SŁUŻB SPECJALNYCH
PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIOM TERRORYSTYCZNYM W POLSCE...
Państwo, będące wspólnotą polityczną, jest najbardziej złożoną konstrukcją społeczną, jaką do tej pory człowiek zorganizował. Analiza literatury wykazuje, że pojęcie to pojmowane może być w dwójnasób. Jedne źródła kładą nacisk na złożoność „struktury organizacyjnej
spo-łeczeństwa, porządkującej za pomocą aparatu administracyjnego działania jednostek i grup na podstawie norm przez siebie ustalanych” oraz „organizacji grupy społecznej zajmującej pewne terytorium z władzą suwerenną na czele, związku politycznego, w którym władza prawomocna korzysta ze ‘środków panowania nad ludźmi’ (M. Weber), lub ‘korporacji terytorialnej wyposażo-nej w bezpośrednią, samorodną władzę zwierzchniczą’ oraz osobowość prawną (G. Jellinek)”150.
Inne natomiast proponują przez państwo rozumieć „ogół współdziałających ze sobą instytu-cji służących zapewnieniu bezpieczeństwa i harmonijnego współżycia ludzi zamieszkujących na wyznaczonym granicami terytorium”, ale i „podmiot prawa międzynarodowego mający: stałą ludność, określone terytorium, rząd i zdolność do wchodzenia w stosunki z innymi państwami”151.
Podobnie do terminu odnoszą się politolodzy. Na przykład Mariusz Gulczyński twierdzi, że przez państwo rozumieć należy „przymusową organizację, wyposażoną w atrybuty władzy
150 Ofi cjalna strona internetowa Wydawnictwa Naukowego PWN <http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/panstwo;3953945. html#enc-bibliografi a> [dostęp: 01.12.2016 r.].
zwierzchniej po to, by ochraniać przed zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi ład, zapewniający zasiedlającej jego terytorium społeczności, składającej się ze współzależnych grup o zróżnicowanych interesach, warunki egzystencji korzystne odpowiednio do siły ich ekonomicznej pozycji i politycznych wpływów”152. Jak zauważa Konstanty Adam Wojtasz-czyk, odnosząc się do państwa jako pewnej formy zorganizowania się społeczeństwa „w tym znaczeniu państwo jest polityczną organizacją społeczeństwa, wyposażoną w suwerenną wła-dzę, jest też organizacją terytorialną i przymusową”153.
Z kolei poszukując prawnych kryteriów państwowości, zwrócić uwagę należy na podpisaną w 1933 r. międzyamerykańską Konwencję z Montevideo wskazującą, że państwo jako pod-miot prawa międzynarodowego, powinno posiadać takie elementy, jak stałą ludność, suwe-renną władzę, określone terytorium oraz zdolność nawiązywania stosunków międzynarodowych154.
Powyższe pozwala przyjąć, że państwo pojmować można w kilku znaczeniach. Jednym z nich jest znaczenie atrybutowe, gdzie państwo jest formą politycznej organizacji społeczeństwa o charakterze globalnym155, którą wyróżnia określone terytorium, przypisani jej obywatele, ustrój polityczny oraz suwerenność. Owa organizacja opiera się na aparacie przymusu zorga-nizowanym terytorialnie i hierarchicznie.
W kontekście rzeczowym natomiast państwo rozumiane będzie jako forma zorganizowania społeczności, którą łączy wspólne terytorium. Jednakże rozumiane jest także, w aspekcie instytucjonalnym, jako złożona organizacja, w której skład wchodzą podmioty, o charakterze decyzyjnym i wykonawczym, przypisane państwu jako organizacji społeczeństwa globalnego. Spośród funkcji realizowanych przez państwo, szczególnie istotną, z punktu widzenia niniej-szych rozważań, jest funkcja wewnętrzna ukierunkowana na zapewnienie porządku i bezpie-czeństwa wewnątrz kraju. Wydaje się, że ta funkcja państwa nie może być realizowana w zupełnym oderwaniu od innych, tu wspomnianych. W tym kontekście istotna jest funkcja zewnętrzna, a przede wszystkim działania państwa skierowane na zapewnienie jego suweren-ności.
