Danuta Czaja
Sprawozdanie z działalności
bibliotek zakładowych w systemie
biblioteczno-informacyjnym UAM za
rok 2004
Biblioteka 9 (18), 253-277
DANUTA C ZA JA
Sprawozdanie z działalności
Bibliotek Zakładowych w systemie
biblioteczno-informacyjnym za rok 2004
I. S tr u k tu r a o r g a n iz a c y jn a
W bieżącym roku sprawozdawczym do sta ty sty k i w łączono po raz pierwszy dane dotyczące B iblioteki K a te d ry Ekokom unikacji — kolekcji W ydziału Neofilologii. Również odnotow ano ważne zm iany organizacyjne. K ontynuow ano prace dotyczące selekcji i m elioracji zbiorów D ydaktycznej Biblioteki W ydziału Biologii w związku z otw arciem nowego gm achu dla W ydziału Biologii na. M orasku. Również to sam o zadanie postaw iono w szystkim bibliotekom instytutow ym , katedralnym i zakładow ym w ydziału. Z dniem 31.12.2004 zam knięto działalność dotychczas funkcjonujących jed nostek i utw orzono B ibliotekę W ydziału Biologii, scalającą zbiory m ałych bibliotek. R ozpoczęto udostępnianie zbiorów kolekcji Śrem w system ie Ho- rizon podporządkow anej bibliotekom W ydziału Chem ii i W ydziału N auk Geograficznych i Geologicznych dla zlokalizowanych kierunków studiów. Prow adzono prace budow lane n ad gm achem B iblioteki W ydziału Neofilolo gii. O pracow ano plan kom puteryzacji Biblioteki W ydziału P raw a i Adm i n istracji i - zgodnie z przyjętym i założeniam i — bibliotekę podłączono do sieci ogólnouczelnianej. B rak dostaw y sprzętu kom puterow ego spowodował opóźnienia w pracach n ad wdrożeniem system u Horizon.
WT trakcie organizow ania i n a etapie w yposażenia w sprzęt meblowy i kom puterow y jest B iblioteka W ydziału Biologii. N atom iast w trakcie budow y są dwie jed no stk i wydziałowe: B iblioteka W ydziału N auk G eogra ficznych i Geologicznych oraz Biblioteka, W ydziału Neofilologii. N a etapie projektow ania jest B iblioteka W ydziału Filologii Polskiej i Klasycznej.
B iblioteki zakładowe tw orzą system biblioteczno-inform acyjny i funkcjo n ują jako specjalistyczne biblioteki naukowe: wydziałowe, instytutow e, ka tedralne, zakładow e oraz pozawydziałowe.
System tworzy: 9 bibliotek w ydziałow ych (Biblioteka D ydaktyczna W y działu Biologii, Biblioteka W ydziału Chemii, B iblioteka W ydziału Fizyki, B iblioteka W ydziału M atem atyk i i Inform atyki, B iblioteka W ydziału N auk Geograficznych i Geologicznych, B iblioteka W ydziału P raw a i A dm inistra cji, Dw uwydziałowa B iblioteka W ydziału N auk Społecznych i W ydziału Studiów Edukacyjnych i Biblioteka W ydziału Teologicznego) oraz 12 in stytutow ych i 6 katedralnych. Poza tym w skład s tru k tu ry w chodzą bi blioteki: O bserw atorium A stronom icznego, Studiu m N auczania Języków Obcych, Kolegium Języków Obcych, Biblioteka O środka K u ltu ry A u striac kiej, B iblioteka i C zytelnia B rytyjska, Biblioteka O środka Alliance F rança ise i O grodu Botanicznego.
W^ roku 2004 D yrekcja B iblioteki Uniwersyteckiej p rzy zn ała praw o do w ystaw iania kart bibliotecznych 5 bibliotekom system u: B ibliotece W y działu N auk Społecznych i W ydziału Studiów Edukacyjnych, Bibliotece W ydziału M atem aty k i i Inform atyki, Bibliotece W ydziału N auk G eogra ficznych i Geologicznych, B ibliotece In s ty tu tu H istorii i Bibliotece In sty tu tu Prahistorii.
W 2004 roku zorganizow ano 14 spotkań z kierownikami bibliotek w celu om ówienia problem ów bieżących, a przede w szystkim związanych z w dra żaniem system u Horizon, retrokonw ersją księgozbiorów, serwisem kom pu terow ym oraz p ren u m e ra tą czasopism polskich i zagranicznych (Biblioteka U niw ersytecka)oraz szkoleniem nowo przyjętych pracowników.
S tan etato w y bibliotek zakładow ych wynosił na koniec roku 161 etatów bibliotecznych i inżynieryjno-technicznych. W czterech jednostkach zdublo wano e ta ty n a czas określony ze względu na dłuższe zwolnienia lekarskie pracowników (Biblioteka W ydziału P raw a i A dm inistracji, Biblioteka In s ty tu tu Filologii Rosyjskiej, Biblioteka In sty tu tu Filologii G erm ańskiej). W ram ach tej liczby etatów pracow ało 176 osób.
R ozkład ilościowy etatów n a poszczególnych stanow iskach w grupie za wodowej bibliotekarzy p rzedstaw iał się następująco:
2003 2004 bibliotekarze dyplomowani służba biblioteczna inżynieryjno-techniczni 3 145V2 1 2 ' / 2 3 1461/ 2 H ' / 2
Również dokonano analizy s tru k tu ry w ykształcenia pracowników: Wykształcenie 2003 2004 wyższe 136 79,07 140 79,-54 średnie 31 18,03 36 20,46 zasadnicze 5 2,90 0 0 R a z e m 1 7 2 1 0 0 , 0 0 1 7 6 , 0 0 1 0 0 , 0 0
O bsada personalna poszczególnych jed nostek nie uległa zasadniczym zm ianom . Z w ykształceniem średnim dom inują pracow nicy w bibliotekach: In s ty tu tu Filologii G erm ańskiej, In sty tu tu Filologii Angielskiej, W ydziału P raw a i A dm inistracji.
A bsencja chorobow a w ynosiła 2392 dni tj. o 666 dni więcej w porów nan iu z rokiem 2003 (1726). W przeliczeniu n a 1 pracow nika przyp ada 14 dni zwolnienia lekarskiego. S taty sty k ę zwolnień zaw yżają urlopy zdro w otne i m acierzyńskie (2 urlopy m acierzyńskie, 1 wychowawczy, 1 zdrow ot ny). W większości jed no stek stw ierdzono b rak zwolnień lekarskich.
Z funduszu nag ró d 30 osób otrzy m ało nagrodę III stopnia, 8 osób II sto p n ia i 3 osoby I stopnia, tj. 23,29% ogółu pracowników (2003 r. - 35 osób).
Średnia p łaca zasadnicza bibliotekarzy obliczona n a podstaw ie danych zamieszczonych w spraw ozdaniach k sz ta łtu je się na poziom ie 1479 zł + 20% prem ii.
II. F in a n s e
Środki finansowe w ykorzystane przez biblioteki określono n a podstaw ie poszczególnych rodzajów wydatków. Zasady przyznaw ania b u d żetu przez wydziały, in sty tu ty i katedry są bardzo różne. Część jest finansow ana ze w spólnych środków finansowych, część m a fundusze wydzielone z poszcze gólnych kont tj. działalności statuto w ej, b ad a ń w łasnych i dydaktyki (bi blioteki wydziałowe) n a podstaw ie przedkładanych planów finansowych dotyczących kategoryzacji kosztów.
Głównym celem w polityce w ydatkow ania środków finansowych jest zakup książek i p ren u m e ra ta czasopism polskich i zagranicznych zam a wianych przez Bibliotekę U niw ersytecką n a dany rok kalendarzow y oraz ret rekonwersja, księgozbiorów. W dalszej kolejności m ożna odnotow ać do datkow e ro dzaje kosztów zw iązane przede w szystkim z zakupem sprzętu kom puterowego, meblowego, kodów kreskowych, pasków m agnetycznych, czytników kodów kreskowych opraw ą książek, o p łata m i pocztow ym i, itp.
