Nauka w gimnazjum i tajne komplety - Mirosław Oroń - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

MIROSŁAW OROŃ

ur. 1925; Puławy

Miejsce i czas wydarzeń Puławy, II wojna światowa

Słowa kluczowe projekt Tajne nauczanie. Cisi bohaterowie, dzieciństwo, gimnazjum w Puławach, tajne nauczanie

Nauka w gimnazjum i tajne komplety

Uczęszczałem do gimnazjum Czartoryskiego w Puławach. To szkoła jak szkoła, bo ja wiem… To była porządna szkoła, porządne liceum było. Pamiętam niektórych nauczycieli. Był Zinkiewicz, Kaczorowski - matematyk, Boska to była polonistka, Gorzechowski był, przyrody uczył i fizyki zdaje się. Fizyki to był potem…

zapomniałem jego nazwisko… Kruk, takie znane nazwisko puławskie. To wysoki dość poziom był. I koniec. I wojna wybuchła i chodziliśmy jeszcze parę dni do liceum, jak Niemcy weszli. I tam potem zamknęli, bo tam szpital zrobili Niemcy, dla swoich żołnierzy w gimnazjum tym. A myśmy komplety zaczęli robić. Tajnie się uczyć. U tych właśnie profesorów, profesor Zinkiewicz albo dyrektor Wujton prowadził te komplety.

Wszystko po cichu. Też się narażał cholernie, bo to była kara śmierci za to uczenie.

[Czy lepiej wspominam tą szkołę podstawową niż gimnazjum?] Nie, ja i ta, i ta, bo ja wiem, mniej więcej, dlatego bo tam [w gimnazjum] już nic nie było. Bo chodziliśmy na gimnastykę, graliśmy w piłkę, na przystań, i uczyliśmy się. Więcej przed wojną. bo dzieci jakoś inaczej pamiętają to, bo mi się już kojarzyło z wojną raczej to gimnazjum.

Bo to przytłumiło te komplety, to były tak ważne i były w takim strachu robione, że przed wojną było uporządkowane. No to taka różnica była…

Do gimnazjum też chodzili [Żydzi] tylko, że do naszej klasy chyba żaden nie chodził.

Ale to wszystko było umundurowane wtedy. Mundurki mieliśmy takie szkolne.

Jednakowe byli wszyscy, cała szkoła była umundurowana. Wypustki były niebieskie a liceum miało czerwone.

(2)

Data i miejsce nagrania 2003-09-17, Puławy

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Daniel Sekuła

Redakcja Maria Radek