Fala : kwartalnik 1999, nr 2 (37).

Bierdzany * K adłub Turaw ski

* Kotorz Mały * Kotorz Wielki

* Ligota * O sow iec * Rzędów

* Turawa * W ęgry * Zakrzów

* Zawada

J e s te ś m y p rz e d z a m k n ię c ie m u ję ć w o d n y c h w M a rs z a lk a c h !

Jeżeli nie nastąpi radykalna zmia­

na w zakresie gospodarow ania ście­

kam i przez mieszkańców T uraw y i okolicznych wsi, a szczególnie m ie­

szkańców Marszałek i ośrodków wypoczynkowych nad jezioram i tu- rawskimi, zamknięte zostaną ujęcia zaopatrujące w wodę go­

spodarstwa domowe w T u ­ rawie, Osowcu, W ęgrach, Kotorzu W ielkim i Koto- rzu Małym.

Dlatego też ju ż w m ie­

siącu lipcu Urząd Gminy w Turawie podejm ie dzia­

łania kontrolne. N a p o d ­ stawie ustawy z d n ia 13 września 1996 r., m ówią­

cej o utrzym aniu czysto­

ści i p o rządku w gm i­

nach, specjalne komisje sprawdzać b ęd ą n astęp u ­ jące sprawy:

1) czy nieruchomość wy­

posażona jest w urządze­

nia służące do grom adze­

nia odpadów kom unal­

nych,

2) czy urządzenia utrzy­

mywane są w odpow ied­

nim stanie sanitarnym i porządkowym ,

3) czy następuje systema­

tyczne opróżnianie urzą­

dzeń grom adzących ście­

ki (szamba) n a podstaw ie umowy- spisanej z Zakładem G ospodarki K om unalnej i Mieszkaniowej w K otorzu Małym lub na podstawie posiadanych rachunków za wywóz ścieków.

N adm ienia się, iż w przypadku daleko idących zaniedbań w tym zakresie nakładane b ędą kary grzy­

wny lub kierow ane b ęd ą na drogę postępow ania sądowego wnioski o ukaranie.

Wójt Gminy

Turawa w grafice W altera Św ierca

Je z io ro Duże - Rybaczówka

2 Czerwiec 1999

O czyszczalnia ściekó w w Kotorzu M ałym

T erm in ro zru ch u oczyszczalni coraz bliższy. Zakończono budow ę obiektów kubaturow ych i trwają prace m ontażowe urządzeń wcho­

dzących w zakres wyposażenia.

U rząd Gminy liczył na wsparcie fi­

nansowe ze strony Fundacji W spół­

pracy Polsko-Niemieckiej w W ar­

szawie, je d n a k F undacja pism em z dnia 20 m aja br., bez uzasadnie­

nia, odm ówiła udzielenia pom ocy finansowej. Należy w spom nieć, że znaczne środki finansowe na b u ­ dowę oczyszczalni udzieliła gm inie Elektrownia „O pole”. Równolegle z oczyszczalnią budow ana je s t ka­

nalizacja sanitarna w Turaw ie.

Aktualnie prow adzone są roboty przy budow ie dwóch p rz ep o m p o ­ wni, których zadaniem będzie przesyłanie ścieków do oczyszczal­

ni, gdyż bez stałego dopływu ście-

W dniu 28 kwietnia br. w o śro d ­ ku wypoczynkowym „W odnik”

odbyła się narada, którą prow adził W ójt Gminy T uraw a, pan Walter Swierc. W naradzie uczestniczyli przedstawiciele ośm iu instytucji mających wpływ na ład, p orządek i bezpieczeństwo nad jezioram i tu- rawskimi w trakcie trw ania sezonu turystycznego. Był to bowiem głó­

wny tem at obrad.

W spólnie z 14 właścicielami i dzierżawcami wiodących o śro d ­ ków wypoczynkowych, wysłuchali­

śmy inform acji o podjętych przy­

gotowaniach tychże instytucji do obsługi sezonu. N astępnie w tra ­ kcie dyskusji uczestnicy narady zgłaszali swoje uwagi oraz k o n k re­

tne wnioski i propozycje.

Z ogólną ap ro b atą przyjęto wniosek opracow ania ram ow ego regulam inu określającego praw a i

ków oczyszczalnia nie może p ra ­ cować.

Liczymy obecnie na pomoc ze strony Fundacji Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokal­

nych w Opolu, w której złożyliśmy wniosek o pożyczkę niskoprocen­

tową na kwotę 1 min zł. W najbliż­

szych dniach zapadnie decyzja o sposobie załatwienia naszego wnio­

sku. Niewykluczone, że Zarząd Gminy zmuszony będzie poczy­

nić starania w zakresie pozyska­

nia środków finansowych w for­

mie kredytu bankowego w Ban­

ku O chrony Środowiska w O po­

lu, aby zapewnić płynność finan­

sową dla kończonej inwestycji.

Rozruch oczyszczalni m a nastą­

pić w III kwartale br., a norm al­

n a eksploatacja m a być w IV kwartale 1999 r.

Helmut Wiench

obowiązki organizatorów wypo­

czynku i turystów. Z inicjatywy W ójta Gminy powołany został ze­

spół roboczy, który taki dok u m en t opracow ał i w najbliższym czasie zostanie on przedstaw iony Radzie Gminy. Z chwilą podjęcia przez R adę stosownej uchwały, jeg o treść będzie p o d an a do publicznej wiadomości, między innym i na łam ach „Fali”. O trzym ają go rów ­ nież wszystkie ośrodki wypoczyn­

kowe zlokalizowane nad jezioram i turawskimi.

Pozostałe wnioski, zgłoszone w trakcie narady, będą sukcesywnie realizowane przez instytucje, pod których adresem zostały zgłoszo­

ne.

Dyrektor OSiR Turawa Jan Stonoga

Reorgani­

zacja sie ci szkolnej na terenie gminy

W n u m erz e 1/36/99 „Fali” pisa­

łem o koncepcji organizacji szkół podstawowych i gim nazjalnych w ro k u szkolnym 1999/2000.

Obecnie sieć szkolna je s t ju ż ustalona. W zasadzie nie nastąpiły istotne zm iany. Dotychczasowe szkoły ośm ioklasowe w w yniku re ­ form y stają się szkołami sześciokla- sowymi. Starym trybem kończyć b ędą szkołę tegoroczni absolwenci klas siódm ych, uczęszczając do kla­

sy ósmej w swoich szkołach - za wyjątkiem uczniów z Zakrzowa Turaw skiego, którzy do klasy ós­

mej b ędą dojeżdżać do K adłuba Turaw skiego. Dojazd do tu ra ­ wskiego gim nazjum zapewni PKS.

D yrektor gim nazjum , p an m gr Jerzy Musielak, m a ju ż przygoto­

waną kadrę pedagogiczną do p ra ­ cy w gim nazjum . Są to dośw iadcze­

ni pedagodzy zatru d n ien i dotych­

czas w naszych szkołach.

