OPIEKUJ DEI/\TWY
BEZPŁATNY DODATEK DO „GŁOSU WĄBRZESKIEGO"
NR. 24 WĄBRZEŹNO, DNIA 28 WRZEŚNIA 1935 ROKU ROK 5
Jaskółcze loty.
Opowiadanie.
(Napisał Władysław Dunarowski)EDCBA
D z i a d e k p o k i w a ł g ł o w ą i w y s z e d ł z p o k o j u . B y ł o s z o ł o m i o n y d o r e s z t y . W i e ś ć o z a m o r d o w a n i u a u s t r ja c k i e g o a r c y k s ię c i a w S a r a j e w i e n i e n a s u n ę ł a m u t y l e r e f e k s y j , i l e t e n k r ó t k i p o b y t w t a m t y m p o k o j u . A j e d n a k n i e m i a ł o d w a g i z w i e r z y ć s i ę k o m u ś , c o c z u ł i c o m y ś l a ł . T y l k o w d u c h u s z e p t a ł d o s i e b i e :
— J e ś l i n i e ś w i a d o m e d z i e c i c o ś p r z e c z u w a j ą , z n a k , ż e s t a n i e s i ę c o ś n a d z w y c z a j n e g o . . . c o ś — c o w z i ę ł o p o c z ą t e k z n a s z e j k r w i , z n a s z y c h w y s i ł k ó w „ d a r e m n y c h 44, z n a s z y c h p r a g n i e ń i m a r z e ń n a j g o r ę ts z y c h . . . G o d z i n a s i ę z b l i ż a .
P o d r e p t a ł d o j a d a l n i , g d z i e n a k r y ć w a n o s t ó ł . L e c z d o o b i a d u j a k o ś n i k t n i e p r o s i ł . S t a r y p a n G a l e w s k i t a k m i a ł r o z w i c h r z o n e m y ś li , ż e w c a l e n a t e n f a k t n i e z w r ó c i ł u w a g i . U s i a d ł s z y p o d o k n e m , z a c z ą ł w s ł u c h i w a ć s i ę w s y m - f o n j ę w i a t r u , p r z e r y w a n ą o d c z a s u d o c z a s u p o m r u k i e m p ę k a j ą c y c h c h m u r .
W k u c h n i t y m c z a s e m w r z a ł o o d z a m i e s z a n i a . D z i e w c z y n a , s p r z ą t a j ą c a p o k ó j s t a r s z e g o p a n a , p r z y b i e g ł a z w i e ś c ią , ż e k o t u d u s i ł k a n a r k a . S t r a s z n y w y p a d e k ! K a n a r e k b y ł u l u b i e ń c e m s t a r s z e g o p a n a . C o p r a w d a n i e w i a d o m o , d l a c z e g o t a k s o b i e p a n u p o d o b a ł t e g o k a n a r k a , k t ó r y d a w n o p r z e s ta ł ś p i e w a ć .
K u c h a r k a j e s t b e z r a d n a . W r ę k a c h t r z y m a ś w i ę c o n e z i e l e , k t ó r e z a m i e r z a ł a p r z y ło ż y ć n a o g i e ń , w c e lu r o z p ę d z e n i a c h m u r , l e c z d o w i e d z i a w s z y s i ę o w y p a d k u , n i e w i e , c o n a j p ie r w u c z y n i ć . G d y b y s i ę s t a r s z y p a n d o w i e d z i a ł , z a c h o r o w a łb y n a p e w n o , g d y ż i t a k l e d w o d y c h a . A l e w j a k i s p o s ó b t e n p o t ę p i e n i e c — k o t — z n a l a z ł s i ę n a p o k o j a c h — n i e m o ż e p o j ą ć .
O w y p a d k u d o w i e d z i a ł a s i ę t a k ż e p a n i . N a k a z u j e s u r o w e m i lc z e n ie , a p a r o b k o w i k a ż ę n a t y c h m i a s t w y p r o w a d z i ć k o n i a i g n a ć c o s i ł d o m i a s t a .
Z a c h w i lę p a r o b e k b y ł g o t ó w . P a n i z w r a c a m u u w a g ę n a s z c z e g ó ł n a j w a ż n i e j s z y , o k t ó r y m z a p o m n ie ć n i e m o ż e . M i a n o w i c ie k a n a r e k m u s i m i e ć j a k t a m t e n , s z a r e p i ó r a n a k o ń c a c h s k r z y d e ł — K u b a j e s t w ś c ie k ł y . P o t a k ą m i - z e r o t ę m u s i g n a ć t y l e m i l i n a t a k i c z a s ! P i o r u n g o t ó w t r z a s n ą ć , b o g r z m i i b ł y
s k a s i ę s z a l e n i e . N a w e t k o ń z a c z y n a s i ę s t r a c h a ć .
j u ! J a k t o b y ć m o ż e ? P r z e c ie ż k a n a r e k z a m i lk ł p r z e d r o k i e m i o d t e g o c z a s u a n i j e d n e j m e l o d j i n i e w y d o b y I z g a r d z i ó ł k a .