W ydatkow anie środków finansowych w poszczególnych bibliotekach za kładow ych przedstaw iało się następująco:
Nazwa biblioteki W ydatki ogółem W artość zinwenta
ryzowanych zbiorów
2003 2004 2003 2004
Biblioteka D ydaktyczna 20178.00 29654,95 7501,67 9378,64
W ydziału Biologii
Biblioteka Wydziału Chemii 640 423.29 612 521,26 68614,04 74986,86
Biblioteka In stytutu 239-56.79 12 736,11 11492,96 7360,30 Filologii Klasycznej Biblioteka In stytutu 130000,00 75 583,00 60803,77 49153,00 Filologii Polskiej Biblioteka K atedry l f 863,44 10681,44 8 770,95 7693,07 Słowiańskiej
Biblioteka Wydziału Fizyki 423311,64 520141,67 9163,69 22244,37
Biblioteka Obserwatorium 11296,00 7821,00 8 726,00 4951,49
Astronomicznego
Biblioteka Instytutu Etnologii 23236.61 24418,25 11174,69 11263,08
i Antropologii Kulturowej
Biblioteka In sty tu tu Historii 57019.08 60000,00 26484,36 24032,08
Biblioteka In stytutu 32095,08 32 313,85 70631,39 80664,97
Historii Sztuki
Biblioteka In sty tu tu Prahistorii 17316,40 17405,58 3803,40 10429,00 Biblioteka K atedry Muzykologii 36127,00 16685,23 36127,00 11630,80
Czytelnia In stytutu 20655,94 11429,94 20655,94 10922,53
Wschodniego
Biblioteka Wydziału 181205.05 260852,38 44944,60 57449,05
M atem atyki i Informatyki
Dwuwydziałowa Biblioteka 118 500,54 117924,08 68229,05 79266,66
Wydz. Nauk Społecznych i Wydz. Studiów Edukacyjnych
Biblioteka Wydz. Nauk 175642,00 211985,41 38033,00 44368,60
Geograficznych i Geologicznych
Biblioteka In sty tu tu Geologii 11900,00 17400,00 9 585,00 8 708,60
Biblioteka In stytutu 30673,69 48845,19 13981,49 26019,39
.1 ęzy koznawstwa
Biblioteka In sty tu tu Filologii 95243,04 98847,31 39168,77 53501,90 Angielskiej
Biblioteka In stytutu 36311,84 38139,83 28172,00 27479,78
Filologii Germańskiej
Biblioteka In sty tu tu Filologii 2903,00 20000,00 603,00 5816,59
Romańskiej
Filologii Rosyjskiej Biblioteka K atedry Orientalistyki 5 779,94 4792,43 1532,44 2 523,78 Biblioteka K atedry Glottodydaktyki i Translatoryki 2188,99 21643,19 126,59 12 474,15
Biblioteka K atedry Skandyna- wistyki i Baltologii
5217,21 28210,48 5217,20 27202,48
Biblioteka Ekokomunikacji b.d. 8 203,41 b.d. 8203,41
Biblioteka W ydziału Prawa i Administracji
144318,09 230151,78 103982,40 179926,25 Biblioteka W ydziału Teologii b.d. Inne ź ró d ło
finansow ania
b.d. In n e źró d ło finansow ania Biblioteka Studium Nauczania
Języków Obcych
1083,00 7408.38 1083,00 4866,18
Biblioteka Ogrodu Botanicznego 14777,76 15 732,97 12888,08 12 820,32 Biblioteka Collegium Języków Obcych 13536,35 11823,15 9500,90 6444,04 Biblioteka Ośrodka Alliance Française 15121,75 5451,28 2141,15 5451,28 Biblioteka i Czytelnia Brytyjska 3027,42 4112,49 153,00 1166,72
Ośrodek K ultury Austriackiej 6220,00 7500,00 0 1275,01
Biblioteka Wydz. Pedagogiczno- -Artystycznego w Kaliszu
32 304.79 31958,25 30254,00 20127,74
R a z e m 2 3 7 7 5 6 0 ,5 5 2 6 6 6 1 1 6 ,6 7 7 6 8 7 0 7 ,9 1 9 3 1 3 9 1 ,9 5
Ogółem w ydatki bibliotek zakładowych wynosiły 2 4 6 2 7 1 3 ,3 4 z ł (2003 r. — 2377560,55 zł), przy czym do inw entarza w pisano n ab ytki z różnych źródeł w artości 9 3 1 3 9 1 ,9 5 z ł (2003 r. - 768707,91 zł). W ydatkow anie środków finansowych zostało powiększone o kwotę 288556,12 zł w porów naniu z rokiem 2003. N atom iast w artość nabytków odnotow anych w inwen ta rz u jest wyższa o kwotę o 162684,04 zł.
Należy podkreślić, że część bibliotek sieci m iała możliwości uzyskania funduszy z innych źródeł w ram ach w ydziałów z przeznaczeniem w yłącz nie n a zakup sprzętu kom puterowego i mebli n a w yposażenie rem ontow a nych pom ieszczeń (B iblioteka W ydziału Biologii, Biblioteka H istorii Sztuki, Biblioteka In sty tu tu Etnologii i A ntropologii K ulturow ej, Biblioteka In s ty tu tu Filologii G erm ańskiej, B iblioteka In s ty tu tu Filologii Angielskiej, Biblioteka In sty tu tu Filologii Rosyjskiej, Biblioteka O środka K u ltu ry A u striackiej, Biblioteka W ydziału P raw a i A dm inistracji, B iblioteka O grodu Botanicznego).
B iblioteki m iały również przyznane środki finansowe przez w ładze dzie kańskie i 20% z rezerwy R ek to ra UAM tj. wr kwocie 116 06 1 z ł (2003 r.
- 100000 zł). W ładze dziekańskie poszczególnych w ydziałów przyznały środki finansowe w kwocie 9 6 6 3 4 z ł (2003 - 125045 zł) n a kontynuow anie p rac n ad rctrokonw crsją poszczególnych księgozbiorów specjalistycznych. W bieżącym roku dofinansowanie ze strony R ek tora U AM było w wy sokości 20% do kwoty przyznanej przez zainteresow ane jednostki. Do datkow e środki finansowe o trz y m ała Biblioteka In sty tu tu A ntropologii K ul turow ej. Przy zn an e kwoty okazały się n adal za niskie w stosunku do ilości zbiorów podlegających retokonw ersji w bibliotekach i możliwości pracow ni ków, k tórzy zaliczyli szkolenia w tym zakresie.
B rak środków finansowych i w yposażenia w sprzęt kom puterow y przy czyniły się do tego, że udział niektórych jednostek w pracach nad re- troknw ersją jest bardzo krótki, a tym sam ym dostępność do katalogu kom puterow ego m ała.
W ykaz bibliotek zakładow ych, którym przyznano środki finansowe n a re- trokonw ersję w roku 2004
Nazwa biblioteki Kwota
Wydział
Kwota Rektor
Ogółem Biblioteka Insty tu tu Filologii Polskiej 10000,00 2000,00 12000,00 i Biblioteka Insty tu tu Filologii Klasycznej
Biblioteka W ydziału Teologicznego 1860,00 372,00 2232,00
Biblioteka Insty tu tu Etnologii 4600,00 920,00 ■5520,00
i Antropologii Kulturowej
Biblioteka K atedry Skandynawistyki 2 274,00 455,00 2 729,00
i Baltologii
Biblioteka Studium Nauczania 1 300,00 260,00 1 560,00
Języków Obcych
Biblioteka W ydziału Fizyki 7500,00 1500,00 9000,00
Biblioteka Insty tu tu Filologii Germańskiej 30000,00 6000,00 36000,00 Biblioteka Insty tu tu Filologii Romańskiej 3000,00 600,00 3600,00 Biblioteka Insty tu tu Filologii Rosyjskiej 7500,00 1 500,00 9000,00
Biblioteka K atedry G lottodydaktyki 2000,00 500,00 2 500,00
i Translatoryki
Biblioteka Wydziału Chemii 1600,00 320,00 1920,00
Biblioteka Wydziału M atem atyki 5000,00 1 000,00 6000,00
i Informatyki
Biblioteka W ydziału Nauk Geograficzny cli 20000,00 4000,00 24000,00 i Geologicznych
i Biblioteka Insty tu tu Geologii
Zestaw ienie w ydatkow ania środków finansowych przekazyw anych na retro- konwersję w latach 1999-2004 (w zł)
Rok Udział w kwocie Razem
I półrocze 1999 50% Rektor 58800 50% W ydziały 58800 117600 2000 50% Rektor 150400 50% W ydziały 150400 300800 2001 50% Rektor 125013 50% Wydziały 125013 250026 2002 Rektor 100000 Razem W ydziały za 2002 125045 225045 2003 Rektor 100000 Razem Wydziały za 2003 135000 235000 2004 Rektor 20927 116061 96634
Razem Rektor za lata 1999-2004 ■555140
Razem W ydziały lata 1999-2004 690892 1246032
W latach 1999-2004 w ydatkow ano łącznic kwotę 1 2 4 6 0 3 2 ,0 0 z ł, co po
zwoliło n a opracow anie 30% zbiorów w ydaw nictw zw artych zlokalizowanych w bibliotekach system u biblioteczno-inform acyjnego uczelni. W podsum o w aniu należy podkreślić, że biblioteki nie p o sia d a ją funduszy własnych, a jeżeli m a ją to niewielkie kwoty uzyskane z ty tu łu kar za przetrzym yw anie książek po w yznaczonym term inie i 5 bibliotek ty tu łe m w ystaw iania kart bibliotecznych i prolongaty. Te środki z reguły przeznaczane są na zakup książek i czasopism do w ykorzystania wew nętrznego lub drobnego sprzętu technicznego n a w yposażenie danej jednostki.
Ogólnie m ożna stw ierdzić, żc biblioteki m uszą dostosow ać swoje w ydatki do wysokości przyznaw anych funduszy. W znacznej ilości bibliotek odnoto wano b rak środków finansowych n a zakup sprzętu kom puterowego, prze prow adzanie rem ontów, opraw ę książek i czasopism.
