BEZPARTYJNE POLSKO - KATOLICKIE PISMO LUDOWE.WVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
£ 5 — — _ r l n ł a ł o e k s p e d . m ie s ię c z n ie 7 9 g r . c o d n o s z ę *aZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
r i Z e U p i d l d i n ie m p r z e z p o c z t ę 2 1 g r . w ię c e j . W w y p a d k a c h n ie p r z e w id z ia n y c h , p r z y w s tr z y m a n iu p r z e d s ię b io r s t w a , z ło t e n ia p r a c y , p r z e r w a ń ^ k o m u n ik a c ji, a b o n e n t n ie m a p r a w a ż ą d a ć p o z a t e r m in o w y c h d o s ta r c z e ń g a z e t y , lu b z w r o t u c e n y a b o n a m e n t u . Z a d z ia ł o g ło s z e n io w y R e d a k c ja n ie o d p o w ia d a . R e d a k to r p r z y jm u je o d 1 0 — 1 2 . N a d e s ła n y c h a n ie z a m ó w io n y c h r ę k o p is ó w R e d a k c ja n ie z w r a c a i n ie h o n o r u je . R e d a k c ja i a d m in is tr a c ja u l. M ic k ie w ic z a 1 . T e le f o n 8 0 . K o n to c z e k o w e P . K . O . P o z n a ń 2 0 1 ,2 5 2 .
Sutniennem wykonywaniem obowiązków, budujemy silną Ojczyznę!
n n l n o T a n i s * Z a o g ło s z . p o b ie r a s ię o d w ie r s z a m m . (7 U y l U o Z C I I I a • ła m .J 1 0 g r ., z a r a k la m y n a a tr . 4 - ła iL w w ia d o m o ś c ia c h p o t o c z n y c h 30 g r . n a p ie r w sz e j a tr . 5 0 g r . R a b a tu u d z ie la a ię p r z y c a ę a te m o g ła sz a n iu . .G ło s W ą b r z e sk i* w y c h o d z i tr z y r a z y ty g o d n . i to : w p o n ie d z ia łe k , śr o d ę i p ią te k . P r z y a a d o - w e m śc ią g a n iu n a le ż n o śc i r a b a t u p a d a . D la a p r a w sp o r n y ch fe s t w ła śc iw y S ą d w W ą b r z e ź n ie . — Z a te r m in o w y d ru k , p r z e p isa n e m ie ja e e o g ło a z en ia a d m in istra c ja n ie o d p o w ia d a . W r d a w n ie tw o z a strz e g a s o b ie p r a w o n le p r z y ję cia o g ło sz e ń b ez p o d a n ia p o w o d ó w
N r . 1 1 9 W ą b r z e ź n o , K o w a le w o , G o lu b , w t o r e k d n ia 9 p a ź d z i e r n i k a 1 9 3 4 r . R o k X V
D O K Ą D ?
0 emigrantach polskich
O to k ró tk a n o ta tk a , za m ieszczo n a w jed n y m z d zien n ik ó w :
„Przez Chorzów przebyła grupa około 80-ciu górników polskich, wydalonych z Francji, Powrót ich do kraju odbył się na koszt państwa polskiego'1.
I k o n ie c .
C z y te ln ik n ie z m r u ż y n a w e t o k a i ju ż c z y ta n a s tę p n ą w ia d o m o ś ć . A je d n a k ...
A je d n a k w a r to s ię n a d te r n tr o c h ę z a s ta n o w ić . F a k t w y ż e j p o d a n y b y n a jm n ie j n ie je s t o d o s o b n io n y . O d d łu ż s z e g o ju ż c z a s u je steśm y św ia d k a m i m a so w ej reem ig ra cji ro b o tn i
k ó w p o lsk ich , p rzed ew szy stk iem z F ra n cji, B e lg ji i S ta n ó w Z jed n o czo
n y ch . G d y b y ta r e e m ig r a c ja b y ła r u c h e m n a tu r a ln y m , d o b r o w o ln y m , b y ło b y w s z y s tk o w p o r z ą d k u . J a k je s t
' ; z a k ilk u n a - d z ie n n ik a r -
Zamoniowanie D ollta tylii ń u k I w b
W ied eń . P r z e d s ą d e m w ie d e ń sk im w L in zu o d b y ł się p ro ces o zd ra d ę stan u p rzeciw k o ta jn em u k u r- je r o w i n a ro d o w o — so cja listy czn em u F ra n ciszk o w i H eel o w i.
H e e l p r z e k ra d ł s ię 2 6 lip c a r b . p r z e z g r a n ic ę A u s tr ji i z a m ie r z a ł d o r ę c z y ć p r z y w ó d c o m a u s tr ja c k ic h n a r o d o w y c h s o c ja lis tó w w a ż n e lis ty i p o le c e n ia c e n tra li m o n a c h ijs k ie j. W m ie ś c ie g r a n ic z n e m K o lle r s c h la g z o s ta ł H e e l r e s z to w a n y p r z e z a u s tr ja c k ic h s tr a ż n ik ó w g r a n ic z n y c h . P r z y r e w iz ji z n a le z io n o w b u ta c h i k o s z u li ta jn e d o k u m e n ty , z a w ie r a ją c e g o d o k ła d n e z le c e n ia w o js k o w e d la s p is k o w c ó w n a r o d o w o - s a c ja lis ty - c z n y c h . .F a s c im ile te g o d o k u m e n tu o g ło s z o n e z o s ta ło w „ k s ię d z e b r u n a t
n e j" . H e e l w ió z ł z e s o b ą ta k ż e k lu c z n a p ra w d ę , c o s ię k r y je
s tu w y ra z a m i w z m ia n k i s k ie j?
