• Nie Znaleziono Wyników

Uwzględnienie problemów psychicznych w opiecie zdrowotnej. Pomoc psychologiczna

fi nansowych ubezpieczycieli zdrowotnych do po-krycia kosztów spowodowanych pandemią. Re-zerwa dostępna na ubezpieczenie podstawowe wynosi 9,4 mld euro (koniec 2018 r.).

Podatki – Ministerstwo Zdrowia, Opieki

Społecz-•

nej i Sportu może wpłacać dodatkowe środki na fundusz ubezpieczeń zdrowotnych poprzez wyż-sze podatki. Pozwala to zaoszczędzić obywatelom jak najwięcej, ponieważ podwyższone podatki są rozłożone na kilka lat.

Składka na opiekę zdrowotną – stopniowe

zwięk-•

szanie składki na opiekę zdrowotną w nadchodzą-cych latach [12].

Uwzględnienie problemów psychicznych w opiecie zdrowotnej. Pomoc psychologiczna zorganizowana w czasie pandemii

Jedną z form pomocy jest roznoszenie ulotek do domów z informacjami: gdzie, pod jakim numerem, a także w ja-kim jezyku jest udzielana pomoc. Informacje te dotyczą również tego, jak rozpoznawać stres, jak sobie z nim radzić i gdzie szukać pomocy.

Okres, w którym teraz jesteśmy, jest stresujący dla wielu osób. Może to dotyczyć jeszcze bardziej osób wrażliwych i emocjonalnych. Jednocześnie podmioty świadczące opie-kę zdrowotną w zakresie zdrowia psychicznego stoją przed poważnymi wyzwaniami związanymi z dalszym świadcze-niem opieki. W obecnej sytuacji świadczeniodawcy mają możliwość organizowania opieki na różne sposoby, pod warunkiem bezpiecznego i odpowiedzialnego świadczenia opieki. Wszelkie placówki pozostają w stałym kontakcie ze świadczeniodawcami, oferują zdalną pomoc i konsultacje (np. teleporady) [4].

Opieka psychiatryczna w warunkach szpitalnych w okresie pandemii

Kontakt z najbliższymi jest bardzo ważny dla pacjentów, a w niektórych przypadkach stanowi również część lecze-nia. W związku z tym, GGZ Nederland i Valente opracowa-ły dostosowane wytyczne dotyczące polityki w zakresie odwiedzających w czasach pandemii [5].

Ambulatoryjna opieka psychiatryczna w okresie pandemii

Aby kontynuować leczenie, pomimo obecnych ograniczeń, dostawcy szukają alternatyw. Konsultacje są organizowane telefonicznie lub za pomocą narzędzi cyfrowych. GGZ Neder-land odsyła na swojej stronie do różnych dostawców i zapew-nia porady dotyczące korzystazapew-nia z zasobów cyfrowych [6].

Pomoc psychologiczna dla specjalistów w czasie pandemii

Specjalistom pracującym w służbie zdrowia zapewniono pomoc psychologiczną, dostarczane są im informacje, jak sobie radzić z obecną sytuacją i towarzyszącym stresem, a także jak powinni dbać o siebie [4].

ARQ IVP uruchomił specjalny punkt kontaktowy ds.

wsparcia psychospołecznego dla pracowników służby zdrowia podczas obecnego kryzysu. Wszelką pomoc

moż-Organizacja opieki zdrowotnej w Holandii w dobie pandemii Covid-19

127

na uzyskać 7 dni w tygodniu w godzinach 08:30–21:30 pod numerem telefonu 088–330 5500 (zwykłe koszty połą-czeń). Ponadto na swojej stronie internetowej zamieścili informacje i porady odnośnie opieki nad profesjonalistami w zakresie radzenie sobie ze stresem związanym z pracą w czasie koronawirusa [5].