152 M. Gulczyński, Nauka o polityce, Warszawa 2007, s. 34.
153 Ibidem, s. 12.
154 Międzyamerykańska Konwencja o Prawach i Obowiązkach Państw z 26 grudnia 1933 r. z Montevideo.
155 społeczeństwo globalne, Społeczeństwo globalne-pojęcie stosowane niekiedy w socjologii w celu oznaczenia najszerszej przestrzennie i liczebnie formy zbiorowości (na podstawie: <http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/spoleczenstwo-globalne;3978367.html> [dostęp: 01.12.2017r. ].
Analizując powyższe, daje się zauważyć istotę państwa jako organizacji politycznej, która, ogólnie rzecz ujmując, przejawia się w szeroko rozumianej ochronie wchodzącej w jego skład społeczności, a przez to zapewnieniu jej bezpieczeństwa bytu i rozwoju156.
Podejmowanie działań zmierzających do zachowania pożądanego stanu bezpieczeństwa pań-stwa, w szerokim znaczeniu tego pojęcia, jest jednym z podstawowych wyzwań dla władz państwowych. Dotyczy to szczególnie władzy wykonawczej zarówno na poziomie central-nym, terytorialcentral-nym, jak i samorządowym, której bezpośrednio podlega administracja publiczna. Władza wykonawcza, w odróżnieniu od władzy ustawodawczej, która m.in. sta-nowi prawo określające ramy i zasady funkcjonowania poszczególnych organów państwa, musi zapewnić możliwość wczesnego wykrycia i faktycznej neutralizacji zagrożeń, mogących mieć negatywny wpływ na poziom poczucia bezpieczeństwa państwa, w tym obywateli. Problem ten nabiera szczególnej wagi we współczesnych czasach, kiedy środowisko bezpie-czeństwa państwa stało się niezwykle złożone i skomplikowane w swej istocie. Stanowisko to potwierdzają Jarosław Prońko i Bernard Wiśniewski, uważając, że „poszczególne kompo-nenty otoczenia człowieka są ze sobą ściśle związane i wzajemnie od siebie zależne. Od tysięcy lat człowiek kształtował swoje środowisko, nie tylko w zakresie tworzenia infrastruktury technicznej, ale również starał się zmieniać otaczającą go przyrodę, tworząc coraz lepsze warunki własnego bytu oraz rozwoju społecznego i ekonomicznego. Istniejąca od początku naszej cywilizacji ogromna zależność między człowiekiem i stworzoną przez niego kulturą, w szerokim tego słowa znaczeniu, a otaczającą go przyrodą oraz ogromny rozwój nauki powodują, iż niezmiernie trudno jest dzisiaj w sposób precyzyjny i nie podlegający dyskusji powiedzieć czy dane zjawisko zostało spowodowane tylko i wyłącznie siłami natury czy też działalnością człowieka”157.
Zadaniem wykrycia i neutralizacji zagrożeń, o których powyżej, obarczonych zostało wiele instytucji państwa, na różnych jego poziomach. Wśród nich znajdują się różnego rodzaju specjalistyczne służby, straże i inspekcje, a nawet niekiedy organizacje pozarządowe. Mno-gość podmiotów realizujących zadania w sferze bezpieczeństwa wewnętrznego państwa jest cechą, która wyróżnia tą aktywność państwa na płaszczyźnie innych. Zauważenia wymaga poziom złożoności tej sfery działalności państwa, chociażby od strony instytucjonalnej. Prócz rozległej płaszczyzny zadań cechą charakterystyczną jest także niejednolita struktura
156 Por. B. Wiśniewski, System bezpieczeństwa państwa. Konteksty teoretyczne i praktyczne, Szczytno 2013, s. 57.
157 J.Prońko, B.Wiśniewski, Klasyfi kacja zagrożeń, [w:] Administracja publiczna w systemie przeciwdziałania nadzwyczajnym
i niejednolita podległość podmiotów uczestniczących w powyższym procesie. Podlegają one innym resortom oraz realizują zadania określone w różnych przepisach prawa, czy to powszechnie obowiązującego czy też branżowych normatywach. Posiadają różne struktury organizacyjne oraz ogniwa kierowania, odmienne kompetencje, a także własne zaplecze logi-styczne158.
Ponieważ współczesne środowisko bezpieczeństwa państwa (tak zewnętrzne, jak i wewnętrzne) charakteryzuje niezwykła mnogość czynników oddziaływujących na nie, a także bardzo wysoki dynamizm ich przemian przed państwem, jaki się problem podołania wyzwaniom teraźniejszych zagrożeń funkcjonowania państwa, a w tym jego społeczności.
