnia:

czy okresy użytkowania są nieokreślone, czy określone, a w odniesieniu do tych drugich, okresy użytkowania lub stosowane stawki amortyzacji,

metody amortyzacji stosowane do składników wartości niematerialnych o określonych okresach użytkowania,

wartość bilansową brutto i kwotę dotychczasowego umorzenia (razem z sumą odpisów aktualizujących wartość) na początek i na koniec okresu,

pozycję rachunku zysków i strat, w której umieszczono amortyzację wartości niematerialnych,

uzgodnienie wartości bilansowej z początku okresu z wartością z końca okresu, obrazujące: zwiększenia, w tym wyszczególnione zwiększenia wynikające z prac rozwojowych prowadzonych własnymi siłami i z transakcji połączenia jednostek, składniki aktywów sklasyfikowane zgodnie z MSSF 5, zwiększenia lub zmniejszenia w ciągu okresu wynikające z przeszacowania oraz z odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości lub ich odwrócenia ujętych bezpośrednio w kapitale własnym zgodnie z MSR 36 (jeśli występowały), odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości ujęte w ciągu okresu w rachunku zysków i strat zgodnie z MSR 36 (jeśli występowały), odwrócenie odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości ujęte w ciągu okresu w rachunku zysków i strat zgodnie z MSR 36 (jeśli występowały), amortyzację za dany okres, różnice kursowe netto z przeliczenia sprawozdania finansowego na walutę prezentacji oraz przeliczenia działalności jednostek zagranicznych na stosowaną przez jednostkę gospodarczą walutę prezentacji oraz pozostałe zmiany wartości bilansowej w ciągu okresu303.

MSR 36 Zgodnie ze standardem, w odniesieniu do każdej grupy aktywów, czyli do wartości niematerialnych, a tym samym do prac rozwojowych, jednostka gospodarcza ujawnia poniższe informacje:

kwotę odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości oraz kwotę jego odwrócenia ujętą w rachunku zysków i strat w ciągu danego okresu oraz pozycję (pozycje) rachunku zysków i strat, do której odpis aktualizujący został włączony lub w której dokonano odwrócenia odpisu aktualizującego,

kwotę odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości przeszacowanych składników aktywów oraz kwotę jego odwrócenia, która w ciągu okresu została odniesiona bezpośrednio na kapitał własny304.

MSR 31 Według standardu, o ile prawdopodobieństwo wystąpienia straty nie jest znikome, wspólnik przedsięwzięcia ujawnia – niezależnie od kwoty innych zobowiązań warunkowych – informacje dotyczące łącznej kwoty następujących zobowiązań warunkowych (z tytułu wspólnie realizowanych prac B+R):

zobowiązania warunkowe zaciągnięte przez wspólnika w odniesieniu do swoich udziałów we wspólnym przedsięwzięciu oraz swój udział w zobowiązaniach warunkowych zaciągniętych wspólnie z innymi wspólnikami przedsięwzięcia,

udział w zobowiązaniach warunkowych samego wspólnego przedsięwzięcia, za które warunkowo jest odpowiedzialny oraz

zobowiązania warunkowe, które powstały na skutek tego, że wspólnik warunkowo

303 Por. § 118 MSR 38. 304

135

odpowiada za zobowiązania innych wspólników wspólnego przedsięwzięcia,

ponadto wspólnik ujawnia informacje dotyczące łącznej kwoty zobowiązań kontraktowych związanych z jego udziałami we wspólnym przedsięwzięciu oraz zestawienie i opis udziałów w znaczących wspólnych przedsięwzięciach wraz z wielkościami procentowymi posiadanych udziałów własnościowych305.

MSR 20 Zgodnie ze standardem w sprawozdaniu finansowym jednostka gospodarcza musi ujawnić następujące informacje:

zasady (politykę) rachunkowości zastosowane do dotacji rządowych, łącznie z podaniem metod ich prezentacji w sprawozdaniu finansowym,

rodzaj oraz zasięg dotacji rządowych ujętych w sprawozdaniu finansowym oraz wskazówki o innych formach wsparcia rządowego, z których jednostka gospodarcza odniosła bezpośrednią korzyść oraz

niespełnione warunki oraz inne zdarzenia warunkowe związane z ujętą w sprawozdaniu pomocą rządową306.