Z r y w a s i ę s t a r z e c i p ę d z i d o k l a tk i . P a t r z y , o g l ą d a ...
— N i b y t e n s a m ... t e s a m e s z a r e p i ó r a ... B o ż e , j a k to p o j ą ć , j a k z r o z u m i e ć ? ! S p o j r z a ł n a ś w i a t , o d ś w i e ż o n y b u r z ą i j u ż w u ś c i s k a c h s ł o n e c z n y c h p r o m i e n i t o n ą c y . A g d y t a k p a t r z a ł , o d e r w a ł s i ę j e d e n z t y c h p r o m i e n i , w p a d l p r z e z ź r e n ic ę d o j e g o d u s z y i n i b y l a u - r e m u w i e ń c z y ł j e g o r o z d y g o t a n e s e r c e .
W t e d y p o r w a ł s t a r z e c k l a t k ę i z m ł o d z i e ń c z ą b r a w u r ą p o b i e g ł d o s a l o n u .
— P a t r z c i e i s ł u c h a j c ie ! l e n s z a l e n i e c , k t ó r e g o d a w n o p o g r z e b a l iś c i e w m y ś l a c h , z n ó w ś p i e w a ! W i e r z y ć s i ę n i e c h c e . a l e t a k j e s t. ( h y b a i w y w s z y s c y s ł y s z y c ie ? M ó w c ie , b o j a w ł a s n y m u - s z o m n i e w i e r z ę .
W p a d l i t a k ż e c h ł o p c y , z w a b i e n i d o n o ś n y m ś p i e w e m k a n a r k a . P r z y w e j ś c i u u s ł y s z e l i d o k o ń c z e n ie j a k i e g o ś u r o c z y s t e g o z d a n i a :
— ...b y ł a i z n ó w b ę d z i e !
— O c z e m d z i a d u n i o m ó w i ? — p y t a j ą m a lc y w z a c i e k a w i e n i u .
— D o w i e c i e s i ę p ó ź n i e j , g d y j u ż p r a w d z i w e m i o k r ę t a m i b ę d z i e c i e p r u li f a l e p r a w d z i w e g o m o r z a p o l s k ie g o ...
g d y B i a ł y O r z e ł w z b i j e s i ę j e s z c z e w y ż e j , n i ż t e n t w ó j . J u r k u : — g d y p o d j e g o w e j r z e n i e m z n a j d ą s i ę w s z y s t k i e p o l s k i e w s i e i m i a s t a .
O d t e g o c z a s u m i n ę ło s p o r o l a t . — G d y b y ’ k t o ś z c z y t e ln i k ó w c h c i a ł o d n a l e ź ć d a w n e g o Ż d z i c h a , n i e c h j e d z i e d o G d y n i , n i e c h w s i ą d z i e n a o k r ę t ..W i- c h e r “ i n i e c h s z u k a m i ę d z y m a r y n a r z a m i . J e s te m p r z e k o n a n y , ż e p o z n a g o n a t y c h m i a s t .
Ż o d s z u k a n i e m J u r k a b y ł a b y s p r a w a n i e c o t r u d n i e j s z a , c z ę ś c i e j b o w i e m n i ż n a z i e m i — p r z e b y w a n a ż e la z n y m p t a k u , s z y b u ją c y m w y s o k o w p o w ie - t r z u . D z i e c i n n e f a n t a z j e z i ś c ił y ’ s ię . J e g o p t a k w z b ij a s i ę w y ż e j, n i ż s i ę g a l o t j a s k ó ł e k . O b e c n i e m a i n n e m a r z e n i e : c h c i a ł b y p r z e s k o c z y ć o c e a n , b y ’ n a d r u g i e j p ó ł k u l i z a t k n ą ć z w y c i ę s k i s z t a n d a r i w y r y ć i m i ę s w e j o d r o d z o n e j O j c z y z n y .
(Koniec)
S p ó ź n i o n y o b i a d k o ń c z y ł s i ę w ł a ś n i e . T e r a z k a ż d y , k t o ż y w , u s i łu j e d z i a d z i a c z e m ś z a ją ć , b y n i e m y ś l a ł o p o o b i e d n i e j d r z e m c e , a z e c h c ia l p o c z e k a ć n a s p ó ź n i o n ą k a w ę . P o d o b n o k u c h a r k a l a m e n tu j e , ż e s k u t k i e m n i e p o g o d y w Tc a le n i e c h c e s i ę p a l ić .