Mając na uwadze specyfi kę zagrożeń, a przede wszystkim ich destrukcyjne oddziaływanie na podmiot (państwo, naród, obywatel), najważniejszym kierunkiem działań w zakresie zapew-nienia bezpieczeństwa jest niedopuszczenie do nich. Brak zniszczeń, ofi ar, rannych, a przede wszystkim niedopuszczenie do destabilizacji funkcjonowania struktur państwa przemawia za racjonalnością takiego poglądu.
Na tej płaszczyźnie aktywności państwa szczególną rolę spełniają instytucje wyposażone w instrumenty pozwalające pozyskiwać wyprzedzające informacje o ewentualnych zagroże-niach. O ile zagrożenia związane z techniczną działalnością człowieka czy też oddziaływa-niem sił przyrody (dzięki rozwojowi najnowszych technologii satelitarnych i teleinformatycznych, itp.) w znacznym zakresie mogą być monitorowane, o tyle zagrożenia, których źródłem jest świadoma, destrukcyjna działalność człowieka wymykają się często poza sferę tych możliwości. W tym kontekście szczególnie niebezpiecznymi zagrożeniami, z racji swojej nieprzewidywalności i skutków są te, które mają charakter działań przestępczych. Właściwie rozwinięte państwo do zapobiegania tego rodzaju zagrożeniom powołuje służby posiadające szczególne uprawnienia. Wśród nich znajdują się m.in. służby o charakterze policyjnym (w Polsce będzie to np. Policja, Straż Graniczna, Żandarmeria Wojskowa, Cen-tralne Biuro Antykorupcyjne) czy też skarbowe (np. Wywiad Skarbowy w ramach General-nego Inspektora Kontroli Skarbowej, Służba Celna), ale i służby wymiaru sprawiedliwości (np. prokuratura, Służba Więzienna).
158 Por. A. B abińs ki, J. Falecki, Inspekcje w systemie zarządzania kryzysowego-stan obecny i perpektywy, [w:] P. Bogdalski, B. Kaczmarczyk, B. Kogut (red.), Racjonalizacja systemu zarządzania kryzysowego. Tom II. Aspekty krajowe i międzynarodowe, Kraków 2015, s. 71.
Istotną rolę w procesie wykrywania, rozpoznawania i przeciwdziałania zagrożeniom zarówno o charakterze zewnętrznym, jak i wewnętrznym w polskich rozwiązaniach odgrywają służby nazywane specjalnymi, co do zasady mające charakter instytucji analityczno-informacyjnych. Pojęciu „służby specjalne” trudno przypisać jedną, uniwersalną treść. W literaturze przed-miotu znaleźć można różne jego określenia: Termin ten często stosowany jest jako
„zbior-cze określenie wszystkich służb wywiadowczych cywilnych i wojskowych oraz innych służb bezpieczeństwa, których działalność odbiega od zwykłej praktyki policyjnej”159. Odnoszony jest również do sfery szczególnych uprawnień (podejmowanie niejawnych działań nazywanych operacyjno-rozpoznawczymi)160. Na problemy interpretacyjne zwraca uwagę m.in. Sławomir Zalewski, zauważając, że termin ten „nie odnosi się do wszystkich
tego typu służb, a tylko do tych, które ‘tradycyjnie’ wykonują zadania wywiadowcze i kontr-wywiadowcze (…). Można też problem pojęcia ‘służby specjalne’ ujmować znacznie szerzej – poprzez prawnie określone uprawnienia do podejmowania działań operacyjno-rozpoznaw-czych, ale w tym ujęciu zacierają się różnice pomiędzy owym ‘specjalnym’ charakterem służb wywiadu i kontrwywiadu, a służbami policyjnymi”161. Inny pogląd, choć nie wyjaśniający istoty tych instytucji, odnosi się bezpośrednio do przepisów prawa. Mówi on, że „zgodnie z regułami semantycznej (językowej) wykładni przepisów prawa, do służb specjalnych można zaliczać wyłącznie te organy, które zostały w ten sposób expressis verbis nazwane przez usta-wodawcę”162. Zgodzić się należy ze stanowiskiem Martina Bożka, który twierdzi, że „zalicza-nie (…) do tej kategorii organów państwowych wszystkich służb (formacji) funkcjonujących w obszarze szeroko rozumianego bezpieczeństwa państwa obarczone jest istotnym błędem metodologicznym”163.