Wsparcie psychologiczne dla społeczeństwa w czasie pandemii

Wybuch koronawirusa i środki ogłoszone na szczeblu kra-jowym mają duży wpływ społeczny. Konsekwencje są zauważalne w wielu różnych obszarach, m.in: zamknięcie szkół, niepokoje społeczne spowodowane obawą przed zachorowaniem, psychospołeczne skutki izolacji lub kwa-rantanny, ogromne obciążenie systemu opieki zdrowotnej i indywidualnych świadczeniodawców oraz konsekwencje ekonomiczne dla fi rm i samozatrudnionych.

W związku z tym, ARQ wraz z Parnassią Groep i Pharos opracowali przewodnik mający na celu zapewnienie wspar-cia psychospołecznego migrantom, uchodźcom i osobom ubiegającym się o azyl podczas pandemii koronawirusa.

Ponadto na ich stronie internetowej można zapoznać się z następującymi informacjami:

Radzenie sobie z reakcjami na stres podczas

abs-•

tynencji społecznej – dla osób w domu. Informacje i wskazówki dla każdego, kto ma mniej kontaktów społecznych ze względu na środki zastosowane w Holandii.

Radzenie sobie z reakcjami na stres – dla osób

izo-•

lowanych lub poddanych kwarantannie. Informa-cje i wskazówki dla osób, które są lub mogą być zarażone koronawirusem.

Stres pourazowy (PTSD) w czasie pandemii.

Pora-•

dy dla osób z PTSD, opracowane przez ARQ Cen-trum'45.

Rodzina w czasie pandemii. Informacje i

wska-•

zówki dla rodziców z dziećmi w domu.

Strata, żałoba i rytuały w czasie pandemii.

Infor-•

macje i sugestie dla żyjących krewnych.

Niepewność i oczekiwanie w czasie pandemii.

Informacje dla krewnych poważnie chorego pa-cjenta na oddziale intensywnej opieki na temat samoopieki i perspektyw działania.

Komunikacja z osobami starszymi z

doświadcze-•

niem wojennym w czasie pandemii [6].

Ponadto rząd holenderski wydał foldery informacyj-ne na temat koronawirusa w różnych językach, również w polskim. Są to materiały ogólnodostępne dla społe-czeństwa.

Wsparcie dla emigrantów bez ubezpieczenia w czasie pandemii

Organizacja pomocy „Dokters van de Wereld” i gabinet lekarski „Kruispost” zapewniają opiekę medyczną niele-galnym imigrantom w Holandii, którzy nie posiadają ubez-pieczenia zdrowotnego. Wybuch pandemii drastycznie zmienił ich życie, bowiem stracili nielegalną pracę i boją się zachorować. Każdy, kto przebywa nielegalnie w Holandii, nie ma ubezpieczenia zdrowotnego. Jednak mają prawo do niezbędnej opieki medycznej, co określone jest w usta-wie o cudzoziemcach [7].

Lekarze i szpitale mogą zadeklarować osiemdziesiąt procent kosztów ponoszonych przez nielegalnych imigran-tów do Centralnego Biura Administracyjnego Minister-stwa Zdrowia. Do 2019 r. około 32 mln EUR rocznie było wypłacane za opiekę medyczną dla nieubezpieczonych cudzoziemców. W ubiegłym roku wydatki wzrosły do 43 milionów. Nie wiadomo dokładnie, ile osób przebywa nie-legalnie w Holandii. Obecnie szacuje się, że jest to od 60 000 do 130 000 osób. Co więcej, obecnie GGD utworzyło specjalne miejsca, w których nielegalni imigranci i bezdom-ni mogą pozostać w izolacji [7].

