Scenariusz lekcji: „Gallia est omnis divisa in partes tres”
1. Cele lekcji
a) Wiadomości (cel dydaktyczny): uczeń wie, jak należy tłumaczyć tekst De Gallia, poznaje wiadomości dotyczące tego, gdzie leżała starożytna Gallia, gdzie leży dzisiaj; poznaje sylwetkę jednego z największych wodzów w historii Rzymu- Gaiusa Iuliusa Caesara;
b) Umiejętności (cel kształcący): uczeń potrafi sam, posługując się słowniczkiem tłumaczyć tekst należący do kanonu literatury rzymskiej; potrafi poprawnie czytać tekst, dobrze akcentując i wymawiając łacińskie słowa;
c) Cel wychowawczy: lekcja ma na celu nauczyć uczniów szacunku dla dawnej tradycji (tradycji Starożytnego Rzymu); Historia vitae magistra!!!
2. Typ lekcji
Translatorska - uczniowie tłumaczą tekst;
3. Metoda i forma pracy
bezpośrednie: powitanie, pożegnanie uczniów po łacinie; zapisanie tematu i numeru lekcji na tablicy; przeczytanie tekstu;
pośrednie: tłumaczenie tekstu;
metoda podawcza: podaję uczniom na tablicy słówka trudniejsze; referat jednej z uczennic dotyczący sylwetki Cezara;
4. Środki dydaktyczne
mapka z Gallią; tekst Cezara De Gallia, słowniczek łacińsko-polski Kazimierza Kumanieckiego;
5. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
► Czynności wstępne (2min): Witam uczniów po łacinie: Salvete! Sedete! Sprawdzam listę obecności, zapisuję numer, (który podają mi uczniowie po łacinie) i temat lekcji na tablicy.
► Sprawdzenie pracy domowej (10 min): Jako pracę domową jedna z uczennic miała zadane przygotować referat o Cezarze. Wygłasza, więc, podczas gdy reszta słucha i notuje, bądź zapamiętuje. W referacie znalazły się wiadomości dotyczące: daty urodzin i śmierci Cezara, wiadomości dotyczące stoczonych bitew, a także sławne powiedzenia Cezara oraz jego dzieła:
Gaius Iulius Caesar, ur. 12 lipca 100 p.n.e. zm. 15 marca 44 p.n.e. rzymski pisarz, polityk, mąż stanu i wódz. Jeden z członków stronnictwa popularów.
63 p.n.e.- otrzymuje godność Pontifexa Maximusa
60 p.n.e.- zawiera I triumwirat wraz z Pompejuszem I Krassusem;
59 p.n.e.- zostaje konsulem; otrzymuje namiestnictwo Galli Przed- i Zaalpejsiej; dokonuje podboju plemion galijskich; (Ariowist, Wercyngetoryks)
49 p.n.e. przekracza Rubikon I wypowiada słynne słowa: Alea iacta est- kości zostały rzucone; rozpoczyna się bellum civile- wojna domowa;
veni, vidi, vici (przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem);
Przeprowadził reformę kalendarza, tworząc kalendarz juliański; mianował się dożywotnim dyktatorem, najwyższym kapłanem, imperatorem i “ojcem ojczyzny”;
15 marca 44 roku p.n.e.- idy marcowe- w przerwie posiedzenia senatu Cezar został zasztyletowany przez spiskowców, którymi przewodził Marek Juniusz Brutus, bliski przyjaciel Cezara.
Et tu, Brute, contra me! – I ty, Brutusie przeciwko mnie!
Dzieła:
O wojnie galijskiej (Commentarii rerum gestarum belli Gallici albo inaczej De bello Gallico);
O wojnie domowej (Commentarii rerum gestarum belli civilis;
b) Faza realizacyjna
► Wprowadzenie nowego materiału (20 min) +:
► Ćwiczenie sprawności i nawyków: Uczniowie ćwiczą swoje umiejętności translatorskie, a dodatkowo podczas tłumaczenia pytam uczniów o formy gramatyczne.
Razem z klasą tłumaczymy tekst Gaiusa Iuliusa Caesara „De Galia” :
Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam, qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur. Hi omnes lingua, institutis, legibus inter se differunt. Gallos ab Aquitanis Garumna flumen, a Belgis Matrona et Sequana dividit.
Horum omnium fortissimi sunt Belgae, propterea quod a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, minimeque ad eos mercatores saepe commeant atque ea, quae ad effeminandos animos pertinent, important, proximique sunt Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum gerunt. Qua de causa Helvetii quoque reliquos Gallos virtute praecedunt, quod fere cotidianis proelis cum Germanis contendunt, cum aut suis finibus eos prohibent, aut ipsi in eorum finibus bellum gerunt.
Nieznane słownictwo zapisuję na tablicy.
In tabula: atque
pertineo, ere, pertinui ad + acc.- prowadzić do czegoś differo, differre, distuli, dilatum - różnić się
divido, ere, divisi, divisum - dzielić, oddzielać propterea quod - dlatego, że..., ponieważ trans + acc. - przez, za, z drugiej strony
quibus/cum - z którymi
bellum gerere - prowadzić wojnę
prae/cedo, ere, praecessi, praecessum - poprzedzać, przewyższać
Po przetłumaczeniu tekstu uczniowie spoglądają na mapki umieszczone pod nim i razem odnajdujemy miejsca, o których pisze Cezar.
c) Faza podsumowująca
► Podsumowanie i utrwalenie nowego materiału (10 min): Pytam, czy są jakieś wątpliwości. Na zakończenie proszę całą klasę o głośne odczytanie tekstu (niczym chór z tragedii attyckiej). Zwracam uwagę na prawidłowo stawiane akcenty oraz właściwą wymowę słów.
► Zadanie i objaśnienie pracy domowej (2 min.): Uczniowie za zadanie mają opanować przerobiony tekst, a na za 3 tygodnie umieć go na pamięć.
► Pożegnanie (1 min.): Żegnam uczniów po łacinie: Valete carissimi!!!
Zadanie domowe
Tekst De Gallia (podany wyżej).