Niż dem ograficzny sprawia, że liczba uczniów je st z każdym ro ­ kiem coraz mniejsza. Stąd też zmniejszać się będzie liczba za tru ­ dnionych nauczycieli. Sprawy ka­

drow e są rozwiązane rów nież w m iarę możliwości w taki sposób, żeby nie dotknęły boleśnie naszych pedagogów . Nastąpiły p rzeniesie­

nia służbowe m iędzy szkołami podstawowym i oraz m iędzy szko­

łam i podstawowym i a gim nazjum . Dwóch nauczycieli odchodzi na em eryturę.

N iektórzy w okresie przejścio­

wym pracow ać b ęd ą w szkole p o d ­ stawowej i gim nazjum .

W przedszkolach nie nastąpiły zm iany w stosunku do obecnego ro k u szkolnego. Wszystko zależy je d n a k od liczby naszych najm łod­

szych.

Edward. Malisz

Czy latem w Turawie będzie

bezpiecznie?

Fabryka w Osowcu

- now e rynki zbytku (c.d.)

Producenci w branży metalowej w Polsce, kooperujący w p rz e ­ mysłem górniczym lub wytwa­

rzający narzędzia dla odbiorców krajowych, w większości nie najle­

piej p rosperują. Przyczyną je st znaczny spadek wydobycia węgla oraz wzrost im p o rtu artykułów metalowych z C hin, K orei i innych krajów ze W schodu.

Ponieważ problem y te nie om i­

jają rów nież Fabryki w Osowcu, jej kierownictwo stara się o sprzedaż swych wyrobów poza granice k ra­

ju . O statnio Fabryka W yrobów Metalowych w Osowcu zorganizo­

wała stoisko na M iędzynarodo­

wych T arg ach „M ID EST” w Pary­

żu. Uczestniczyli w nich p ro d u c e n ­ ci wyrobów kutych z całej Europy, a szczególnie z Francji, W łoch, Niem iec i Belgii. Z ainteresow anie prezentow anym osowieckim asor­

tym entem było duże. W niedługim czasie po zakończeniu targów do Osowca w płynęło kilka k o n k re t­

nych zapytań ofertow ych. P oten­

cjalni odbiorcy zainteresow ani są w yrobam i finalnymi. Do tej pory zdecydow ana większość odkuw ek wykonywana je st jak o półfabrykat.

Aby doprow adzić te do p ro d u k tu finalnego, trzeba wykonać o brób­

kę m echaniczną oraz cieplną. W a­

runkiem rozszerzenia tej działal­

ności je st konieczność zakupu kil­

ku nowych urządzeń.

Z pobytu na T argach we Francji wywnioskowano, że rynek wyro­

bów metalowych je st dobrze re ­ prezentow any i konkurencja jest ogrom na.

W Polsce, żeby sprzedać odkuw- ki na szerszą skalę, trzeba wygrać przetrag. A jak wyglądają przetargi?

Najczęściej je st to zwyczajna rywa­

lizacja cenowa między p ro d u c en ­ tam i i wygrywa ten najtańszy.

W niosek z tego je st taki, że zyski z tej rywalizacji czerpie handel nie­

wątpliwie kosztem producenta.

W e Francji wszystkie fabryki wy­

robów metalowych związały się ze sobą stowarzyszeniem, które w pro­

wadziło za zgodą je j członków p o ­ dział produkcji n a asortym enty z jednoczesnym przyznaniem ich kon­

kretnym wytwórcom-członkom sto­

warzyszenia. I tak, je d n a fabryka robi narzędzia ogrodnicze, inna odkuw ki dla motoryzacji, a jeszcze inna klucze. W ten sposób znacz­

nie ograniczona została produkcja tego sam ego asortym entu z kilku­

nastu do kilku producentów w jed n y m kraju. W trakcie zbywania p roduktów na rynku nie m a więc takiej rywalizacji m iędzy fabryka­

mi, ja k to się spotyka w Polsce.

D rugim plusem tego rozwiązania je st to, że łatwiej jest doskonalić kil­

kanaście p roduktów w je d n e j fa­

bryce niż kilkadziesiąt.

G ospodarka rynkow a trwa u nas od niedaw na, może w przyszłości pew ne dotychczasowe niedocią­

gnięcia zostaną usunięte, czego ży­

czę sobie i całej osowieckiej zało­

dze.

Piotr Jendrzej

Co się dzieje „za lasam i”

w gm inie Turawa?

Ludzie pracują, ale i bawią się.

Dnia 23 maja w Kadłubie T u ra - wskim, a 30 maja w Ligocie T ura- wskiej świętowano Dzień Matki, któ­

ry w obydwu miejscowościach stał się świętem rodzinnym , gdyż spot­

kały się całe rodziny - matki i ojco­

wie. Dzieci pod kierunkiem swoich nauczycieli przygotowały występy artystyczne i mnóstwo niespodzia­

nek.

Głównymi organizatoram i tych uroczystości były miejscowe koła DFK, zaś wypiekami smacznych ciast i kołaczy zajęły się m am y n a ­ szych uczniów. T ak więc w spółpra­

ca korzystna je st dla wszystkich -

tym bardziej, gdy chodzi o wspólną zabawę.

Obydwie uroczystości uświetnili swoją obecnością zaproszeni go­

ście: W ójt Gm iny T uraw a - pan Walter Swierc, Przewodniczący Zarządu G m innego DFK - pan Herbert H entschel, ja k również nasz szanowny ksiądz proboszcz Jerzy Obst.

Spotkanie upłynęło w miłej i p o ­ godnej atm osferze, hum ory dopi­

sywały wszystkim, a radość ze w spólnego spotkania motywuje mieszkańców naszych wsi do kon­

tynuow ania rodzinnych spotkań.

Małgorzata Kilian

U roczystość w szkole

W dniu 25 m aja w Szkole P od­

stawowej w T uraw ie odbyła się im ­ preza z okazji D nia Matki. Z apro­

szono na nią wszystkie panie, a szczególnie m am y uczniów klas I-IV . Dzieci pod kierownictwem swych nauczycieli przygotowały wiersze, inscenizacje oraz piosenki okolicznościowe. Uczniowie wyka­

zali się również um iejętnością gry na różnych instrum entach. Przy ka­

wie i pysznym cieście czas upłynął bardzo szybko i miło.

Iwona Stychań

4 Czerwiec 1999

Poezja w pałacu

Co roku w m aju Dom Dziecka w Turaw ie rozbrzm iew a poezją. W tym roku po raz szósty odbył się Wojewódzki K onkurs R ecytator­

ski. Udział w nim wzięli wycho­

wankowie niem al ze wszystkich do ­ mów dziecka na Opolszczyźnie - w sumie ok. 40 uczestników.

Tegoroczny konkurs poświęcony był poezji Adama Mickiewicza. Dzie­

ci biorące udział w recytacji były b ar­

dzo pomysłowo przebrane w stroje z epoki mickiewiczowskiej. Uroczy­

stość prowadził zawodowy prezen­

ter Radia C le - Kordian Michalak.

Zmagania uczestników konkursu były ubarwione występami dwóch skrzypaczek z wrocławskiego kon­

serwatorium.

