Stasiewicz, Krystyna
Sprawozdanie z sesji naukowych
poświęconych Janowi
Kochanowskiemu
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 4, 601-603
1980
K
R
O
N
I
K
A
N
A
U
K
O
W
A
K r y s t y n a Stasi ewicz
SPRAWOZDANIE Z SESJI NAUKOWYCH
POŚWIĘCONYCH JANOWI KOCHANOWSKIEMU
W 1980 r o k u c a ła P o l s k a o b c h o d z i ł a 450 r o c z n i c ę u r o d z i n J a n a K o c h a n o w - s k i e g o . W O l s z t y n i e , w k w i e t n i u , u c z c z o n o p o e t ę a z d w i e m a s e s j a m i n a u k o w y m i . P i e r w s z a z n i c h z o s t a ł a z o r g a n i z o w a n a 19 k w i e t n i a 1980 r o k u w U r z ę d z i e W o j e w ó d z k i m . P o ł ą c z o n o ją z j u b i l e u s z e m t r z y d z i e s t o l e c i a O l s z t y ń s k i e g o O d d z i a ł u T o w a r z y s t w a L i t e r a c k i e g o im . A d a m a M i c k i e w i c z a . U r o c z y s t o ś c i o t w o r z y ł a p r e z e s O d d z i a łu , d r A n n a M a c k o w i c z , o b r a d o m p r z e w o d n i c z y ł d y r e k t o r W o j e w ó d z k i e j B i b l i o t e k i P e d a g o g i c z n e j , m g r M a r i a n F i l i p k o w s k i . P o c e r e m o n i a c h z w i ą z a n y c h z t r z y d z i e s t o l e c i e m O l s z t y ń s k i e g o O d d z i a ł u T o w a r z y s t w a L i t e r a c k i e g o r o z p o c z ę ła się. s e s j a , p o ś w i ę c o n a J a n o w i z C z a r n o la s u . P i e r w s z y z a b r a ł g ł o s d r M i r o s ł a w K o r o l k o ( I n s t y t u t B a d a ń L i t e r a c k i c h P A N W a r s z a w a ) , k t ó r y m ó w i ł n a t e m a t C z t e r e c h w i e k ó w s ł a w y J a n a K o c h a - n o w s k i e g o . R e f e r e n t w s y n t e t y c z n y s p o s ó b u k a z a ł f l u k t u a c j ę , j a k i e j p o d l e g a ł y d z i e j e s ł a w y p o e t y i t r a d y c j a j e g o p o e z ji. D r B a r b a r a K r y d a ( U n i w e r s y t e t W a r s z a w s k i ) w y g ł o s i ł a r e f e r a t o T r a d y c j i c z a r n o l e s k i e j w s z k o l n y m n a u c z a n i u l i t e r a t u r y . O b s e r w a c j e r e f e r e n t k i d o t y c z y ł y z a r ó w n o s z k o ł y p o d s t a w o w e j , j a k i ś r e d n i e j . D o b ó r u t w o r ó w K o c h a n o w s k i e g o d o k o n y w a n y j e s t w p r o g r a m a c h b a r d z o o s t r o ż n i e . M i m o n o w a t o r s k i c h p r a c t e o r e t y c z n y c h i h i s t o r y c z n o l i t e r a c k i c h n a d a l p o k u t u j e w s z k o l e b i o g r a f i c z n e t ł u m a c z e n i e u t w o r ó w p o e t y . R e f e r e n t k a n i e o g r a n i c z y ł a s i ę t y l k o d o p r z e d s t a w i e n i a s z k o l n e g o n a u c z a n i a K o c h a n o w s k i e g o w k r z y w y m z w i e r c i a d l e s a t y r y , a l e p r ó b o w a ł a r ó w n i e ż w s k a z a ć s p o s o b y n a p r a w y o b e c n e g o s t a n u r z e c z y . D o c. d r W o j c i e c h J e r z y P o d g ó r s k i ( I n s t y t u t K s z t a ł c e n i a N a u c z y c i e l i W a r s z a w a ) t e m a t s w e g o w y s t ą p i e n i a s p r e c y z o w a ł p r o w o k u j ą c o : J a n K o c h a n o w s k i n a W a r m i i i M a z u r a c h ? P o d d a j ą c a n a l i z i e N o w o w y d a n y K a n c y o n a ł P r u s k i (1741) s t w i e r d z i ł , ż e w y s t ę p u j ą w n i m t r z y d z i e ś c i d w a u t w o r y „ b e z i m i e n n e g o J a n a K o c h a n o w s k i e g o ” . D o p i e r o M r o n g o w i u s z , w s w o i m P i e ś n i o k s i ą g u , p r z y w r ó c i ł a u t o r s t w o K o c h a n o w s k i e m u . D r u g i m „ k r y t y c z n y m o d b i o r c ą ” p o p u l a r n e g o w ś r ó d M a z u r ó w k a n c j o n a ł u W a s i a ń s k i e g o b y ł, d z iś j u ż p r a w i e z a p o m n i a n y , L u d w i k K r z y s z t o f K ü h n a s t , n a u c z y c i e l ł a c i n y i g r e k i g i m n a z j ó w w T o r u n i u i R a s t e m b o r k u ( K ę t r z y n i e ) . J e g o b i b l i o g r a f i c z n a p r a c a : D e u t s c h e K i r c h e n l i e d e r i n P o l e n p o w i n n a , w e d ł u g P o d g ó r s k i e g o , z a i n t e r e s o w a ć b a d a c z a „ t r o p i c i e l i ś l a d ó w p o J a n i e K o c h a n o w s k i m ” . S e s j a z a k o ń c z y ł a s i ę b a r w n ą g a w ę d ą m g r . J e r z e g o K o r k o z o w i c z a , n a u c z y c i e l a z L i c e u m O g ó l n o k s z t a ł c ą c e g o w O s t r ó d z i e (O m o i c h s p o t k a n i a c h z p o e z j ą J a n a K o c h a n o w s k i e g o ) i . 1 z o b . t e k s t w „ P o e z j i ” . 1980, n r 8/9. K o m u n ik a ty M a z u r s k o - W a r m i ń s k i e , I9 6 0 , n r 4 (150)