III. G r o m a d z e n ie
Głównym zadaniem polityki grom adzenia poszczególnych jednostek jest tworzenie zbiorów specjalistycznych. Podstaw ow ym i źródłam i bieżących wpływów są kupno, w ym iana i dary.
Z ogólnego w pływ u do zbiorów w łączono 3 3 4 3 8 w o l. druków zwar tych i 91-38 egzem plarzy czasopism polskich i zagranicznych tj. ogółem
W ram ach tych jed n ostek selekcji zostały p o dd an e prace m agisterskie. S tan ilościowy zainw entaryzow anych zbiorów jest wyższy o 24 619 wol. w porów nan iu z rokiem ubiegłym (z uwzględnieniem zbiorów specjalnych).
Ogólny sta n ilościowy zainw entaryzow anych zbiorów:
Rodzaj zbiorów 2000 2001 2002 2003 2004 Wydawnictwa zwarte Czasopisma Zbiory specjalne 1496347 286187 99-568 1464458 290259 105600 1482927 319965 165 552 1521639 326827 175402 1555077 321137 172 273 R a z e m 1 8 8 2 1 0 2 1 8 6 0 3 1 7 1 9 6 8 4 4 4 2 0 2 3 8 6 8 2 0 4 8 4 8 7 S tan ilościowy zbiorów w poszczególnych bibliotekach zakładow ych n a dzień 31.12.2003 r. i 31.12.2004 r.
Nazwa biblioteki Wydawnictwa Czasopisma Zbiory
zwarte spec alne
2003 2004 2003 2004 2003 2004
Biblioteka Dydaktyczna 59 429 37 779 32 716 17 463 ■53 552 46 036 W ydziału Biologii
Biblioteka Wydziału Chemii 26 317 24 182 22 749 23 056 24 149 24 313
Biblioteka In stytutu 47 380 47 566 1 795 1 832 1 014 1 038 Filologii Klasycznej Biblioteka In stytutu 137 452 139 311 10 281 10 372 10 293 10 834 Filologii Polskiej Biblioteka K atedry 11 758 12 213 489 492 400 513 Słowiańskiej
Biblioteka W ydziału Fizyki 37 210 37 605 14 900 14 854 468 602
Biblioteka Obserwatorium 7 837 7 865 5 177 5 222 2 198 2 203
Astronomicznego
Biblioteka Insty tu tu Etnologii 23 43-5 23 769 5 298 5 396 1 690 1 810 i Antropologii Kulturowej
Biblioteka Insty tu tu Historii 129 102 130 900 40193 41 248 534 534
Biblioteka In stytutu 39 056 40 322 10 1000 18 007 18 125
Historii Sztuki
Biblioteka Insty tu tu Prahistorii 22 214 22 625 15 101 15 368 648 683
Biblioteka Wydziału 34 377 35 324 22 505 23 185 773 881
M atem atyki i Informatyki
Dwuwydziałowa Biblioteka 158 973 162 426 7 72 8 846 0 0
W ydziału Nauk Społecznych i Wydz. Studiów Edukacyjnych
Biblioteka W ydziału Nauk 42 171 43 787 23 715 24 440 422 432
Geograficznych i Geologicznych
Biblioteka Insty tu tu Geologii 9 128 9 341 14 361 14 895 0 0
Biblioteka Insty tu tu Filologii Angielskiej
97884 68584 1464 1580 5413 5690
Biblioteka Insty tu tu Filologii Germańskiej
105872 106716 6092 6192 5736 6198
Biblioteka Insty tu tu Filologii Romańskiej
56934 57341 14002 13480 3964 4318
Biblioteka Insty tu tu Filologii Rosyjskiej 86959 87697 1133 1197 4214 4039 Biblioteka K atedry Orientalistyki 4994 5922 1046 1193 428 504 Biblioteka K atedry Glottodydaktyki i Translatoryki 8322 8617 2673 2807 923 886 Biblioteka K atedry Skandynawistyki i Baltologii 24412 26035 674 691 451 474
Biblioteka W ydziału Prawa i Administracji
124671 127750 62 704 64353 720 1228
Bilioteka W ydziału Teologicznego
112235 118691 0 0 24852 25109
Biblioteka Studium Nauczania Języków Obcych
17305 17477 1005 1057 624 664
Biblioteka i Czytelnia Brytyjska 17766 18033 0 0 1904 2000
Ośrodek K ultury Austriackiej 6908 7219 0 0 714 744
Biblioteka Ogrodu Botanicznego 4128 4175 1844 1851 209 222
Biblioteka Kolegium Języków Obcych
13983 14261 0 0 853 877
Biblioteka Ośrodka Alliance Française
6573 6833 13 1200 942 1026
Biblioteka K atedry Muzykologii 17118 17449 5597 5677 3447 4467
Czytelnia In stytutu Wschodniego
2413 2838 117 181 86 124
Biblioteka Wydz. Pedagogiczno- - Artystycznego w Kaliszu 15 213 15925 354 354 4038 4097 Biblioteka K atedry Ekokomunikacj i b.d. 561 b.d. 261 b.d. 68 R a z e m 1 5 5 1 6 3 9 1 5 5 5 0 7 7 3 2 6 8 2 7 3 2 1 2 2 7 1 7 5 2 0 2 1 7 2 2 7 3 S ta n ilościowy zainw entaryzow anych zbiorów jest wyższy w porów naniu z rokiem ubiegłym , co w ynika z prow adzenia bardziej szczegółowej s ta ty styki dotyczącej czasopism i selekcji zbiorów. Powyższy przyrost w za kresie grom adzenia w ydaw nictw zw artych i czasopism zam yka się liczbą
2 0 9 2 7 wolum inów i jest niższy w porów naniu z lata m i ubiegłym i (2003 r.
- 55 424 wol. N a dzień 31.12.2004 r. zarejestrow ano 1 9 4 5 (2003 r. - 1880) ty tu łó w czasopism polskich i zagranicznych otrzym yw anych w ram ach pre num eraty, w ty m 617 (2003 - 522) ty tu łó w zagranicznych z Biblioteki
Uniwersyteckiej otrzym yw anych w depozyt. A nalizując czasopism a pod względem tytułow ym odnotow ano na stanie bibliotek 1 0 6 0 5 (2003 - 10 783) ty tu łó w ogółem, w ty m 6 4 3 5 (2003 - 6493) ty tu łó w zagranicz nych.
Zestawienie tytułow e czasopism w bibliotekach zakładow ych w roku 2004
Czasopisma zarejestrowane Ilość tytułów W tym prenum erata
2003 2004 2003 2004
Polskie 4250 4170 927 1024
Zagraniczne 6493 6435 953 921
Razem 10 743 10605 1880 1945
W tym Biblioteka Uniwersytecka 522 617
W ram ach zbiorów specjalnych zgrom adzono 172 27 3 jedn ostek (2003 r. - 175 202 jednostek) pozyskiw anych z różnych źródeł w pływu. S tan in w entarzow y został pom niejszony o 2 9 2 9 jed n ostek w stosunku do roku ubiegłego w ram ach dodatkow ych zakupów tego ro d za ju w ydaw nictw. Ze staw ienia ilościowe pozwoliły stwierdzić, że dom inują w pływ y pozyskiw a ne drogą kupna, co jest korzystne i zgodne z po lityką grom adzenia. N adal w zbiorach dom inują prace dyplomowe i n ad bitk i, w m niejszym stopniu staro d ru k i, m apy i atlasy. P o jaw iają się nowe rodzaje, ja k CD -R O M Y i to w większych ilościach (Biblioteka W ydziału Fizyki, Biblioteka, W y działu Chem ii, B iblioteka W ydziału M atem aty k i i Inform atyki) dyskietki, p ły ty kom paktowe, itp. W bieżącym roku odnotow ano znaczny w zrost tego ty p u dokum entów . Cenne zbiory starodruków p o siad ają trz y biblioteki: Bi blioteka H istorii Sztuki (473 wol.), Biblioteka In s ty tu tu Filologii Polskiej (357 wol.), Biblioteka, W ydziału Teologicznego ( 2 4 4 4 8 w o l.).