M ł o d y p a n G a l e w s k i c z y t a g a z e t y , p r z e ł a d o w a n e w y p a d k a m i w S a r a j e w i e . D z ia d z i o j e s t p o d n i e c o n y . P r z e p o w i a d a w o j n ę . W s z y s c y s ą c i e k a w i e p i z o d ó w . D z i a d z i o p o w t a r z a s w e p r z e ż y c i a z 6 5 r o k u . A l e z m ę c z e n i e b i e r z e p r z e w a g ę . W i ę c c a ł k ie m n i e d y s k r e t n i e z i e w a j ą c , p r o s i , a b y k t o ś p o m ó g ł k u c h a r c e d m u c h a ć w o g ie ń , a l b o o n z r e z y g n u j e z k a w y i c z e k a n i a . W ł a ś n i e z j a w i a s ię k a w a , w i ę c d z i a d z io z o s t a j e . P r z y s t o le z a c z y n a s ię o b j a w i a ć s i l n e z d e n e r w o w a n i e . P a n i c o c h w i l ę w y c h o d z i . N a w e t c h ł o p c y m a ją s o w i a ł e m i n y .
P o d ł u ż s z e j c h w i l i w r a c a p a n i G a l e w s k a i g ł o s e m p e ł n y m u l g i o b w i e s z c z a . ż e b u r z a m i n ę ł a . Ż y w e s p o j r z e n i a d z i ę k u j ą j e j z a w i a d o m o ś ć .
S t a r y p a n G a l e w s k i m a d z i ś s e n n i e z w y k ł y . R a c z e j n i e s e n . a l e p o w t ó r z e n ie r z e c z y w i s t o ś c i z p r z e d p i ę ć d z i e - s c i ę c i u l a t . P o w t ó r z e n i e te g o , c o p r z e ż y ł w l a s a c h K a m p i n o w s k i c h i Ś w i ę t o k r z y s k i c h . c o p r z e c ie r p i a ł w n a d z ie i i c o n a ł y k a ł t r u c i z n y w r o z p a c z y . — W s z y s t k o t o s t a j e p r z e d n i m w ś w i ą t e c z n e j s z a c i e . Z n ó w l a s y t a k s z u m ią i t a k p a c h n ą , p t a k i z n ó w t a k ś p i e w a j ą i t a k i r o z g w a r n a d a l e k i ś w i a t r z u c a ją — ż e ! ...
D z i a d z i o p r z e c ie r a o c z y i u s z o m n i e w i e r z y . — C z y ż b y p r z e d ł u ż e n ie s n u ? ...
N i e ; r z e c z y w i s t y p t a s i ś p i e w w p o k o
Strona 2 OPIEKUN DZIATWY Nr. 24.
o cftrrzęFEDCBA
P o s k o ń c z o n e j k o l a c j i u p a ń s t w a W . z a p r o s z o n o p . R o m a n a , s t a r e g o j u ż k a w a l e r a o o p o w i e d z e n i e c z e g o ś n i e s a m o w i t e g o , i m c o t e n p o d ł u ż s z y m n a m y ś l e s i ę z g o d z i ł i r o z p o c z ą ł o p o w i a d a ć — j a k r z c k ł — s t a r ą l e g e n d ę , k t ó r ą m u n i e r a z o p o w i a d a ł d z i a d e k , p o w s t a n i e c z 1 8 6 3 r o k u . . .
W w y s o k i c h i n i e d o s t ę p n y c h p r a w i e g ó r a c h ż y ł s o b i e n i e g d y ś n i e u c h w y t n y i n i e u s t r a s z o n y z b ó j c a M e r - Ł e w , k t ó r y n i e z n a l n a d n i k i m l i t o ś c i , b i ł , k r a d ł , m o r d o w a ł ; n i e p a m i ę t a ł , ż e j e s t B ó g S ę d z i a , k t ó r y w y n a g r a d z a u c z y n k i d o b r e . a s r o g o k a r z e w s z e l k i e z ł o . W i e d z i a ł o n , ż e j e s t p o s t r a c h e m c a ł e j l u d n o ś c i i o d n i k o g o n i e z a l e ż n y m . W i ę c w s p ó l n i e z d o b r a n ą b a n d ą g r a s o w a ł n i e u s t a n n i e p o o k o l i c z n y c h w s i a c h i m i a s t e c z k a c h , k r a d n ą c m i e n i e , z a p r a c o w a n e w p o c i e c z o ł a . Z n a l a z ł o s i ę p a r u o d w a ż n i e j s z y c h l u d z i , c o t o c h c i e l i z b ó j a z g ł a d z i ć , l e c z d a r e m n e b y ł y i c h w y s i ł k i , o m a l ż e w s z y s c y n a t e j w y p r a w i e n i e p o g i n ę l i . C i z a ś , c o u s z l i c a ł o , z c a ł ą s t a n o w c z o ś c i ą t w i e r d z i l i , ż e ó w M e r - L e w t r z y m a ć m u s i z e z ł y m d u c h e m . I n n i , k t ó r z y m i e l i t e ż c h ę ć z g ł a d z i ć M e r - L w a , n a w i e ś ć o n i e u d a n e j w y p r a w i e , s t r a c i l i w s z e l k ą o t u c h ę — m n i e m a j ą c , ż e ż a d n a l u d z k a s i ł a t e g o z b ó j a n i e p o k o n a .