O istocie tych państwowych organizacji nieco więcej mówi analiza przypisanych im kompe-tencji. Pozwala ona stwierdzić, że służby specjalne są wyspecjalizowanymi instytucjami pań-stwa powołanymi przede wszystkim do zdobywania i analizowania informacji, które nowoczesnym państwom są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Trafnie zauważa Zbigniew Grzegorowski, że pełnią one rolę swoistej „pierwszej linii obrony”, której głów-nym celem jest odpowiednio szybkie wykrycie zagrożenia i jego neutralizacja164.
159 Encyklopedia szpiegostwa, Warszawa 1995, s. 234.
160 Szerzej, S. Zalewski, Służby specjalne w państwie demokratycznym, Warszawa 2005, s. 11.
161 Ibidem, s. 13.
162 M. Bożek, M. Czuryk, M. Karpiuk, J. Kostrubiec, Służby specjalne w strukturze władz publicznych. Zagadnienia
prawnoustrojowe, Warszawa 2014, s. 17.
163 Ibidem.
Jeśliby odnieść się do klasycznego rozumienia służb specjalnych, a więc instytucji odpowie-dzialnych w państwie za działania wywiadowcze i kontrwywiadowcze, to należy wskazać cztery służby. Dwie o charakterze cywilnym (Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agen-cja Wywiadu) oraz dwie o charakterze wojskowym (Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Służba Wywiadu Wojskowego). Podkreślenia wymaga fakt, że w systemach bezpieczeństwa zdecydowanej większości państw służby specjalne odpowiedzialne są za bezpieczeństwo, zarówno w sferze wewnętrznej, jak i zewnętrznej funkcjonowania państwa. Taki model także funkcjonuje w Polsce, gdzie służby specjalne wchodzą w skład podsystemu wykonawczego systemu bezpieczeństwa państwa.
W przypadku służb specjalnych o profi lu wojskowym (militarnym), głównym zadaniem jest uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie oraz przetwarzanie informacji mających znaczenie dla bezpieczeństwa szeroko rozumianego potencjału obronnego Rzeczypospolitej Polskiej tak w kraju, jak i poza nim. W tej sferze znajdzie się m.in. rozpoznawanie zagrożeń o charak-terze terrorystycznym, związanych z rozprzestrzenianiem broni masowej zagłady czy też zagrożeń rodzących się w rejonach konfl iktów i kryzysów międzynarodowych pod kątem ich wpływu na bezpieczeństwo Polski.
W rozważanym tu zakresie istotna jest także rola Agencji Wywiadu. W obszarze jej kompe-tencji jest m.in. uzyskiwanie, gromadzenie, a także analizowanie informacji mających zna-czenie dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej potencjału ekonomicznego i obronnego. Agencja Wywiadu ukierunkowana została także na rozpoznawanie zagrożeń związanych z międzynarodowym terroryzmem, ekstremizmem, czy też przestępczością zorganizowaną. Podobnie, jak w przypadku wojskowych służb specjal-nych, w obszarze jej zainteresowań znajdują się zagrożenia związane z międzynarodowym obrotem bronią masowej zagłady oraz zagrożenia rodzące się w rejonach konfl iktów i kryzy-sów międzynawowych, a które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo państwa polskiego165. Charakter obu rodzajów służb specjalnych (wywiadowczych i kontrwywiadowczych) różni między innymi przestrzenny wymiar działania. Służby o charakterze wywiadowczym (Agen-cja Wywiadu, Służba Wywiadu Wojskowego) realizują swoje zadania w sposób całkowicie niejawny poza granicami Rzeczypospolitej, podczas kiedy służby o charakterze kontrwywia-dowczym (Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służba Kontrwywiadu Wojskowego) poszukują informacji o zagrożeniach realizując swoje zadania przede wszystkim na teryto-rium kraju (choć nie wyłącznie).
