Do najczęściej występujących problemów zdrowotnych u kobiet po 35. roku życia należą: cukrzyca ciężarnych, nadciśnienie indukowane ciążą oraz stan przedrzucaw-kowy. Wraz z wiekiem kobiet zwiększa się także ryzyko występowania choroby zakrzepowo-zatorowej [12, 18, 19].
Po 35. r.ż. większe jest ryzyko poronienia i ciąży pozama-cicznej, które dalej rośnie wraz z wiekiem matki [8, 12].
Zaawansowany wiek matki predysponuje również do występowania dysfunkcji jednostki maciczno-łożyskowej, a w konsekwencji stanu przedrzucawkowego i wewnątrz-macicznego obumarcia płodu [13, 18].
Badania dowodzą, że wiek matki powyżej 35. roku ży-cia w połączeniu z otyłością i paleniem tytoniu, zarówno czynnym jak i biernym, są czynnikami ryzyka wewnątrz-macicznego zahamowania wzrastania płodu (intrauterine growth restriction – IUGR). Ryzyko to wzrasta po 40. roku życia, w szczególności w przypadku zastosowania technik wspomaganego rozrodu [2, 13, 18].
Poród
Komplikacje, które mogą nastąpić podczas porodu, oraz ból porodowy są najczęstszym źródłem lęku kobiet, zwłaszcza u pierwiastek po 35. roku życia. Wykazano wyższy odsetek elektywnych cięć cesarskich oraz porodów zabiegowych w tej grupie wiekowej [2, 12]. Podawanie kil-ku zarodków stosowane do niedawna dosyć powszechnie w zapłodnieniu in vitro może skutkować zwiększoną ilo-ścią ciąż wielopłodowych, czego konsekwencją może być ukończenie porodu drogą operacyjną; poród przedwcze-sny i niska waga urodzeniowa dzieci [12, 15, 19].
Problemy zdrowotne kobiet po 35. roku życia podczas ciąży, porodu i połogu po zapłodnieniu naturalnym i rozrodzie wspomaganym
71
Połóg
W tej grupie wiekowej wczesne powikłania po porodzie są głównie następstwem ciąż mnogich. Konieczność wy-konania cięcia cesarskiego w ciąży niedonoszonej lub/i nieprawidłowa implantacja i lokalizacja łożyska zwięk-szają ryzyko powikłań. Krwotok poporodowy nierzad-ko prowadzi do nierzad-konieczności wynierzad-konania histerektomii i w konsekwencji całkowitej utraty płodności. Ryzyko wy-stąpienia krwotoku poporodowego rośnie po 30. roku ży-cia, a dodatkowym obciążeniem są inne czynniki ryzyka, takie jak anemia, stan przedrzucawkowy oraz choroby serca [12, 20].
Depresja poporodowa w przedziale wiekowym 35–44 lata, występuje częściej niż u młodszych matek, niezależnie od stanu cywilnego, wykształcenia czy chorób przewle-kłych matki. Brakuje badań oceniających wpływ powikłań występujących w ciąży i zastosowania technologii wspo-maganego rozrodu na ryzyko wystąpienia depresji [21].
Podsumowanie
Poziom satysfakcji kobiet z życia badany w ciąży, 6 miesię-cy i 3 lata po porodzie utrzymuje się na wysokim poziomie do 33. roku życia, a potem gwałtownie spada [2]. Kobiety po 35. roku życia, oprócz specjalistycznej opieki medycz-nej, potrzebują dodatkowego wsparcia w obszarze edu-kacji prozdrowotnej i zmniejszającej lęk przed porodem, prowadzonej na przykład przez Szkoły Rodzenia [22].
Przyczyny opóźnienia rodzicielstwa są związane z czynnikami stylu życia oraz z czynnikami społeczno--ekonomicznymi, takimi jak chęć ukończenia studiów wyż-szych i uzyskania bezpieczeństwa fi nansowego. Edukacja młodych kobiet powinna uwzględniać, obok promowania zdrowego trybu życia, wiedzę dotyczącą płodności i zagrożeń wynikających z odwlekania macierzyństwa [2, 7]. Poprawa zdrowia prokreacyjnego związana z troską o zdrowie na-stępnych pokoleń i poprawę czynników demografi cznych Polski, jest jednym z zadań Narodowego Programu Zdro-wia na lata 2016–2020 [23].
Oświadczenia
Oświadczenie dotyczące konfliktu interesów Autorzy deklarują brak konfl iktu interesów.
Źródła finansowania
Autorzy deklarują brak źródeł fi nansowania.
Piśmiennictwo
Van Bavel J. Choice of study discipline and the postponement 1.
of motherhood in Europe: The impact of expected earn-ings, gender composition, and family attitudes. Demography, 2010; 47(2): 439–58.
Waldenstrom U. Postponing parenthood to advanced age.
2.
Upsala Journal of Medical Sciences, 2016; 121(4): 235–43.
Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2016 r.
3.
w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Mi-nistra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z za-kresu programów zdrowotnych, 2016.