C o fn ijm y się w s te c z . N a o g ro m n y c h o b s z a ra c h A m ery k i P ó łn o cn ej i P o łu d n io w ej s z u m ia ły d z ie w ic z e p u sz c ze . A ż p e w n e g o d n ia z a s tu k a ły s ie k ie ry , p a d ły le ś n e o lb rz y m y . Z a z g rz y ta ły p łu g i n a k a m ie n ia c h i k o rz e n ia c h . P o w s ta ły o lb rz y m ie p la n ta c je , u ro s ły m iljo n o w e m ia s ta . D o la ry
s k ą o z n a c z a o d c ię c ie J u g o s ła w ji o d z a c h o d u i w o js k o w ą p rz e w a g ę W ło c h z ra c ji p o s ia d a n ia d ró g a lp e js k ic h , p ro w a d z ą c y c h d o w n ę trz a te g o k r a ju .
S ta n o w is k o J u g o s ła w ji w G e n e w ie w te j s p ra w ie b y ło ta k k a te g o ry c z n e , ż e F ra n c ja z n a la z ła s ię w p o ło ż e n iu n a d z w y c z a j n ie w y g o d n e m , z m u s z o n a w y b ie ra ć m ię d z y W ło c h a m i i J u g o sła w ją . N a ra z ić w y b ra n o J u g o sła w ję , a le i n ie p o rz u c o n o W ło c h . R o z m o w y b ę d ą k o n ty n u o w a n e w c z a s ie w iz y ty K ró la A le k s a n d ra w P a ry ż u i B a rth o u w R z y m ie , a w ię c je s z c z e w b . m ie s ią c u . W ty m s ta n ie rz e c z y n a w id o w n ię z n ó w w y p ły n ę ły N ie m c y . U z n a ją c z a n a j
w a ż n ie js z e p o ró ż n ić F ra n c ję i W ło c h y , H itle r ś le je d n e g o z a d ru g im , s w o ic h a g e n tó w d o R z y m u z k o n k re t- n e m i p ro p o z y c ja m i z a w a rc ia u g o d y n ie g o ro z e jm u w s p ra w ie a u s trja c - M o m e n t w y b ra n o n a jo d p o w ie d n ie js z y d la te g o ro d z a ju p ro p o z y c ji. P o d w p ły w e m p re s ji ju g o s ła - w ia ń s k ie j W ło c h y m o g ą p rz y ją ć p ro p o z y c je n ie m ie c k ie . W p ły n ę ło b y n a to i n ie ja s n e s ta n o w isk o in n y c h w ie l k ic h m o c a rstw w s p ra w ie a u s trja c - k ie j . K o s z ta te g o n o w e g o p o ro z u m ie n ia w ło s k o - n ie m ie c k ie g o z a p e w n e z a p ła c i... C z e c h o s ło w a c ja . T u i s p ra w a N ie m c ó w s u d e c k ic h i S ło w a - c z y z n y z R u s ią z a k a rp a c k ą i w re s z - s z y fro w y . W e d łu g te g o k lu c z a m ia
n o w ra z ie ś m ie rc i k a n c le rz a D o llfu s s a d e p e s z o w a ć d o M o n a c h ju m : „ d a w n a z a s ta w a s to ło w a n a d e s z ła " (w z g lę
d n ie : n ie n a d e s z ła ). G d y b y R in te - le n z o s ta ł k a n c le rz e m , m ia n o d e p e s z o w a ć :. „ n o w a z a s ta w a s to ło w a n a d e s z ła " . K lu c z s z y fro w y z a w ie ra ł c a ły s z e re g te g o ro d z a ju z g ó ry u ło ż o n y c h w y ra ż e ń .
A k t o s k a rż e n ia s tw ie rd z i, ż e ju ż z k lu c z a te g o w y n ik a , ż e z a m o rd o w a n ie d r. D o llfu s sa b y ło z g ó ry p o s ta n o w io n e .
O s k a rż o n y H e e l tłu m a c z y się , ż e n ie z n a ł tre ś c i d o k u m e n tó w , k tó re
© ■trzy m ałjfeo d p e w n e g o n ie z n a jo m e g o
c z ło w ie k a . H e e l z o s ta ł s k a z a n y n a w ło s k o - n ie m ie c k ie j z a c e n ę 1 0 -le t- d o ż y w o tn ie w ię z ie n ie .
k ie j.
Słaby punkt Europy
rz e k ą p o c z ę ły p ły n ą ć d o k ie s z e n i \ z n t’S(?.
w ła ś c ic ie li. S łu s z n ie — p ra c a m u s i * b y ć w y n a g ro d z o n a .
C i p io n e rz y z s ie k ie ra m i i p łu g a m i p rz y b y li z d a le k a z z a O c e a n u — P o la cy . P r z y sz li p ra co w a ć. P o d łu g ic h la ta c h h a ró w k i p rz e k o n a li s ię z e 1 z d z iw ie n ie m , ż e n ie o n i s
la m i, ż e in n i w z b o g a c ili się ic h p ra c ą . P o p ro stu o szu k an o ich !
P rz e d k ilk u n a s tu la ty p o s z ła d ru g a fa la . P o trz e b a b y ło w 7 a m ery k a ń sk ich fa b ry k a ch ta n ich i m o cn y ch rą k ro b o czy ch . I zn o w u b y ły to r ę
ce p o lsk ie. N is z c z a ł w o c z a c h w y z y -
P o t z a k o ń c z e n iu o b ra d g e n e w s k ic h g łó w n i p rz e d s ta w ic ie le irz e c h w ie l
k ic h m o c a rs tw : A n g lji, F ra n c ji i W ło c h p o d p is a li k ró tk ą d e k la ra c ję p o tw ie rd z a ją c ą p o ra z w tó ry k o n ie -
----'i. z a c h o w a n ia n ie p o d le g ło ś c i D e k la ra c ja p o d y k to w a n a
■zo stała o b a w ą z e s tro n y m o c a rs tw p rz e d re w o ltą h itle ro w s k ą , k tó ra z a g ra ż a n a d a l te m u n ie m ie c k ie m u p a ń s tw u .