Największe emocje wystąpiły przy ogłaszaniu przez ju ry wyników.

Uczestnicy konkursu otrzym ali n a­

grody w 3 kategoriach:

• g ru p a najm łodsza, do klas IV : I miejsce - Jan Szczypór ze Strze­

gowa, U r n . - Lilianna Piechnik z Turaw y, III m. - Karolina Prósz ze Strzegowa, IV m. - Elżbieta Fe- lisiak z Bogacicy, V m. - Katarzy­

na Pastuszka z Chmielowic.

• g ru p a wychowanków od klas IV do V III: I m . - Ewelina Łacna ze Strzegowa, II m. - Grażyna Wa- traszyńska z Turaw y, III m. - Ewe­

lina Łysikowska z Brzegu, IV m. - Dominika Mochalska ze Strzego­

wa, V m. - Kamil Suchanek z Chmielowic, VI m. - Beata Bienia z Głogówka.

• g ru p a najstarsza - szkoły ponadpodstaw ow e: I m . - Monika Halupczok z Kędzierzyna-Koźla, II m. - Marcin Jóźwiak z Leśnicy, III m. - Krystyna Wilim z Kędzie­

rzyna-Koźla, IV m. - Sylwia Tele- cka z Brzegu.

N agrodę specjalną Wójta Gminy Turaw a ju ry przyznało grupie mło­

dych recytatorów z Domu Dziecka w Sowczycach, którzy zaprezento­

wali nie tylko wysokie walory recyta­

torskie, ale również im ponujące stroje.

Oczywiście dużą trudnością dla organizatorów było zdobycie fu n ­ duszy na nagrody. Głównym spon­

sorem w tegorocznym konkursie była hurtow nia napojów alkoholo­

wych „M iro” z Ząbkowic Śląskich.

N agrodę ufundow ał również Za­

rząd R egionu NSZZ „Solidarność”

w O polu, a także W ójt Gminy T u ­ rawa. Uczestnicy i goście mieli przygotow any poczęstunek w p o ­ staci sm acznego ciasta, napoi, lo­

dów, pączków itp. Lody u fu n d o ­ wała firm a „Lodex” z O pola, n a p o ­ je - W ytw órnia W ód Gazowanych

z Białej Prudnickiej.

Pyszne ciasta upiekły panie: A li­

cja Matysek, Ewa Kunc, Brygida Mach, Monika Twardawska, Ma­

ria Syboń, M onika Basaj. T ra n s ­ p o rt sprzętu nagłaśniającego zape­

wniła pani Maria Syboń i pan Henryk Dudek.

Nie sposób wym ienić jeszcze in ­ nych sponsorów , ale organizatorzy tą dro g ą p ra g n ą serdecznie po ­ dziękować wszystkim za życzliwość.

Należy dodać, że konkursow i to ­ warzyszyła wystawa p rac plastycz­

nych będących ilustracją do utw o­

rów Adam a Mickiewicza, przygo­

tow ana przez uczniów Szkoły P od­

stawowej w Szczedrzyku pod kie­

runkiem pani Urszuli Serafin-No- gi i Mirelli Rudolf.

Teresa Żulewska

Z akrzó w Tu raw ski d aw niej i dziś

Najdalej na wschód i najwyżej położoną (222 m n.p.m.) wsią jest Zakrzów Turawski. Jaka jest etymo­

logia nazwy Zakrzów - trudno je d ­ noznacznie odpowiedzieć. Zakrzów - za krzewami; niemiecka nazwa Sa- kran (kraut - ziele) - za zielskiem, za zielem.

Bardzo mało wiadomości history­

cznych o tej wsi się zachowało. Pier­

wsza informacja pochodzi z 1593 r.

Zakrzów należał wtedy do Zębowic, a właścicielami byli Klemens Niesłów oraz Wacław Paczyński. Odkupili oni ziemię od wolnego chłopa Wa­

lentego Brysia. W roku 1615 p ro ­ boszcz z Zębowic pobierał na św. Ma­

rcina 8 talarów od wsi Zakrzówek.

Wieś posiadała własną kaplicę, któ­

rej data powstania nie jest znana.

Protokół powizytacyjny, oprócz do­

kładnego opisu kaplicy, wymieniał w Zakrzowie: młyn Widery, Paliwody, stróża stawów Dymacza, 5 nierolnych zagrodników i 20 mieszkańców.

Data powstania pierwszej szkoły nie jest znana. Wojna trzydziestolet­

nia na Śląsku i towarzyszące jej klę­

ski rozproszyły nauczycieli, a szkoły uległy zniszczeniu. Poziom nauki był niski, a zakres nauczania ograniczo­

ny był wyłącznie do tematyki religij­

nej. Naukę w szkole w Zakrzowie prowadził kowal.

W roku 1638 właścicielem Zakrzo- wa był baron Mikołaj von Blanko- wsky, a następnie - od 1650 r. - Jan Blankowsky. Gdy zmarł w 1681 r., kolejnym właścicielem został jego syn Bogusław Ernest, szambelan ce­

sarski.

Zakrzów był głównym ośrodkiem administracyjnym rodziny Blanko­

wsky. Kiedy nowi właściciele Lowen- krony wybudowali pałac w Turawie, znaczenie Zakrzowa zaczęło upadać.

Może inaczej potoczyłyby się losy tej wsi, gdyby wybudowano w Zakrzo­

wie pałac?

Dokończenie na str. 6

Pytania do konkursu

„Co wiem o sw o jej gminie?”

11. Ja k ą część pow ierzchni gm iny T u raw a zajm ują lasy?

12. Ja k ą pojem ność m a Jezio ro Duże w Turaw ie?

13. Kto był pierwszym wójtem gm iny T u raw a w 1945 roku?

14. N a czym polega unow ocześnienie kuźnictwa w Fabryce W yrobów Metalowych w Osowcu?

15. Jakie trzy najważniejsze inwestycje były realizowane przez U rząd Gminy w T uraw ie w 1998 roku?

16. Co stało się z kaplicą G arnierów w Turaw ie?

17. Gdzie odbył się Pierwszy G m inny Przegląd Zespołów Artystycz­

nych z gm iny T u raw a i które zespoły wzięły w nim udział?

18. W jakiej wsi osiedliło się najwięcej mieszkańców wiosek, które zo­

stały przeznaczone p o d te re n zalewowy Jeziora Turaw skiego w 1933 roku?

19. Ile lat starali się m ieszkańcy W ęgier o posiadanie własnego ko­

ścioła?

20. W jakiej wsi znajduje się N iepubliczny Zakład O pieki Zdrow otnej, z którym Kasa C horych zaw arła k o n trak t, i kto je st jeg o kierownikiem?

KUPON KONKURSOWY

m im a

R em onty dróg

W ro k u bieżącym Zarząd Gm iny przyjął plan re m o n tu d ró g na ogólną kwotę 383 000 zł. W ra ­ m ach tej kwoty zam ierza się p ro ­ wadzić m odernizację istniejących d ró g o naw ierzchni utw ardzonej oraz napraw y d ro b n e polegające

n a w yrów nywaniu i wałowaniu d ró g o naw ierzchni gruntow ej.