W ażnym źródłem pozyskiwania, zbiorów jest wymiana,. W przyp adku kilku bibliotek m a d łu g oletn ią tra d y c ję i pozw ala n a zdobycie cennych m ateriałów konferencyjnych, sem inaryjnych, regionalnych. N ajszerszą wy m ianę w ydaw nictw zw artych i czasopism prowadzą: Biblioteka, In sty tu tu Filologii Angielskiej (kontrahentów polskich - 213 (2002 - 210), zagranicz nych - 1350 (2003 - 1020)), B iblioteka In s ty tu tu P ra h isto rii (kontrahen tów polskich - 47 (2003 - 45), zagranicznych - 223 (2003 - 220).W dalszej kolejności należy wym ienić Bibliotekę W ydziału Teologicznego (kontrahen tów polskich - 67, kontrahentów zagranicznych - 184), B ibliotekę In sty tu tu H istorii Sztuki, B ibliotekę Etnologii i A ntropologii K ulturow ej, Bibliotekę In s ty tu tu Geologii i Bibliotekę W ydziału N auk Geograficznych i Geologicz nych, Bibliotekę W ydziału Biologii, B ibliotekę In s ty tu tu Filologii R om ań skiej, Bibliotekę Filologii G erm ańskiej. W analizow anym roku odnotow ano
585 (2003 - 651 kontrahentów polskich i 1 9 4 5 (2003 - 1984) kontrahentów
zagranicznych. W ram ach prowadzonej w ym iany m iędzybibliotecznej wy słano — 4 3 0 1 (2003 - 3979) egzem plarzy w ydaw nictw w łasnych i otrzym a no 2 9 2 7 (2003 - 2512) zagranicznych. O dnotow ano spadek zarów no źródeł w ym iany polskiej i zagranicznej, n ato m iast w zrost ilości egzem plarzy pozy skiwanych w ram ach w ym iany m iędzybibliotecznej. W ydaw nictw a pozyski wane n a zasadzie w ym iany m iędzybibliotecznej stanow ią ważne źródło dla b a d ań naukowych i dydaktycznych. Corocznie u a k tu a ln ia się listę k o ntra hentów w celu ukierunkow ania polityki wymiany.
N a podstaw ie zamieszczonych m ateriałów statystycznych odnotow ano w niektórych jednostkach zbiory nie opracowane. Liczba tego ty p u wydaw nictw w aha się w granicach - 234266 wol. (2003 r. - 242299 wol.), w tym 146 000 wol. W ydziału Teologicznego i w zrasta w porów naniu z latam i ubie głymi. S tan zbiorów nie zainw entaryzow anych p rzedstaw ia poniżej zamiesz czone zestawienie: 1999 38 750 2000 ■50 538 2001 - 240 76-5 2002 - 182 731 2003 - 242299 2004 - 234266
Podsum ow ując m ożna stw ierdzić, że 50% ogółu bibliotek nie posiada zbiorów nie opracow anych. D uży procent zbiorów nie zinw entaryzow anych i jego w zrost w ynika z wpływów jednorazow ych w dużych ilościach ty p u d ary czy w ym iana, łącznych wpływów z różnych źródeł, ilości udostępnień i obsady etatow ej danej jedn o stk i oraz z prac n ad retrokonwyersją po szczególnych księgozbiorów. W bieżącym roku zarejestrow ana duża liczba zbiorów nie w pisanych do inw entarzy w ynika z ujaw nienia bardziej szczegó łowych danych przez Bibliotekę W ydziału Teologicznego (80% ogółu).
M oduł grom adzenia w prow adziła tylko jed n a jed n ostka system u biblio- teczno-inform acyjnego: Biblioteka W ydziału N auk Geograficznych i Geolo gicznych.
IV . O p r a co w a n ie
W iększość jed no stek prowadzi ak tu aln ie katalog kom puterowy. N adal są utrzym yw ane trad y cy jn e katalogi (kartkowe): alfabetyczny, rzeczowy, zbio rów specjalnych, publikacji pracowników, itp. Do bibliotek, które wprowa dziły wyłącznie katalog kom puterow y zbiorów należą:
Biblioteka Dydaktyczna W ydziału Biologii, Biblioteka W ydziału M atem atyki i Informatyki, Biblioteka K atedry G lottodydaktyki i Translatory ki, Biblioteka W ydziału Fizyki,
Biblioteka K atedry Orientalistyki, Biblioteka In sty tu tu Filologii Angielskiej Biblioteka In sty tu tu Filologii Romańskiej, Biblioteka In sty tu tu Filologii Germańskiej Studium Nauczania Języków Obcych Biblioteka In sty tu tu Geologii,
Biblioteka W ydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych, Biblioteka W ydziału Chemii
Biblioteka In sty tu tu Filologii Polskiej Biblioteka In sty tu tu Filologii Klasycznej Biblioteka In sty tu tu Prahistorii
Biblioteka In sty tu tu Filologii Rosyjskiej
Biblioteka K atedry Skandynawistyki i Baltologii Biblioteka W ydziału Teologicznego
Biblioteka W ydziału Pedagogiczno-Artystycznego w Kaliszu Biblioteka In sty tu tu Historii
Biblioteka In sty tu tu Językoznawstwa Ośrodek K ultury Austriackiej Biblioteka K atedry Muzykologii
Biblioteka In sty tu tu Etnologii i Antropologii Kulturowej
Stopniowo opracow anie kom puterow e w prow adzało coraz więcej biblio tek w porów naniu z rokiem ubiegłym . Do bibliotek, które nie prow adzą ka talogu kom puterow ego należą:
Biblioteka W ydziału Praw a i Administracji, Biblioteka i Czytelnia Brytyjska,
Biblioteka Kolegium Języków Obcych, Biblioteka Ogrodu Botanicznego, Biblioteka Ośrodka Alliance Franęaise Biblioteka Historii Sztuki
W ynika to z b rak u p odłączenia wym ienionych bibliotek do ogólnouczel nianej sieci kom puterow ej. N a podstaw ie powyższych danych można, stw ier dzić, że większość jedn o stek opracow uje zbiory kom puterow o. N atom iast pozostałe jed n o stki łączą katalog trad y cy jn y i kom puterowy. Niski procent bazuje w yłącznie n a katalogu kartkow ym , przede w szystkim te jednostki, które nie m a ją p odłączenia do sieci ogólnouczelnianej lub p rac u ją w innym system ie (Biblioteka In s ty tu tu H istorii Sztuki - SOWA). W ynika to rów
nież z b rak u przygotow ania pracowników, obsady etatow ej, ja k również wy posażenia w sprzęt kom puterowy.
S tan ilościowy opracow anych rekordów w system ie Horizon w poszcze gólnych bibliotekach p rzedstaw ia się następująco:
Nazwa Biblioteki 2000-2003 2003/2004
Liczba Liczba Liczba egz. Liczba opisów
egz. opisów książek bibliogra
książek bibliogr. ficznych
Biblioteka D ydaktyczna 6137 239 272/190 59/53
W ydziału Biologii oraz Biblioteki
Zakładowe W ydziału Biologii
Biblioteka In sty tu tu Etnologii 11031 3591 2011/3 431 8 5 9 /1 9 9 4 i Antropologii Kulturowej Biblioteka Insty tu tu 24225 9004 2 0 1 3 /1 9 4 5 ]3 0 0 /9 3 5 Filologii Angielskiej Biblioteka Insty tu tu 28 589 13948 4 427/5 713 2062/3 603 Filologii Germańskiej Biblioteka Insty tu tu 37505 12 320 8 3 7 7 /4 2 6 4 3 0 5 2 /1 2 9 3 Filologii Polskiej Biblioteka Insty tu tu 35001 2255 5 1 0 7 /6 0 8 0 9 4/4 443 Filologii Romańskiej Biblioteka Insty tu tu 10 709 4535 1439/970 711/304 Filologii Klasycznej Biblioteka Insty tu tu 14703 5473 2 238/2 548 752/989 Filologii Rosyjskiej
Biblioteka W ydziału Fizyki 16258 5 314 3 0 3 4 /1 6 9 8 1824/406
Biblioteka In sty tu tu Geologii 9113 2 287 9 6 3 /1 0 2 7 719/538 Biblioteka In sty tu tu Historii 105196 64455 102 7 1 2 /9 2 0 9 5 6 5 1 /7 0 5 4
Biblioteka Insty tu tu 6262 1851 2863/873 1021/434
.1 ęzykoznawstwa
Biblioteka In stytutu Prahistorii 7098 3273 828/403 338/219
Biblioteka K atedry 4562 1200 555/818 87 /196
Glottodydaktyki i Translatoryki
Biblioteka K atedry 11343 1090 937/423 567/133
Skandynawistyki i Baltologii
Biblioteka Katedry Słowiańskiej 1 816 339 4 9 8 /1 0 4 8 197/175
Biblioteka K atedry 1432 579 179/67 122/42
Orientalistyki
Biblioteka W ydziału Chemii 5 716 1100 1016/530 314/198
Biblioteka Wydziału 19 773 3715 5 8 6 4 /4 2 8 5 13 8 5 /1 2 3 9
M atem atyki i Informatyki
Biblioteka K atedry Muzykologii Geograficznych i Geologicznych
2543 1607 1270/943 458/643
Biblioteka W ydziału Pedagogi- -czno-Artystycznego w Kaliszu
1984 1637 703/577 611/337
Biblioteka Obserwatorium Astronomicznego
3090 1 192/30 1/1
Biblioteka Studium Nauczania Języków Obcych
1814 680 386/307 189/170
Dwuwydziałowa Biblioteka W ydziału Nauk Społecznych i Wydz. Studiów Edukacyjnych
40961 4584 12 0 04 /1 19 18 2167/2 072
Biblioteka W ydziału Teologii b.d. b.d. b.d ./8 5 9 0 b.d ./ 6 869
Ośrodek Austriacki i Biblioteka 209 160 209/961 160/680
Biblioteka K atedry Ekokomunikacj i
519 165 518/283 165/50
R a z e m 446990 154706 164157/74672 26020/37720
W ram ach kontynuacji prac związanych z retrokonw ersją i opracow ań bieżących wpływów wprowadzono do katalogu kom puterow ego 3 7 7 2 0 re
k o rd ó w (2003 - 26020) i 74 6 7 2 pozycji bibliograficznych (2003 r. -
164 151). Do roku 2004 opracow ano 192 4 2 6 rek o r d ó w i wprowadzono do katalogu 5 2 1 6 6 2 p o z y c ji b ib lio g r a fic z n y c h tj. 30% ogólnego zbioru wy daw nictw zw artych (28 biblioteki zakładow e), które w dużym stopniu roz b u d u ją tw orzoną bazę bibliograficzną w ram ach uczelni.