P ro c e d u ra z w a lc z a n ia h itle ry z m u ś c iś le j J u g o sła w ja , sz c z e g t _ , n a - te re s c w a n a w s p ra w ie i
k ła d a o b o w ią z e k re a g o w a n ia n a a k ty D la J u g o s ła w ji z a g a d n ie n ie a u s trja c - sa w ła ś e irie -lw e d łu ^ P ro ie k tu fra n c u s k ie g o ,
od. W la M /lv lv 1 1 1 1 . . z ' klarln ohnwinTPk rpn.<rnwnnia nn• 1
s k iw a n y ro b o tn ik , a n a n o w o jo rsk ie j g ie łd z ie a k c je w c ią ż s z ły w g ó rę , p ę
c z n ia ły p o rtfe le „ p rz e m y s ło w c ó w " ...
S z ły w ś w ia t ty s ią c e p ię k n y c h s a m o ch o d ó w ; n ik t n ieza u w a ży ł m a łej, k r w iste j p la m y n a sreb rzo n ej n a z
w ie m a rk i fa b ry czn ej.
A ż p o k re s w id n o k rę g u c ią g n ę ły s ię s z a re , n ieu p ra w n e p o la F ra n cji.
M ie s z k a ń c y n ie c h c ie li i n ie u m ie li p ra c o w a ć n a ro li. A ż z n o w u p rz y s z li O n i.
N ie b y ło k o m u iść d o k o p a ln i, d łu g o s k a rb y z ie m i le ż a ły n ie w y k o rz y s ta n e . D o p ie ro m u s k u la rn e ra m io n a p o lsk ich g ó rn ik ó w u c h w y c iły k ilo fy , n a p e łn iły ch o d n ik i m ia ro
w y m stu k o tem p ra cy . W za m ia n k a w a ł su ch ego ch leb a i k ilk a fra n k ó w
— ja k z ła sk i.
K rw ią p o lsk ą za czerw ien iło się w in o fra n cu sk ie, p o tem p o lsk ich ro b o tn ik ó w o b la n e o d jeżd ża ły p o cią gi p ełn e w ęg la i ru d y .
R o sły k o n ta w b a n k a ch , F ra n cu zi za ciera li ręce. A ta m , g łę b o k o p o d <
z n a m io n fa k ty c z n e j re a liz a c ji.
R z y m w y s tę p u je z w ła s n y m p la n e m , z k tó re g o i p o s m a k ie m m ie liś m y m o ż n o ś ć z a p o z n a n ia się b e z p o ś re d
n io p o Jr ś m ie rc i D o llfu s s a . W ło c h y^a-A* Ł A viJkJKX. łł1VV11▼ V > Zj J ZjJL LJ Aj ZjC 1 I V C Ł 1 |J
g o to w e s ą w id z ie ć ra tu n e k A u s tr jijc ie Ś lą s k a C ie sz y ń s k ie g o , m o ż e s ta ć w y łą c z n ie w e w ła s n y c h , p ra k ty c z -1 się p re te k s te m d o k a m p a n ji a n ty c z e - n y c h ś ro d k a c h z a ra d c z y c h . T e n p u n k t
w id z e n ia w ło s k i F ra n c ja g o to w a b y ła u z n a ć n a p rz e s z k o d z ie z re a liz o w a n ia g o s ta n ę ła je d n a k M a ła E n te n ta ,
g o ln ie z a in - a u s trja c k ie j.
k ie s ta n o w i n ie o d łą c z n ą c z ę ść je j s ta - ._ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
n u b e z p ie c z e ń s tw a m ilita rn e g o , t. z n .! s trz y m a ć A u s trję p rz e d „ a ń s c h lu s - p o s ia d a z n a c z e n ie s tra te g ic z n e . A u - i s e m “ . A u s trja je s t w ię c n a d a l n a u - g w a łtu n a L ig ę N a ro d ó w , c o , w e d łu g
o p in ji W ło c h , s p ro w a d z a p ro b le m
a u s trja ć k i d o ro z m ia ró w z a g a d n ie - _ _ _
n ia te o re ty c z n e g o , p o z b a w io n e g o s trja , z n a jd u je się p o d o k u p a c ją w io -;s ta c h E u ro p y .
s k ie j i re w iz ji... T ria n o ń sk ie g o T ra k ta tu .
A s p ra w a a u s trja c k a ? T a m o ż e z o s ta ć ro z w ią z a n a , ż e tą k p o w ie m y , c d w e w n ą trz , t. j. p rz e z sa m o s p o łe - c z e ń stiw o a u s trja c k ie , d o s ta te c z n ie n ie m ie c k ie i s h itle ry z o w a n e . W ó w c z a s ż a d n a s iła n ie z d o ła ła b y p o w -
z ie m ią , u m ie ra li lu d z ie z p rz e p ra c o w a n ia i g ło d u .! W im ie m m ie jsc u w a liły się s tro p y n ie z a b e z p ie c z o n y c h z e s k ą p s tw a c h o d n ik ó w , rw a ły się p rz e rd z e w ia łe ła ń c u c h y w in d . Ś m ie rć trz e b iła z a s tę p y p ra c u ją c y c h , a le n a m ie js c e u m a rły c h p rz y c h o d z ili in n i.
B o o n i n ie m o g li ż y ć b e z p ra c y , o n a b y ła d la n ic h c z e m ś k o n ie c z n e m .
I je s z c z e je d n o .
W o fic ja ln y c h p rz e m ó w ie n ia c h w y ch w a la n o p o d n ieb o p o lsk ie ręce, P o la k a w szęd zie u w a żan o za n a jle p szeg o p ra co w n ik a . N ie m ia n o w p ro st słó w u zn a n ia , d ru g ie j s tro n y , t. z n . w rz e c z y w is to ś c i, o d n o s z o n o się d o ty c h p ra c o w n ik ó w z n a jw y ż s z ą p o g a rd ą , je ż e li n ie z o b rz y d z e n ie m . K ie d y s z u k a n o o szu sta , zło d zieja c z y m o rd ercę — szu k a n o n a jp ierw w śró d P o la k ó w ... „ L es b a n d its p o lo - n a is“ sta ło się m o d n e. N a p ierw szy ch k o lu m n ach szczerzy ły zęb y o szczer
cze ty tu ły . T a s ie m c o w a te a rty k u ły o w y ra fin o w a n y c h m o rd e rstw a c h s p ro s to w a n ie u m ie s z c z a n o g d z ie ś w k ą c ie
a n a jc z ę ś c ie j w c a le . M ia ło się w ra że n ie, że to w szy stk o je st celo w o ..
