MLODY ROLNIK
Rok I. D O D A T E K D O „R O L N 1 K A “ Nr. 19
Do szkot rolniczych.
i Przed wrtqplenlem do szkoly rolniezej mialem wlele kiopotu 1 traduoöci, aröwnieä wlelu doradcöw, z ktörych jedoi radzill, aby iöc do szkoly rolniezej 1 zacbQcall rodzicöw do poniesienta koiztöw na ten cel, inni, a bylo leb znacznie wRcej — zwalezali ten projekt. Najcz§öelej na öwleele tak bywa, ze i gdzle wycbyla sR sprawa dobra 1 szlachetna, tarn j zlo zaczyna jq zwalczac. W reznltacie znalazlem '■
bR w marach szkolnych 1 rok czasu z calem poöwR- ■ cenlem pracowalem nad sobq. Jakiez mi sR my- j öll przy tem nasawaly ? Otöi te, le jeäell mamy 1 poprawlc iycle na wsi, podnleöc jej koltur§ do wy- sokoöci lnnych warstw spoleczefiitwa — to musimy : opuöcic slomianq strzechg cboclaz na krötki ezas t poznac drogi i cele, do ktörych w przyszlcöcl mamy zdqäac. Nie wystarezy dziö nmiej§tncöc czy- tanla 1 pisania. Trzeba sR »tsrac znieöc drngi analfabetyzm : trzeba poznac swöj bardzo ekompli- kowany warsztat pracy, to jest rolnictwo; trzeba poznac prawa nasse i obowlqzkl obywatela krajn,
aby amiec z nleh korzystac. I
Nie wystarcza dziö miec jeno wRkszy maj^tek- Nie uwaÄa nikt dziö tego za slaszne, jezeli ojclec wianaje syna lab cörk§, a nie da je lm wyksztal- cenia ogöinego 1 fachowego. Bo maj^tek, bogactwo mogq zniknqc predko, a zdobyta wiedza jest nieznl*
•zczajnym skarbem czlowieka, jest najlepszym or§- iem do wywalczanla soble bytu i nalezytego stano- wlska.
Wldzimy wszyscy, jak sRuczy mlodziet mlejaka, jak sR uczq synowte wlaöclciell wRkszych gospo- darstw, a my mlodzieö wiejska, zostajemy w tyle, jesteömy oboj^tnl i saml soble szkodzlmy. Wszy- stklm dajemy sR wyprzedzac, nie umiemy soble otworzyc obrony przed wyzysklem, ktöry na nas czyha. I ktöi ma sR ksztalcenla nas 1 obrony podjqc ? Spoczywa to w calej pelnl na nas samyeh, na mlodem pokolenia, na tej »przyszloöcl narodu“, jak möwi piosenka. Maslmy zatrzec wady iycla dotychczasowego, maslmy wykorzenic zlo, n§dz§
z pod slomlanych strzecb, a wprowadzic czcz^öcle 1 dostatek. Do tego wszystklego maslmy sl§ przy- gotowac w szkolacb rolniczych. Miodziez, wycho- dzqca ze szkoly, Inny ma jui poglqd na öwlat, nmie nan patrzec, cenl szlachetnoöc, dostrzega pl^kco w dobrycb czynacb, staje sR ofiarnlejiza do pracy
■polecznej, potraft nie zraiac si$ przeclwnoöclaml, jakle napotyka w swem otoczenln — czyli staje si§
prawdziwymi obywatelami kraju.
Slowa moje, jako acznia sskoly rolniezej, nlech b§dq wezwaniem do was, mlodzl przyjaclele, niecb mzbudzq w was wlelkle postanowlenle pöjöcla do szkoly, bo tu znajdziecie drogg do odnalezienla szcz^öcia, ktörem jest wiedza. Tego skarbn nie nie znUzczy, iaden öywlol — 1 zostanle on warn do groba. Walczylem tel z wqtpliwoöclq: 16c, czy nie löc do szkoly rolniezej ? Ale zdecydowaly mq wol«
glosy dawnycb wyebowanköw tych szköl. Wldzia- lern w Ich nawolywanlach szczeroöc 1 uczclwoöc.