Do funkcjonujących katalogów trad ycyjnych w łączono 30315 kart k a ta logowych (2001 r. - 54402, 2002 r. - 42422, 2003 - 32802). D ane te św iad czą o w drażaniu m o d u łu katalogow ania w system ie HO RIZO N , spadek ilości kart jest wynikiem odchodzenia od katalogu tradycyjnego i w pro w adzania wyłącznie katalogu kom puterowego w większym lub m niejszym sto pn iu przez biblioteki system u biblioteczno-inform acyjnego. Część biblio tek grom adzi w ydruki opracow anych rekordów bibliograficznych dla więk szego zabezpieczenia danych n a życzenie pracowników naukowych.
V . U d o s tę p n ia n ie
W zakresie u d o stęp n ian ia zbiorów do czytelni i poza bibliotekę nie zareje strow ano znacznych zm ian, o czym św iadczą dane w kolejnych latach przed staw ione w tab eli poniżej:
Udostępnianie 2000 2001 2002 2003 2004 Czytelnia Wypożyczalnia 1100376 796875 1006638 613463 1172 362 679043 744262 556285 744698 ■550079 R a z e m 1 8 9 7 2 5 1 1 6 2 0 1 0 1 1 8 5 1 4 0 5 1 3 0 0 5 4 7 1 2 9 4 7 7 7
W zakresie u d o stęp nian ia pom iędzy rokiem 2002 a 2003 odnotow ano utrzym an ie się w ypożyczeń mniej więcej n a tym sam ym poziomie. Dane zarejestrow ane są zaniżone przede w szystkim ze względu n a wolny dostęp do półek wprowadzony w czytelniach kilku jed no stek (Dwuw ydziałowa Bi blioteka W ydziału N auk Społecznych i W ydziału Studiów Edukacyjnych, Biblioteka i C zytelnia B rytyjska, B iblioteka W ydziału Fizyki, B iblioteka In s ty tu tu H istorii). Zm ienione zostały zasady obliczeń w tym zakresie. Na dane statysty czne m iały w pływ również przeprow adzane długoterm inow e rem onty w bibliotekach: In s ty tu tu H istorii Sztuki, In s ty tu tu Etnologii i A n tropologii K ulturow ej, Bibliotece In s ty tu tu Filologii Angielskiej, Bibliotece In s ty tu tu Filologii G erm ańskiej, O środka K u ltu ry A ustriackiej oraz Bi bliotece O bserw atorium A stronom icznego. O powyższej sta ty stc e decyduje ilość studentów n a poszczególnych kierunkach, ja k i również cena podręcz ników. Poza tym bardziej szczegółowo jest prow adzona sta ty sty k a w tym zakresie.
N atom iast odnotow ano w zrostu indyw idualnych kont czytelniczych - 1 1 3 4 1 0 (2003 - 43949, 2002 - 147929, 2001 - 115775, 2000 - 59341). Liczba t a ogranicza się do grona bardziej stały ch kręgów czytelników tj. studentów i pracowników poszczególnych w ydziałów uczelni. Podkreślić należy, że zw iększyła się liczba czytelników wyższych szkół niepaństw o wych.
W bieżącym roku sprawozdawczym pow iększyła się ilość miejsc w czy telniach - 1311, (2003 - 1256, 2002 - 1189, 2001 - 1170, 2000 - 1282, 1999 - 1251). D odatkow o utw orzono 61 stanow isk.
A ktualnie najw iększą czytelnię p o siada B iblioteka W ydziału M atem aty ki i Inform atyki — 136 miejsc. W związku z koniecznością organizow ania s ta nowisk kom puterow ych dla czytelników na W ydziale P raw a i A dm inistracji po w stała czytelnia w ydaw nictw elektronicznych, k tó ra będzie rozbudow y w ana po dostarczeniu sp rzętu kom puterowego. Do bibliotek posiadających większe czytelnie należą:
Biblioteka W ydziału M atem atyki i Informatyki 136 Biblioteka In sty tu tu Filologii Polskiej 102 Biblioteka W ydziału Nauk Społecznych
Biblioteka W ydziału Teologicznego 92
Biblioteka W ydziału Chemii 92
Biblioteka W ydziału Praw a i Adm inistracji 92
Biblioteka In sty tu tu Historii 73
Biblioteka W ydziału Fizyki 72
W skaźnik częstotliw ości ud o stęp n ian ia księgozbiorów byłby o wiele wyższy przy uw zględnieniu tj. rejestracji odw iedzin w szystkich użytkow ników. W niektórych czytelniach wprowadzono wolny dostęp do półek (B iblioteka W ydziału Fizyki, Dw uwydziałowa B iblioteka W ydziału N auk Społecznych i W ydziału Studiów Edukacyjnych, Biblioteka i C zytelnia B ry tyjska). W tych jednostkach korzystanie ze zbiorów nie jest odnotow ane. S tan etatow y i prace wdrożeniowe dotyczące system u Horizon nie pozw ala ją n a prowadzenie szczegółowej staty sty k i przy tej formie udostępniania.
U dostępnianie księgozbiorów p o d względem poszczególnych rodzajów zbiorów do czytelni i poza bibliotekę przedstaw iało się następująco w po szczególnych latach: Rodzaj zbiorów 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Druki zwarte Czasopisma Zbiory specjalne 1 042 428 666 411 3 750 1 063 428 725 412 108 411 640 055 286 883 51 088 786 060 300 904 85 398 504 165 204 348 35 749 513 764 194 130 36 804 R a z e m 1 8 0 2 5 8 9 1 8 9 7 2 5 1 1 0 0 6 6 3 8 1 1 7 2 3 6 2 7 4 4 2 6 2 7 4 4 6 9 8 Powyższe zestawienie obrazuje, że najwięcej ud o stępn ia się w ydaw nictw zw artych (podręczniki, skrypty, m onografie, w ydaw nictw a inform acyjne itp .). W m niejszym stopniu ko rzy stają użytkow nicy z czasopism. W a n a lizowanym roku odnotow ano ilość udostępnionych zbiorów do czytelni n a tym sam ym poziom ie - 744698 wol. (2003 r. - 744262 wol.). Zbiory spe cjalne wykorzystyw ane są zależnie od specyfiki kierunku studiów.
Należy zaznaczyć, że stopniowo jest w prow adzany m oduł udostępniania - aktu aln ie w tym m odule pracuje 13 bibliotek. Uzależniony jest w dużym sto p niu od w yposażenia danej jed n ostk i w sprzęt kom puterowy.
V I. P r z e c h o w y w a n ie i k o n se r w a c ja
Głów nym zadaniem w tym zakresie jest porządkow anie i zabezpieczanie zbiorów i to przede w szystkim w okresie w akacyjnym (lipiec, sierpień, wrze sień). W analizow anym roku rozpoczęto skontrum zbiorów bibliotek W y działu Biologii w związku ze scalaniem i przygotow aniem do przeniesienia n a M orasko. U bytkow ano 2936 wol. (2003 - 4086 wol.) w ydaw nictw zwar
tych. Również w Bibliotece W ydziału Teologicznego kontynuow ano prace porządkow e n a szerszą skalę zw iązane przede w szystkim z założeniem in w entarzy, ustaleniem sta n u m ajątkow ego, czyli w artości posiadanego księ gozbioru. W w yniku tych prac ustalono sta n zbiorów nie opracowanych i oszacowano n a 146100 wol. (2003 - 242299 wol.). W dwóch innych bi bliotekach odnotow ano prace zw iązane z przeprow adzeniem skontrum tj. w Bibliotece In sty tu tu Filologii Polskiej, B ibliotece W ydziału P raw a i Ad m inistracji i Bibliotece In sty tu tu Filologii G erm ańskiej, które m iały m iej sce w m iesiącu lipcu.
Przede w szystkim w okresie letnim przeprow adzano porządkow anie zbio rów, w związku z otrzym aniem dodatkow ych pom ieszczeń i przeprow adzo nym i rem ontam i w bibliotekach: In s ty tu tu Filologii G erm ańskiej, In sty tu tu H istorii, In s ty tu tu H istorii Sztuki, W ydziału P raw a i A dm inistracji. W Bi bliotece K a te d ry Muzykologii zabezpieczono archiw alny zbiór n agrań dźwię kowych. W B ibliotece K ated ry Skandynaw istyki i Baltologii opracowywano zbiory łotewskie.