D z isia j w ra ca ją ...
P o c ią g i o d g ra n ic y są p rz e p e łn ić -4 n e . W ra c a ją p o la ta c h c ię ż k ie j, p rz e ra s ta ją c e j lu d z k ie s iły p ra c y . Z ja w ia
ją się ja k n ę d z a rz e : o b d a rc i, g ło d n i, b e z c e lu .
„ T a m " w 2 4 g o d z in a c h k a z a n o im w y je c h a ć ... p o z a g ra n ic e , n ie z g o d z o n o się n a ż a d n e u s tę p s tw a .
O n i p ra cow a li, b o g a cili tu b y lcó w , za g o sp o d a row a li ziem ię, p rzek o p y w a li k o p a ln ie — tera z są ju ż n iep o
trzeb n i. N a jtru d n iejsza p ra ca zro b io n a — a z n ich ju ż ty lk o cien ie.
P recz z n im i!
Ż eg n a ły ich p rzek leń stw a ża n d a r
m ó w , szy d ercze sp o jrzen ia p rzech o d n ió w . N ie d a n o im n a w et n a p o d ró ż ch o cia ż p rzed tem n iem a l b ła g a n o , a b y ty lk o p rzy jech a li.
O to ra d n y P a ry ż a C o p ig n e a u x z w ró c ił się d o p re fe k ta d e p a rta m e n tu S e k w a n y z ż ą d a n ie m w y d a le n ia z te g o o k rę g u w s z y s tk ic h ro b o tn ik ó w c u
d z o z ie m sk ic h . Z a p a m ię ta jm y , ż e o d j ro k u 1 9 3 0 lic z b a ty c h ro b o tn ik ó w z m n ie js z y ła się o 4 0 0 ty s ię c y o só b , ż e w y d a n o ju ż 5 6 d e k re tó w , o g ra n ic z a ją c y c h z a tru d n ie n ie c u d z o z ie m c ó w w p o s z c z e g ó ln y c h z a w o d a c h i „ u ła tw ia ją c y c h w y ja z d d o — d o k ą d ?
J u ż w ie m y !
„ M a tin " z d n ia 2 2 . 9 . p is z e : „ L o za n n a za leca u tw o rzen ie o b o zó w p ra
c y d la w y d a lo n y ch z F ra n cji ro b ot
n ik ó w cu d zo ziem sk ich , k tó rzy n ie m a ją śro d k ó w n a p o w ró t d o k ra ju o jc z y ste g o 44.
D o w o d z i, ż e z a tru d n ie n ie ic h p rz y o s u s z a n iu , n a p la n ta c ja c h itp . w k o - lo n ja c h fra n c u s k ic h (z w ła s z c z a w A fry c e ) b y ło b y b a rd ziej lu d zk ie, n iż w sa d za n ie ich co 6 m ie się c y d o w ię
zien ia i sk a zy w a n ie n a w łó częg o stw o . A le za p o m in a się, że ciężk a p ra ca w p o d zw ro tn ik o w y m k lim a cie je st d la b ia łeg o p o w o ln em za b ó jstw em .
P o d p ła szczy k iem m iło ści b liź n ie
g o p ra cu je się n a d tru m n ą d la teg o ż b liźn ieg o .
^ ■ 5 =XWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBAS T R . 2 „ G Ł O S W Ą B R Z E S K I 44 N R . 1 1 9 - - - -
Skróty
Z K R A J U
+ Zawody balonowe o puhar Gordon — Bennetta odbędą się w roku przyszłym w Kra
kowie.
4 - Krążą pogłoski, że w dniu 11 listopada ma się ukazać akt amnestji, dzięki któremu ma uzyskać wolność 5 tys. więźniów.
5 - Związek Obrony Kresów Zachodnich zmieni w krótkim czasie swą nazwę na „Polski Związek Zachodni.' *1**
6 - W całej Polsce jest 603 miast, z tej liczby 52 miast wydzielonych.
7 - W miasteczku Dobra pow. Turek spło
nęło 15 domów mieszkalnych z zabudowaniami gospodarskiemi. 50 rodzin pozostało bez dachu nad głowę.
8 - W e wsi Komorów pow. opoczyńskiego
ogień strawił 20 budynków mieszkalnych i go
spodarczych-
9 - Ministerstwo Skarbu zamierza w przy
szłym roku skasować tzw. ryczałtowy podatek obrotowy.
J u ż ? o d z y w a ją s ię g ło s y p r o te s tu . N ic n ie p o m o ż e . Ł o d z ie z b liż a ją s ię d o p o m o s tu i p o g o d z in n e j je ź d z ić lą d u je m y . P r z e d lą d o w a n ie m O . B o r k o w s k i z r o b ił z d ję c ie f o to g r a f ic z n e , k tó r e ja k o d r o g ą p a m ią tk ę p r z e c h o w u je w s w o ic h z b io r a c h .
