WŁĄCZENIE DO PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ TRAKTATU
2) zostały uzgodnione zmiany w Wytycznych w sprawie ostrożnościowej pomocy finansowej 44 , odzwierciedlające porozumienie z czerwca 2019 r .,
oraz potwierdzono tekst porozumienia w sprawie współpracy instytucjo-nalnej między Komisją Europejską a EMS;
3) osiągnięto porozumienie w sprawie zakresu uprawnień (the terms of refe-rence) oraz noty wyjaśniającej w sprawie jednolitych klauzul zbiorowych (the single limb Collective Action Clauses), które miałyby zostać wprowa-dzone w 2022 r . (z zastrzeżeniem dopełnienia stosownych procedur krajo-wych), przy czym charakter prawny uzgodnień zostanie wyjaśniony przed podpisaniem zmienionego TEMS .
10.
Przebieg i zakres przedmiotowy reformy UGiW (strefy euro) budzą róż-norodne zastrzeżenia . Nie można jednak tracić z oczu sprawy zasadniczej, iż reforma UE koncentruje się wokół reformy strefy euro . Przebieg reformy UE musi uwzględniać okoliczności zewnętrzne oraz narastające zróżnicowanie wśród państw członkowskich, przy czym bez wątpienia brak poszanowania praworządności w takich państwach jak Polska i Węgry oddziałuje na możli-wość realizacji reformy UE na drodze tzw . wspólnej ścieżki .
Uwzględniając natomiast tzw . ścieżkę pragmatyczną, należy stwierdzić, że wyniki są dosyć dobre . Pod koniec 2019 r . sfinalizowano negocjacje głów-nie w dwóch zasadniczych dziedzinach . Po pierwsze – w sprawie instrumentu budżetowego na rzecz konwergencji i konkurencyjności (dotyczącego przede wszystkim państw strefy euro), który jest mutacją koncepcji budżetu strefy euro . Jest to niezmiernie istotne, stanowi bowiem konieczną przesłankę włączenia tego projektu do negocjacji (które wchodzą w decydującą fazę w 2020 r .) nad nową perspektywą budżetową . Po drugie – sfinalizowano negocjacje w sprawie
44 Draft guideline on precautionary financial assistance, 04 .12 .2019, https://www .consilium . europa .eu/media/41672/20191206-draft-precautionary-guideline .pdf (15 .12 .2019) .
zmiany TEMS, co jest o tyle ważne, że centralnym punktem tej rewizji jest ustanowienie wspólnego mechanizmu ochronnego, który stanowi istotny ele-ment dopełniający drugi filar unii bankowej, tj . restrukturyzację i uporząd-kowaną likwidację banków . Mechanizm ten ma zacząć działać już w 2020 r . w ramach regulacji przejściowych, zanim wejdzie w życie zrewidowany TEMS .
W tle realizacji projektu reformy UGiW cały czas pozostaje kwestia zacho-wania spójności ustrojowej UE jako całości . Ofensywną odpowiedzią na to wyzwanie jest tzw . oferta Junckera, wskazująca na to, że przystąpienie wszyst-kich państw członkowswszyst-kich do strefy euro rozwiązałoby ten zasadniczy pro-blem strukturalny . Zwłaszcza w świetle brexitu oferta ta nabiera szczególnego znaczenia, tym bardziej że obecnie do strefy euro należy 19 państw człon-kowskich UE, a pozostałe (z wyjątkiem rządzonej przez PiS Polski) deklarują zamiar wejścia do strefy euro45 (Dania – jak pamiętamy – ma stałą derogację) .
Niemniej po stronie państw strefy euro wyraźnie widać pewną wstrze-mięźliwość co do włączania treści TEMS i TUF do prawa UE (TEMS zosta-nie jedyzosta-nie zrewidowany, a sprawa dyrektywy włączającej część postanowień TUF do prawa unijnego zniknęła póki co z porządku obrad) . Włączenie takie byłoby natomiast ważnym zasygnalizowaniem projektu podkreślenia spójności ustrojowej Unii stosownie do tzw . oferty Junckera . Przyczyny takiego nasta-wienia są wielorakie . Bez wątpienia jedną z ważniejszych jest narastanie braku poszanowania praworządności w Polsce i na Węgrzech . Proces „włączania”
wymagałby natomiast ich współudziału (umocniłby więc ich pozycję w innych negocjowanych obecnie obszarach, w tym zwłaszcza w ramach kolejnej per-spektywy budżetowej), uczyniłby silniejszym również wpływ innych państw pozostających poza strefą euro na treść i tempo przyjmowania środków nie-zbędnych do finalizacji reformy tej strefy . Państwa strefy euro najwyraźniej nie chcą obecnie do tego dopuścić .
45 Ostatnio Bułgaria, której waluta jest już powiązana z euro, wystąpiła z wnioskiem o ściślej-szą współpracę z EBC i zapowiedziała przystąpienie do ERM II, a Chorwacja również ubiega się o ściślejszą współpracę z EBC i zapowiada przystąpienie do unii bankowej . Deepening Eu rope's Economic Monetary Union…, op .cit ., s . 2 .