To toä dziö jestem bardzo wdzRczny ich namowom, leb pragnlenlom »zcz§öcfa dla siebte i wszystklcb.
Po przeczytania tych kilku slow nlejeden pewle: latwo napicac: „fdzele do gzköi“, ale o wtele trudnlej pöjöc. Wierz^ w to 1 wlem, 4e wlele «po- tyka sR trndnoöcl w Sycio, ale ten wychodzl zwy- eRsko, kto wlerzy w siebie 1 amte ehelec, bo
chclec, to möe. Jan K.
Byty uczen ezkoiy rolaiczej.
Pomidory i ziemniaki.
Od ezasu do czasu pojawiaiy si§ \ai wiadomo-
§el, äe mozUwe jest przaszczeplenie pomidoröw na lodyg§ ziemniaczanq. Jadaasräe nigdzie zjawlska tego nie oglqdano na wlasne oczy. Niedawno mieaz- kancy Lipska w oknlo wystawowem jednej z tam- tejszych kwlaciarni zobaczjl! pomidory i ziemniaki na jednej iodydze-
Przyczyny rzadkoöci zjawlska tego nalezy tzn*
kac przypimczalnle w tradnoöci przeazczepianla jednej roiliny na drugq.
W jakiii wiqc sposöb ndato ■!§ uzyskac wgpa*
nialy egzemplarz krzewn, obiadowanego formalnlo röwnoczeinie i pomidorami I zienmlakanrii ?
Kielkujqce kartofle w poczqtku kwletnia wlo4o- no w doniczkl, ktöre nmleizczono wöröd mierzwy w chiodncm miejscu. W poczqtkn maja zaszczepiono po jednej galqzce krzewu pomidoröw, szczegölni©
dobrych, na wysokoöcl 10 do 15 cm. na najsiinlej- sze p§dy ziemniaczane; poiostale pqdy roöllny nci§- to tn4 nad ziemlq. Przeszczepione, 10 cm. dingte p§dy pomidorowe, przyj^ly siq bardzo latwo. W*zy- stkie te czynnoöei wykonano oczywiäcie z najwi^kezq troskllwoöciq. Gdy jni miano pewnoöß, ie roöllny nie zwhjdnq, przyzwyczajono je zwolaa do powietrza i glofica. Wreszcie okaa inspektöw zupetnie ntnnlqto.
W poczqtkn czerwca przasadzono ciekawq rofill- n§ zlemniaczano-pomfdorowq. Niebawem stwierdzo- no, ie owoce pomidoröw, rognqcyeh na ziemniakacb,
prqdzej dojrzaly ni izwykle pomidory. Aromat pomidoröw z roöllny ziemniaczane] nie röini si§ w
nietem od zwykiycb owocöw. Ziemniaki röwnieä nie ncierpiaty wskntek tej dziwnej „trangplantacjt“.
Zbiör wyncsii 10 do 12 ziemnlaköw z jednej iodygi.
Jakie kroliki hodowac nalezy.
Wobec wzmoionej w roka bieiqcym akcjl na rzecz rozwoju krölikarstwa na terenle wsi, Cen
tralny komitet do spraw hodowll droblu przypomina, 13 nalezy propagowac wvRcznle niytkowe rasy tych zwlerz^t 1 w pierwszym rz^dzle kröllkl-szynszele oraz wledenskie nlebieskie, przyczem najbardziej jest wskazane, gdy w danej wsi lab nawet calej gminie cbowa sR tylko jednq z wymlenlonych ras.
Poza wymlenionemt rasami istnleje szereg lnnych ras uäytkowycb, nie nalezy jednak wprowadzlc wle- lorssowoöcl, gdyä w koncu nie b§dzlemy miec örod*
köw produkeji jednolitego materjalo.
ku uwAdze hodowcöw krölikdnr.
Zwiqzek hodowcöw zwlerzqt faterkowych p » y Centrslnym komltecie do spraw hodowli drcbia zwraca uwag§ poczqtkojqcych hodowcöw kröliköw, Iz nie naleiy uÄywac elly rozrodczej tych zwlerz^t, gdyi prowadzl to do cz§*to spotykauej ömiertelnoäci w§»öd mfodych kröliköw. NaleJy paml§tac, l» w eiqgn rokn nie powinna samlca dawac wl§cej nad trzy lab cztery mloty. W kaidym mlocle nie na- leäy zostawlac wi§cej nad ezefic aztak mlodyeb.
W tych warnnkach miodzfei b^dzle dobrze wykar- mlona, a atare lainlcs nie b§d^ wykorzystywane ponad sily. Jeat to nnjwainiejezy warnnek zdro- wotnoics kröliköw. Pozatem naleiy pami§tac o czy- stoöei w pomleazczenlach dla kröliköw. Klatkl czesto czyöctö, dawac snchq öciölkQ, cz§öcl drewnlane na- ßycae karholineura. Latwie] zapoblegac cborobom krollkow, Ali je leczyc.
W pazdzlernlka przedewszystklem zwaiac na to, aby Höcie, jakle sl§ daje krölikom, nie byfy wllgotne an! zmarzle anl pokryte öronem. Chlewy zakiywac na noc raataml «iomlaneml, by zapobiec zazi^bnifcla kröliköw. Kto nie ma doiyc paszy na zlni§, ten moie niyc jako taklej liöct z drzew owocowych. Zbyteczne krölikl tuczyö i «przedac — xachowac tyle tylko, ilo potrzeba do rozploda na wlo»n§,
Cukfer |*ko p»izA.
Wobec nlea/ycfaanie nisklch cen cnkrn na ryn- ka swlgtowym, wylania sl§ zagadulenie stosowanla cukru surowego jako paszy treöclwej dla inwenta- rza, podobnie jak to ma jui mlejsce w nlektörych krajach Europy zachodnlej. W zwlqzkn z tem organlzacja cnkrownictwa powolala do iycla epe- cjalnq kom!sj§, ktöra ma w clqga 3 mlesl^cy przed- stawlc wnloski, dotyczqce zuZytkowania cnkra do wyroba pasz treöciwycb. WjBun^lo al§ röwnlei zagadalenle «uszenla bnraköw cakrowych I wywo- za tego prodakta zagran!c§, co wymaga udzielenia przez rzqd jak ngjszsrszego poparcia dla proiektöw arachomlenia »uszarni przez Zwlqzek Plantatoröw ooraka Cukrowego w Warizawie.
Swlhie b§dq sl«j solid sau ir!
W rzeznl miejsklej w Pradze czeskiej demon*
•trowano nledawno w obecnoöci minlstra rolnlctwa nowq metod§ solenia fiwln, ktöra «Insznie moäe byö nazwanq samosolenlem. Po zablclu öwlni rozclna
»l§ jq 1 wprowadza do iy i zwierz§cla roztwör soll poczem zaszywa «1q c!§cte. Poniewai aerce öwlnl dzlala ]ö*zcze okoio godzfny, zanlm nastqpl zapetne oetygnl|cie i zesztywnlenle zwlerz^da, przeto wraz
L f J T rkr u1 roztw6r 8011 przedostaje *i§ do najdrobnlej jzycb naczyn krwlonoöoych I do tfeanek.
w ten spo*ob przesycenie solq organlzmu fiwlnl na- . ,p u ]. o wlele dokl.delej 1 leplej, all det,d w ,
stosowanla solenia mechanlcznego.
Nlebozpieczne orzeehy.
* » W ,Älneryce mieszka farmer Smltb, ktöry zalo- p ä Ä P #nt^C!? wsP»a!a,ych laskowycb orzechöw.
Posiadloäö poloiona byia w poblläu nlnbionego przez wszystklch mlejsca wydeczkowego. A ponle- w ai wi§kszoäc Indzi lnbl fiwteäe orzecby, wlec raczo- no •!§ nleml 1 rabowano je zanlm zdolaly dolrzed znpelnie. Smith otoczyl laaek drntem kolczastym. ! Al* drat przeclnaio, Wcbec tego amleieU tabllc§
z napisem, groiqc strzelanlem I ostreml psaml. Nie przeraztlo to jedaak nSkogo, orzeehy rwano dalej.
Nabyl wl§c kllka psöw ostrych i wpuäcil je do lastfu. AI® P* *y uganialy sly za zwlerzynq, a nie troBzczyiy sf§ zupetnle o orzecby.
Zrozpaczony farmer postanowil wobec tego wy- cl^c leszczynQ 1 posadzlc inne krzewy. Pewnego jednak dnia odwiedzii go jeden z jego przyjaciöl, przyrodnlk, ktöremn opowiedzial swoje zmartwlenle.
Przyrodnlk namyölil sl§ chwil§, wreszcle wpadi na pomyst, ktöry farmer tstotnte w iycle wprowadztt.
Nast§pnej niedziell zrcbllo gi§ znown tlamno przy lasku leszczynowym. J a i z daleka zadztwüy wyeleezkowiezöw duie blale tablice. A skoro prze- czytaii napls, wyuoslll sl§ pospiesznle, oglqdajac sie trwoinfe poza siebte jakby Ich gonll w l u b inne zlo jakle. Na tablicy byly czarne na blaiem napl- sane slowa : Bacznoöö przed „Corryllns avellauaV klora pojawia si§ w tej okollcy bardzo lleznle. Kto mimo to w aiy sie wejöc do laska, sam b§dzte wl>
nlen swej fimierci. — Corylla* avellana — to zwy- kla nazwa iaeiöska leszczyny. Ale czy zwykly smlertelnik moie przecznö, czy to nie jaktä specjal- nle nlebezpieczny gatanek w§4a ?
Sztuczüy jedwab z torfa.
j. ,D”'ai pszemyslowcy prascy opatentowali sposöb prodnkowania z torfa roztworöw celalozy, nadaja- cych Kl? zupelaie do wyroba paplera, sztacznego jedwabia i fnnych materjatöw sztacznycb.
Nowy ten prodnkt moie wywoiaö prawdzlwy przowrot, zwiaszcza w tak gwaltownie rozwijaj^cym sie przemyfile sztacznego jedwabia, gdy bowiem na przerobtenia celnlozy drzewnej na sztuczny jedwab potrzeba 30 godzln, przerobienie celulozy torfowej na taki jedwab wymaga tylko 17 godsin.
Najleplej jednak uwidocznla sie grozne wspöl- zawodalctwo, jakle nowy sztnczny jedwab moze wytworzyc dawnemn, przy poröwnanlu cen. Do- tychczas bowiem wyrabiany sztuczny jedwab ko- sztuje prodacenta, stosownle do gatunku, od 54 do 103 koron czesklcb za kilogram, gdy tymezasem sztuczny jedwab z torfu — tylko 32 korony.
A 4e pozatem celaloza torfowa nadaje sie tei co wykazaiy doöwladczenla — do wyroba paple*
ra, fdmöw klnemategraflcznych, plyt gramofonowych Itd., nowy zatem wynzlazek otwiera szerokie pole do kcizystnego wyzyskiwania torfowlsk 1 stworzenla nowej gal^zi przemysln»
. . . . R yby.
Ai do polowy pazdzlernlka trwa potöw ryb, pözniej zaö trzymajq sie one ja i giebiny. Nastepnjqce ryby
^ 0fZ^ * a^ SZeZeJ 0Mic na w?dk§ : barweny, karple, pjotki i Iny Najleplej przywiijzac do wedki gllzdy albo kawaiek sera. Chcqc zaö fowlc szczapakl, se- dacze 1 okonie, trzeba mlec na wedee male rybki lab iaby. Lowlc na giebszych miejscach przed lob
S| awyL1v ktör^ch *» sie karple, spnödö, wylowlc ryby, obchodzqc sie z nleml jak najostroinlej, nie chwytac ich moeno, nie uszkodzlc lasek, nie rzucac leb, szukac doWadnle, czy nie ma ryb drapleinych (szczapakl 1 llny) I napowröt karple w wode wpnöclc. Nowo zaioione na wlosne stawy
zaopatrzjc w ryby. v *
Kcii*rki w pi^dzterttiku.
Z kanarkaml postepowac tak samo, jak w
“ *■ ,HWai aii » pUnto Qa t0’ aby tem piratara w pokoja dochodztla priynajmnlej 15 stopnl R.
Zieby zaczyaajq sie teraz gnleidzic. H