O dnotow ano w kilku jednostkach cząstkowe selekcje wydzielonych zbio rów w obrębie księgozbioru danej jednostki. W skali całego roku n a bieżąco były wykonywane prace w bibliotekach: W ydziału Neofilologii (za w y jąt kiem K a te d ry Skandynaw istyki i Baltologii oraz K a te d ry O rientalistyki), Wrydziału N auk Geograficznych i Geologicznych, W ydziału P raw a i Ad m inistracji, W ydziału Teologicznego, W ydziału Biologii, W ydziału Chem ii i W ydziału Fizyki.
W skali bibliotek zakładow ych opraw iono - 2 286 wol. (2003 - 534, 2002 - 3 324, 2001 - 3 592 wol., 2000 - 5 254 wol.). Zarejestrow ana ilość jest wyższa w porów naniu z rokiem ubiegłym . Ten niski poziom , n a jakim uk ształto w ała się, od pewnego czasu, opraw a książek w ynika z braku środ ków i ciągle w zrastających cen usług introligatorskich. Porów nując dane z o statn ich pięciu lat, widzimy, że liczba opraw ianych książek ciągle spada. Jeśli zważyć, że w o sta tn im czasie znacznie w zrosła liczba studentów , n a to m iast środki finansowe przeznaczone n a te n cel p o z o sta ją na ty m sam ym poziomie, to zjawisko to s ta je się coraz bardziej poważne - znaczna część udostępnianych książek i skryptów zn ajd uje się w bardzo złym stanie.
T radycyjnie przeprow adzano selekcję zbiorów w tych jednostkach, gdzie z a istn ia ła konieczność ze względu n a ich specjalizację, m ając n a uwadze ak tualizację i stopień w ykorzystania księgozbiorów.
W podsum ow aniu należy podkreślić, że w ram ach selekcji przygotowyw a no do ubytkow ania ty tu ły w ydaw nictw nieaktualnych z problem atyką b adań i program em zajęć - 47000 wol. (2003 - 45000, 2002 r. - 65000, 2001 - 82603 wol., 2000 - 54682 wol.) i to przede wszystkim w zakresie wydaw nictw zw artych i czasopism, oraz prac m agisterskich i odbitek autorskich.
M ając n a uwadze praw idłowe w drażanie system u Horizon w dalszym ciągu biblioteki koncentrow ały się przede w szystkim na działaniach w zakresie: 1. uzupełnienia, w ym iany i m odernizacji posiadanego sprzętu kom putero
wego,
2. uzyskania środków finansowych n a retrokonw ersję, 3. utw orzeniu stanow isk kom puterow ych dla czytelników.
Realizując powyższe zad an ia przy naw iązaniu w spółpracy z w ładzam i dziekańskim i, kilka bibliotek uzyskało fundusze ze środków inwestycyjnych uczelni n a zakup nowych kom puterów i sprzętu uzupełniającego (B ibliote ka W ydziału P raw a i A dm inistracji, Biblioteka In s ty tu tu Filologii Polskiej, B iblioteka W ydziału Biologii).
P rzeprow adzając rozeznanie co do bazy sprzętu kom puterow ego w sieci stw ierdzono, że funkcjonuje - 236 (2001 - 152, 2002 r. - 205, 2003 - 217) zestawów kom puterow ych, 35 drukarki i 3 skanery. Najlepiej w yposażone w sprzęt kom puterow y są tak ie jedno stk i, jak: B iblioteka W ydziału M a tem aty k i i Inform atyki (18), B iblioteka In s ty tu tu H istorii (17), B iblioteka W ydziału Fizyki (12), Biblioteka W ydziału Chem ii (15), Biblioteka W y działu Teologii (14), Biblioteka W ydziału N auk Geograficznych i Geologicz nych (13), B iblioteka In s ty tu tu Filologii Rom ańskiej (12), D w uwydziałowa B iblioteka W ydziału N auk Społecznych i W ydziału Studiów Edukacyjnych (19), B iblioteka In sty tu tu Filologii G erm ańskiej (10).
Zakup nowego sprzętu komputerowego w ym agał przeprowadzenia m oderni zacji sieci teleinformatycznej w kilku jednostkach system u biblioteczno-informa- cyjnego.
Zapew nienie dobrego sprzętu kom puterow ego p od względem technicz nym jest ważne dla w prow adzania kolejnych m odułów . K om puterow e udostępnianie zbiorów prow adzą - w skali sieci biblioteki: W ydziału M a tem aty k i i Inform atyki, B iblioteka D ydaktyczna W ydziału Biologii, Bi blioteka In sty tu tu Filologii Rom ańskiej, B iblioteka In sty tu tu P rahistorii, B iblioteka W ydziału N auk Geograficznych i Geologicznych, B iblioteka In s ty tu tu Etnologii i A ntropologii K ulturow ej, B iblioteka W ydziału Chemii, B iblioteka W ydziału N auk Społecznych i W ydziału Studiów Edukacyjnych, B iblioteka W ydziału Fizyki, B iblioteka In s ty tu tu Geologii. Do w prowadze nia m o d u łu u d o stęp nian ia przygotow uje się Biblioteka In sty tu tu Filologii Polskiej.
W dalszym ciągu były kontynuow ane prace n ad retrokonw ersją księgo zbiorów. N adał w ram ach prac związanych z retrokonw ersją uczestniczyło ty lk o l3 bibliotek (2003 - 22). Poszczególne jednostk i były uzależnione od przyznanych środków finansowych n a w ydziałach.
W roku 2004 z o sta ła przeprow adzona k o n w e rsja k o n t c z y te ln ic z y c h
z s y s te m u SO W A n a s y s te m H O R IZ O N . A ktualnie w bibliotece
do bazy H O R IZO N A są w prow adzane czasopism a oraz popraw iane opisy w ydaw nictw zw artych po konwersji z SOWY. N a jw ię c e j p r o b le m ó w
z p r a w id ło w y m w d r a ż a n ie m s y s te m u H O R IZ O N sp r a w ia m o d u ł u d o s tę p n ia n ia i za m a w ia n ia :
1. wadliwe ustaw ienie p aram etró w tzn. sum ow anie w ypożyczeń z BU i bi blioteki m acierzystej jed no stki pow oduje b łąd bazy,
2. łączenie kategorii czytelników w bibliotekach instytutow ych (obow iązują inne regulam iny),
3. b rak autom atycznej zm iany stan u dostępności egzem plarza po zamówie niu przez czytelnika,
4. konieczność ręcznej korekty sta tu s u dla pozycji przeznaczonych do korzy sta n ia n a miejscu,
5. b rak historii w ypożyczeń dla poszczególnych egzemplarzy,
6. niejasne kom unikaty dla użytkowników przy zam aw ianiu w ydaw nictw na stan ie inw entarzow ym jednostki.
W ciągu roku zostały przeprowadzone uzupełniające szkolenia dla pra cowników zainteresowanych jednostek system u bibliotcczno-informacyjncgo.
WT bieżącym roku serwis nad sprzętem kom puterow ym n adal powierzono Sam odzielnej Sekcji K om puterow ej Biblioteki Uniwersyteckiej. Tego ty p u usługam i nie były zainteresow ane jed n ostki funkcjonujące w ram ach wy działów z w yłączeniem W ydziału Fizyki i WTydziału M atem aty ki i Inform a tyki.
N ajw ażniejszym i problem am i związanym i z kom puteryzacją są: 1. b rak nowych zestawów kom puterow ych,
2. b rak podłączen ia do sieci ogólnouczelnianej nw. bibliotek: - Biblioteki Kolegium Języków Obcych,
- Biblioteki i C zytelni Brytyjskiej, - Biblioteki O grodu Botanicznego.
Należy podkreślić, że w analizow anym roku ud ało się podłączyć do sieci ogólnouczelnianej Bibliotekę W ydziału P raw a i A dm inistracji p e łn ią cej w ażną funkcję w system ie biblioteczno-inform acyjnym . Biblioteka nadal oczekuje n a sprzęt kom puterowy.
Utworzono stanow iska kom puterow e dla czytelników, dzięki którym m ogą oni nie tylko przeglądać kom puterow y katalog , ale również uzyskiwać łatw y i szybki dostęp do In te rn etu , co jest szczególnie ważne n a tych wy działach, gdzie nic m a jeszcze pracow ni kom puterow ych. Najwięcej takich stanow isk p osiada B iblioteka W ydziału M atem atyki i Inform atyki (14). Ogółem - w chwili obecnej - dysponujem y 115 przeglądarkam i (2003 r. - 105). W związku z w prow adzaniem katalogu kom puterowego m uszą być
tw orzone we w szystkich jednostkach stanow iska kom puterow e dla użytkow ników.