K ie r o w n ik o g ła s z a , ż e m a m y d o o d ja z d u d w ie g o d z in y c z a s u . K a ż d y m o ż e r o b ić , c o m u s ię p o d o b a . P a n u je u p a ł, d la te g o p o s ta n a w ia m y w z ią ć k ą p ie l w je z io r z e . A le g d z ie ? P a n A n to n i n a w s z y s t
k o m a r a d ę . P r o w a d z i n a s n a p r z e d m ie ś c ie d o h o te lu , k tó r y w o g r o d z ie s w o im n a w y b r z e ż u m a ła z ie n k i u r z ą d z o n e p o e u r o p e js k u . D o z o r c a ła z ie n e k p r z y n ió s ł k o s tju m y k ą p ie lo w e i w k r ó tc e p ła w im y s ię w c ie p łe j w o d z ie . K ą p ie l w je z io r z e 2 7 m a r c a ! U n a s w P o ls c e w ty m d n iu p a n u je je s z c z e z im n o , c z a s a m i p a d a ś n ie g . Ś m ia łk o w ie w y p ły w a ją n a je z io r o , g d z ie w o d a je s t z n a c z n ie c h ło d n ie js z a .
P o k ą p ie li u d a ję s ię d o b a z a r ó w , k tó r e ja k w N a z a re c ie m a ją w y g lą d ty p o w o w s c h o d n i. S k le - p y i w a r s z ta ty r z e m ie ś ln ic z e s ą w r ę k u Ż y d ó w , j k tó r z y o s ie d li tu w w ię k s z e j ilo ś c i p o z b u r z e n iu J e
r o z o lim y . S ą ta k ż e Ż y d z i z P o ls k i, k tó r z y s ły s z ą c n a s r o z m a w ia ją c y c h p o p o ls k u , p o d c h o d z ą i o f ia r u ją n a m s w o je to w a r y .
W r a c a m d o je z io r a i s ie d z ą c s a m o tn ie n a m u r z e . r o z m y ś la m o p o b y c ie Z b a w ic ie la n a d je g o b r z e g a m i, i T e r a z d o p ie r o m o g ę s ię n a le ż y c ie s k u p ić i w d u c h u , r a z e m z a p o s to ła m i p o s tę p o w a ć z a Z b a w ic ie le m .
C e n n e to b y ły c h w ile .
— S z a lo m ! p o z d r a w ia p r z e c h o d z ą c y I z r a e lita .
— S z o le m ła c h e m ! o d p o w ia d a m .
— E jid ? p y ta .
— N ie ! P o la k i K a to lik !
— P r z e p r a s z a m ! S ły s z a łe m , ż e z P o ls k i p r z y b y ły d o P a le s ty n y d w ie w y c ie c z k i ż y d o w s k ie . M y ś la łe m , ź e P a n m o ż e b y ć u c z e s tn ik ie m je d n e j z n ic h .
( C ią g d a ls z y n a s tą p i) . Z Z A G R A N I C Y
4 - Na tyfus zmarło w Królewcu 200 osób.
4 - W mieście Nunan (Mandżurja) wybuchła epidemja dżumy na którą zmarło dotychczas 250 osób
4 - D o A m e r y k i p r z y b y li tr a n s o c e a n ic z n i lo tn ic y b r a c ia A d a m o w ic z e o w a c y jn ie w ita n i p r z e z e m ig ra c ję p o ls k ą .
4 -W z w ią z k u z e s tr a jk ie m g e n e r a ln y m w M a d ry c ie p o w s ta ły b r a to b ó jc z e w a lk i, W K a ta - lo n ji o g ło s z o n o s ta n w o je n n y . W e d łu g d o ty c h - c z a c o w y c h k o m u n ik a tó w je s t w c a łe j H is z p a n ji 2 0 0 z a b ity c h .
4 - N a d I n d o c h in a m i p r z e s z ły d w a ta jf u n y k tó r e s p u s z to s z y ły w y b r z e ż a A m u a m u . W ie le d o m ó w z o s ta ło z b u r z o n y c h , 6 0 o s ó b z a ś z o s ta ło z a b ity c h .
IIMIII I I—M———
N I E W I E D Z I A Ł A W C A L E O W O J N I E 1 9 1 4 R O K U . W o s a d z ie r y b a c k ie j O lip , n a w y b r z e ż u d a lm a ty ń s k ie m , z ja w iła s ię o s ie m d z ie s ię c io le tn ia w ie ś n ia c z k a , k tó r a c h c ia ła u iś c ić o p ła tę z a p r z e ja z d s ta tk ie m w s ta ry c h p r z e d w o je n n y c h b a n k n o ta c h a u s tr o w ę g ie r s k ic h . W ie ś n ia c z k a b y ła s tr a s z n ie p r z e r a ż o n a , ż e p ie n ią d z e , k tó r y c h p o s ia d a ła p r z e s z ło s ie d e m s e t k o r o n , n ie m a ją ju ż ż a d n e j w a rto ś c i i w y c o f a n e z o s ta ły z o b ie g u . K o b ie ta n ie w ie d z ia ła z u p e łn ie , ż e n ie m a ju ż m o n a r c h j i
Niemcy zrywają
T U I T M B E B S A 1 S K I
K L A U Z U L M I L I T A R N Y C H
M A T E R J A Ł U W O J E N N E G O O R A Z T A N K Ó W N I E M O G Ą B Y Ć J U Ż D Ł U Ż E J U K R Y W A N E . .
„ E c h o d e P a r is 44 t w ie r d z i, ż e g e n e r a ł B lc m b e r g p o s t a w ił d a t ę 1 p a ź d z ie r n ik a j a k o o s t a t e c z n y t e r m in w y p o w ie d z e n ia t y c h k la u z u l. P o d o b n o m ia ł s ię t e m u s p r z e c iw ić m in is t e r v . I N e u r a t h .
: O b a w y m ie n io n e p o w y ż e j d z ie n - P L A t f W Y P O W I E D Z E N I A
P A R Y Ż . 7 . 1 0 . — N a j s e n s a c y j n ie j - s z ą w ia d o m o ś c ią p o d a n ą p r z e z p r a s ę p o r a n n ą j e s t in f o r m a c j a z a m ie s z c z o n a w „ E c h o d e P a r is 44, a p o t w ie r d z o n a p r z e z „ L 4O e u v r e 44, k t ó r e t o d z ie n n ik i d o w ia d u j ą s ię , j a k o b y z e ź r ó d e ł m ia r o d a j n y c h . iż g łó w n e d o w ó d z t w o R e ic h s w e r h y d o m a g a s ię s t a n o w c z o A B Y R Z Ą D R Z E S Z Y N I E M I E C K I E J O D R Z U C I Ł O F I C J A L N I E K L A U Z U -1
L E M I L I T A R N E T R A K T A T U W E R - j ...