— C ó ż t e r a z p o c z ą ć ? — p y t a n o . . . . . . Ż y ł s o b i e w t y c h o k o l i c a c h p u s t e l n i k A n d r z e j , p r o w a d z ą c y p o g o b o j n y ż y w o t , d l a t e g o t e ż u w a ż a n o g o z a ś w i ę t e g o . D o w i e d z i a ł s i ę i o n o t y m z b ó j u , a s ł y s z ą c n a r z e k a n i a l u d u , g ł ę b o k o m y - ś l a ł n a d s p o s o b e m u r a t o w a n i a g o o d z a t r a c e n i a w i e c z n e g o . N a t c h n i o n y o d B o g a , w y d o b y ł z e s t a r e j s k r z y n i d u ż y m e d a l j o n z e s z c z e r e g o z ł o t a .
A n d r z e j w m ł o d y m w i e k u b y ł z n a k o m i t y m a r t y s t ą — r z e ź b i a r z e m , w i ę c p o s t a n o w i ł w m e d a l j o n i e w y k u ć p i ę k n ą p o s t a ć C h r y s t u s a , w i s z ą c e g o n a k r z y ż u . W z i ą ł s i ę t e d y d o p r a c y z w y t r w a ł o ś c i ą , m o d l ą c s i ę d o P a n a B o g a o n a w r ó c e n i e m a r n o t r a w n e g o s y n a . . .
P o n i e d ł u g i m c z a s i e m e d a l j o n b y ł g o t o w y . W y b r a ł s i ę w i ę c d o z b ó j c ó w A n d r z e j i p o w i e l u t r u d a c h d o t a r ł d o i c h o b o z u . S i e d z i a ł M e r - L e w w o t o c z e n i u s w e j b a n d y , b y ł z a s ę p i o n y , p o n u r y , j a k g ł u c h a n o c . S k o r o u j r z a ł p u s t e l n i k a , z a p y t a ł s i ę :
— C o c i e b i e s p r o w a d z a d o m n i e p u s t e l n i k u A n d r z e j u ?
— A n o p r z y j a c i e l u , p r z y n i o s ł e m c i w d o w ó d u p o m n i e n i a s i ę , t e n o t o u p o m i n e k .
M e r - L e w w z i ą ł z r ą k p u s t e l n i k a m e - d a l j o n i s t a n ą ł j a k w r y t y .
— T o d l a m n i e , t e n m e d a l j o n z ł o t y ?
— T a k , t o d l a c i e b i e d r o g i s y n u ! —
— H a ! h a ! . . . d r o g i s y n u , m ó w i s z m i ,
— r o z e ś m i a ł s i ę r u b a s z n i e .
M e r - L e w o l ś n i o n y p i ę k n y m m e d a l- j o n e m , p o w o l i g o o t w o r z y ł . O c z y j e g o o l ś n i ł b l a s k z ł o t e g o k r z y ż a i C h r y s t u s a , m i s t e r n i e w y k o n a n e g o — t u ż o b o k G ł o w y U k r z y ż o w a n e g o b y ł a g o ł ę b i c a , k t ó r a , z d a w a b y s i ę m o g ł o , s t a r a ł a s i ę w y r w a ć c i e r n i e z e z b o l a ł e j J e g o g ł o w y . N a d r u g i e j p o ł o w i e m e d a l j o n u w i d n i a ł o b r a z e k , m a l o w a n y r ę k ą p u s t e l n i k a . — O b r a z e k p r z e d s t a w i a ł l e ż ą c ą n a ł o ż u
ś m i e r c i n i e w i a s t ę , ż e g n a j ą c ą s w e g o 1 2 - l e t n i e g o s y n k a . N a d o l e u m i e s z c z o n y b y ł n a p i s : „ S y n u , p a m i ę t a j , ż e r a z t y l k o p r z y j d z i e c i u m r z e ć , a p o t e m — s ą d“.
— T o s ł o w a m e j m a t k i — k r z y k n ą ł M e r - L e w , s k ą d t y j e z n a s z ? — z a p y t a ł s k w a p l i w i e .
A n d r z e j z e s p o k o j e m w z i ą ł h e r s z t a b a n d y n a s t r o n ę i c o ś m u z a c z ą ł d ł u g o o p o w i a d a ć . . . O t o c z e n i e z a ś , t a c a ł a b a n -
( D o k o ń c z e n i e n a s t r . 3 )
Nr. 24. OPIEKUN DZIATWY Strona 3 WALKA O DUSZĘ
(Dokończenie ze str. 2)
da. przyglądająca się tej scenie, by la do ostatniegostopnia rozzłoszczoną, ale i zdumiona odwagą pustelnika Andrze ja wobec tak groźnego ich władcy.