Do końca czerwca bieżącego ro k u napraw iono naw ierzchnie d ró g asfaltowych w W ęgrach - ul.

Szkolna i Średnia, w Kotorzu Małym - ul. Boiskowa, w T uraw ie

- ul. Leśna n ad brzegiem północ­

nym jeziora. W ram ach napraw y d ró g gruntow ych przeprow adzo­

no także roboty n a drogach we wsi B ierdzany, K otórz Mały, Kotórz Wielki, T uraw a, Marszałki, Oso­

wiec, T rzęsina. Poniesione nakła­

dy w tym zakresie zamknęły się kwotą około 112 258 zł.

Edelłrauda Konciala W tym roku obchodzim y 50-le-

50

cie pow stania D om u K ultury w Osowcu. Z tej okazji cytujem y tekst aktu erekcyjnego dotyczącego te­

go właśnie w ydarzenia.

„Działo się to 8 m aja 1949 roku w czasach, kiedy p rezy d en tem Pa­

ństwa Polskiego był Bolesław Bie­

ru t. Prezesem R ady M inistrów był Jó z e f Cyrankiewicz, M inistrem K ultury i Sztuki był Stefan Dybo­

wski, W ojew odą Śląsko-Dąbro-

-fecie Domu

w Osowcu

wskim inż. Bolesław Jaszczuk, Sta­

rostą Opolskim H enryk Jan u s. Dy­

rektorem Zakładu n r 3 [tak wtedy nazywała się Fabryka Wyrobów Metalowych] był A leksander Rud- ny.

W d n iu tym w miejscowości O so­

wiec Śląski d o k onane zostało otwa­

rcie Dom u K ultury, zbudow anego wysiłkiem robotników i pracow ni­

ków Zakładu N r 3 [FWM]. Dom ten ja k o pierwszy na odzyskanej

K ultury

Ziemi Opolskiej służyć będzie jako kuźnia K ultury Polskiej, w której wykuwać się będzie myśl i słowo polskie, wiążące na zawsze p ra ­ starą tę ziemię polską z Macierzą.

Aktu otwarcia dokonał Starosta P. Polak w obecności licznie zebra­

nych gości”.

I tu następują podpisy, dzisiaj ju ż całkiem wyblakłe.

Ryszard Mohrhardt

6_________________________________________________ Czerwiec 1999

Zakrzów Tu rawski dawniej i dziś

Dokończenie ze str. 4

Nowy kościół wybudowano w 1754 r. Do dzisiejszego dnia data ta jest widoczna w odlewie żelaznym umieszczonym w świątyni z prawej strony obok wieży. Jak głosi legen­

da, mieszkańcy chcieli zbudować ko­

ściół między Ligotą a Zakrzowem.

Zakupili drewno i ułożyli na placu budowy, jednakże w nocy w taje­

mniczy sposób drewno zmieniło swoje miejsce. Uznali wtedy miesz­

kańcy, że jest to przeznaczenie. Dla­

tego też zbudowano kościół tam, gdzie drewno wybrało sobie miejsce.

Bardzo ciekawą opowieść o Za­

krzowie spisał Józef Lompa. We wsi mieszkała biedna kobieta, która m u­

siała chodzić po wodę do sąsiadki.

Ta jednak zabroniła jej brać wodę ze swojej studni. Urażona mieszkanka przeklęła całą wieś i powiedziała, że w całej wsi nie będzie wody, za wyjątkiem cmentarza, który jest od­

dalony od wsi. Legenda ta może kie­

dyś była prawdziwa, ale dziś również na cmentarzu brakuje wody.

Ciekawą inną opowieść przekazu­

je się z pokolenia na pokolenie o Czerwonce. Dawno temu mieszkań­

cy w Wielki Piątek urządzili sobie za­

bawę taneczną w karczmie. Wszy­

stkich spotkała zasłużona kara. Kar­

czma zapadła się i pozostał tylko mały stawek zwany Czerwonką.

W roku 1845 znajdowała się tu smo- larnia i kamieniołomy należące do fol­

warku. W 1847 r. wieś otrzymała nową szkołę. Do tej pory dzieci uczęszczały do szkoły w Biestrzynniku.

Ziemi uprawnej wieś posiadała 960 mórg. Leżąca obok Poliwoda, która należała do Zakrzowa, miała 120 mórg. Między Zakrzowem a Ko­

skami znajduje się Kolonia, która stanowi integralną część Zakrzowa.

W roku 1855 w Zakrzowie miesz­

kało 688 osób, a w 1861 r. już 715.

W roku 1890 liczba mieszkańców spadła do 407. W latach osiemdzie­

siątych XIX wieku na Śląsku wy­

buchła plaga głodu, a następnie ty­

fusu, co było przyczyną zmniejsze­

nia się liczby mieszkańców prawie o połowę.

W roku 1902 prenum erow ano tu

„Gazetę Grudziądz”, „Posłańca Nie­

dzielnego”. Gdy w 1921 r. odbył się plebiscyt, za Polską głosowało 225 osób, za Niemcami 271. Gdy wy­

buchło III powstanie śląskie, to po­

wstańcy od strony Zębowic doszli w maju aż do Zakrzowa. Tutaj front się zatrzymał, a następnie rozpoczął się odwrót powstańców.

W roku 1925 Zakrzów posiadał 95 budynków mieszkalnych. Liczba mie­

szkańców w 1939 r. zwiększyła się do 938 osób. Następny spis w 1946 r.

podaje, że liczba mieszkańców spa­

dła do 789 osób.

W południe 21 stycznia 1945 r. do Zakrzowa wkroczyły wojska radzieckie.

W roku 1960 we wsi było 824 mie­

szkańców, zamieszkałych w 147 bu­

dynkach. Powierzchnia wsi wynosiła 583,2 ha. Obecnie liczba mieszkań­

ców znacznie się zmniejszyła, na skutek wyjazdów w latach osiem­

dziesiątych do Niemiec. Chociaż mieszkańcom żyje się trudno, to je d ­ nak wybudowali kościół duży i m u­

rowany. Jego konsekracja odbyła się w 1992 r. Zakrzów jest jedyną wsią w naszej gminie posiadającą dwa ko­

ścioły. W roku 1992 przy dużym udziale mieszkańców rozbudowano również szkołę.

Jerzy Farys pierwsze lata po jej zakończeniu, bo­

wiem w 1945 r. cały sprzęt, a także jej działalność przeniesiono na teren Turawy. Działacze Kotorza Wielkie­

go nie zrezygnowali jed n ak z należ­

nej historycznie im jednostki, przej­

mując ponownie swoją funkcję w roku 1948. Miejscowe społeczeń­

stwo ogromnym wysiłkiem, i to w krótkim czasie, wyremontowało re ­ mizę strażacką, nadając równocześ­

nie jednostce właściwy rytm pracy.