B ib lio te k a i C z y te ln ia B r y ty js k a są w pełni przygotow ane do udo
stęp n ia w s y s te m ie A lic e for W in d o w s . S y s t e m z o s t a ł z a k u p io n y
p r z e z B r itis h C o u n c il d la sie c i B ib lio t e k B r y ty js k ic h w P o ls c e . Ak
tualnie trw a ją prace n ad stw orzeniem katalogu centralnego, k tóry będzie dostępny n a stronie W W W B ritish Council.
W dalszym ciągu B ib lio te k a H is to r ii S z tu k i oczekuje n a k o n w e rsję
p r o g r a m u S O W A po w stępnych ustaleniach i przekazaniu bazy danych.
W dalszym ciągu istnieje zapotrzebow anie n a sprzęt kom puterowy, jak również konieczna jest częściowa w ym iana sp rzętu zarejestrow anego n a stan ie poszczególnych jednostek.
V I I I . D z ia ła ln o ś ć in fo r m a c y jn a
We wszystkich jednostkach organizowane są wystawy nowości. Częstotliwość ich jest uzależniona od ilości wpływów z różnych rodzajów źródeł, jak również od zainteresowania użytkowników. Najczęściej aktualne wpływy prezentowane są 2 do 3 razy w miesiącu w ram ach tzw. wystaw nowości. Coraz więcej bibliotek organizuje wystawy publikacji pracowników, m ające na celu prezentacje dorob ku naukowego danej jednostki (Biblioteka Instytutu Historii, Biblioteka K a tedry Muzykologii, Biblioteka, In sty tu tu Etnologii i Antropologii Kulturowej, Biblioteka, Insty tu tu Prahistorii, Dwuwydziałowa Biblioteka, W ydziału Nauk Społecznych i W ydziału Studiów Edukacyjnych, Biblioteka, Instytutu Filologii Angielskiej). Poza tym na większą skalę organizowane są wystawy nowości z za kresu literatury światowej w zakresie poszczególnych dziedzin wiedzy (Biblio teka, Wy działu Fizyki, Biblioteka, W ydziału Chemii, Biblioteka, W ydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych, W ydziału Biologii, Biblioteka Instytutu Filolo gii Angielskiej, Instytutu Językoznawstwa przy współpracy z IPS).
W ażniejsze w ystaw y tem atyczne zo stały przygotow ane przez poniżej za mieszczone biblioteki:
Biblioteka Dydaktyczna, W ydziału Biologii i Biblioteki Zakładowe
W ystawa książek zagranicznych z dziedziny biologii i nauk pokrewnych, maj 2004 przy współpracy z International Publishing Service.
Biblioteka W ydziału Chemii
Dwie wystawy nowości światowych wydawnictw chemicznych przy współpracy z International Publishing Service: kwiecień, listopad 2004.
Biblioteka W ydziału Teologicznego
1. Katolicyzm polski w warunkach Unii Europejskiej: szanse, zagrożenia, obawy i nadzieje.
2. Między akceptacją i odrzuceniem: rola dialogu w życiu ludzi. 3. Metodologiczne i teoretyczne problemy katolickiej nauki społecznej. Biblioteka In sty tu tu Filologii Polskiej
W ystawa poświęcona prof. M. Gruchmanowej. Biblioteka K atedry Filologii Słowiańskiej
1. Współczesna literatu ra bułgarska w naszych zbiorach, maj 2004. 2. Swoje - cudze przestrzenie w literaturze słowiańskiej, wrzesień 2004. 3. W ystawa poświęcona pamięci Lucji Danielewskiej, październik 2004. Biblioteka W ydziału Fizyki
W ystawa nowości światowych wydawnictw z dziedziny fizyki, m atem atyki i in formatyki przy współpracy z International Publishing Service, maj 2003. Biblioteka W ydziału Historii
1. W ystawa prac prof. J. Pajewskiego, styczeń 2004. 2. W ystawa publikacji Insty tu tu Historii za łata 2003-2004.
Dwuwydziałowa Biblioteka W ydziału Nauk Społecznych i W ydziału Studiów Edu kacyjnych
Wystawa nowości światowych wydawnictw przy współpracy z International P u blishing Service, kwiecień 2004.
Biblioteka In sty tu tu Filologii Angielskiej
1. W ystawa dorobku naukowego prof. W. Lipońskiego.
2. Tydzień bibliotek: Starodruki ze zbiorów BIFA - ilustracja XVII-XVIII w., Pierwsze nabytki BIFA, Czasopisma XVIII i XIX w.
3. W ystawa książek i m ateriałów - Festiwal L iteratury Irlandzkiej, listopad 2004.
4. W ystawa Bookseller Salon Książki Naukowej, grudzień 2004. Biblioteka In sty tu tu Filologii Rosyjskiej
1. W ystawa okolicznościowa: A.P. Czechow 1860-1904. W stulecie śmierci pisa rza, styczeń-marzec 2004.
2. Russkaja Matrioszka, styczeń 2004.
3. Russkaja łakowaja m injatura, marzec-kwiecień 2004.
4. Russkaja i ukrainskaja paschalnaja otkrytka, marzec-kwiecień 2004.
5. , y i l Ogólnopolski Konkurs Recytacji Poezji Rosyjskiej”, kwiecień-maj 2004. 6. Dzień Antoniego Czechowa - sztuka ,,Wesele”, m aj-sierpień 2004.
7. Sowriemiennyj oblik Rossii, wrzesień-październik 2004.
8. Rossija i Polsza. Współczesne polsko-rosyjskie, październik-grudzień 2004. 9. Russkaja i ukrainskaja rozdiestwskaja i nowogodniaja otkrytka, grudzień
2004.
Biblioteka W ydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych
W ystawa książek zagranicznych z zakresu Nauk o Ziemi i dziedzin pokrewnych, maj 2004.
Biblioteka i Czytelnia Brytyjska Wystawy wydawnictw: 1. Education UK, luty 2004.
2. B ritish Poets, kwiecień 2004. 3. Books for Children, czerwiec 2004.
5. Books 011 Business and M anagement, październik 2004
6. Longman - wystawa promocyjna, listopad 2004 Ośrodek K ultury Austriackiej i Biblioteka
1. W ystawa m alarstwa Wandy Gostyńskiej, marzec-kwiecień 2004. 2. Wystawa m alarstwa Wandy Gostyńskiej jesień 2004.
Biblioteka W ydziału Prawa i Administracji
W ystawa książek prawniczych i ekonomicznych zagranicznych - prezentacja Systemu Informacji Prawniczej, maj 2004.
Największe osiągnięcia w dziedzinie wystawienniczej m a Biblioteka Insty tu tu Filologii Rosyjskiej, Biblioteka i Czytelnia Brytyjska, Biblioteka Instytu tu Filologii Angielskiej oraz Ośrodek K ultury Austriackiej. Przy współpracy z Instytutem Filologii Germańskiej Biblioteka Ośrodka K ultury Austriackiej zorganizowała nowy cykl wykładów dotyczących problem atyki tłum aczeń. W związku z profilem swej działalności statutow ej Austriacki Ośrodek K ultu ry. C entrum Egzaminacyjne OSD propaguje kulturę austriacką poprzez orga nizowane egzaminy i kursy języka niemieckiego, wykłady i wieczory autorskie. W roku sprawozdawczym B ib lio te k a W y d z ia łu C h em ii przygotowywa ła się do w spółpracy z A k a d e m ią M e d y c zn ą , wpisując do b a z y ,,d o c m e d ” wszystkie ty tu ły i roczniki posiadanych czasopism. W roku 2005 rozpocznie skanowanie zamawianych artykułów i wysyłanie pocztą elektroniczną.
IX . D y d a k ty k a
Pracownicy bibliotek zakładowych uczestniczą w procesie dydaktycznym po przez prowadzenie zajęć w ram ach swoich dyscyplin naukowych (Instytut P ra historii, Obserwatorium A stronom iczne). Pani dr B arbara Stolpiak z Biblioteki In sty tu tu Prahistorii prowadziła wykłady fakultatywne: Szklarstwo pradziejo
we i Szklarstwo średniowieczne. Poza tym pod jej kierunkiem odbyw ają się
praktyki terenowe z zakresu archeologii. Wszystkie biblioteki wydziałowe i in stytutow e organizują zajęcia dla studentów I roku. Ważne jest zapoznanie słu chaczy pierwszych lat studiów z regulaminem udostępniania zbiorów w danej bibliotece, schem atem katalogu, jak również z zasadami korzystania z katalogu komputerowego oraz wykazem podręczników obowiązujących w toku studiów.
B iorą udział wT pracach naukowo-badaw czych poszczególnych w ydzia łów, in sty tu tó w czy zakładów . Do tej grupy należą pracow nicy Biblioteki In s ty tu tu P rah isto rii. Biblioteki In s ty tu tu H istorii Sztuki, B iblioteki In s ty tu tu Filologii Rosyjskiej. O gółem opublikow ano 19 artykułów i n o tate k (B iblioteka In sty tu tu H istorii Sztuki, B iblioteka In s ty tu tu P rahistorii, Bi blioteka In s ty tu tu Filologii Rosyjskiej, O środek K u ltu ry A ustriackiej (1999 - 41, 2000 - 36, 2001 - 45, 2002 - 55, 2003 - 18).