S A T S K I G O G D Y Ż Z W I Ę K S Z E N I E n ik i t w ie r d z ą , ź e s p r a w a t a z o s t a ła E F E K T Y W Ó W I F A B R Y K A C J A T Y L K O C H W I L O W O O D Ł O Ż O N A .
Sensacyjne wyznanie
„Mj, żydzi, iiiliw Mali mwoitW'
Z N A M I E N N Y A R T Y K U Ł B . P O S . G R U N B A U M A
W A R S Z A W A . — W k o ła c h p o lity c z n y c h s z e r o k o k o m e n to w a n y je s t a rty k u ł b . p o s ła G ry n b a u m a , b a w ią c e g o c h w ilo w o w P o ls c e . A n a liz u je o n w „ H a jn c ie p r z y c z y n y , k tó r e w y w o ła ły d e k la ra c ję p o ls k ą w G e n e w ie w s p r a w ie m n ie js z o ś c i i w s k a z u je n a je j n ie b e z p ie c z e ń s tw o d la tr a k ta tu o m n ie js z o ś c i. K la u z u le m n ie js z o ś c io w e z c h w ilą w s tą p ie n ia R o s ji d o L ig i N a ro d ó w s ta ją s ię d la P o ls k i n ie b e z p ie c z n e : „ Z a c z y n a s ię o b a w a w id m a r o s y js k ie j g w a r a n c ji, r o s y js k ie g o m ie s z a n ia s ię d o s p r a w w e w n ę trz n y c h . o d k tó ry c h to k r o k ó w P o ls k a ta k w ie le u c ie rp ia ła w k o ń c u 1 8 w ie k u , w tra g ic z n y m o k r e s ie je j u p a d k u i r o z b io ró w . B ia ło r u s k ie i u k r a iń s k ie m n ie js z o ś c i m o g ą z a w s z e b y ć p o p a rte p r z e z b ia ło ru s k ie i u k r a iń s k ie r e p u b li
k i s o w ie c k ie — p o c o ż im d a w a ć ta k s iln e m ię
h a b s b u r s k ie j. Z lito w a li s ię n a d b i e d - .1 5 ,4 5 F r a g m e n t te a tr a ln y . 1 6 .0 0 ś w ia t p r z e z n ą k o b ie ta p o d r ó ż n i i z e b r a li m ię d z y ;w ę g ie r s k a z p ły t.) 1 5 ,A P r z e g lą d g ie d a w y . s o b ą k w o tę n ie z b ę d n ą n a z a k u p ie n ie I r a d jo - g a z e tk a r a d jo w a . 1 6 .4 , C b w .la p y - ' ła ń . 1 7 ,0 0 R e c ita l s k r z y p c o w y . 1 7 .2 5 P o g a - j
K^tik radfawj
Ś R O D A , d n ia 1 0 . 1 9 5 4 r .
6 .41 ? A u d y c ja p o r a n n a . 1 2 ,1 0 M u z y k a le k k a . 1 5 ,0 0 D z ie n n ik p o łu d n io w y . 1 5 ,0 5 D w a d z ie ś c ia p ię ć m in u t n a W ę g r z e c h (m u z y ka
d z y n a ro d o w e o p a rc ie p r a w n e ja k tra k ta ty m n ie js z o ś c io w e . S y tu a c ja m ię d z y n a r o d o w a P o ls k i r a d y k a ln ie z m ie n iła s ię z c h w ilą z ja w ie n ia s ię n a a r e n ie m ię d z y n a r o d o w e j R o s ji i N ie m ie c . N a a r e n ie ś w ia to w e j z n ó w z ja w iły s ię z a r ó w n o N ie m c y , ja k i R o s ja , a P o ls k a z n ó w z n a jd u je s ię ja k k ie d y ś w c z a s a c h p r z e d r o z b io r a m i. P e w n e je s t, ż e s y tu a c ja je s t o b e c n ie in n a , n iż b y ła , a le d a w n y u p ió r , ja k k o lw ie k w in n e j p o s ta c i, z n ó w z a c z y n a s tr a s z y ć . O b e c n i p r z y w ó d c y i w ła d c y m a ją s z c z e g ó ln ie s iln ie r o z w i n ię tą w r a ż liw o ś ć w s to s u n k u d o R o s ji i d o n ie b e z p ie c z e ń s tw , g r o ż ą c y c h s ta m tą d i d la te g o p r z y g o to w u ją s ię z a w c z a s u n a k a ż d ą e w e n tu
a ln o ś ć , Bijąc się w piersi musimy powiedzieć, że my, Żydzi, byliśmy tymi, którzy narzucali traktaty mniejszościowe1'.
ZcałejPolski
- - - — . - । — L E S Z N O . ( P o ż a r p a ła c u ) . W I d a n k a d la k o b ie t. 1 7 ,5 5 M u z y k a le k k a . 1 7 ,5 0 m ie js c o w o ś c i D łu g ie S ta re , p o w ia t
P o r a d n ik s p o r to w y . 1 8 ,0 0 S k r z y n k a p o c z to - L e s z n o w y b u c h ł p o ż a r w p a ła c u n a - P o r a d n ik s p o r to w y . 1 8 ,0 0 S k r z y n k a p o c z to - L e s z n o w y b u c h ł p o ż a r w p a ła c u
w a r o ln ic z a . 1 8 ,1 5 K o n c e rt O r k ie s try R e - le ż ą c y m d o h r . D u n in - K a r w ic k ie g o .
p r e z e n ta c y jn e j D . O . K . P . w K a to w ic a c h . 1 8 .4 5 O d c z y t g o s p o d a r c z y . 1 9 .0 0 2 0 m in u t m u z y k i s ta ry c h m is trz ó w . 1 9 ,2 0 P o g a d a n k a
M im o w y tę ż o n e j a k c ji r a tu n k o w e j p o ż a r u n ie z d o ła n o o p a n o w a ć . P a s tw ą p ło m ie n i p a d ł c a ły p a ła c w r a z z
a k tu a ln a . 1 9 .5 0 K o n c e r t k w a r te tu w o k a ln e - ] u r z ą d z e n ie m . S tr a ty w y n o s z ą p r z e -
g o s o lis tó w . 1 9 .5 0 W ia d o m o ś c i s p o r to w e .।s z ło 1 0 0 ty s . z ło ty c h .