Do najbardziej zasłużonych osób dla rozwoju organizacyjnego OSP w Kotorzu Wielkim należą: Werner Panicz, Józef Owcorz, Józef Król, Józef Fronia, Roman Gabor, Jan Sto­

noga, Wilibald Feliks, Hugo Góra, a od kilku ostatnich lat Janusz Buczek oraz wielu innych, których w tak krótkim artykule trudno wymienić.

Tym też osobom 22 maja br. na specjalnej uroczystości wręczono dy­

plomy i listy dziękczynne. Podzięko­

wanie, a także życzenia w imieniu Rady i Zarządu^ Gminy złożył Wójt Gminy, Walter Świerc.

OSP w Kotorzu Wielkim obchodziła sw oje 65 ^-lecie

Pierwsze ślady istnienia OSP w przychylnym okresem dla dalszej Kotorzu Wielkim zanotowano w działalności tej jednostki okazał się kronikach już w 1934 r. Bardzo nie- okres drugiej wojny światowej oraz

Redakcja

TŁUMACZ PRZYSIĘGŁY JĘZYKA NIEMIECKIEGO

Tłumaczenie tekstów ekonomicznych, prawniczych, sądowych,

dokumentów szkolnych i metrykalnych

Arnold Bonk ul. 22 Lipca 1/14

46-040 Ozimek Tel. 465-27-65

Dożynki gminne w 1999 roku

Inform ujem y, że dożynki gm in n e w 1999 r.

o dbędą się w Ligocie Turaw skiej

w pierwszą niedzielę października, tj. 3.10.1999 r.

P rogram dożynek p o d an y zostanie w następnym w ydaniu „Fali”.

Z okazji doniosłego jubileuszu rocznicy urodzin

Dostojnym Jubilatom

Pani Magdalenie Grzesik z Ligoty Turawskiej Panu Janowi Loch z Osowca Trzęsiny

serdeczne gratulacje i życzenia zdrowia, pomyślności i szczęścia w życiu osobistym,

wielu radości i satysfakcji z owoców życia w klimacie życzliwości i wdzięczności

otoczenia

składa Wójt G m iny Turawa Walter Św ierc

N abór do zespołu

Zespół Pieśni i Tańca „Osowiec"

ogłasza nabór do zespołu.

Chętni mogą zgłaszać się w Domu Kultury w Osowcu w godz. 16.00-20.00.

P o d zięko w a n ia

Rada Pedagogiczna przy Szkole Podstawowej w Kadłubie Turawskim serdecznie dziękuje tutejszemu Kołu Mniejszości Niemieckiej za przekazane fundusze

na zorganizowanie Dnia M atki i Dnia Dziecka oraz panu Gerhardowi Stasiowi za ofiarowane naszym dzieciom lody i napoje chłodzące.

Ż y c ze n ia dla s tra ż a k ó w

Z okazji 65. rocznicy powstania Ochotniczej Straży Pożarnej

w Kotorzu Wielkim serdeczne życzenia wytrwałości w trudnej i niebezpiecznej misji

niesienia pomocy, wraz z podziękowaniem

za współpracę i pomoc składają wdzięczne przedszkolaki i dyrektor z Przedszkola Publicznego

w Kotorzu Wielkim.

In fo rm a c ja o s p rzed aży d z ia łe k

Urząd Gminy w Turawie prowadzi sprze­

daż działek budowlanych przeznaczonych pod budownictwo jednorodzinne i rekrea­

cyjnych nad jeziorami turawskimi.

W roku 1999 do sprzedaży będzie 5 działek budowlanych w Osowcu (ul. Zie­

lona), 12 działek budowlanych wTurawie- -Marszałkach. Działki te będą sprzedane w formie przetargu ustnego w sierpniu w Osowcu oraz jesienią w Turawie.

Również w formie przetargu ustnego sprzedanych będzie 12 działek rekreacyj­

nych po stronie południowej Jeziora Duże­

go oraz 16 działek po stronie północnej (pomiędzy ośrodkami Zakładów Energety­

cznych a „Arkadią").

Bliższych informacji dotyczących sprze­

daży udziela Referat Rolnictwa i Geodezji w Urzędzie Gminy Turawa, pok. 50, tel.

4-212-109.

8 Czerwiec 1999

A utorka książek dla dzieci p an i Ewa M aria Letki

W d n iu 25 m aja br. zo rg an izo ­ w ano w Szkole Podstaw ow ej w T uraw ie sp o tk an ie z Ewą Marią Letki, a u to rk ą książek dla dzieci i młodzieży.

Młodzież szkolna na to spotkanie przygotow ała k ró tk i w ystęp a r­

tystyczny, k tó ry w swojej treści nawiązywał do przypadających w m aju „D ni K siążki”.

Samo spotkanie miało charakter swobodnej i luźnej wymiany pytań i

uwag, CO do pracy i życia pisarki W ystępy artystyczne m łodzieży szkolnej z T uraw y

wywodzącej się z naszego wojewó­

dztwa.

N a zakończenie sp o tk a n ia p i­

sark a um ożliw iła w szystkim c h ę ­ tnym zak u p d o p ie ro co w ydanej książki pt. „Tajem nice M ałgosi”

w raz z dedykacją.

Kierownik GBP Grażyna Szczurek

Szkolna publiczność w czasie spotkania z a u to rk ą

In fo rm a cja o p o b y c ie s a m o rz ą d o w c ó w w D ittrich sh ü tte

N a zdjęciu: p a n W aldem ar K am p a (trzeci od lewej) i p an Sław om ir Kłosowski w otocze­

niu gospodarzy w strojach rycerzy z T u ry n g ii. Pierwszy z lewej: p an L o th ar R einw arth, kierow nik C e n tru m W ypoczynku Dzieci i M łodzieży w D ittrichshütte

W dniach 3 -6 czerwca b r. n a za­

proszenie K inder- u n d J u g e n d e r­

h o lu n g D ittrichshütte przebywała g ru p a opolskich nauczycieli i p ra ­ cowników oświaty z kurato rem oświaty, p anem Sławomirem Kło­

sowskim, w D ittrichshütte. Z gm i­

ny T u raw a w spotkaniach uczest­

niczyli: p an Waldemar Kampa, członek Zarządu Powiatu O pol­

skiego, a równocześnie sołtys W ę­

gier, d r Lidia Tendera, ra d n a, członek Komisji Oświatowej Rady G m iny w T uraw ie, oraz Edward Malisz, dy rek to r G m innego Ze­

społu Ekonom iczno-A dm inistra­

cyjnego Szkół w Turaw ie.

Zaproszenie nie było przypadko­

we. Szkoła Podstawowa w Kleinge­

schw enda, miejscowości sąsiadują­

cej z D ittrichshütte, utrzym uje oży­

wione kontakty partnerskie ze Szkołą Podstawową w W ęgrach.

W ładze gm iny Saalfelder H öhe oraz pow iatu Saalfeld-R udolstadt są zainteresow ane nawiązaniem kontaktów i podpisaniem umowy p artnerskiej z władzami sam orzą­

dowymi gm iny Turawa i powiatu opolskiego. Ich zainteresowanie wy­

nika zapewne z obserwacji współ­

pracy obu szkół podstawowych.