To co wymaga podkreślenia, to fakt, że rolą służb kontrwywiadowczych jest przede wszyst-kim przeciwdziałanie aktywności wywiadowczej na terenie Polski ze strony obcych państw. Analiza właściwości rzeczowej poszczególnych służb specjalnych pozwala wnioskować, że w naj-szerszym zakresie zadania z zakresu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa powierzone zostały jednej z polskich służb specjalnych o profi lu kontrwywiadowczym, jaką jest Agencja Bezpie-czeństwa Wewnętrznego (dalej: ABW). Kompetencje te wynikają bezpośrednio z zapisów art. 5 ust.1 ustawy o ABW, który formułuje podstawowy cel działalności tej służby jakim jest „rozpo-znawanie, zapobieganie i zwalczanie zagrożeń godzących w bezpieczeństwo wewnętrzne pań-stwa oraz jego porządek konstytucyjny, a w szczególności w suwerenność i międzynarodową pozycję, niepodległość nienaruszalność jego terytorium, a także obronność państwa”166. ABW powierzone przez ustawodawcę zadania wykonuje w czterech głównych obszarach:
– kontrwywiadowczym (art. 5 ust.1 pkt. 2 lit. a) cyt. ustawy) ukierunkowanym na identy-fi kowanie i neutralizowanie aktywności obcych służb wywiadowczych na terytorium RP oraz przeciwdziałanie szpiegostwu. Polska. Ze względu na swoje położenie geopolityczne oraz przynależność do NATO i UE, Polska jest objęta zakresem zainteresowania obcych (głównie tzw. wschodnich i dalekowschodnich) służb specjalnych, które dążą do uzyska-nia wiedzy na temat m.in. strategii politycznej państwa, systemu obronnego państwa, infrastruktury krytycznej, strategicznych podmiotów gospodarczych, ośrodków nauko-wo-technicznych, a także osób pełniących ważne funkcje w państwie;
– bezpieczeństwa ekonomicznego (art. 5 ust.1 pkt. 2 lit b), c) i d) cyt. ustawy), które szcze-gólnego znaczenia nabrało w dobie swobodnego przepływu osób, towarów i kapitału w obrębie Unii Europejskiej, globalizacji wzajemnych współzależności między państwami oraz liberalizacji rynków. Aspekty te prócz, korzystnego wpływu na możliwości rozwoju państwa, zwiększają jednocześnie ryzyko wystąpienia negatywnych zjawisk. Nakładają się na to celowe działania niektórych państw, które dążąc do poprawienia własnej konkuren-cyjności w obrocie międzynarodowym prowadzić mogą w tym celu szereg działań zagra-żających bezpieczeństwu ekonomicznemu Polski. Dotyczy to szczególnie obszaru surowców energetycznych o charakterze strategicznym niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania polskiej gospodarki;
– terrorystycznym (art. 5 ust.1 pkt. 2 lit. a) cyt. ustawy) wynikającym z hierarchii obecnych zagrożeń. Ukierunkowanie mechanizmów wywiadowczego i kontrwywiadowczego na pozyskiwanie i analizowanie informacji znacznie zwiększa szanse państwa na wczesne roz-poznawanie zagrożeń terrorystycznych i zapobieganie aktom terroru oraz działaniom
166 Ustawa o Ag encji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu z 24 maja 2002 r. (DzU z 2010 r., nr 29, poz. 154).
grup ekstremistycznych. Działania takie zwiększają możliwości oceny źródeł i skali zjawi-ska, zdefi niowanie jednostek lub grup potencjalnie niebezpiecznych, rozpoznawanie ich planów i zaplecza logistycznego, a w konsekwencji ich neutralizację. Za koniecznością zastosowania tych szczególnych metod rozpoznawania zagrożeń przemawia ich nietypowa charakterystyka, a w tym różnorodne motywy kierujące potencjalnymi zamachowcami (ekonomiczne, polityczne, rasowe, religijne, etniczne, itd.), jak i różnorodny modus
ope-randi uzależniony od charakteru działalności ich sprawców i założonych przez nich celów,
a także ponadnarodowe cechy ich zorganizowania;
– proliferacji broni i amunicji, w tym broni masowego rażenia (BMR), (art. 5 ust.1 pkt. 2 lit e) cyt. ustawy), będącym obok globalnego terroryzmu zjawiskiem od szeregu lat postrzeganym jako jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla bezpieczeństwa światowego. Specyfi ka tego rodzaju zagrożeń powoduje, że pozostaje ono w stałym, aktywnym zainte-resowaniu służb specjalnych całego świata.
Wspomniane obszary problemowe charakteryzuje wysoki poziom złożoności, przestrzenna rozległość oddziaływania oraz tendencja do ich wzajemnego przenikania się, co staje się poważnym wyzwaniem w ich identyfi kowaniu, monitorowaniu i neutralizowaniu wynikają-cych z nich zagrożeń.
Nie sposób ważyć, które z nich są większym, a które mniejszym zagrożeniem dla bezpieczeń-stwa współczesnego pańbezpieczeń-stwa. Nie ulega jednak wątpliwości, że w ciągu ostatnich kilkunastu lat to problematyka terroryzmu stała się głównym punktem zainteresowania wielu państw świata.
Postać współczesnego terroryzmu jest wynikiem ewolucji, jaka miała miejsce po drugiej woj-nie światowej. Idee narodowo-wyzwoleńcze czy nacjonalistyczne prezentowane przez orga-nizacje terrorystyczne coraz częściej traciły na znaczeniu na rzecz fundamentalistów religijnych. Wraz z sukcesem rewolucji islamskiej (1979) w Iranie obserwowano wzrost liczby islamskich ugrupowań terrorystycznych, których zasięg działalności coraz bardziej się rozszerzał. Współcześnie ta postać terroryzmu stanowi największe zagrożenie dla bezpieczeń-stwa społeczności zachodniego kręgu kulturowego. Ostatnimi laty najdotkliwsze w swych skutkach ataki terrorystyczne były dziełem głównie tzw. islamskim ugrupowań ekstremi-stycznych.
Jak dowodzą doświadczenia wielu państw zdobyte w walce z terroryzmem, zjawisko to nie poddaje się ograniczeniom przestrzennym w kontekście swojego oddziaływania. Ten wymiar
terroryzmu nie jest wyłącznie zagrożeniem dla społeczności europejskiej czy północnoame-rykańskiej. Zamachy o charakterze terrorystycznym, jakkolwiek ostatnimi laty bardzo odczuwalne w kręgu tzw. cywilizacji zachodu, nie są czymś wyjątkowym także w innych krę-gach kulturowych. Od wielu lat problem z bardzo dużym nasileniem widoczny jest na Bli-skim Wschodzie oraz Afryce Północnej, a także między innymi w azjatyckiej części Rosji. Ten rodzaj zagrożenia nie poddaje się także ograniczeniom czasowym, prawnym ani moral-nym. Jest ono w swym wymiarze niezwykle drastyczne. W przeciwieństwie do terroryzmu o charakterze rewolucyjnym czy też narodowo-wyzwoleńczym, kiedy ofi arami padali przede wszystkim konkretni przedstawiciele państw, współczesny terroryzm uderza w całe demo-kratyczne społeczeństwa. Zatem zasięg jego oddziaływania jest niewspółmiernie większy. Wbrew wrażeniu, jakie można odnieść, wsłuchując się w środki masowego przekazu, terro-ryzm nie jest zagrożeniem nowym. Z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa ta cecha jest wysoce niekorzystna, ponieważ w toku swojej ewolucji terroryzm doskonali swoje metody oddziaływania, mechanizmy „obronne” oraz przybiera coraz bardziej drastyczne formy oddziaływania. To co do tej pory wydawało się najpoważniejszym zagrożeniem (wojny), zastępowane zostaje przez zagrożenia generowane przez podmioty niepaństwowe, a przede wszystkim międzynarodową przestępczość i ugrupowania terrorystyczne, defi niowane jako zagrożenia asymetryczne. W tego typu walce wykorzystywane są słabe strony pozornie sil-niejszego przeciwnika, ograniczając tym samym jego możliwości. Jak twierdzi Stanisław Koziej „istotą działań asymetrycznych jest wciąganie przeciwnika w obszary nieznane, wyko-rzystywanie jego siły przeciw niemu, a jego słabości jako własnej siły”167. Ugrupowania ter-rorystyczne nie dążą do konfrontacji z siłami państw zachodnich, natomiast coraz skuteczniej wynajdują słabe strony strategii obrony, jak i słabe strony systemu demokratycznego, potęgę mediów oraz technologiczny dorobek kultury zachodu, by boleśnie uderzyć w nieoczekiwa-nym miejscu i czasie w sposób i w zakresie trudw nieoczekiwa-nym do przewidzenia.
Na rozwój strategii działań grup terrorystycznych wpływ mają zarówno globalizacja działal-ności przestępczej, jak i globalny obrót fi nansowy czy też współczesne techniki błyskawicznej wymiany informacji. Czynniki te coraz bardziej zwiększają stabilność struktur terrorystycz-nych, podnosząc poziom ich ochrony przed oddziaływaniem organów ścigania. Ponadto znaczna populacja ludzi na stosunkowo małej przestrzeni, lokalizacja instytucji politycz-nych, fi nansowych, informacyjnych oraz anonimowość społeczności charakterystyczna dla dużych środowisk miejskich to przyczyny powodujące, że aktywność terrorystyczna skupia