Tomasz GŁUSZKOWSKI, Anna KACZOROWSKA
Streszczenie: Na podstawie wieloletnich doświadczeń została opracowana technologia użytkowania arkusza kalkulacyjnego dla potrzeb rachunkowości i zarządzania. Technologia ta nie wymaga znajomości wszystkich elementów arkusza, wystarczy znać tylko kila procent technicznych możliwości (ale za to tych właściwych) oraz nauczyć się umiejętnie z nich korzystać. Znajomość tylko części opracowanych technik oraz umiejętność ich wykorzystania przez menadżerów oraz analityków pozwala na znaczące usprawnienie pracy.
Technologia pozwala na szybką realizację dowolnego systemu informatycznego (z wyjątkiem tych systemów, w których jest masowe przetwarzanie danych).
Podstawowe jej metody i techniki zostały zaprezentowane w książce „Arkusz kalkulacyjny w praktyce”, Łódź 2000.
Sprzęt, oprogramowanie, użytkownik
Rozwój technik informatycznych pod koniec ubiegłego wieku sprawił, że dziś w firmach powszechnie stosowana jest teleinformatyka (IT). Do tego, aby otrzymać określony efekt działania IT konieczne są trzy składowe: sprzęt, oprogramowanie i człowiek (operator, użytkownik).
Sprzęt
Rozwój sprzętu, jego szybkości (szybkość podwaja się w niecałe dwa lata), jakości (dokładane są ciągle nowe urządzenia współpracujące z komputerem) to czynniki, które umożliwiają tworzenie nowych zastosowań i możliwości wykorzystania tego narzędzia.
Oprogramowanie
Rynek oprogramowania jest bardzo bogaty, jest mnóstwo firm dostawców oprogramowania, głównie jest to oprogramowanie gotowe. Jednak coraz częściej spotyka się narzędzia, dzięki którym użytkownik może sobie sam pomóc - otrzymać potrzebne informacje. Narzędzia, w których tworzy się modele, modeluje strumienie informacji oraz projektuje gotowe raporty.
Stanowią one przeciwwagę dla gotowych systemów.
Operatorzy i użytkownicy
Coraz więcej osób posługuje się komputerami. W latach osiemdziesiątych można było w prosty sposób podzielić osoby, które zasiadały za klawiaturą komputera. Podział był dwubiegunowy: informatycy i osoby obsługujące oprogramowanie. W miarę upływu czasu coraz więcej osób nie chciało już tylko obsługiwać komputer, chciało coś więcej - chciało zostać użytkownikami. Granica podziału na operatorów i użytkowników jest trudna do
37
jednoznacznego zdefiniowania. Można jednak stwierdzić, że użytkownicy rozumiejąjak zarządzać strumieniami danych, skąd je pobierać, jak przetwarzać w taki sposób, aby uzyskać pożądaną strukturę danych oraz przygotować raport;
użytkują narzędzia informatyczne, które na takie działania pozwalają.
Operatorzy zaś używają gotowych programów, które bardzo często pozwalają tylko na wprowadzanie danych i oglądanie (drukowanie) raportów.
Rachunkowość finansowa, a rachunkowość zarządcza
Funkcją rachunkowości finansowej jest zaspokojenie potrzeb zewnętrznych firmy, to znaczy: urząd skarbowy, urząd celny, urząd statystyczny, banki, inwestorzy, itd. oraz częściowo potrzeb wewnętrznych.
Rachunkowość zarządcza dostarcza informacji kierownictwu firmy w celu zarządzania nią; oznacza to, że jest to rachunkowość skierowana do wnętrza firmy. Dlatego rachunkowość finansowa nazywana jest rachunkowością zewnętrzną, a rachunkowość zarządcza wewnętrzną.
Rachunkowość finansowa nazywana jest również rachunkowością transakcyjną, ponieważ głównym jej zadaniem jest rejestrowanie transakcji, a na podstawie rejestrów tworzenie raportów oraz zestawień. Oznacza to, że rachunkowość finansowa zajmuje się tylko zdarzeniami ex post. To znaczy, że zestawienia generowane przez rachunkowość finansową, które przeznaczone są między innymi dla kierownictwa firmy dotyczą tych stanów i transakcji, które zostały zrealizowane (na przykład: stany zapasów na dany dzień, wielkości obrotów w minionym okresie z konkretnym klientem).