Dzieci Szkoły w W ęgrach przeby­

wały w ra m a ch „zielonej szkoły”

w D ittric h sh ü tte , dzieci z Kleige- schw enda w W ęgrach. Z tej wy­

m iany wszyscy są zadowoleni. Mię­

dzy dziećm i naw iązane zostały nie tylko kontakty, ale i przyjaźnie. Sy­

tuacja taka je s t wynikiem p rze­

łam yw ania bariery językow ej dzię­

ki pani Johannie Lemke-Prediger, która od 1991 r. uczy języka nie­

m ieckiego w Szkole Podstawowej w W ęgrach.

O podstaw ow ym celu pobytu polskiej delegacji pisał red. Rafał W ietoszko w artykule Przyjaciele z Turyngii w „Nowej T ry b u n ie O pol­

skiej” d n ia 8 czerwca br. Je st nim je d n a k nie tylko naw iązanie p a r t­

nerskiej w spółpracy między gm i­

nam i i powiatam i, ale znaczne roz­

szerzenie partnerstw a pom iędzy szkołami. C entrum W ypoczynku Dzieci i Młodzieży w D ittrichshütte byłoby w stanie przyjąć na „zieloną szkołę” czy wakacje większą liczbę dzieci, oczywiście na zasadzie wza­

jem ności. W roku 1997 tutaj p rze­

bywała także młodzież z naszych terenów dotkniętych klęską pow o­

dzi. Dzieci z Niemiec, przebywając w rodzinach mieszkańców W ęgier,

były bardzo zadowolone. Takie kontakty służą bliższemu poznaniu szeroko rozum ianej kultury n a­

szych regionów , ich przyrody, za­

bytków i historii. W zajem ne p o ­ znanie pozwoli w najbliższych la­

tach na lepsze współżycie naszych narodów w Unii Europejskiej i kształtowanie przez m łode pokole­

nie E uropy bez u p rzedzeń i nieuf­

ności.

Redakcja

O szkolnictwie w pow iecie Saalfeld-R udolstadt in fo rm u je zebranych d y re k to r U rzęd u Szkolnego d r K u n stm an n , słuchają E dw ard Malisz (pośrodku) i W aldem ar K am pa (z lewej)

10 Czerwiec 1999

( I )

ZRZESZENIE KRAJOWE BANKÓW SPÓ ŁD ZIELCZYCH

BANK SPÓ ŁD ZIELCZY

„BANK ROLNIKÓW "

W OPOLU

oferuje swoim klientom:

> prowadzenie rachunków bankowych

> przyjmowanie terminowych wkładów oszczędnościowych i iokat

> otwieranie rachunków oszczęd- nościowo-rozliczeniowych

> prowadzenie rozliczeń pieniężnych

> przyjmowanie utargów w całodobowej wrzutni

udziela:

> kredytów preferencyjnych dla rolnictwa

> kredytów dla podm iotów gospodarczych

> - pożyczek dla osób fizycznych

Godziny otwarcia

poniedziałek 7.45-16.00 wtorek-piątek 7.45-14.00 45-005 OPOLE, ul. Książąt Op. 36a tel. (077) 454 24 1 6 ,4 5 4 20 60,

454 20 36 tel./fax 453 91 12 Filia: Komprachcice, ul. Kolejowa

tel. 464 68 63

Turawa, ul. Opolska 21, łel. 421 20 49

Zarząd Banku Spółdzielczego „Bank Rolników” w O polu p ro p o n u je rolni-

kom kredyty p referen c y jn e o broto­

we n a zakup rzeczowych środków d o p ro dukcji rolnej określonej w § 1 p k t 1-6 ro zp o rzą d zen ia Rady Mi­

nistrów.

I. K redytem finansow ane m ogą być niżej w ym ienione cele:

- zakup nawozów

- zakup środków o ch ro n y roślin - zakup pasz

- zakup kw alifikowanego m a te­

riału siewnego

- zakup paliwa n a cele rolnicze II. W arunki kredytow ania:

- m aksym alna wysokość k red y tu dla rolników posiadających:

a) d o 100 ha - 331,40 zł n a 1 ha użytków rolnych

b) powyżej 100 h a - 198,84 zł na 1 h a użytków rolnych

- o k r e s kredytow ania 12 miesięcy - oprocentow anie 6,2% w stosun­

ku rocznym Pośrednictwo w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych firmy ALLIANZ

Sam ochód ja k nowy!

Swój wielki dzień mieli strażacy Ochotniczej Straży Pożarnej w Zawadzie.

W ieloletnie starania o środki finansow e n a zakup now ego sam ochodu stra­

żackiego nie dawały skutku. Zdecydow ano się zatem , aby d ro g ą zakupu p e­

wnej ilości podzespołów i w yposażenia, doprow adzić posiadany pojazd do stanu pełnej gotowości „bojowej” i estetycznego wyglądu. T e n zam iar zakoń­

czył się pełnym sukcesem.

Uroczystość pośw ięcenia sam ochodu odbyła się 16 maja br. w kościele pod wezwaniem św. Floriana w Zawadzie.

R edakcja

K om itet Organizacyjny zaprasza

na festyn pn.

„Letnia biesiada strażacka”, który odbędzie się na boisku szkolnym

w Zawadzie w d n . 10-11 VII 1999 r.

od godz. 14.00.

Wojewódzkie Przedsiąbiorstwo Budownictwa Komunalnego w Opolu ul. Cygana 5 proponuje

najnowsze oferty oczyszczalni ścieków

typu BIOGRADEX, bądące nową generacją oczyszczalni o doskonałych parametrach.

Oczyszczalnia BIOGRADEX

charakteryzuje sią niezwykle korzystnymi parametrami:

bardzo wysoką skutecznością oczyszczania ścieków

(gwarantuje spełnienie norm EWG oraz polskich po roku 2000);

niższymi kosztami inwestycyjnymi w stosunku do rozwiązań tradycyjnych;

małymi kosztami eksploatacji (w cenach 1996 roku od 0,30 do 0,50 zł/m3);

niskim zużyciem energii (~ 0,30 kWh/m3);

nie jest uciążliwa dla otoczenia (jest bezzapachowa);

zajmuje bardzo mały teren (3-5 razy mniejszy od oczyszczalni tradycyjnej);

krótkim okresem realizacji inwestycji;

proces technologiczny sterowany jest przy pomocy komputera;

zakres zastosowania - od 250 m3/d do kilkudziesięciu tys. m3/d.

Oczyszczalnia BIOGRADEX została nagrodzona 8 czerwca 1994 r. NAGRO DĄ II STOPNIA

przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa

BI0GRADEX

I M : S A N B U D

12 Czerwiec 1999

S p o rt w g m in ie

Piłka nożna

Co roku na stadionie w Osowcu 1 czerwca spoty­

kają się piłkarskie reprezentacje szkół, a w Boże Ciało reprezentacje naszych klubów - i rozgrywają mecze o P uchar W ójta Gm iny T uraw a.

