ANNA BERGER
ur. 1915; Warszawa
Miejsce i czas wydarzeń Lublin, II wojna światowa
Słowa kluczowe projekt Lublin. Pamięć Zagłady, Pola (Żydówka), pani Rachańczyk, ukrywanie Żydów, zamordowanie rodziny żydowskiej
Zamordowanie rodziny żydowskiej
Kiedy była wojna, to do mojej teściowej, która miała duże piękne mieszkanie, dokwaterowali Żydów. Ojca, matkę i córkę Polę. Córka była piękna, skończyła germanistykę, pięknie mówiła po niemiecku. To było za Bramą Krakowską, teściowa moja mieszkała. Miała mieszkanie na pierwszym piętrze, naprzeciwko kina Rialto. I jest tak. Tego nigdy nie zapomnę. Jest tak. Żydówka ta robi pranie w kuchni. Żyd ten, taki chuderlawy Żydek, siedzi w pokoju. A matka Żydówka robi pranie. Wpadają Niemcy. A ta Pola poszła na strych z bielizną, bo matka robiła pranie. A bieliznę się wieszało na strychu, trzeba było iść na strych. I wpadają Niemcy. Wpadają, wpadają Niemcy, gestapowcy, coś potwornego. Teściowej córka Kazia chora. Ja siedzę w tej kuchni. A Pola wzięła miednicę z bielizną i poszła na strych. Wpadają ci Niemcy. I po niemiecku mówią, ta matka po żydowsku z nimi, bo to żydowski a niemiecki to bardzo podobne języki. Zrobili rewizję i patrzą, patrzą, wyjął pistolet, trach tego Żydka, i trach tę matkę. Oni upadli zbroczeni krwią. O Jezu, jak sobie to przypomnę… Biegną na strych. Ona o niczym nie wie, ona wiesza bieliznę. Tylko patrzy, Niemcy, gestapowcy, trupie czaszki. I oni coś do niej mówią, a ona pięknym niemieckim językiem im odpowiada, nie wiedząc co się stało, że już matka nie żyje i ojciec nie żyje. I rozmawia z nimi pięknie po niemiecku. I oni się wdzięczą do niej dosłownie, bo ona była śliczna. I ona została na tym strychu, oni przyszli, „auf Wiedersehen” i poszli. I teraz ta Pola, blada jak opłatek, zeszła z tego strychu, zeszła do domu, matka leży w kałuży krwi, ojciec w kałuży krwi. I moja ciotka, mojej teściowej siostra, Rachańczyk, wzięła tą Polę i ukrywała ją. Całą wojnę ją ukrywała tą Polę. I ta Pola potem wyjechała zagranicę, chyba do Szwajcarii czy do Szwecji, do Szwajcarii chyba. Takie było zdarzenie. Tego nigdy, nigdy tego nie zapomnę. To było straszne.
Data i miejsce nagrania 2000-10-17, Lublin
Rozmawiał/a Milena Migut
Transkrypcja Maria Radek
Redakcja Maria Radek
Prawa Copyright © Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN"
![Historia mojej rodziny - Elżbieta Südekum - fragment relacji świadka historii [TEKST]]()