Podsumowanie

System zdrowotny Holandii od lat plasuje się na pierw-szym miejscu w Europie w rankingach badających zado-wolenie pacjentów. Jego siła polega na dobrze działającej profi laktyce, opiece, w której główną rolę odgrywa lekarz rodzinny oraz informatyzacja. Ponadto bardzo ważny jest sposób fi nansowania opieki zdrowotnej, który w Holandii oparty jest na ubezpieczeniach. Wiele sprawdzonych ho-lenderskich rozwiązań w systemie zdrowotnym mogłoby posłużyć Polsce jako wzór podczas wprowadzania reform i przy rozsądnym planowaniu realizacji funduszy unijnych.

W zakresie ochrony zdrowia Polska i Holandia wyznają te same uniwersalne wartości: każdy obywatel ma prawo do zdrowia, ale także powinien mieć swój wkład w fi nanso-wanie publicznego systemu opieki zdrowotnej. W prak-tyce w Holandii system ubezpieczeniowy oparty jest na wpływach z dwóch źródeł: prywatnych i państwowych.

Wszyscy ubezpieczeni powyżej 18. roku życia płacą ok.

1200 euro rocznie (za leczenie osób niepełnoletnich płaci budżet państwa). Dodatkowy wkład pieniężny zapewnia-ją pracodawcy. Z podstawowego pakietu fi nansowana jest opieka medyczna świadczona m.in. przez lekarzy, specja-listów, pielęgniarki i położne, hospitalizacja, świadczenia w zakresie zdrowia psychicznego, opieka dentystyczna do 18. roku życia, opieka terapeutów oraz fi zjoterapeu-tów, logopedów i terapeutów zajęciowych, opieka die-tetyczna, zapewnienie dostępu do karetek i transportu

128

medycznego, a także rehabilitacja dla osób z chorobami przewlekłymi. Jest również możliwość wykupienia dodat-kowego ubezpieczenia, m.in. na usługi stomatologiczne spoza pakietu i medycynę alternatywną. Z ubezpieczenia uzupełniającego korzysta ok. 90 proc. Holendrów. Istotne jest to, że państwo czuwa nad jakością świadczeń, dostę-pem do ubezpieczenia wszystkich obywateli oraz jednoli-tym standardem zakresu ochrony dla wszystkich rezyden-tów (w ramach obowiązkowej składki). Z kolei w Polsce w ramach ubezpieczenia pacjenci mogą korzystać z po-mocy tylko tych podmiotów, które mają kontrakt z NFZ.

Dostępność świadczeń reguluje wysokość zawartej umo-wy – w przypadku świadczeń realizowanych w kraju nie ma możliwości refundacji kosztów poniesionych w pla-cówce niemającej kontraktu z Funduszem. Jednak zwrot części lub całości kosztów (do poziomu ceny, jaką NFZ płaci za dane świadczenie) jest możliwy w określonych sytuacjach, przy świadczeniach realizowanych za granicą w ramach tzw. dyrektywy transgranicznej. Nie ma możli-wości wykupienia dodatkowego ubezpieczenia, a jedynie pakietów medycznych w prywatnych placówkach. Głów-nym problemem jest dostępność specjalistów i w efekcie Polacy dopłacają do leczenia bardzo dużo – w odniesie-niu do całkowitych wydatków na zdrowie (out-of-pocket w Polsce 23,46%). W Holandii poziom płatności out-of-pocket po reformach systemu ochrony zdrowia spadł (5,2%) [8].

Jednym z elementów, które mogłyby stanowić model do naśladowania, jest współpraca ochrony zdrowia, poli-tyki społecznej, senioralnej i systemu edukacji – na którą postawili Holendrzy, a której w Polsce odczuwalnie bra-kuje. Dzięki temu opieka nad pacjentami przeniesiona jest ze szpitali do POZ i miejsca zamieszkania (dzięki różnym usługom socjalnym i medycznym, np. dziennym domom opieki). Nacisk kładziony jest na stopniowe odchodzenie od świadczenia opieki medycznej na rzecz udzielania sze-rzej rozumianego wsparcia społecznego. Nie choroba lub niepełnosprawność powinny znajdować się w centrum uwagi, ale najważniejszym zadaniem jest zapewnienie obywatelowi możliwości autonomicznego i niezależnego funkcjonowania w lokalnej społeczności [8].