Wobec postępującej konsolidacji strefy euro i determinacji politycznej wiodących państw tej strefy kwestia zachowania spójności ustrojowej UE jako całości zaczyna sprowadzać się nie tyle do problemu fragmentacji Unii (czego jeszcze niedawno bardzo się obawiano), ile do postępującej marginalizacji w ramach konstrukcji europejskiej państw (państwa), które nie zamierzają do strefy euro przystąpić, zwłaszcza dotyczy to państw o narastającym braku poszanowania praworządności .
Bibliografia
Annexes to the revised draft of the ESM treaty, https://www .consilium .europa .eu/pl/
press/press-releases/2019/06/15/economic-and-monetary-union-eurogroup- agrees-term-sheet-on-euro-area-budgetary-instrument-and-revised-esm-treaty/
(03 .07 .2019) .
Barcz J ., Główne kierunki reformy ustrojowej postlizbońskiej Unii Europejskiej (2010–
2017). Sanacja i konsolidacja strefy euro, wydanie trzecie, Wszechnica IJM, War-szawa 2017 .
Barcz J ., Stan obecny reformy ustrojowej strefy euro: na ścieżce „pragmatycznej” i „wspól-nej”, w: Współczesna gospodarka w sieci międzynarodowych powiązań – aktorzy, rynki, współzależności i zagrożenia, red . M . Zajaczkowski, J . Stryjek, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2020 (w druku) .
Barcz J ., Górka M ., Wyrozumska A ., Instytucje i prawo Unii Europejskiej, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017 .
Craig P ., The Stability, Coordination and Governance Treaty: Principle, Politics and Pragmatism, „European Law Review” 2012, vol . 37, s . 231–248 .
Decyzja Rady Europejskiej z dnia 25 marca 2011 r . w sprawie zmiany art . 136 Trak-tatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do mechanizmu stabil-ności dla państw członkowskich, których walutą jest euro, Dz . Urz . UE L 91, 06 .04 .2011 .
Deepening Europe's Economic Monetary Union: Taking stock four years after the Five Presidents' Report, Communication from the Commission to the European Par-liament, the European Council, the Council and the European Central Bank . European Commission's contribution to the Euro Summit on 21 June 2019,
https://ec .europa .eu/info/sites/info/files/economy-finance/emu_communica-tion_en .pdf (10 .01 .2020) .
Deepening the EMU: President Centeno's report to the President of the Euro Sum-mit, 05 .12 .2019, https://www .consilium .europa .eu/en/press/press-rele- ases/2019/12/05/deepening-the-emu-president-centeno-s-report-to-the-presi-dent-of-the-euro-summit (15 .12 .2019) .
Dokończenie budowy europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej, Sprawozdanie pię-ciu przewodniczących – Przewodniczącego Komisji, Jean-Claude Junckera, Prze-wodniczącego szczytu strefy euro, Donalda Tuska, PrzePrze-wodniczącego Eurogrupy, Jeroen Dijsselbloema, Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego, Martina Schulza oraz Prezesa Europejskiego Banku Centralnego, Mario Draghi, Komisja Europejska, 21 .06 .2015 .
Draft board of governors resolution for annulment of the direct recapitalisation instrument, 04 .12 .2019, https://www .consilium .europa .eu/media/41671/20191206-draft--bog-resolution-3-annulment-of-the-dri .pdf (15 .12 .2019) .
Draft board of Governors resolution for the nominal cap and the provisions on the pro-cedure for the verification of compliance with the condition of the permanence of the Legal framework for Bank resolution, 04 .12 .2019, https://www .consilium . europa .eu/media/41669/20191206-draft-bog-resolution-1-nominal-cap .pdf (15 .12 .2019) .
Draft board of governors resolution to grant the backstop facility, 04 .12 .2019, https://
www .consilium .europa .eu/media/41670/20191206-draft-bog-resolution-2-key--financial-terms .pdf (15 .12 .2019) .
Draft guideline on precautionary financial assistance, 04 .12 .2019, https://www .con-silium .europa .eu/media/41672/20191206-draft-precautionary-guideline .pdf (15 .12 .2019) .
Draft guideline on the backstop facility to the SRB for the SRF, European Stability Mechanism, 04 .12 .2019, https://www .consilium .europa .eu/media/41668/
20191206-draft-backstop-guideline .pdf (15 .12 .2019) .
Draft pricing guideline, 04 .12 .2019, https://www .consilium .europa .eu/media/41673/
20191206-draft-pricing-guideline .pdf (15 .12 .2019) .
Draft revised text of the treaty establishing the European Stability Mechanism as agreed by the Eurogroup on 14 June 2019, Press release, https://www .consilium .europa . eu/pl/press/press-releases/2019/06/15/economic-and-monetary-union-eurogro-up-agrees-term-sheet-on-euro-area-budgetary-instrument-and-revised-esm-treaty (03 .07 .2019) .