Zadaniem menadżerów jest:
analizowanie (polega na analizie otoczenia (rynku), analizie mocnych i słabych stron firmy oraz analizie możliwych działań),
planowanie (określenie działań, które dana organizacja ma realizować), wdrażanie planu (polega na realizacji planu w praktyce),
kontrolowanie (pełni funkcję sprawdzianu, czy realizacja planu jest prawidłowa, a ponadto jest instrumentem do korygowania planu).
Widać więc, że część działań związanych z zarządzaniem firmą jest skierowana na przyszłość, dlatego rachunkowość zarządcza, która realizuje potrzeby związane z tymi działaniami również jest skierowana na przyszłość.
To znaczy, że rachunkowość zarządcza pomaga w analizie przeszłych zdarzeń, wyciąganiu wniosków, planowaniu oraz kontroli planu. Oznacza to, że rachunkowość zarządcza musi być wyposażona w matematyczne i statystyczne narzędzia do tworzenia różnego rodzaju analiz (analizy regresji, korelacji, wskaźnikowej i innych), ponadto powinna korzystać z różnych modeli (modele cenowe, promocyjne, budżetów, kosztów i innych), których zadaniem jest optymalizacja według zadanej funkcji celu. Te narzędzia w rachunkowości finansowej nie występują. Dla potrzeb rachunkowości zarządczej często są rejestrowane informacje, wykorzystywane tylko dla tego celu (na przykład o
cenach wyrobów konkurencji). Podstawowe różnice między rachunkowością finansową, a zarządczą zostały umieszczone w Tablicy nr 1.
Tablica 1. Różnice między rachunkowością finansową, a zarządczą rachunkowość finansowa rachunkowość zarządcza
* rejestracja zdarzeń przeszłych * skierowana na przyszłość
* głównie dla potrzeb zewnętrznych * dla potrzeb wewnętrznych
* nakierowana na transakcje
* wykorzystuje narzędzia z innych dziedzin Źródło: opracowanie własne
Rola m enadżera w firmie, a system inform acyjny i informatyczny
Do podejmowania decyzji konieczne są informacje. Dostarczaniem ich zajmuje się system informacyjny. Menadżer w firmie nie tylko powinien podejmować decyzje dotyczące tej części działania firmy, którą zarządza, ale przede wszystkim powinien ciągle dbać, łącznie z innymi menadżerami, o ciągłe ulepszanie systemu informacyjnego. System informacyjny obejmuje cały przepływ informacji, natomiast system informatyczny, to część systemu informacyjnego, która uwzględnia strumienie informacji objęte systemem komputerowym (zob. Rysunek nr 1). Menadżer powinien rozumieć sposób użytkowania systemu informacyjnego, znać strumienie informacji, które dostarczają potrzebne informacje dla potrzeb zewnętrznych (podatkowych, sprawozdawczych, statystycznych) i potrzeb wewnętrznych - wspomagania decyzji.
Ale przede wszystkim musi posiadać wiedzę z jakich informacji taki system korzysta i jakie informacje można z niego uzyskać. To właśnie menadżer musi podejmować decyzje dotyczące rozbudowy systemu informacyjnego oraz informatycznego, aby spełniały jego oczekiwania, a przy tym powinien przestrzegać następującej zasady: przyrost m arży brutto spowodowany wykorzystaniem inform acji osiągniętej z nowej części
systemu musi być większy od kosztów związanych z nakładami na ten system.
Koszt tworzenia systemu informatycznego jest wypadkową dwóch czynników - rozwoju oprogramowania (oraz sprzętu), a także wiedzy, umiejętności menadżerów w zakresie użytkowania systemów informatycznych oraz zrozumienia strumieni informacji w firmie i umiejętności projektowania zmian w tych strumieniach. Jeśli pominąć zapotrzebowanie na masowe proste przetwarzanie danych i masowe drukowanie, można powiedzieć, że menadżer nie potrzebuje informatyki, ale informacji; a do jej uzyskania narzędzi prostych, tanich, elastycznych, spełniających swe funkcje w określonym czasie przy minimalnej liczbie codziennych czynności (operacji) do zrobienia przez użytkownika. Narzędzi generujących proste dokumenty i zapewniających najodpowiedniejszą wizualizację trendów. Narzędzi zapewniających syntezę informacji ważnych, łatwych do interpretacji i jasno wskazujących, jakie decyzje należy podjąć. I jedno z najważniejszych: narzędzi, które użytkownicy łatwo mogliby zmieniać - modyfikować dostosowując do zmieniającej się sytuacji wewnątrz i w otoczeniu firmy.
Menadżer powinien znać całą strukturę informacyjną i panować nad powiązaniami informacyjnymi w firmie. Można zadać pytanie, w jakim celu.
Otóż, obecnie zachodzą bardzo szybkie zmiany w:
technologiach wytwarzania, technologiach informacyjnych, technikach sprzedaży,
produktach i usługach.
Dochodzi do tego działalność konkurencji. Powoduje to równie szybkie zmiany w konsumpcji towarów i usług. Zmienia się również struktura popytu.
Procesy te zachodzą w gospodarce szybciej niż kiedykolwiek wcześniej i dlatego firmy muszą dostosowywać się bardzo szybko do nowych warunków rynkowych. Menadżerowie znając obieg informacji w swoich firmach i chcąc osiągać nowe jakościowo informacje mają możliwość samemu zaprojektować modyfikacje w strukturze informacyjnej, mogą również sami zaprojektować taki proces zmian w firmie tak, aby jak najłatwiej albo jak najniższym kosztem dojść do nowej struktury informacyjnej (systemu informacyjnego). Znając możliwości narzędzi informatycznych menadżerowie są w stanie określić nakład pracy potrzebny dla stworzenia (lub modyfikacji) systemu informatycznego, a znając nakład pracy mogą oszacować koszty takiego działania. Z drugiej strony mogą oszacować efekty zmian, czyli mogą określić jak otrzymywane nowe jakościowo informacje wpłyną na racjonalność decyzji - jaki będzie przyrost efektów spowodowany podejmowaniem decyzji wykorzystujących nowe jakościowo informacje w stosunku do decyzji podejmowanych bez takiej wiedzy. Wiedza menadżerów na temat strumieni informacyjnych w firmie, technologii informatycznych oraz umiejętności projektowania obiegu informacji ma zdecydowane znaczenie w kosztach tworzenia (modyfikacji) systemu informacyjnego (informatycznego). Menadżer może wtedy dokładnie określić sposób, metody i technologię tworzenia
(modyfikacji) systemu i zdecydowanie pewniej negocjować warunki wykonania.
Rozwój narzędzi inform atycznych, a wiedza i umiejętności użytkowników Z jednej strony rozwój narzędzi informatycznych, z drugiej strony wiedzy i umiejętności użytkowników (a w szczególności menadżerów) z pewnością spowodują, że technologie teleinformatyczne IT będą powszechnie stosowane, a firmy które zbyt późno przygotują właściwe narzędzia informatyczne oraz nie doszkolą pracowników będą przegrywały z konkurencją. Graficznie problem wykorzystania technik IT został przedstawiony na Rysunku nr 2. Miejsce spotkania obydwu strzałek oznacza możliwość zastosowania technologii IT w firmie. Jeżeli rozwój narzędzi informatycznych jest mały, to użytkownik chcąc rozwiązać problem przy zastosowaniu tej technologii, musi posiadać dużą wiedzę i umiejętności. Jeżeli rozwój narzędzi informatycznych jest duży, to użytkownik może mieć mniejszy zakres wiadomości z dziedziny użytkowania informatyki.
Rozwój narzędzi informatycznych________ Wiedza i umiejętności użytkownika
I t = ^ > < ^ = ^ 1
Rys. 2. Zależność zastosowania technologii IT od poziomu rozwoju narzędzi informatycznych oraz wiedzy i umiejętności użytkownika
Zmiany w rozwoju narzędzi informatycznych, przeznaczonych przede wszystkim dla użytkowników, ale nie informatyków, powodują że coraz więcej użytkowników będzie mogło rozwiązywać swoje problemy samodzielnie. Mało tego, użytkownicy będą w stanie samodzielnie projektow ać systemy informatyczne. System informatyczny musi być użyteczny to znaczy, że usprawni pracę i w ocenie użytkownika będzie wygodny, łatwy i przyjazny w obsłudze. Po prostu sprawi satysfakcję użytkownikowi. Jeśli użytkownik otrzyma proste narzędzia do zbudowania takiego systemu, to jest duża szansa, że go zbuduje tak, jak będzie chciał.
Rachunkowość finansowa i zarządcza, a inform atyczne systemy transakcyjne i nietransakcyjne
Rachunkowość zarządcza dostarcza informacji do wspomagania decyzji. Decydowanie, to proces wybierania w sprawie osiągania celów i sposobu ich realizacji. Jednym z podziałów decyzji z punktu widzenia horyzontu czasu (zob. Rysunek nr 3) to:
decyzje strategiczne (związane z działaniami inwestycyjnymi skutkującymi w długim okresie),
decyzje taktyczne i operacyjne (związane z działaniami obejmującymi średni okres),
41
decyzje rutynowe (wykonawcze, bieżące).