T ak było również w tym roku. W kategorii szkół tym razem niepokonana była druży n a ze Szkoły P od­

stawowej w T uraw ie i ona zdobyła P uchar Wójta.

O to tabela wyników i kolejność miejsc pozostałych drużyn:

W Boże Ciało, do m om entu rozpoczęcia turn ieju piłkarskiego klubów, padał deszcz. Je d n a k 6 drużyn stawiło się na turniej, a wraz z rozpoczęciem gier roz­

pogodziło się. Mecze wywołały wiele emocji wśród ki­

biców, ja k i samych zawodników.

IV miejsce - LZS Ligota Turaw ska V miejsce - LZS „Stal” Osowiec VI miejsce - LZS Zawada

Tenis stołow y

T o był udany sezon. Kilku naszych najlepszych te­

nisistów pokazało się nie tylko w województwie, ale również w kraju. Co ro k u Polski Związek T enisa Stołowego organizuje O gólnopolski A m atorski T u r ­ niej T enisa Stołowego pod nazwą „Mini O lim pie Ga- m es” w kategorii dziewcząt i chłopców do lat 12. Je st to turniej o mistrzostwo Polski am atorów i niezrzeszo- nych. W I fazie tego tu rn ieju odbywają się elim inacje w województwach, z których do półfinałów aw ansuje po 6 dziewcząt i 6 chłopców. Nasza gm ina wystawiła 3 zawodników: Kamilę Borkowską - uczennicę IV kla­

sy SP w Kadłubie T uraw skim , M anuelę Moch - uczennicę IV klasy SP w T uraw ie i Grzegorza Macha - ucznia V klasy SP w Turaw ie.

Wszyscy zakwalifikowali się do półfinałów , zajm ując w O polu miejsca: Kamila Borkow ska - pierw sze, M a­

nuela Moch - trzecie, G rzegorz Mach - piąte.

Lp. Szkoły Duże

punkty

Stosunek bram ek

1. Turawa 8 15-0

2. Zakrzów Turawski 6 3-0

3. Osowiec 5 2-2

4. Ligota Turawska 3 2-1 0

5. Zawada 0 1-11

Zwycięska d ru ży n a SP w T u raw ie

I miejsce oraz P uchar W ójta Gm iny T u raw a zdobył LZS Kotórz Mały. Kolejne miejsca zajęły kluby:

II miejsce - LZS „Strażak” W ęgry III miejsce - LZS T u raw a

W Drzonkow ie n a najwyższym p o d iu m - K am ila B orkow ska, a 4 z praw ej - M anuela Moch

Półfinały, dla województw: śląskiego, lubuskiego, dolnośląskiego i opolskiego, odbyły się w Drzonkowie (woj. lubuskie) i tam również dobrze wypadli nasi re ­ prezentanci, zajmując: Kamila Borkowska - 1. miejs­

ce, M anuela Moch - 4. miejsce, G rzegorz Mach - 9.

miejsce.

T e lokaty dały im awans do finału ogólnopolskiego, który odbył się w Koninie. T am w dniach 2 8-30 maja br. spotkało się 60 najlepszych chłopców i 60 dziew-

1111+

S p o rt w g m in ie

twa do klas IV, wi-

T eraz czeka ją intensywny tre ­ ning, by w przyszłym roku móc z pow odzeniem wystąpić w Mis­

trzostwach Polski zawodniczek li­

cencjonowanych.

PODZIĘKOW ANIA

W ręczenie P u ch aru Prezesa Polskiego K om itetu O lim pijskiego

W im ieniu własnym i osób zain­

teresow anych rozwojem tenisa stołowego na naszym terenie, pragniem y gorąco podziękować Panu Wójtowi - Walterowi Swie- rcowi - za przychylne traktow anie tej dyscypliny oraz za umożliwienie udziału w turniejach krajowych, co pozwoliło nam na szerokie doskonalenie naszych umiejętności.

Kamila Borkowska Manuela Moch Grzegorz Mach

W d ru g ą sobotę czerwca, na wale J. Dużego, odbyły się zawody w ędkarskie o N agrodę Rady G m innej ds.

Sportu. R ybobranie dopisało. Niewielu oglądało p u ­ ste haki. Najlepszymi okazali się:

I miejsce - Zbigniew Grela z Osowca łowiąc - 3,5 kg ryb, II miejsce - Józef Zelek z Węgier - 2,16 kg ryb, III miejsce - Waldemar Morawiec - 0,80 kg ryb.

cząt z 4 półfinałów, które odbyły się w kraju. Przez dwa dni rozgrywano mecze, tzw. systemem rosyjskim, do dwóch przegranych meczy. T u rn iej ten (nie przegry­

wając naw et seta) z dużą przew agą wygrała Kamila Borkowska, a pozostali nasi zawodnicy zajęli: M anuela Moch - 14. miejsce, a G rzegorz Mach - 24. miejsce.

Trzeciego dnia, tj. 30 m aja odbył się kolejny tu r­

niej, tym razem o P u ch ar Prezesa Polskiego K om itetu Olim pijskiego. I tutaj, bez porażki, p u ch a r zdobyła Kamila Borkowska.

Nie jest to pierwszy w tym roku sukces tej m łodej za­

wodniczki. W m arcu zdobyła mistrzostwo wojewódz-

cemistrzostwo woje­

wództwa młodziczek (do 13 lat) w Zawa- dzkiem oraz mis­

trzostwo wojewódz­

twa Zrzeszenia LZS i Puchar Prezesa Rady Wojewódzkiej LZS w finale wojewó­

dzkim turnieju mło­

dziczek, który odbył się w Chróścicach 28 m arca br.

Zwyciężczyni tu rn ie ju „Mini O lim pie G am es” z p u c h are m

R eprezentacja gm iny w K oninie. Z lewej G rzegorz M ach, Kamila Borkowska, M anuela M och

W kategorii dzieci:

I miejsce - Krzysztof Kowol z Osowca - 2,10 kg ryb, II miejsce - Adrian Kolbryner z Osowca - 1 kg ryb, III miejsce - Marcin Wajs z Osowca - 0,78 kg ryb.

Roman Borkowski

14 Czerwiec 1999

KRZYŻÓWKA NR 2 9

HASŁO: ^{(U a £ ~} \J Z k -‘\ X K ^

7 4 l 5 0 6 R . 7a - 8

T 1(fe, ’ X 7

15 (

16£ 17.

K ]Ba , 9 l 2<V 2 ' r 22

Ni 23

I

CN

2K 2t 27e 2V 29

£ 30 ,

7 3y

K w artalnik Tow arzystw a M iło ś n ik ó w Z ie m i T u ra w s k ie j „ F a la ”

R edaktor naczelny - Leonard Richta, se k re ta rz red akcji - Teresa Żulewska, red aktor techniczny - Roman Borkowski Z red akcją s tale w s p ó łp ra c u ją : Walter Świerc, Edward Malisz, Henryk Jakubowski, Stanisław Pikul, Piotr Jendrzej S kład i druk: Wydawnictwo Instytut Śląski Sp. z o.o., 45-082 Opole, ul. Piastowska 17, tel. (0-77) 540-123

Redakcja nie odpowiada za treść umieszczonych reklam i ogłoszeń, nie zwraca materiałów nie zamówionych oraz zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów.

Z n aczen ie wyrazów:

Poziom o:

1-nie drożyzna; 5-„zachcianka” w muzyce lub wy­

obraźnia; 11-co + raz (wspak); 12-naczynie do rozle­

w ania płynów; 13-spis n a drzwiach sądu wywieszony p rz ed rozpraw ą; 16-Frank, am erykański piosenkarz i aktor; 19-zabezpiecza instalację elektryczną; 22-na d ru g ie danie, np. śląskie; 24-jeśli mięśnia, to niebez­

pieczny w czasie pływania; 25-legendarny p ro to p la­

sta dynastii Piastów w IX w.; 26-tłuszcz wieprzowy do sm ażenia; 27-podrzucony krążek trafiony - rozpada się; 29-holenderski reżyser filmowy 1898-1989; 30- inaczej orkiestry; 31-austriacki polityk, 1928-1938 p rezy d en t republiki; 32-do przenoszenia np. k o n tu ­ zjowanego zaw odnika z boiska; 33-krótkie spodnie chłopięce; 35-podstaw ow a jed n o stk a budowy i działania układu nerw ow ego; 38-wymyśla i tworzy maszyny; 42-jego liśćmi wyścielane są drogi do ołta­

rzy Bożego Ciała; 44-zdarza się - dziecka z kąpielą;

46-sól kwasu nadsiarkow ego; 47-m oże być hydraty­

zow ane lub gaszone; 48-kanapka z Francji; 49-Alicja, polska piosenkarka.

Pionow o:

l-b u t inaczej; 2-miejscowość n a trasie Niewodni- ki-Skorogoszcz; 3-część prostej; 4-m ęski warkocz;

6- nie wierzy ani w Boga, ani w diabła; 7-zielony, p o ­

K ącik

nadm orski zachód słońca w patrzone w zachód oczy

jeszcze czas przychwycony m ignięciem fleszy

idziem y p o d wiatr p o d wiatr

aby przespać noc...

K rynica M orska, 1998 r.

* * * Stworzyłeś noc dla snu człowieka Ziemia się obraca wokół własnej osi i jednocześnie pędzi wokół Słońca nic nie gubiąc w kosmosie

zaszedł dzień zaszło słońce

krywa pola golfowe; 8-zrzucony np. z samolotu;

9-tkanina jedw abna; 10-talerze wagi odważnikowej;

14-ukończyła szkołę; 15-w „Panu T ad eu szu ” - pała;

17-muzyczne do grania; 18-leczenie za pom ocą nakłuw ania igłami; 20-środek do nasycania drew na, tkanin, papieru itp.; 21-Nicolae, autokratyczny przy­

wódca Rum unii, skazany na śmierć w 1989 r.; 23-świe- ci z sufitu; 28-muza z kitarą; 30-szefostwo portu;

34-wygryzają chodniki pod korą drzew; 36-plemię wy­

parte z Tesalii przez Dorów; 37-niedobry los; 39- o- wad zwany szczypawką; 40-część paleniska; 41-inter­

wał muzyczny; 43-dynastia w Anglii od H enryka V II do Elżbiety I ; 45-wyraz lub zdanie na tablicy.

Opracował Piotr Jendrzej

R ozw iązanie p o leg a n a rozszyfrow aniu hasła.

Wśród czytelników, którzy do 15 sierpnia 1999 r.

prześlą prawidłowe rozwiązanie na adres: Urząd Gminy w T uraw ie, ul. O polska 39c, Redakcja „Fali”, wyloso­

wana zostanie n ag ro d a książkowa.

Za prawidłow e rozwiązanie krzyżówki n r 28 n ag ro ­ dę książkową wylosowała Regina Jaguś, zam. w Kadłubie Turaw skim .

N agrodę przesyłam y pocztą.

poezji

idziemy wzdłuż m orza w kolejny przystanek nocy -

K rynica M orska, 1998 r.

* * *

DLA CZŁOW IEKA prawdziwe powietrze to miłość

* * * wszystkie drogi prow adzą do Ciebie wszystkie dni

naznaczone są Tw oją łaską wszystkie miłości

wytryskują z Ciebie i wszelki piękna kształt je st Tw oją łaską...

z cyklu „U śm iechy d n i”

* * *

słowa czasem zachodzą ja k słońce za chm ury

Wiesław Janusz Mikulski

16 jnáww Czerwiec 1999

Myśli

nieuczesane

N iektóre dzwonki błazeńsko brzm ią fałszywie.

y t r ryH

yt< )±<

t r •y r* III V

Zdradził się: kłaniał się wieńcem laurow ym jak melonikiem .

O n - to ciągle ktoś inny, dlatego wolno m u się powtarzać.

y H y W

- y r y Y j - y y

Bądź sentym entalny. T o ci p o ­ zwoli naw et daw ne trag ed ie w spo­

minać z rozrzew nieniem .

Czasem trzeba brutalności, by wylansować swoją subtelność.

Gdy ludzkość m a szczęście, zbrodnia sublim uje się ze sztuką.

H U M O R

Przychodzi ja k zwykle spóźniony lekarz i zaczyna przyjm ować p a ­ cjentów:

- Proszę bardzo!

- Mam kłopoty z oddaw aniem moczu.

- A ile p an m a lat?

- 8 4

- T o ju ż p an swoje odd ał ... N a­

stępny proszę.

y^< yH yjjf ł y f

v j u y v j L > * d . y

^FPa ^IPa

- J a k piję herbatę, panie dok to ­ rze, to m nie coś w oko kłuje.

- Proszę wyjąć łyżeczkę, to p rz e­

stanie. N astępny proszę!

vJu/ . .A. j > di J

^IPa ^^a - Panie doktorze, ja bym coś

prosiła na głowę.

- Proszę włożyć kapelusz i n astę­

pny!

- Ł a sk a w y p a n ie , p o k r o c h m a lu , za p r z e p r o s z e n ie m , ty lk o k o łn ie ­ rz y k sz ty w n ie je .

- Byłem na wczasach, panie do ­ ktorze, i coś zjadłem. Czy to przej­

dzie?

- Oczywiście, na żonę i dzieci.

N astępny proszę.

yH y t y 'IPa - H -^W|a

- Panie doktorze, moi koledzy m ają po 70 lat i jeszcze mogą.

- N iech się p an też chwali. N a­

stępny proszę.

- J a k zam knę je d n o oko, to na dru g ie nic nie widzę.

- Nie patrzeć na drugie. N astęp­

ny proszę. Masztalskiego przyw ożą po wy­

p ad k u do lekarza.

- J a k ż e tam , p an ie doktorze?

- J e d n a r a n a je s t stanow czo śm iertelna, ale in n e dadzą się wy­

leczyć...

- Zjadam dwanaście klusek, p a­

nie doktorze, a nic mi nie wycho­

dzi.