— lak. teraz rozumiem — rzeki na głos Mer-Lew — toś ty dysponował moją matkę na tamten świat. Pamiętam jak mnie wówczas pocieszałeś i uczyłeś religji. której piąte przykazanie jest:
Nie zabijaj! Czy jednak Bóg Stwórca i Pan nasz za wszystkie moje zbrodnie udzieli mi przebaczenia?
— Tak, mój synu! Ojciec nasz nie bieski, zawsze przyjmie do Siebie każ dego marnotrawnego syna, chociażby był jaknajwiększymgrzesznikiem, sko ro tylko szczerze żałuje swych grze chów.
Mer-Lew opuścił swych towarzy
szył pojednał się z Bogiem, ale mimo to nie mógł sam sobie wybaczyć. Dniem i nocą dręczyły go widziadła dawnych zbrodni. Zmożony chorobą i cierpie
niem, skończy! swe życie w cichem mie
szkanku pustelnika Andrzeja, roi o- statniej nocy pustelnikowi, który nad chorym czuwał, śniło się, że o duszę pokutnika toczy się straszna walka po między Aniołem Stróżem a szatanem.
Ten ostatni, wciąż śmiał się szyderczo, chełpiąc się tylu zbrodni Mer-Lwa.
Anioł ze spokojem pokazał djabłu medałjon. z którym zbójcado ostatniej chwili się nie rozstawał. Medałjon zla
ny był łzami skruchy. Skoro szatan to ujrzał, zgrzytnął i umknął z pola walki.
Ocknął się pustelnik Andrzej. Przez okienko wdarły się do pustelni pierw sze promienie słońca. Spojrzał na nie ruchomo leżącego pokutnika Mer-Lwa.
Dusza jegouleciała przedchwilą przed Tron Boga. Na twarzy jego igrał lekki uśmiech spokoju i szczęścia...
WiktorPromski.
ŚPIOSZEK.
Kukuryku! Kukuryku!
Wstawaj, wstawaj już chłopczyku, Na śmietniku kogut pieje,
Złote blaski słonko sieje.
A ty w łóżku Śpisz leniuszku?
Popatrz w okno, jak jaskółka W chyżym locie kreśli kółka.
Wróblewrzeszczą,brzęczą pszczoły, Zewsząd słychać gwar wesoły.
Spałeś przecie nockę całą, Czy to jeszcze ci zamało?
Zerwij-że sięprędko, żjwa.wo, Bierz pończoszki, lewą, prawą, - Obuj jedną, drugą nogę
Ihop z łóżka na podłogę.
(szyna)
Mali abisyńczycy z misji katolickiej w Kaffa.
O
(Bajka)
Piękny, słoneczny dzień wschodził nad światem. Tu i ówdzie słychać brzęk pszczół, szmer liści, a ponad tern melodyjnie płynął śpiew ptasząt. O tej porannej porze wracał leśniczy ze swe go patrolu nocnego. Nagłe usłyszał głos słowika: — O dobry człowieku, kiedy wracasz do domu, śpiesz się, bo spóź
nisz! — Słysząc to, leśniczy przyśpie szył kroku, abyzajść szybciej do domu.
A tymczasem do jego chatki, gdzie : czekała go matula, ktoś zastukał do o-
kienka.
— Kto tam? — zapytała matka.
— To ja, twój syn Jan, otwórz.
T nagle wpadli dwaj bandyci i po częli turbować biedną staruszkę.
Leśniczy tymczasem pędził wprost, a gdy się zbliżał do chatki, usłyszał wołanie na pomoc. Szybko przebiegł jeszcze przestrzeń, dzielącą go od do mu. Wpadł do izby, a tu matka leży we krwi na podłodze.
— Co się tu stało? — pyta.
— Synu, tam za ścianą są bandyci, ratuj się i uciekaj!
— Nie mateczko! nie opuszczę cię!
W tej chwili bandyci wpadli naleś
niczego. Huk strzału przeszył powie
trze. Walka o życie — o matkę... Aona w kornej modlitwie prosi Boga o po
moc. Huk... znowu strzał... padł pier
wszy bandyta — drugi ranny, inni u- clekli... Leśniczy zabrał ranego i przy
niósł do domu, ułożył i razem z matką opatrzył. Wieczór się zbliżał i Jan —
leśnik wyruszył w głąb lasu, pełniąc swój obowiązek.
Tymczasem ptaszki zwołały posie dzenie. Chcąc, aby ich nikt nie podsłu chał, wystawiły na skraju lasu sowę.