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na 4.
cukrzycę. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicz-nego. Diabetologia Kliniczna, 2016; 5(A): 84.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2018 5.
r. W sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki około-porodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fi zjologicz-nej ciąży, fi zjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad no-worodkiem, 2018.
Lemm MA, Skałba P. Biologia starzenia się jajników. Meno-6.
pausal Review/Przeglad Menopauzalny. 2013; 12(3).
Sauer MV. Reproduction at an advanced maternal age and 7.
maternal health. Fertility and sterility, 2015; 103(5): 1136–43.
Harrison BJ, Hilton TN, Rivière RN, Ferraro ZM, Deonandan R, 8.
Walker MC. Advanced maternal age: ethical and medical considerations for assisted reproductive technology. Interna-tional Journal of Women’s Health, 2017; 9: 561–70.
Firns S, Cruzat VF, Keane KN, Joesbury KA, Lee AH, Newshol-9.
me P, et al. The effect of cigarette smoking, alcohol consump-tion and fruit and vegetable consumpconsump-tion on IVF outcomes:
a review and presentation of original data. Reproductive Biol-ogy and EndocrinolBiol-ogy, 2015; 13(1): 134.
Szamatowicz M. Assisted reproductive technology in repro-10.
ductive medicine–possibilities and limitations. Ginekologia polska. 2016; 87(12): 820–3.
Kuczyński W, Kurzawa R, Oszukowski P, Pawelczyk L, Poręba R, 11.
Radowicki S, et al. Rekomendacje dotyczące diagnostyki i le-czenia niepłodności. Ginekologia Polska. 2012; 83: 151.
Balasch J, Gratacós E. Delayed childbearing: effects on fertili-12.
ty and the outcome of pregnancy. Current Opinion in Obstet-rics and Gynecology. 2012; 24(3): 187–93.
Frederiksen LE, Ernst A, Brix N, Lauridsen LLB, Roos L, Ram-13.
lau-Hansen CH, et al. Risk of Adverse Pregnancy Outcomes at Advanced Maternal Age, Obstetrics and Gynecology. 2018;
131(3): 457–63.
Janicka A, Spaczyński RZ, Kurzawa R. Medycyna wspomaga-14.
nego rozrodu w Polsce – raport za rok 2011 Sekcji Płodności i Niepłodności Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Gi-nekol Pol. 2014; 85: 549–56.
De Geyter C, Calhaz-Jorge C, Kupka MS, Wyns C, Mocanu E, 15.
Motrenko T, et al. ART in Europe, 2014: results generated from European registries by ESHRE†The European IVF-mon-itoring Consortium (EIM)‡ for the European Society of Hu-man Reproduction and Embryology (ESHRE). HuHu-man Repro-duction, 2018; 33(9): 1586–601.
Liu J, Linara E, Zhao W, Ma H, Ahuja K, Wang J. Neonatal and 16.
obstetric outcomes of in vitro fertilization (IVF) and natural conception at a Chinese reproductive unit. Clinical and Exper-ymental Obstetrics and Gynecology, 2015; 42(4): 452–6.
Wennberg AL, Opdahl S, Bergh C, Henningsen A-KA, Gissler M, 17.
Romundstad LB, et al. Effect of maternal age on maternal and neonatal outcomes after assisted reproductive technolo-gy. Fertility and sterility, 2016; 106(5): 1142–9. e14.
Lean SC, Derricott H, Jones RL, Heazell AEP. Advanced mater-18.
nal age and adverse pregnancy outcomes: A systematic re-view and meta-analysis. PLoS ONE, 2017; 12(10): 1–15.
Osmundson SS, Gould JB, Butwick AJ, Yeaton-Massey A, El-19.
Sayed YY. Labor outcome at extremely advanced maternal age. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 2016;
214(3): 362.e1-.e7.
72
Abdul-Kadir R, McLintock C, Ducloy AS, El-Refaey H, England A, 20.
Federici AB, et al. Evaluation and management of postpartum hemorrhage: consensus from an international expert panel.
Transfusion, 2014; 54(7): 1756–68.
Muraca GM, Joseph K. The association between maternal 21.
age and depression. Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada, 2014; 36(9): 803–10.
Bączyk G, Cebulska V, Koźlak V, Michalak M, Bajek A, 22.
Marcinkowski JT. Poziom lęku przedporodowego u kobiet w ciąży, Probl Hig Epidemiol. 2011; 92(4): 774–7.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 sierpnia 2016 r.
23.
w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016–
2020, 2016.
Zaakceptowano do edycji: 1.06.20 Zaakceptowano do publikacji: 1.09.20
Adres do korespondencji:
Iwona Kiersnowska
Klinika Położnictwa i Perinatologii Warszawski Uniwersytet Medyczny ul. Żwirki i Wigury 63A
02-091 Warszawa tel. 22 317 93 60
e-mail: ikiersnowska@wum.edu.pl
Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 1 (62) 2020
73
PRA CA POGL Ą DOW A
© Copyright by Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu