MLODY R O L NI K
R ok I« ______ D O D A T E K D O « R O L N 1 K A “ Nr. 14
Ochrona przyrody
w przysposobieniu rolniczem,
Pi§kna myöl, przed kilkoma laty rzucona przez prof. J. Mikulowsklego-Pomorskiego, poparta Jego gl$bokiem przeäwladczeniem o skuteeznoAci podj^tej Inicjatywy, przelstacza s!§ w wielki czyn poAyteczny, czyn twörczy dobrej woli mlodej spolecznoAci wiej- sklej. Przysposobienie rolnicze od prob i wst^pnych poczynan przechodzi do coraz wyraAnlej okreälonej I coraz lepiej przemyAlanej akcji wAröd mäodzieAy wlejskiej, dqzqc kn pomnozeniu jej Awiadomo&ci obywatelskiej w zakresie zycia i potrzeb wsi i ku podniesieniu kultury je] i dobrobytu przez wzmoze- oie wydajoofici gospodarstw maiych. Wielfeie dzlelo rozpocz§te — nadac mu wlaAciwy Charakter, utrzy- tnac na odpowiednim poziomie i ustrzec przed wy- paczeniem podstawowych zasad, oto trudae zadanla kierowniköw pracy.
A podstawowq zasadq tej pracy: pobudzenie samodzlelnoöcl w myAll i czynie, pobudzenie umy- sin do przyjQcia wst§pnych, przygotowawczych wiadomoAcl — przyspOBObienie si§, dokiadne pozna- nie Arodowlska, w ktörem zycie uplywac b§dzie — poznanle podtoAa pracy i jej motoru — przyrody otaczajqcej, nauczenie si§ umlej§tnej pracy 1 eelo- wego zuzytkowania wysilköw, wspöldzialanie, oparte na dobrej woli i zrozumieniu potrzeb i celöw ogöl- nych calej spolecznoAci 1 wynik pracy w plonie, wysilklem wlasnym zdobyty.
Zasadnlczym momentem w caloksztalcle przy- sposobienia rolniczego jest podloze, na ktörem roz- wija sl$ 1 rozwljac si§ powlnna cala akcja.
Bogaty Awlat przyrody, z jej odwiecznemi pra*
waml, jest tem podloAem, ktöre poznac, zrozumiec i umifowaö winien kaAdy, zwlaszcza zaä ten, kto z tq przyrodq stale 1 bezpoSrednlo sl§ styka.
I jeöll kto, to wfafinie rolnlk, zaröwno z historjl swego zawodu, jak 1 z tytulu uprawlanego fachu, z przyrodq najbardzlej je«t zwlqzany i od doklad- nego jej poznania w powodzeniu swojem ficiöle uzaleAnlony. Wszak juA w owych zamierzchlycli czaoach narodzin rolnictwa umlej^tnoöc podpatry- wanla zjawlsk przyrody pozwollla czlowiekowi wy- korzystac je dla wlasnych celöw I czynlc plerwsze pröby slewu i uprawy roAIin poiytecznycb, ona wskazala mu potrzeb^ dbaloAci o zasoby pokarmo we gleby, dziqki niej zdotal czlowiek plerwotny, na- wet bez pomocy skomplikowanych przyrzqdöw 1 gt§bokiej wiedzy, czynlc trafne obserwacje me- teorologiczne (dotyczqce zmian pogody) 1 na Ich podstawle ukiadac wiaAciwy plan zaj§c, ona 1 dziö pobudza do badan naukowych i odkrywania coraz nowych tajemnic natury.
Jak nie moAna wyobrazic sobie dobrego myill- wego, ktöryby nie umlal strzelac i nie znal dobrze obyczajöw zwierzqt, jak w nieznanem wlelkiem mleöcie swobodnie poruszac si§ nie moAna, nie zor- jentowawszy sie uprzednio w kierunku 1 wzajemnej fqcznoAci glöwnych ullc, tak nie podobna wyobrazic sobie dobrego rolnika, ktöryby nie znal podstawo
wych praw, rzqdzqcych Ayclem rofilin 1 zwierzqt.
Prawa za£ te 1 ich wspölzaleznoöc z przejawa- mi Aycia poznac nie trudno z wielkiej ksl^gi przy
rody, otwartej dla kazdego, kto chcetajuiki jej zgi§- bic, kto patrzec umie 1 sercem odczuwac potrafi.
A Ae mlodzlez do wszelkich przysposabian sl§ naj- bardziej sposobna, to 1 przysposobienie rolnicze we wtaöctwy sposöb ujqc 1 przez’yc b^dzie mogla, Aywq mow§ natury biegle bqdzie czytata, zwlaszcza, ze i siowo drukowane w pi§knych i pozytecznych ksl§gach przyrodniezych jest dla ntej dost§pne, pozna te prawa odwleczne, mqdroäciq Bozq nakre- ölone, pozna 1 zrozumie, Ae ani wykroczyc prze- ciwko nim, anl ich obejfic bezkarnle nie wolno i i e one stanowiq podwalia§ odwiecznego porzqdku rzeczy na ziemi.
Przyroda zatem stanowl podstaw§ i punkt wyj- cia w przysposobieniu rolniczem,
Z jednej wi§c strony pod tym kqtem przyrodni- czym calq prac§ nastawiac naiezy, z drugiej zaö pobudzac mlodziez do samodzielnych poczynan i wspöldziatania w tym kierunku i tu nasuwa si§
szereg uwag i wskazan praktycznych.
1 Poznac otftcz&jqcy Swi&t zwierzqt i ro^lin.
Jest to zadanie pierwsze i najpilniejsze — trze- ba wledzlec z kirn si§ ma do czynienia, bo od tego w dazym stopnlu uzaleänione byc moze dalsze po- st^powanie w gospodarstwie i w 4yclu spol. wsi.
I nie wystarczy wledzlec np., i e w okolicy po bagnach i jeziorach rosnq jakieö dzlwne roAliny, 0 owocach kolczastych, trzeba zbadac, jak one rosnq, kiedy si§ rozwijajq, kwltnq i owocujq, kiedy doi- rzewajq, czy sq liczne w okolicy i jaka ich nazwa.
Trzeba teA zbadac, jakle zwierz§ta i ptaki w okoii- cy si§ gnieAdzq i jaki zywot prowadzq, czy sq liczne, czy tez tylko wyjqtkowo sq spotykane ? Tylko tq drogq, przez bezpoirednie zetkni§cie si§
z przyrodq i zainteresowaaie mlodziszy, uda si§ ze- brac wiela cennych wiadomoSci, dotyczqcych zwie- rzqt i roölin, wyst§pujqcych w Polsce i nlejedno- krotnie b§dzie moAna uchronic przed zagladq cenne zabytki przyrody ojezystej.
2. O shronn sz a ty ro$linnej,
. Poza ochronq zabytköw przyrody, tego rodzaju jak ginqee jui dzlslaj drzewa i roöllny (cis. modrzew szarotka, mikolajck i t. p.), ochrona drzew I krze- wöw ma powaine znaczenie gospodarcze z uwagi na ochron§ roAlin przed szkodoikaml i z wlelu jeszcze innych wzglgdöw, o ktörych tutaj nie sposöb szerzej si§ rozpisywac. Ochrona drzew dziuplastych, ochrona krzewöw, zakladanie Aywoplotöw, sztu- cznych lasköw w krötkim czasie oAywi nasze pola 1 Iqki i lesnych mieszkancöw przysporzy, stwarzajac licznq i niezwalczonq armj§ obroncöw przed szko- dnikami-owadami. Smutny jest krajobraz, pozba- wiony drzew i krzewöw i gdzieniegdzie tylko -upiek- szony“ rozwalonemi doiamli bajorzyskami. — CzvA nilodzi nie mogliby pomyölec o zadrzewieniu owych jarow przydroznych i röinych urwisk, gdzle inny pozytek jeit niemoAllwy, czy nie moAnaby pomyölec 0 wi^kszej dbaloSci w urzqdzeniu wöd naszycb aby 1 ryba korzyfic miala 1 plak znalazt przytulek?*
chorego,Jtowane«
♦
N
<X>
u O
« I
s |Q CD
> £ ■ §
g . 3 . «
®
BO
P o o
ca 2 £, ® S*
P p cs
SB - § „ 3*
1 .19 £ 3 *
. .£'•? B» .R
Ü, Ochrouä zwlerzqt.
Krölowie pnszcz n a sz y e h — tnr I iubr ju i tyl- ko w hlstorji pozostall (iubry pozostaly jeszcze w zwierzyncacb), podoboie wiele innyeh mniejszych zwierz^t. Sn jednak takle, ktöre jeszcze nie wygi- n?ly doezcz^tnie 1 o nich dowiedziec si§ trzeba i opiek§ nad nlemi roztoczyc — pl§kne to I wdzlgczne zadanie dla mlodych i wielka zasluga narodowa.
To samo dotyczy ptactwa wszelfeiego, ktöre niejako w speejalan op!ek§ mlodziezy oddane byc winno.
Trzeba skoficzyc ju i wreszcie z barbarzynskiem przeäladowanlem pierzastego ludu, po wsiach 1 mia- staeh zniknqc muszq klatki i potrzaski, a Ich miej- sce niechaj zajmq szluczne gnlazda, poidelka i pasnlki, eztuczne laskl i zagajnlki, w ktörychswo- bodny i szcz§61iwy ptak radosnq pieäniq uprzyje- maiac b§dzie zycle dobrych ludzi.
4. Wycteczki przy rodttlczo-kr a Jozükwcze.
Ktözby si§ nie rwal do poznania kraju i tych cudöw i dziwöw przyrody, jakle r§ka Boia rozsiala po ziem !! Oszcz^dzic na czem innym, a na wy- cieczk? uzbierac, wystarac si§ o Swiatlego kierownl- ka i jechac koniecznie! Nleraz daleko wgdrowac nie Irzeba, bo w najblizszej okolicy znajdzie si§
wiele clekawego do zobaczenia, irzeba tylko umleö patrzec. Wycieczka w Tatry, do rezerwatu w Pie- ninacb, do Paszczy Bialowieskiej, na K§p§ Radlow- skq, w Göry Swlgtokrzyskie 1 t. p. oto kilka za- ledwie przykladöw milej rozrywkt, nauki 1 zbliienia si? z przyrodq.
5, Odczyty i pogftdfenkl.
„Nie chowaj öwiatla pod korcem“ — to czego nauczy wlasna obaerwacja zycia przyrody 1 to wszy- stko, co zdobyte zostanie dzl§ki wycieczkom 1 pra- cy nad sobq niechaj si§ stanie tq okruszynq, ktörn z bllzaimi podzlelic sl§ trzeba. Nie nczone refera- ty, nie odczyty specjalne, a prosta, z serca i spo- strzezen wlasnych wysnuta pogadanka na zebranin mlodziezy ogromnie ozywi prac§ i znakomicle przy*
czyni si§ do jej rozwoju.
6. OplSy — artykuly.
A jeili ktofi ochot? ma — niechaj sl§ nie wsty- dzl — prosto, choc i z trudem nleraz napisac to, eoby Bi§ powledzlalo na zebranin, a pozytek b§dzie, bo przez plsmo dowie si§ o wielu ciekawych epo- slrzezenlach spora gromadka mlodych w caiym po- wlecie. Zwlaszcza ciekawe b?dq sprawozdania mto- dziety co do „Konkursew uprawy 1 wyehowu“.
7. FotografJ«.
Bardzo cz?sto mtodzi chlopcy marzq tylko 0 chwili, kiedy to b§dq mogli wziqö do r?ki ßtrzel- b§ — na dziS przeto 1 na najblizszfj przyszloöc przyjmijcie przyjacielskq rad§ — zamiast strzelby wezcie aparat fotograficzny do r§ki. Jak si§ z nie- go strzela pomöwlmy innym razem, jefili wöröd mlodych znajdn si§ ciekawi tej aztuki.
8, SwI^to oehroöy przyrody.
To, co roznieca öwiatio nmyslu, co zapala serca 1 dusze koi, to, co Boga w Jego dzielach najpi§kniej nkaznje, nalezy uczclc specjalnq nroczystoöciq, zor- ganizowanq przez mlodziei i przy jej llcznym ndziale.
Najlepszy czas po temu, to wystawa przysposobienla roiniczego. Jaki program uroczystoäei, jak jn orga- nizowac, pomöwlmy innym razem, dziä myöl rznea- my I czekamy glosöw z poöröd mlodzieiy.
RozwaÄde dobrze tych kilka uwag, mol przyjacle- le, 1 nie pogostaweie ich bez echa — o to prosz§
Was bardzo, a zakohcz? pi§knemi slowami jednej z naszych przyrodnlczek:
„Nie wspölzawodnictwo i walka, ale raezej — jak nas uczy przyroda — Iqczenie si§ i stosowanie pomocy wzajemnej sq najpewniejszq gwarancjq po- st§pu“.
Wäzelkie pM zeaie zifcrnkaml
tuczy ptactwo mniej lnb wi§cej, z wyjqtkiem rzepa- ku. Ale iaden ptak, opröcz kanarka, nie labi tycb ziarnek 1 äadnemu tei Innern« rzepak by nie slu4yl.
Wtenczas tylko, gdy ptaki chorujq na zatlnszczenie, naleäy im dawac rzepak, jako Srodek na schudnUj- cie. Nie trzeba jednak tej kuraejl zbyt surowo przeprowadzac, bo niektöre wolq znosic glöd, ni4 jeöc rzepak. _________
Uprawa lip.
Uprawq lip powinni si§ rolnicy, a mlanowicie zalozyciele szkölek jak najwi§cej zajmowac, jest to bowiem nletylko najpi§kniejsze drzewo alejowe dla drög, ale nadto kwiecie jego jest alnbionym pokarmem pszczöl i daje wyborny miöd. Lipy mozna rozmnoiyc nasleniem 1 ablegrami, ktöre bardzo pr§dko wy- puszczajq korzenie i rosnq szybko. Nasienie, dojrzale latem, trzeba zasiae ua jesiefi i przykryc lekko ziemiq. Wszelkie odmiany lip okulizujq si§ na Hpie pospolitej. Oczka wsadzac nalezy w czerwcu i lipcu.
M todzi R o ln icy !
Organizujcie Sekcje Przysposobienia Rolniezego Miodziezy uprawy psze-
n i c y !
Rezolncia PrzySpoSobionia Rolniezego aa Walnem zgromadzenlu PTR.
. Walne zgromadzenie PTR. wzywa zarzqd glöwny PTR., aby w organizowanycb konkursach przysposo
bienia rolniezego uwzgl§dniano przedewszystkiem te dzialy prodakeji, tak rolnlczej, jak hodowlanej, ktöre w naszych warunkach gospodarczych przynieäc mogq najwyiszq rentownoSc;
wzywa zarzqdy Kölek rolnlczych PTR., aby przy zawiqzywanlu sekeyj przysposobienia rolniezego proponowaly za patronöw sekeyj tych swoich czlon- köw, ktörzy dawac b§dq gwarancj§ utrzymania na- leiytej opieki nad powierzonemi sobie sekejami oraz prawidlowego wykonania zadan konkursowych przez
sekcje; t j
wzywa czlonköw Kölek rolnlczych do wspolpra*
1 cy z wtadzami PTR. w akcjl przysposobienia rolni-
; czego przez :
a) zaeh§canle miodziezy rolniczej do przyst§po- wania do sekeyj przysposobienia rolniezego;
b) przestrzegania, aby nczestnicy (czki) sekeyj
! przysposobienia roln. wplacall w termioie nale4no6cl I za dostarczane Im przez PTP. na kredyt materjaly
j
konknrsowe;e) dostarczanie örodköw lokomocjl inspektorom
< i instroktorom przysposobienia rolniezego dla prze-
\ prowadzania inspekeyj i zamkni^c konkursöw w sekcjach przysposobienia.
Zgromadzenie PTR. zwraca si§ do Min. Rolni- etwa z gorqcq pro§bq o wydatniejsze popieranie fl*
nansowe akeji przysposobienia rolniezego na Po- morzn, tak wainego dzialn pracy dla przyszloiei