Leśniczy, oparty o drzewo, słucha dzi
wnych obrad, toczących się w języku ludzkim: — Koledzy i koleżanki, jam wasz brat, a wy moimi, kiedy nieprzy jaciele się ku nam zbliżają, bronimy się. To samo czynią ludzie. Lecz cóż to znaczy. Jeśli tu nasza siostra jaskół
ka ma dzieci, a one jej nie kochają, nie szanują, jakoswej matki, wówczas nie
przyjaciel kukułka zepsuje im gniazd
ko i matkę żabije. a jaskółeczki zosta ną sierotami iktóż im pomoże. 1 u roz poczęły się gwary ptasząt. — Ale gdy kochamy tę matkę — ciągnął dalej sło wik — io życic swe damy, a zwycię
żymy. —
Liczne brawa poczęły się sypać z dzióbków ptaszęcych.
A leśniczy stał i płakał...
Płakał długo, z radości, że kocha swą matkę, co mówiły ptaszki same.
I wolno, wolno, wracał do domu. .Ma tula wyszła na próg i przywitała sy na nowiną:
— Ten napastnik raniony, któregoś- iny opatrzyli, był twoim kolegą, a jak sam wyznał, nie zna matki ani ojca.
Ale pragnie twego przebaczenia i chce wieść żywot prawy.
Promień słoneczny wdarł się do chaty, las zaszumiał cudną swą sym- fonją i dzielił radość Janka-leśnika.
A Janek w gorącej modlitwie Bogu dziękował, że pokierował jego kroki, tak, aby mógł stanąć w obronie matki.
II. K. Silbernagel.
Józef Stańczewski.
BAŁTYK.
Bądź pozdrowiony, o polski Bałtyku!
Kocham spienione fal twoich szeregi, Gdy się rzucają wśród wichrów ryku Na łodzie rybackie, mola i brzegi;
Albo gdy ścięte w bojowym swym szyku, Milczą zaklęcie, aż znikną znów śniegi Przy pierwszym wiosny cieplejszym wietrzyku, A Wisłą spłyną ostatnie kier zbiegi.
Kiedy stanąwszy u kraju wybrzeża,
Słucham samotnie piskliwych mew krzyku, Albo rzewnego twej fali pacierza,
Czuję, że w sercu się struna odzywa Wspólnej harmonji, a z ust się wyrywa Hymn uwielbienia dla ciebie, Bałtyku!
0 1 0 4 9
f IS tro n a 4 O P I E K U N D Z I A T W Y N r. 2 4 .
młocfetfo poe/tf Najraźniejsze rvarunki rviersza
polskiego.
1) R Y T M . R y tm e m n a z y w a m y je d n o s ta jn e p rz e p la ta n ie z g ło s e k a k c e n to w a n y c h i n ie a k c e n to w a n y c h . N a j
w a ż n ie jsz y m w a ru n k ie m w ie rsz a p o l
s k ie g o je s t ry tm , k tó ry p o le g a n a te rn , ż e n ie k tó re z g ło s k i w e w s z y s tk ic h w ie r s z a c h s ta le są a k c e n to w a n e .
2 ) R Y M . D ru g im w a ru n k ie m w ie r s z a p o ls k ie g o je st rym, p o le g a ją c y n a z g o d n o ś c i k o ń c ó w e k o s ta tn ic h w y ra z ó w w ie rs z a , n p . ła w a — z ja w a ; to n — d z w o n ; le sie — n ie s ie i t. d .
R y m b y w a d w o ja k i: a ) żeński, g d y ry m u ją s ię w y ra z y o d w u lu b w ię c e j z g ło s k a c h , a w te d y p o le g a o n n a je d - n a k o w e m b rz m ie n iu p rz e d o s ta tn ie j s a m o g ło s k i i c a łe j n a s tę p n e j z g ło s k i (sy la b y ) ja k n p .: żona — k o ro n a ; rada — wypada; g ło w a — m o w a .
b ) Męski — g d y ry m u ją się w y ra z y je d n o z g ło s k o w e , a w te d y k o ń c ó w k i w y ra z ó w p o w in n y b rz m ie ć je d n a k o w o , p o c z ą w s z y o d o s ta tn ie j s a m o g ło s k i, n p . b ra t — s w a /; syn — młyn; łam —
b ra m i t. d .
3 ) T rz e c im w a ru n k ie m w ie rs z a p o l s k ieg o je s t jednakowa ilość zgłosek w k a ż d y m w ie rs z u , ry m u ją c y m się. N ie z a w sz e je d n a k w s z y stk ie te trz y w a ru n k i s ą o b e c n e , w y s ta rc z ą d w a , a n a w e t je d e n . C z ę s to s p o ty k a m y w ie rsz e b e z ry m ó w , t. z w . białe wiersze, ja k to w id z im y w w ie rsz u J. S ło w a c k ie g o :
W n ie z a w ią z a n e j p rz y c h o d z ę k o s z u li.