Gromadzenie informacji
Przechowywanie informacji (utrzymywanie rejestrów) Przetwarzanie informacji
Tworzenie dokumentów, raportów, sprawozdań
Rys. 3. Rachunkowość finansowa, a rachunkowość zarządcza (w ujęciu decyzji).
W literaturze można spotkać również inne podziały decyzji z punktu widzenia horyzontu czasu, na przykład oddzielenie decyzji taktycznych i operacyjnych z ustaleniem granicy czasu: rok. Proponowane tutaj połączenie decyzji taktycznych i operacyjnych wynika z jednej strony z trudnej do wyznaczenia zależności typu decyzji od czasu (dla jednej firmy określony typ decyzji, to decyzja operacyjna, dla innej firmy ta sama decyzja będzie taktyczną, na przykład decyzja cenowa, struktura asortymentowa produkcji związana z modernizacją lub przygotowaniem nowych asortymentów), a z drugiej strony z bardzo ścisłego związku między tymi decyzjami.
Podział rachunkowości na finansową i zarządczą nie jest równoznaczny z podziałem systemów informatycznych (zob. Rysunek nr 4) na transakcyjne i nietransakcyjne.
Systemy informatyczne transakcyjne przetwarzają transakcje głównie dla potrzeb rachunkowości finansowej oraz częściowo zarządczej. To znaczy, że systemy transakcyjne realizują część decyzji - decyzji rutynowych. Systemy nietransakcyjne zapewniają wspomaganie decyzji w rachunkowości zarządczej.
Oznacza to, że granica miedzy systemami transakcyjnymi, a nietransakcyjnymi leży między decyzjami rutynowymi, a decyzjami taktycznymi i operacyjnymi (zob. Rysunek nr 4).
Przykład: w hipermarketach kasjerki czytnikami odczytują symbole sprzedawanych towarów nie tylko po to, aby wspomóc obsługę klienta, informacja o sprzedaży wpływa również na stan towarów w hali sklepowej; jeśli stan bieżący towarów będzie mniejszy niż stan krytyczny, to zostanie automatycznie przekazana informacja do obsługi sklepów o konieczności dostarczenia brakujących towarów z magazynu na halę sklepową — je st to decyzja rutynowa podejmowana przez system informatyczny. Oczywiście
42
Gromadzenie informacji \ Przechowywanie informacji (utrzymywanie rejestrów) / Przetwarzanie informacji
...Tworzenie dokumentów, raportów, sprawozdań...
wcześniej należy określić poziom stanów krytycznych dla każdego z towarów - je st to też pewna decyzja, ale ju ż nie podejmowana przez system transakcyjny.
Inny przykład: w hurtowni klient zrobił zakupy za 6 tysięcy PLN i płaci gotówką automatycznie udzielany je st rabat w wysokości 7%. System informatyczny podjął taką decyzję rutynową dlatego, że wcześniej zostały przyporządkowane wielkości procentowe udzielanego rabatu w zależności od
wartości zakupu -przyporządkowanie to je st wynikiem ju ż innej decyzji.
Ustalenie poziomu zapasu krytycznego oraz określenie wielkości udzielanego rabatu to są decyzje operacyjne lub taktyczne. Decydent musiał je podjąć zanim we właściwy sposób zadziałał system transakcyjny.
Przeprowadzając analizę, konieczną do podjęcia decyzji, decydent powinien uwzględnić wszelkie ważne czynniki, które miałyby wpływ na wielkość osiąganej marży. Tego typu decyzje, to decyzje nie wynikające z systemu transakcyjnego, aby je podjąć należy przeprowadzić badania, analizy i różnego rodzaju obliczenia.
Oczywiście można wyróżnić więcej różnych rodzajów decyzji, które podejmowane są w firmach. Bardzo często, aby je podjąć i zminimalizować ryzyko błędu, trzeba pozbierać dane z otoczenia firmy o: konkurentach, odbiorcach, technologii, towarach substytucyjnych i komplementarnych na rynku. Przeprowadzić badania, a uzyskane wyniki badań wykorzystać do wspomagania decyzji. I właśnie całość lub część prac, których celem jest uzyskanie wyników służących do podjęcia takich decyzji może wykonać system nietransakcyjny. ... ... ...