Economic and Monetary Union: Eurogroup agrees term sheet on euro-area budgetary instrument and revised ESM treaty, Press-release, Eurogroup, 15 .06 .2019, https://
www .consilium .europa .eu/pl/press/press-releases/2019/06/15/economic-and-mo- netary-union-eurogroup-agrees-term-sheet-on-euro-area-budgetary-instrument--and-revised-esm-treaty (03 .07 .2019) .
Euro Summit Statement, EURO 502/18, EUROSUMMIT 2, TSGC 9, 29 .06 .2018 . Euro Summit Statement, EURO 503/18, EUROSUMMIT 3, TSGC 10, 14 .12 .2018 . Euro Summit Statement, EURO 505/19, EUROSUMMIT 3, TSGC 6, 13 .12 .2019 . European Commission, A European Minister of Economy and Finance, Communica-tion from the Commission to the European Parliament, the European Council, the Council and the European Central Bank, COM(2017) 823 final, 06 .12 .2017 . European Commission, President Jean-Claude Juncker’s State of the Union Address
2017, 13 .09 .2017 .
European Commission, Proposal for a Council Directive laying down provisions for strengthening fiscal responsibility and the medium-term budgetary orientation in the Member States, COM(2017) 824 final, 2017/0335 (CNS), 06 .12 .2017 .
European Commission, Proposal for a Council Regulation on the establishment of the European Monetary Fund, COM(2017) 827 final, 2017/0333 (APP), 06 .12 .2017 . European Stability Mechanism (ESM), https://ec .europa .eu/info/business-economy- -euro/economic-and-fiscal-policy-coordination/eu-financial-assistance/loan-pro-grammes/european-stability-mechanism-esm_en (10 .01 .2020) .
Further strengthening the Banking Union, including EDIS: A roadmap for political negotiations, Letter by the High-Level Working Group on a European Deposit Insurance Scheme (EDIS), Chair to the President of the Eurogroup, High-Level Working Group on EDIS . The Chair, 03 .12 .2019 .
Gostyńska A ., The Fiscal Compact and European Union Economic Governance: An Institutional and Legal Assessment, „The Polish Quarterly of International Affairs”
2012, no . 2, s . 27–45 .
Kawecka-Wyrzykowska E ., Unia Gospodarcza i Walutowa, w: Integracja europejska w okresie przemian, red . J . Barcz, K . Michałowska-Gorywoda, E . Kawecka-Wy-rzykowska, PWE, Warszawa 2016, s . 277–309 .
Komisja Europejska, Biała księga w sprawie przyszłości Europy. Refleksje i scenariusze dotyczące przyszłości UE-27 do 2025 r., COM(2017) 2015, 01 .03 .2017 .
Komisja Europejska, Dokument otwierający debatę w sprawie pogłębienia Unii Gospo-darczej i Walutowej, COM(2017) 291, 31 .05 .2017 .
Komisja Europejska, Komisja podpisuje trzyletni program wsparcia stabilności dla Gre-cji w ramach EMS, Komunikat prasowy, 20 .08 .2015 .
Komisja Europejska, Komunikat w sprawie dalszych działań na rzecz dokończe-nia budowy unii gospodarczej i walutowej, Komunikat prasowy (IP/17/5005), 06 .12 .2017 .
Letter by President Mário Centeno to President Donald Tusk on the deepening of the eco-nomic and monetary union, Press release, 15 .06 .2019, https://www .consilium . europa .eu/pl/press/press-releases/2019/06/15/economic-and-monetary-union- -eurogroup-agrees-term-sheet-on-euro-area-budgetary-instrument-and-revised--esm-treaty (03 .07 .2019) .
Oświadczenie Szczytu strefy euro, EURO 502/19, EUROSUMMIT 1, TSGC 3, 21 .06 .2019 .
Pawlicka J ., Procedura kładki jako uproszczony tryb zmiany traktatów stanowiących pod-stawę Unii Europejskiej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2017 .
Prawda M ., Krajobraz po szoku, w: Polska w Unii Europejskiej. Nowe wyzwania, Komi-sja Europejska, Przedstawicielstwo w Polsce, Warszawa 2018 .
Reforma strefy euro Unii Europejskiej. Na drodze do sanacji i konsolidacji. Wybór doku-mentów, wybór, wstęp i oprac . J . Barcz, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2013 .
Sobczyński D ., Ramy prawne tzw. mechanizmu greckiego oraz Europejskiego Mechani-zmu Stabilności, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012, nr 2, s . 25–36 .
Świeboda P ., Jedność w różnorodności – agenda Unii Europejskiej na lata 2017–2019, w: Polska w Unii Europejskiej. Nowe wyzwania, Komisja Europejska, Przedstawi-cielstwo w Polsce, Warszawa 2018, s . 21–28 .
Term sheet on the budgetary instrument for convergence and competitiveness, Press rele-ase, Eurogroup, 14 .06 .2019, https://www .consilium .europa .eu/pl/press/press- -releases/2019/06/14/term-sheet-on-the-budgetary-instrument-for-convergen-ce-and-competitiveness (03 .07 .2019) .