Pracow nicy In sty tu tu Filologii Rosyjskiej uczestniczą w pracach do tyczących opracow ania i skład u kom puterow ego m ateriałów w ydaw anych przez In sty tu t. P ani m gr J. M ickiewicz-Turska przygotow ała skład kom pu terow y trzech w ydaw nictw instytutow ych wraz z łam aniem i w ydrukiem postscriptow ym n a kalkach technicznych.
Należy zaznaczyć, że pracow nicy system u biblioteczno-inform acyjnego w coraz większym stopniu biorą udział w opracow yw aniu inform atorów na rek ru tację w danym roku akadem ickim , ja k również w przygotow yw aniu wykazów publikacji naukowych in sty tu tó w czy wydziałów.
Poza ty m d u ża g ru p a osób b y ła w łączona w organizow anie konferencji naukow ych lub osobiście u czestniczyła w ygłaszając referaty. K ierow nik Bi blioteki In s ty tu tu P ra h isto rii - d r B. S tolpiak p rzed staw iła referat na konferencji w A urich (Niem cy). W B ibliotece O bserw atorium A strono micznego p. d r H enryk K uźm iński przygotow ał 30 prelekcji dla m łodzieży szkolnej.
O środek K u ltu ry A ustriackiej prow adził w dalszym ciągu kursy z języka niemieckiego, m ając s ta tu s licencjonowanego centrum egzam inacyjnego, co d aje możliwość stu d en to m U AM i innych uczelni uzyskanie dyplom u po tw ierdzającego znajom ość języka niemieckiego. Przeprow adzono trzy k ro tn ie egzam iny (luty, m aj, czerwiec) 2004 roku. W kursach z języka niemieckie go uczestniczyło ogółem - 149 osób (2003 - 124), przy czym certyfikaty z języka niemieckiego uzyskało - 114 osób (2003 - 128 osób). Również przez pracowników O środka K u ltu ry A ustriackiej były prowadzone prezentacje dla szkół P o znania i okolic, w których uczestniczyło 230 osób. Również mieli możliwość uczestniczenia w 3 konferencjach organizowanych przez A ustriackie Towarzystwo Literackie w W iedniu i St. P etersburg u. P rz ed sta wiciele Biblioteki i C zytelni Brytyjskiej uczestniczyli w szkoleniu w W ar szawie zorganizow anym przez B ritish Council.
W skali sieci bibliotek zakładow ych 6 (2003 - 4) pracowników zaliczyło miesięczny staż w B ibliotece Głównej Akadem ii Rolniczej i Bibliotece Głównej Akadem ii Ekonom icznej i Poznańskiego Tow arzystw a Przyjaciół N auk w związku z awansowaniem n a stanow isko kustosza (B iblioteka In sty tu tu Filologii Polskiej, B iblioteka In s ty tu tu Filologii Rosyjskiej, Biblioteka W ydziału Teologicznego, B iblioteka In s ty tu tu Filologii Angielskiej i Biblio teki K a te d ry Filologii Słowiańskiej).
W szkoleniach uzupełniających organizowanych przez B ibliotekę U ni
w ersytecką uczestniczyło 15 osób. D odatkow o pracow nicy brali udział w w arsztatach szkoleniowych.
W system atycznie organizowanych szkoleniach dla osób nowo przyjętych b rało udział 9 osób. Zgodnie z przyjętym zarządzeniem zaliczali po raz pierwszy część teo rety czną i praktyczną.
X . R e m o n ty i m o d y fik a c je
W analizow anym roku sprawozdawczym przeprow adzono rem onty n a więk szą skalę w Bibliotece O bserw atorium A stronom icznego. Bibliotece O środ ka K u ltu ry A ustriackiej, Dwuwydziałowej B ibliotece N auk Społecznych i W ydziału Studiów Edukacyjnych, B ibliotece In sty tu tu Filologii Polskiej, Bibliotece In s ty tu tu Historii.
W Bibliotece O bserw atorium Astronom icznego wymieniono instalację elektryczną i oświetlanie, co było powiązane z koniecznością wym alowania po mieszczeń. Również zaplanowano wyposażenie pomieszczeń w nowe regały.
W Bibliotece In s ty tu tu Filologii Polskiej zainstalow ano system ochrony zbiorów w czytelni i wypożyczalni.
W Bibliotece In s ty tu tu H istorii, po rem oncie, u d ało się stw orzyć od ręb n ą czytelnię przeznaczoną dla pracowników naukowych. W prow adzono zakaz wchodzenia pracowników In sty tu tu do m agazynów biblioteki.
W m iesiącach letnich kontynuow ano kom pleksowy rem ont całej placów ki O środka K u ltu ry A ustriackiej, polegający n a w ym ianie okien przy pro blem ach z dogrzaniem budynku.
W B ibliotece W ydziału N auk Społecznych i W ydziału Studiów E duka cyjnych rozbudow ano w ypożyczalnię w celu powiększenia pom ieszczenia służącego do usytuow ania zestawów kom puterow ych niezbędnych do pracy w bibliotece i ko rzystania ze zbiorów.
P race prow adzone n ad budow ą Biblioteki W ydziału Neofilologii u tru d niały w pew nym stopniu działalność bibliotek instytutow ych funkcjo nujących w b ud y n k u Collegium Novum. Połączenie dwóch budynków w najbliższej przyszłości w ym agało technicznych konsultacji.
Należy podkreślić, że kolejne biblioteki oczekują n a środki finansowe z przeznaczeniem n a prace rem ontowe. W b a r d z o tr u d n y c h w a r u n
kach p r a c u ją B ib lio te k a K a te d r y O r ie n ta listy k i i B ib lio te k a I n s ty t u t u J ę z y k o z n a w s tw a . Sytuację może zmienić jedynie poprzez oddanie
do u ży tk u gm achu Biblioteki W ydziału Neofilologii.
Podsum ow ując problem y w bibliotekach system u biblioteczno-inform a- cyjnego podkreślić należy:
- podłączenie do sieci ogólnouczelnianej 3 bibliotek: B iblioteki i C zytelni B rytyjskiej,
B iblioteki Kolegium Języków Obcych, B iblioteki O grodu Botanicznego,
- uaktyw nienie gniazd sieciowych w pom ieszczeniach bibliotecznych i zainstalow anie dodatkow ych,
- uzyskanie środków finansowych n a kontynuow anie prac związanych z retrokonw ersją zbiorów,
- w y m ia n a , m o d e r n iz a c ja i u z u p e łn ie n ie s p r z ę tu k o m p u te r o
w e g o w poszczególnych jednostkach - sprzęt na stanie k ilkunastu jed
nostek jest bardzo zły pod względem technicznym ,
- kontynuow anie szkoleń uzupełn iających w zakresie poszczególnych modułów' związanych z w drażaniem system u H O RIZO N i w arsztatów szkoleniowych,
- dbałość o w łaściw ą politykę grom adzenia przy zachowaniu właściwe go poziom u selekcji bieżącej i retrospektyw nej,
- zintensyfikowanie p rac n ad w drożeniem m odułów u d o stęp nian ia i gro m adzenia,
- naw iązanie lepszej w spółpracy m iędzy bibliotekam i zakładow ym i a Bi blioteką U niw ersytecką w zakresie w ym iany dubletów i druków zbęd nych - propozycja listy elektronicznej,
- opracow anie program u m ającego n a celu rozw iązanie dotychczasowych problem ów dotyczących p r e n u m e r a ty c z a so p is m p o ls k ic h i za
g r a n ic z n y c h (bieżąca inform acja, rozliczenia finansowe) w ram ach
prowadzonej pren u m eraty n a dany rok kalendarzow y przez BU - cen traln a p ren u m e ra ta czasopism spow odow ała zwiększenie kosztów zakupu, ja k również duże opóźnienia i braki w dostaw ie,
- uspraw nienie zarządzania centralnym serwisem kom puterow ym (Sa m odzielna Sekcja K om puterow a BU) dla zapew nienia prawidłowego funkcj onow ania,
- b rak ustalonego b u d ż e tu dla kilku n astu jed n ostek system u bibliotecz- no-inform acyjnego n a dany rok kalendarzowy,
- dokonanie konwersji zbiorów w program ie SOWA w pozostałych jed nostkach,
- dopracow anie system u Horizon p o d względem zapisu niektórych pism i alfabetów , a przede w szystkim możliwości odczytyw ania (problem z katalogow aniem książek języku w ietnam skim - nie są odczytyw ane znaki diakrytyczne). B a r d z o d u ż o k sią ż e k w ję z y k a c h o r ie n
ta ln y c h cz ek a n a o p r a c o w a n ie . S tu d e n c i n ie m o g ą k o r z y s ta ć z ty c h k sią ż e k , a z p e w n o ś c ią b y ły b y im p r z y d a tn e w to k u s tu d ió w .