\ /'"'D ecyzje strategiczne
Decyzje taktyczne i operacyjne ' ... Decyzje rutynowe... ...
Rys. 4. Rachunkowość finansowa i rachunkowość zarządcza (w ujęciu decyzji), a podział informatycznych systemów na transakcyjne i nietransakcyjne (linie
przerywane).
Rachunkowość finansowa zależna jest od przepisów prawnych, dlatego systemy informatyczne transakcyjne mogą być łatwo powielane (przepisy prawne obowiązują wszystkich jednakowo), co oznacza, że koszt wytworzenia systemu informatycznego dla potrzeb rachunkowości finansowej rozkłada się na wiele firm. Rachunkowość zarządcza musi być dostosowana do firmy,
43
ponieważ każda firma jest inna, ma inne potrzeby, inną pozycję na rynku, inny układ organizacyjny i w końcu inaczej jest zarządzana.
Narzędzia informatyczne w rachunkowości zarządczej
Na rynku jest wiele różnego rodzaju systemów, przeznaczonych do wspomagania zarządzania. Można wyróżnić kilka grup systemów przeznaczonych do różnych zastosowań. I tak,
dla celów ekonomiczno-finansowych powinien w firmie funkcjonować system budżetowania i controllingu;
dla celów handlowo-marketingowych system informacji marketingowej, dla celów produkcyjnych system zarządzania produkcją wraz z optymalizacją i logistyką - ten system musi zawierać technologię produkcji i w zależności od niej różnego typu optymalizacje Na przykład:
w farbiarni, kolejność farbowania następujących po sobie kolorów decyduje o konieczności mycia barwiarki lub nie - dlatego kolejność farbowania wpływa na koszty; z tego powodu wynikiem optymalizacji powinien być również właściwy porządek realizacji poszczególnych barwień.
Funkcje takich systemów oraz ich podział według pionów decyzyjnych oraz horyzontu czasu efektów tych decyzji zostały przedstawione w Tabeli nr 2.
Tablica 2. Funkcje systemów informatycznych w edług pionów
System Zarządzanie taktyczne zarządzanie operacyjne
Powyższy podział systemów do zarządzania wynika z podziału kompetencji, zakresu podejmowanych decyzji w organizacji. Jest to podział umowny. Obecnie coraz częściej powstają organizacje oparte na innych strukturach organizacyjnych, inaczej zarządzane i odnoszące sukces na rynku.
Przykładem takiej organizacji je st firm a Microsoft. Niewątpliwie do sukcesu rynkowego produktów tej firm y przyczynił się niekonwencjonalny sposób zarządzania. Można zadać pytanie, czy nakłady na promocje, sieci przedstawicielstw, szkolenia, certyfikaty to są w tym przypadku nakłady marketingowe? czy nakłady inwestycyjne na rozwój organizacji? Jednoznaczne przyporządkowanie tego typu nakładów w przedstawionym przypadku nie jest oczywiste.
Nawet wśród firm, w których układ organizacyjny jest zbieżny z układem zaprezentowanym powyżej (trzy piony: ekonomiczno-finansowy, produkcyjny i handlowy) bezkrytyczne stosowanie takiego podziału decyzji prowadzi do nieoptymalnych decyzji. Przykład: można od dostawców kupić surowiec po niższej cenie, ale w większej ilości; to spowoduje, że pion produkcyjny będzie zadowolony - koszty produkcji i zaopatrzenia będą mniejsze, natomiast w pionie finansowym oznaczać to będzie większe koszty zaangażowania finansowego. Decyzja: kupić więcej po niższej cenie, czy nie, powinna zależeć tylko od tego, czy oszczędności spowodowane niższą ceną będą większe od kosztów dodatkowego zaangażowania finansowego (kredytu).
Optymalizacja powinna być zatem prowadzona równolegle, w różnych przekrojach decyzyjnych (nie tylko w poszczególnych pionach).
Dla potrzeb zarządzania jest dostępne różnego rodzaju oprogramowanie, od bardzo drogich systemów zintegrowanych, do zdecydowanie tańszego robionego na zamówienie oprogramowania wspomagającego zarządzanie lub modernizowanych do potrzeb gotowych programów. Wszystkie te rozwiązania mają swoje zalety i wady.
Zaletą pakietów zintegrowanych w porównaniu z robionym na zamówienie oprogramowaniem do zarządzania jest powszechność ich stosowania, dostępność serwisu. Wadą bardzo wysoka cena. Ta cena, w firmach informatycznych konserwujących tego typu oprogramowanie, to koszty utrzymania firm informatycznych.