N ie n io s ę c h le b a . n ie m a m n ic p rz y s o b ie . L e c z w y m n ie p u ś ć c ie d o o jc a m o je g o . K tó ry o d d w ó c h d n i je s t m o rz o n y g ło d e m .
(D a ls z y c ią g z a ty d z ie ń ).
R A D J O D L A D Z IE C I
> W Ę D R Ó W K A W R Ó B L A *
W E W T O R E K 1. X . O G O D Z . 1 2 .1 5CBA
K O C H A N Y W U J A S Z K U ! N i m r o z p o c z n ę m e p i s a n i e . W i t a m C i ę W u j a s z k u P a n i e ! I c o w s e r c u m o j e m k r y j ę , W m y m l i ś c i k u C i s p i s u j ę . I ż T w e p i s m o w y c h w a l a j ą , B o u c i e c h ę d z i a t k i m a j ą . T o t e ż z r ą k G o w y r y w a j ą , I z z a p a ł e m G o c z y t a j ą . N a w e t d z i a d u ś t e ż s i ę ś m i e j e , C z y t a j ą c T w e p i ę k n e d z i e j e . M ó w i ą c — b r o d ę r ę k ą g ł a d z i ,
— C z y k t o d r u g i t a k p o r a d z i ? R o z w e s e l a ć m e w n u c z ę t a , C o s z c z e b i o c ą j a k p t a s z ę t a , D a w a ć i m t y l e o t u c h y
C z y n i e b ę d ę z n i c h m i a ł z u c h y W i ę c s u m i a s t y w ą s p o d k r ę c a , M i l e k r e w n y c h s w y c h z a c h ę c a , B y „ G l o s “ s o b i e z a p i s a l i , N i e c h u c i e c h ę m a j ą m a l i . A s ł o w a t e t a k p r a w d z i w e , O ! b o d z i a t k i s ą s z c z ę ś l i w e . G d y T w e p i s m o w r ę k a c h m a j ą . C z e g ó ż s i ę t a m n a c z y t a j ą ! W i ę c s w e g ł ó w k i t ł o c z ą w n i e g o , C ó ż t a m z n o w u j e s t n o w e g o D z i a t w a w i ę c u s z c z ę ś l i w i o n a , W o ł a — w i e l c e u c i e s z o n a , N i e c h n a m ż y j e z ł o t y p t a s z e k ! N a s z „ O p i e k u n " i „ W u j a s z e k " ! N i e c h w i ę c w T w e j o f i a r n e j p r a c y , S z c z ę ś c i e C i W u j a s z k u s p r z y j a , B o „ O p i e k u n " w i e l e z n a c z y , T e ż y c z e n i a C i z a s y ł a .
J . K u b i k ó w n a
się
K Ą T W I D Z E N I A .
— M a m u s iu , a d la k o g o m a m u sia k ra je ta k „ w ie lg a c h n ą " p a jd ę c h le b a ?
— A d la c ie b ie , s y n k u .
— P h i, ta k m a ło ?
— o —
T A J E M N I C E A N A T O M ] I .
— W y m ie ń m i. z ja k ic h k o ś c i s k ła d a się tw o ja c z a s z k a .
— Z a ra z , p ro s z ę p a n a p ro fe s o ra ... Ja w ie m , ja m a m je w s z y s tk ie w g ło w ie , ty lk o w te j c h w ili 'n ie m o g ą m i p rz y jś ć n a ję z y k .
—o — W S Z K O L E .
N a u c z y c ie l: — Z c z e g o się ś m ie je sz , C z y - ta ls k i?
— A b o tu w O P IE K I N IL „ sto i : „ U ś m ie c h n ij s ię !"
—o —
Z N A J O M O Ś Ć R Z E C Z Y . -
N a u c z y c ie l: — O k re ś l m i d ro g ę , ja k ą o - b ra lb y ś s o b ie ja d a ć d o B ra z y lji?
U c z e ń : — Z W ą b rz e ź n a p o je c h a łb y m w p ro s t d o G d y n i, ta m ‘w s ia d łb y m n a o k rę t!
N a u c z y c ie l: — A d a le j?
U c z e ń : — R e sz tę z o s ta w iłb y m ju ż k a p i
ta n o w i o k rę tu , k tó ry p rz e c ie ż le p ie j z n a d ro g ę a n iż e li ja i p a n p ro fe so r ra z e m !
— C o b rz y d k ie g o p o p e łn ili s y n o w ie J a k u b a ?
— S p rz e d a li s w e g o b ra ta J ó z e fa .
— D o s k o n a le . A z a ile g o s p rz e d a li?
— Z a d w a d z ie ś c ia s re b rn ik ó w .
— B a rd z o d o b rz e . N o , a p o w ie d z m i, n a c z e m p o le g a ł b rz y d k i p o s tę p e k b ra c i J ó z e fa ?