Kolejną rzeczą, która mogłaby stać się wzorem, jest opieka koordynowana. W Holandii lekarz rodzinny jest przewodnikiem chorego po systemie i koordynatorem leczenia. Takie podejście pozwoliło lepiej zorganizować przebieg terapii i obniżyć koszty. Gabinety są rozmiesz-czone tak, by każdy mieszkaniec mógł do nich dojechać samochodem w ciągu kilku minut. Dzięki obiegowi infor-macji medycznej lekarze mają wgląd m.in. w jego dane, in-formacje o lekach przepisanych przez innych specjalistów oraz o badaniach i zabiegach, jakie przeprowadzano [8].

Kolejnym rozwiązaniem, które przyczyniło się do suk-cesów Holandii, jest m.in. zwiększenie roli opieki przed-szpitalnej – jest zdecydowanie tańsza niż hospitalizacja, co osiągnięto dzięki wzmocnieniu podstawowej opieki zdro-wotnej. W Holandii zwiększono też kompetencje persone-lu medycznego pozalekarskiego [8].

Oświadczenia

Oświadczenie dotyczące konfliktu interesów Autorzy deklarują brak konfl iktu interesów.

Źródła finansowania

Autorzy deklarują brak źródeł fi nansowania.

Piśmiennictwo

Fransman R, Kraaijeveld K, Zonderland S, Lomans R. Zó we-1.

rkt dezorgverzekering. Den Haag: Wilco Printing & Binding;

2018; 1–151.

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorgverzeke-2.

ring/zorgverzekeringsstelsel-in-nederland.

Opaal B. Het Coronavirus is er Wat moet ik doen?. Ministerie 3.

van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. 2020; 1: 1–5.

Berellie E, Wieland J. Tips voor het omgaan met de psycholo-4.

gische effecten bij mensen met een verstandelijke beperking en/of autisme van de maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus in Nederland, Amsterdam: Coordan Stich-ting, 2020; 1–11.

https://mindkorrelatie.nl.

5.

Ghane S, Bloemen E, Van Beek L.. Oog voor diversiteit ten tijde 6.

van corona-crisis. Den Haag: Pharnaasia Group, 2020; 1–6.

https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2331805-illegalen-v-7.

erzwijgen-coronaklachten-uit-angst-voor-isolatie.html.

Kwieciński J, Palm A. Polska i Holandia – zdrowe relacje. Oce-8.

na możliwości poprawy działania systemów ochrony zdrowia dzięki wzajemnej wymianie doświadczeń. Den Haag: Nether-lands-Polish Chamber of Commerce; 2016; 1–52.

Judith D, de Jong A, Brabers S, Bouwhuis M, Bomhoff R. Het 9.

functioneren van de zorgverzekeringsmarkt, Utrecht: Nivel, 2015; 1–69.

Van Wensen J, Heijn J. Wie betaalt de zorgkosten van de pan-12.

demie?. Amsterdam: Elsevier Weekblad; 2020; 44–48.

Schä fer W, Groenewegen P, Van den Berg M. De werkbela-13.

sting van huisartsen Nederland in internationaal perspectief Utrecht: Nivel, 2016; 1–36.

https://www.zorgwijzer.nl/faq/wat-is-de-inkomen safhan-14.

kelijke-bijdrage.

Zaakceptowano do edycji: 1.06.20 Zaakceptowano do publikacji: 1.09.20

Adres do korespondencji:

Iwona Bujek-Kubas Hildebranddreef 78 3561 VG Utrecht tel. +31 617 761 779

e-mail: iwona.bujek@gmail.com

Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 1 (62) 2020

129

PRA CA KAZUISTYCZNA

© Copyright by Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

MODELE OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ WEDŁUG MIĘDZYNARODOWEGO