Zaletą robionego na zamówienie oprogramowania w porównaniu z pakietami zintegrowanymi jest niska cena. Wady to: niepewność działania, niepewność przyszłego serwisu i konserwacji.
Wdrożenie pakietów zintegrowanych wymaga zazwyczaj rewolucji w firmie; pracownicy muszą się nauczyć jak używać dotychczas nie znane im oprogramowanie transakcyjne. Jest tak, ponieważ pakiet zintegrowany zawiera oprócz modułów rachunkowości zarządczej również system transakcyjny obsługujący rachunkowość finansową. Wdrożenie i późniejsza administracja systemu zintegrowanego jest bardzo kosztowna. Jednak w wielkich organizacjach system zintegrowany wymusza jednakowe standardy raportowania. Organizuje, a właściwie narzuca określony sposób pracy.
45
Systemy tworzone na zamówienie zwykle nie wymagają przebudowy systemu rachunkowości finansowej. Budowana jest tylko część dotycząca rachunkowości zarządczej, zwykle według potrzeb i wskazań użytkownika.
Miejsce arkusza kalkulacyjnego
Informacje potrzebne do podejmowania istotnych decyzji zarządzania taktycznego i operacyjnego (czyli decyzji, które jeśli nie są optymalne powodują zmniejszenie zysków) w firmach ograniczają się zwykle do kilku, kilkunastu rodzajów. Każda firma jest inna, dlatego w każdej istotne decyzje są inne, a to oznacza, że potrzeby informacyjne są różne. Bywa również i tak, że zmienia się w czasie istotność decyzji; należy takich sytuacji pilnować oraz na czas modyfikować system informacyjny i informatyczny zarządzania.
Z powyższych powodów system informatyczny zarządzania powinien być elastyczny, czyli musi się dać łatwo i niskim kosztem modyfikować.
Najbardziej elastycznym narzędziem nadającym się do budowy systemów zarządzania jest arkusz kalkulacyjny.
Aby zbudować system informatyczny zarządzania należy wykorzystać:
środki techniczne, technologię pracy oraz algorytmy rozwiązywania problemów. Jeśli arkusz kalkulacyjny będzie narzędziem, który posłuży do realizacji systemu zarządzania, to trzeba wykorzystać środki techniczne arkusza, technologię pracy w arkuszu oraz poznać algorytmy rozwiązywania problemów i ich możliwą realizację w arkuszu.
Środki techniczne w arkuszu
Są to techniki używania arkusza, czyli narzędzia i sposoby posługiwania się nimi, to znaczy: elementy menu, formatowanie, formuły i relacje między nimi, funkcje. W każdym arkuszu techniki używania środków technicznych są nieco inne, różne od siebie.
Technologia pracy w arkuszu
Są to metody i sposoby pracy w arkuszu, to znaczy narzędzia do realizacji poszczególnych funkcji informatyki:
wprowadzania, transmisji, przechowywania, przetwarzania danych
oraz tworzenia dokumentów indywidualnych i zbiorczych.
Firmy Lotus, Borland i Microsoft, które dostarczyły narzędzia (arkusze), takie jak: Lotus, Quattro Pro, Excel - skądinąd o rewelacyjnych możliwościach nie przedstawiły ogólnodostępnych technologii ich użytkowania. Dlatego użytkownicy próbują samodzielnie różnych technik i metod, które mają rozwiązać ich codzienne problemy. Jednak zwykle jest to robione metodą prób i błędów oraz bardzo często niepotrzebnie wysokim 46
nakładem sił i środków. W tym artykule zostanie zaprezentowana idea technologii pracy w arkuszu kalkulacyjnym. Dzięki niej realizacja poszczególnych funkcji informatyki w arkuszu nie jest trudna do wykonania.
Oznacza to, że możliwe jest uzyskanie, z dostarczonych do systemu danych, dowolnych raportów w stosunkowo prosty sposób. Raportów, czyli tego, co tak naprawdę jest potrzebne decydentom.
Algorytmy rozwiązywania problemów
Jest to połączenie umiejętności użytkowania arkusza z wiedzą o rachunkowości i zarządzaniu. Takie połączenie pozwala tworzyć systemy do zarządzania:
budżetowania i controllingu kosztów, rzeczowego, finansowego, zarządzania produkcją,
informacji marketnigowej.
Można również, za pomocą arkusza, stworzyć systemy wykorzystujące
Można również, za pomocą arkusza, stworzyć systemy wykorzystujące