MSR 23 Regulacje standardu narzucają, aby w sprawozdaniu finansowym jednostka gospodarcza ujawniła:

zasady (politykę) rachunkowości zastosowane do kosztów finansowania zewnętrznego,

kwotę kosztów finansowania zewnętrznego aktywowaną w danym okresie oraz

stopę kapitalizacji zastosowaną do ustalenia kosztów finansowania zewnętrznego, która może być aktywowana307.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: MSR/MSSF.

Informacja dodatkowa stanowi uzupełnienie informacji o pracach B+R płynących z bilansu oraz rachunku zysków i strat. Nie można zaprzeczyć temu, że kierownictwo korzystając z niej, w powiązaniu z innymi elementami sprawozdania finansowego, możne uzyskać szereg istotnych i cennych informacji niezbędnych do zarządzania projektami innowacyjnymi. Należy jednak zauważyć, że informacje te są bardzo ogólne, mają historyczny charakter i nie pozwalają na monitorowanie efektywności projektów innowacyjnych. Stąd sprawozdanie finansowe, nie może być jedynym źródłem informacji finansowych na temat projektów innowacyjnych, ale prezentując syntetyczny i całościowy obraz podejmowanych prac B+R może uzupełniać wiedzę czerpaną z innych źródeł.

Poza sprawozdaniem finansowym istotnym źródłem informacji na temat przedsięwzięć innowacyjnych może być także sprawozdanie z działalności. Jego celem jest ujawnienie i prezentacja informacji finansowych, jak i niefinansowych o działalności jednostki. M. Kwiecień stwierdza, że sprawozdanie z działalności to „samoocena – dokonywana przez kadrę menedżerską”308. W sprawozdaniu z działalności mogą być bowiem zawarte wyniki różnorakich wewnętrznych analiz, przeprowadzanych dla potrzeb zarządzania w oparciu o 305 Por. §§ 54 - 56 MSR 31. 306 Por. § 39 MSR 20. 307 Por. § 29 MSR 23. 308

M. Kwiecień, Funkcja informacyjna rachunkowości a rachunkowość behawioralna, w: Informacyjna funkcja rachunkowości w gospodarce współczesnej, red. A. Dyhdalewicz, G. Klamecka-Roszkowska, J. Sikorski, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2008, s. 63.

136

najpełniejsze dane. Zgodnie z polskim prawem bilansowym sprawozdanie z działalności jednostki powinno obejmować istotne informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej, w tym ocenę uzyskiwanych efektów oraz wskazanie czynników ryzyka i opis zagrożeń, a w szczególności informacje o309:

• zdarzeniach istotnie wpływających na działalność jednostki, jakie nastąpiły w roku obrotowym, a także po jego zakończeniu, do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego,

• przewidywanym rozwoju jednostki,

• ważniejszych osiągnięciach w dziedzinie badań i rozwoju,

• aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej jednostki,

• nabyciu udziałów (akcji) własnych,

• podsianych przez jednostkę oddziałach (zakładach),

• instrumentach finansowych (w zakresie m. in. ryzyka),

• stosowaniu zasad ładu korporacyjnego.

Ponadto, według ustawy o rachunkowości, raport zarządu powinien obejmować wskaźniki finansowe i niefinansowe, jeżeli jest to istotne dla oceny sytuacji jednostki, łącznie z informacjami odnoszącymi się do zagadnień środowiska naturalnego i zatrudnienia oraz

dodatkowe wyjaśnienia do kwot zawartych w sprawozdaniu finansowym310.

W świetle powyższego sprawozdanie z działalności powinno zawierać ocenę efektów prowadzonej działalności B+R. Będzie to możliwe, gdy jednostka poda w nim informacje o:

• planowanych, rozpoczętych oraz zakończonych projektach B+R,

• ilości zaangażowanych pracowników w działalność B+R,

• źródłach finansowania działalności B+R,

• przewidywanych kosztach projektów innowacyjnych,

• poniesionych kosztach projektów innowacyjnych,

• spodziewanych efektach działalności B+R,

• aktualnych wynikach działalności B+R.

309 Por. art. 49 ust. 2 UoR. 310

137

Dodatkowo, jeśli jednostki prowadzą szereg różnych rodzajowo prac B+R, należałoby dla większej czytelności dokonać ich tematycznego podziału311.