,2 0 ,0 0 T o s a m o , a je d n a k c o in n e g o . 2 0 ,4 5 D z ie n n ik w ie c z o rn y . 2 0 ,5 5 J a k p r a c u je m y w P o ls c e . 2 1 ,0 0 K o n c e rt C h o p in o w s k i. 2 1 ,5 0 P o g a d a n k a w ję z k u o b c y m . 2 1 ,4 0 R e c ita l ś p ie w a c z y . 2 2 ,0 0 K o n c e rt r e k la m o w y . 2 2 ,1 5 M u z y k a ta n e c z n a .
G A Z E T K A D O P O S Ł U C H A N IA . S p o tk a w s z y s ię z w ie lk ie m p o w o d z e n ie m u r a d jo s łu c h a c z ó w g a z e tk a d ź w ię k o w a p . t.
„ Ś w ia t p r z e z r a d jo ” n a d a n a b ę d z ie , ja k o G a z e tk a N r. 2 . w d n iu 1 0 p a ź d z ie r n ik a t. j. w ś r o d ę o g o d z . 1 6 -te j A u d y c ja ta , ta k , ja k p o p r z e d n im r a z e m , p r z y n ie s ie s z e re g a k tu a lij z k r o n ik i w y d a r z e ń ś w ia ta , h u m o r i d o w c ip o - ż y w io n e m u z y c z n ą r e d a k c ją . A u d y c ję o p r a c o w a li H a rw e y i J a w o r s k i.
C O B Ę D Z I E M O D N E
G d y p r z y c h o d z i o k r e s w io s n y , c z y je s ie n i w z m a g a s ię p o w s z e c h n e z a in te r e s o w a n ie p a ń s p r a w ą : ,,C o b ę d z ie m o d n e ? C o s ię b ę d z ie n o s iło " . T r z e b a b y ć p r z e c ie ż z a w c z a s u n a le ż y c ie p o in fo r m o w a n ą , a b y s p o ś r ó d r z e c z y m o d n y c h w y b r a ć n a jle p ie j d o s to s o w a n e d o s w e j in d y w i d u a ln o ś c i i n a d a ją c e s ię d o r z e c z y w is tn y c h p o trz e b ż y c ia . W te n s p o s ó b o s ią g a m y s z c z y t e le g a n c ji. O d c z y t r a d jo w y p . M a r ji A n k ie w i- c z o w e j w ś r o d ę d n ia 1 0 p a ź d z ie r n ik a o g o d z . 1 7 ,2 5 b ę d z ie m a łą r e w ją m o d y , k tó r a z o rie n tu je s łu c h a c z k i c o s ię n o s i n a u lic ę , c o w d o m u , ja k ie to a le ty s ą o b o w ią z u ją c e n a p r z y ję c ia i c o r o b i
„ f u ro r ę " w ie c z o re m .
S A M O C H O D Y F O R D A Z A P O L S K I E W Ó D K I.
W k o ła c h h a n d lo w y c h k r ą ż ą p o g ło s k i, ż e k o n c e rn F o r d a z ło ż y ł o f e rtę n a d o s ta w ę d o P o l
s k i s a m o c h o d ó w o s o b o w y c h , k tó ry c h c e n a k a l
k u lo w a ła b y s ię w r a z ie z re d u k o w a n ia d o ty c h c z a s o w y c h c e ł z a s a m o c h o d y o k o ło 1 ,2 0 0 z ł.
। lo c o G d y n ia .
W z a m ia n z a to P o ls k a w y w io z ła b y d o S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h w ó d k i i lik ie ry , k tó re z o s ta ły b y u lo k o w a n e n a ta m te js z y m r y n k u d z ię k i in te rw e n c ji F o r d a .
K s . D r . W ła d y s ła w Ł ę g o w s k i.
Z p ie lg r z y m k ą d o Z ie m i S w .
2 0 , ( C ią g d a ls z y )
T o w a r z y s z e p o d r ó ż y p o s z li d o d o m u O . O . F r a n - c is z k a n ó w . J e s te m s a m . T e r a z d o p ie r o z a c z y n a ją p r z e m a w ia ć d o m n ie g ła z y . S ia d a m n a ła w ie k a m ie n n e j p o d ś c ia n ą i w s łu c h u ję s ię w g ło s y p r z e s z ło ś c i. W ś r ó d c is z y g r o b o w e j m ó w ią d o m n ie o J e z u s ie . W d u c h u w id z ę b ó ż n ic ę je s z c z e c a łą a w n ie j ta m p r z e d o łta r z e m Z b a w ic ie la p r z e m a w ia ją c e g o d o Ż y d ó w o „ S y n u c z ło w ie c z y m " i o K r ó le s tw ie B o - ż e m . N a m ie js c u , k tó r e d z iś z a jm u ję , s ia d a li z a p e w n e w ó w c z a s a p o s to ło w ie i u c z n io w ie . Z a u w a ż y li m ą n ie o b e c n o ś ć i p r z y c h o d z ą m n ie s z u k a ć w ś r ó d r u in . Z n a le ź li.
— C o k s ią d z tu r o b i s a m o tn y ? p y ta ją c ie k a w ie .
— R o z m a w ia m z g ła z a m i.
— Ż a r ty ! K tó ż b y r o z m a w ia ł z g ła z a m i? P r z e c ie ż k s . p r a ła t M a r c h e w k a p r z e c z y ta ł n a m w s z y s t
k o , c o w e w a n g e lja c h n a p is a n o o te j s y n a g o d z e .
— S łu c h a łe m p iln ie o d c z y tu , a p o W a s z e m o d e jś c iu r o z m y ś la łe m o tr e ś c i je g o . G ła z y p o m o g ły m i o d tw o rz y ć p r z e s z ło ś ć .
— T e r a z r o z u m ie m y ! A le p r o s im y w r ó c ić d o a u to b u s u , b o z a c h w ilę o d je ż d ż a m y .
— P r o s z ę p o w ie d z ie ć k ie r o w n ik o w i, ż e z a m i
n u tę b ę d ę p r z y a u to b u s ie . W y b io r ę ty lk o w r u m o w is k u u ła m e k m a r m u r u .
— P o c o o b a r c z a ć s ię k a m ie n ie m ?
— N ie c h w R a d o w is k a c h m ó w i m i o b ó ż n ic y w K a f a rn a u m i p r z y p o m in a Z b a w ic ie la . N a jc h ę t
n ie j z a b r a łb y m je d n ą z k o lu m ie n e k , k tó r e z d o b iły z a p e w n e o łta r z , a le to n ie w y p a d a . G d y b y b o w ie m
• k a ż d y z p ie lg r z y m ó w c h c ia ł z a b r a ć n a p a m ią tk ę u ła m e k r z e ź b y , z b ie g ie m la t r o z e b r a n o b y c a łą b ó ż n ic ę .
T o w a r z y s z e o d e s z li. W n e t z n a la z łe m , c o s z u k a łe m . J e s z c z e je d n o s p o jr z e n ie n a r u in ę b ó ż n ic y i
w r ó c iłe m d o to w a r z y s z y p ie lg r z y m k i. W s ie n i k ia -1 s z to r u k u p iłe m u b r a c is z k a k ilk a k a r t z w id o k a m i
r u in y i w s ia d łe m d o a u to b u s u . i
W r a c a m y d o T y b e r ja d y . J e d z ie m y p o d w ó c h ' k ilo m e tr a c h d r o g i k o ło I a b g a , o s a d y n ie m ie c k ic h | k a to lik ó w . W o g r o d a c h , z r a s z a n y c h o b f ite m ź r ó d - i łe m . r o s n ą s m u k łe p a lm y i s z e ro k o lis tn e b a n a n y . T a k ie m i o g r o d a m i b u jn e m i z a c z a s ó w Z b a w ic ie la ) p o k r y te b y ło c a łe p ó łn o c n e i z a c h o d n ie w y b r z e ż e ; je z io r a . M ija m y z n o w u m ie js c e d a w n e j B e ts a id y . M im o w o li s p o g lą d a m n a d a le k ie w o d y je z io r a , g d z ie b ie lą s ię tr z y ż a g le . C z y ż b y n a s tę p c y ś w . P io tr a o te j p o r z e b y li je c z c z e z a ję c i p o ło w e m r y b ?
W T y b e r ja d z ie u d a je m y s ię z a r a z d o ja d a ln i n a o b ia d . B r a t W ła d y s ła w w ita n a s m iły m u ś m ie c h e m i s ta r a s ię , ż e b y k a ż d y z n a s d o s ta ł d u ż ą p o r c ję r y b . C ó ż b o w ie m p ie lg r z y m b ę d z ie w T y b e r - ja d z ie ja d ł, je ż e li n ie r y b y , r y b y z je z io r a G e n e z a r e t!
P o o b ie d z ie s ia d a m y d o d w ó c h ło d z i i w y je ż d ż a m y n a je z io r o . W m ie ś c ie p a n o w a ł u p a ł, tu o b - w ie w a n a s p r z y je m n y c h łó d . K s . p r a ła t M a r c h e w k a c z y ta g ło ś n o z e w a n g e lji u s tę p o c u d o w n y m p o ło w ie r y b , o b u r z y n a je z io r z e i o te rn , ja k P . J e z u s c h o d z ił p o w o d a c h . P o te m p r o s i o m ilc z e n ie , ż e b y k a ż d y m ó g ł r o z m y ś la ć o te m , c o d z ia ło s ię n a w o d a c h , p o k tó r y c h je d z ie m y . M ilc z e n ie p a n o w a ło k il
k a m in u t, p o te m z a c z ę ły s ię s z e p ty , k tó r e s to p n io w o p r z e s z ły w g ło ś n ą r o z m o w ę i ś m ie c h y . K to n ie w y tr z y m a ł? N a tu ra ln ie n a s z e p a n ie . K s . p r a ła t p r o s ił o m ilc z e n ie . D a r e m n ie . J ę z y k i r o z w ią z a ły s ię i n ie d a ły s ię ju ż p o w s tr z y m a ć . Z p o c z ą tk u g n ie w a łe m s ię n a g a d a tliw o ś ć , n a s tę p n ie p o g o d z iłe m s ię z lo s e m i s a m w z ią łe m u d z ia ł w r o z m o w ie . N a s i w io ś la r z e a r a b s c y z a c z y n a ją ś p ie w a ć . M e lo d je s ą to s m ę tn e ja k d u m k i u r k a iń s k ie , to s k o c z n e ja k k r a k o w ia k i p o ls k ie . P ię k n o ś p ie w u a r a b s k ie g o le ż y w n o s ie , z c z e m u c h o e u r o p e jc z y k a m u s i s ię w p ie r w o s w o ić . Z a s łu c h a n i m ilc z y m y . O k o s p o c z y w a z lu b o ś c ią n a k r a jo b r a z ie p ię k n y m , k tó r y ja k f jo r d y n o r w e s k ie łą c z y w s o b ie c z a r w ó d i g ó r . W io ś la r z e z a w ra c a ją .