C isz a . N a u c z y c ie l p o n a w ia p y ta n ie . W re s z c ie p o c h w ili p a d a o d p o w ie d ź :
— O n i g o s p rz e d a li z a ta n io !
skrzyneczka
— W R . P R . L is t o ra z k o re sp o n d e n c ję o trz y m a łe m . Z n a d e sła n y c h p ra c n ie w s z y s t
k o b ę d z ie m o g ło b y ć z a m ie s z c z o n e . Z b ie g ie m c z a s u m o ż e s k o rz y s ta m y z p o z o s ta łe g o m a te r- ja lu . D la cz e g o to u k ry w a n ie się p s e u d o n i
m e m ? P rz e s y ła m p o z d ro w ie n ia !
— H a l o ! S z k o ł a p o w s z . w G o l u b i u ! O trz y m a łe m ła d n y liś c ik z p o d p isa m i k ilk u u c z e n ie te j s z k o ły . N ic p o d a liś c ie je d n a k k la s y , a s z k o d a ! B a rd z o m n ie o ie s z y , ż e s p o d o b a się W a m O P IE K U N c o ra z b a rd z ie j. Z a p o z d ro w ie n ia d la P . W y d a w c y — W u ja s z e k m a p o le c e n ie p rz e s ła ć W a m s e rd e c z n e p o z d ro w ie n ia i ty s ią c s ło d k ic h c a łu s k ó w . B y w a jc ie z d ro w i!
P o z d ró w c ie o d W u ja s z k a W a s z y c h k o c h a n y c h R o d z ic ó w!
— H . K . S i l b e r n a g e l . — . P o p rz e d n io n a d e s ła n a p ra c a s ła b a — m o ż e p ó jd z ie , a le p o p rz e ró b c e - D ru g a rz e c z id z ie d z is ia j. — W y ją tk ó w n ie ro b im y , le c z k a ż d y , k to d o s k rz y n e c z k i n a p is z e , w ita n y je s t s e rd e c z n ie ; d la c z e g o te o b a w y ? — Ł ą c z ę p o z d ro w ie n ia !
— B o b i ń s k a J . W ie rs z y k tw ó j ju ż p o sz e d ł d o p o p rz e d n ie g o n u m e ru . J a k ż e się w ie d z ie o b e c n ie w g im n a z ju m ? P ra w d a , ż e n a u k i m o c , a c z a su c o ra z m n ie j, b o ta k d u ż o się g o tra c i n a ty c h c ią g ły c h d o ja z d a c h . C z y s ta le b ę d z ie s z d o je ż d ż a ć z L is e w a ? U k ło n y d la m a m u s i! — C z eść !
— Z . Ł . — O s i e c z e k . B a rd z o u c ie s z y ł m n ie tw ó j p ie rw s z y liś c ik , c h o ć ta k i k ró tk i: n o a le ju ż te ra z to c h y b a z o s ta n ie m y p rz y ja c ió łm i n ie p iraw d a ż ? C o ro b is z o b e c n ie , a d o k tó re j to k la s y ju ż c h o d z is z ? C z e k a m T w e g o liś c ik a , a le d łu g ie g o , ta k z e 4 s tro n y . A te ra z ś c is k a m tw ą m a łą d ło ń i p rz e s y ła m p o z d ro w ie n ia !
— J e r z y R - s k i W ą b r z e ź n o . — W d z ię c z n y je s te m z a s ło w a u z n a n ia d la „ O P IE K I N A , a z a m iłe s ło w a p o d m o im a d re se m s e rd e c z n ie d z ię k u ję . K ą c ik m ło d e g o p o e ty z a in te re s o w a ł c ie b ie — z a p e w n e s k o rz y s ta s z z ty c h k ró c iu tk ic h le k c y je k . U k a z y w a ć s ię b ę d z ie te n d z ia ł w k a ż d y m n u m e rz e . P rz y jm ij m iłe p o z d ro w ie n ia i b ra tn i u ś c is k d ło n i.
W s z y s tk im m o im k o c h a n y m C z y te ln ic z
k o m i C z y te ln ik o m u p rz e jm ie p rz y p o m in a m , ż e k o ń c z y się m ie s ią c w rz e s ie ń : k to z a te m z a p o m n ia ł o d n o w ić p rz e d p ła tę n a „ G lo s W ą b rz e s k i" . n ie c h to u c z y n i c z e m p rę d z e j. b y n ie m ie ć z w ło k i w d o s ta w ie g a z e ty . W u ja sz e k p ro s i W a s, b y ś c ie ra c z y ły o te rn p rz y p o m n ie ć W a s z y m k o c h a n y m m a m u s io m i ta tu s io m .
Ż e g n a m i — d o w id z e n ia z a ty d z ie ń !
W ujaszek.
K siążnica K opem ikanska
w T oruniu