Należy zatem stwierdzić, że rzetelnie sporządzony raport zarządu może ułatwiać ocenę rezultatów w zakresie realizowanych prac B+R, a tym samym stanowić wyjątkowo istotne źródło informacji w procesie zarządzania przedsięwzięciami innowacyjnymi.

Podsumowując powyższe rozważania, za pomocą uproszonego rysunku przedstawiono, które elementy sprawozdawczości finansowej mogą być źródłem informacji na potrzeby zarządzania projektami innowacyjnymi.

Jak widać na rysunku 3.7 informacje ujawniane w bilansie i rachunku zysków i strat charakteryzują się ograniczonym poziomem szczegółowości. Ponadto jedynie niewielka część kosztów związanych z projektami innowacyjnymi jest wyodrębniana i ujmowana w bilansie jako składnik wartości niematerialnych i prawnych. Reszta kosztów ukryta jest w bilansie w pozycji rozliczeń międzyokresowych lub bezpośrednio w rachunku zysków i strat.

Rysunek 3.7 Sprawozdawczość finansowa jako źródło danych na potrzeby zarządzania projektami innowacyjnymi

ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE: ZAWARTOŚĆ INFORMACYJNA

• BILANS • wartość netto zakończonych prac rozwojowych

• koszty trwających prac rozwojowych

• RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

• koszty prac badawczych i badawczo-rozwojowych trudnych do rozgraniczenia

• koszty prac rozwojowych bez zamierzonego efektu

• INFORMACJA DODATKOWA

• zmiana stanu zakończonych prac rozwojowych

• okresy amortyzowania zakończonych prac rozwojowych

• zasady amortyzowania zakończonych prac rozwojowych

• koszty rozliczanych w czasie prac rozwojowych

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI JEDNOSTKI

• planowane, rozpoczęte oraz zakończone projekty B+R

• ilość zaangażowanych pracowników w działalność B+R

• źródła finansowania działalności B+R

• przewidywane koszty projektów innowacyjnych

• poniesione koszty projektów innowacyjnych

• spodziewane efekty działalności B+R

• aktualne wyniki działalności B+R

Źródło: Opracowanie własne.

311 Por. D. Kania, E. Dreliszak, Sprawozdanie z działalności jednostki, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2003, s. 64.

138

Informacje płynące z bilansu oraz rachunku zysków i strat, w zakresie prowadzonej działalności B+R, będą przydatne w zarządzaniu projektami innowacyjnymi, dopiero wtedy gdy zostaną poparte wyjaśnieniami – opisem w informacji dodatkowej i sprawozdaniu z działalności. Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że kluczowymi elementami sprawozdawczości finansowej jednostki z punktu widzenia potrzeb zarządzania projektami innowacyjnymi jest informacja dodatkowa oraz sprawozdanie z działalności.

Nie można zaprzeczyć, że sprawozdania finansowe mogą być przydatne w zarządzaniu projektami innowacyjnymi, ale aby mogły być w pełni wykorzystywane przez zarządzających organizacją musiałby powstać, jak stwierdzają to R.S. Kaplan i A, Atkinson „… idealny model rachunkowości finansowej rozszerzonej o wycenę niematerialnych i intelektualnych aktywów, takich jak: wysokiej jakości dóbr i usług, dobrze wyszkolonych i wysoce umotywowanych pracowników, odpowiednich i przewidywalnych procesów wewnętrznych oraz usatysfakcjonowanych i lojalnych klientów”312. Jednym z takich zasobów są właśnie wewnętrzne projekty (procesy) innowacyjne. Trudności związane z ich wyceną wykluczają pełną prezentację informacji o tych zasobach w tradycyjnym sprawozdaniu finansowym.

Reasumując rozważania prowadzone w niniejszym podrozdziale, a dotyczące analizy ewidencji księgowej w systematycznym rachunku kosztów oraz sprawozdawczości finansowej pod kątem przydatności dla zarządzania projektami innowacyjnymi, należy stwierdzić iż rachunkowość finansowa nie zaspakaja pełnych potrzeb informacyjnych zarządzania projektami innowacyjnymi, realizowanymi w ramach działalności badawczo-rozwojowej przedsiębiorstwa. Szersze informacje o projektach innowacyjnych dla potrzeb zarządzania nimi mogą być jednak generowane przez rachunkowość zarządczą.