602
K r o n i k a n a u k o w a 21 k w i e t n i a 1980 r o k u w R a t u s z u o d b y ł a s i ę s e s j a n a u k o w a n t . „ R e c e p c j a t w ó r c z o ś c i J a n a K o c h a n o w s k i e g o ” . O r g a n i z a t o r a m i jej b y li : Z a k ła d F i l o l o g i i P o l s k i e j W S P w O l s z t y n i e i Z a r z ą d W o j e w ó d z k i T o w a r z y s t w a W i e d z y P o w s z e c h n e j . O b r a d o m p r z e w o d n i c z y ł d z ie k a n W y d z i a ł u H u m a n i s t y c z n e g o W S P , d r M i r o s ł a w Ś w i ą t e c k i . P i e r w s z y r e f e r e n t , p r o f , d r J e r z y S t a r n a w s k i ( U n i w e r s y t e t Ł ó d z k i ) p r z e d s t a w i ł K o c h a n o w s k i e g o n a t l e e p o k i . P o d k r e ś l i ł , że t w ó r c z o ś ć p o e t y s i l n i e z w i ą z a n a z g ł ó w n y m i t e n d e n c j a m i ' r e n e s a n s u , n i e j e s t j e d n a k p o z b a w i o n a r y s ó w i n d y w i d u a l n y c h , n o w a t o r s k i c h . A u t o r T r e n ó w d z i ę k i s w e m u t a l e n t o w i i b o g a t e j k u l t u r z e l i t e r a c k i e j p o t r a f i ł s t w o r z y ć 4 v ł a s n y p r o g r a m p o e t y c k i . T y m z a g a d n i e n i e m z a j ę ł a s i ę b li ż e j w s w o i m r e f e r a c i e Z p r o b l e m a t y k i ś w i a d o m o ś c i a r t y s t y c z n e j J a n a K o c h a n o w s k i e g o d o c . d r h a b . J a d w i g a R y t e l ( U n i w e r s y t e t W a r s z a w s k i ) . R e f e r e n t k a p r ó b o w a ł a z r e k o n s t r u o w a ć c r e d o a r t y s t y c z n e p o e t y n a p o d s t a w i e d w ó c h t y p ó w ś w i a d e c t w : b e z p o ś r e d n i c h ( w y p o w i e d z i s a m e g o a u t o r a z a w a r t e w M u z i e , d e d y k a c j a c h d o P i e ś n i , P s a ł t e r z a D a w i d ó w ) o ra z p o ś r e d n i c h (m .in . F r a s z k i , F o r i c o e n i a , z k t ó r y c h m o ż n a w y d e d u - k o w a ć o c h a r a k t e r z e z a ł o ż e ń t w ó r c y ) . D o c . d r h a b . Z b i g n i e w N o w a k ( B i b l i o t e k a P A N w G d a ń s k u ) o m ó w i ł P o g ł o s y K o c h a n o w s k i e g o w l i t e r a t u r z e i k u l t u r z e P r u s K r ó l e w s k i c h w X V I i X V I I w i e k u . R e f e r e n t p r z e d s t a w i ł p r o c e s y k u l t u r o t w ó r c z e , z a c h o d z ą c e w P r u s a c h K r ó l e w s k i c h . W s p o m n i a ł o t r z e c h g ł ó w n y c h o ś r o d k a c h ż y c i a u m y s ł o w e g o n a t y m t e r e n i e : G d a ń s k u , T o r u n i u i E lb l ą g u . K o c h a n o w s k i e g o z n a n o tu i c e n i o n o ju ż od X V I w i e k u . R e f e r e n t p o d k r e ś l i ł , ż e w k a n c j o n a ł a c h p r o t e s t a n c k i c h , w y d a w a n y c h w G d a ń s k u i T o r u n i u a ż d o X I X w i e k u , p r z e d r u k o w y w a n e b y ł y t e k s t y p o e t y z C z a r n o l a s u w e d ł u g o b o w i ą z u j ą c e g o k a n o n u : K o l ę d a , M o d l i t w a o d e s z c z , P i e ś ń o p o t o p i e , t r e n X V I I i w y b ó r p s a l m ó w z P s a ł t e r z a D a w i d ó w . Z b i g n i e w N o w a k s z c z e g ó l n ą u w a g ę z w r ó c i ł n a w i e l o k r o t n i e w y d a w a n y k a n c j o n a ł k a z n o d z i e i t o r u ń s k i e g o , P i o t r a A r t o m i u s a . W j e g o z b i o r ze z n a l a z ł o s ię p o n a d t r z y s t a p i e ś n i z n u t a m i , w ś r ó d n i c h d u ż o p s a l m ó w J a n a K o c h a n o w s k i e g o i p r z e r ó b k i i n n y c h j e g o u t w o r ó w . R e f e r e n t , o m a w i a j ą c w p ł y w p o e t y n a t w ó r c z o ś ć p i s a r z y z w i ą z a n y c h z P r u s a m i K r ó l e w s k i m i , n a j w i ę c e j u w a g i p o ś w i ę c i ł J a n o w i R y b i ń s k i e m u . K u l t J a n a z C z a r n o l a s u u w i d a c z n i a s ię n i e t y l k o w je g o m o w i e D e l i n g u a r u m i n g e n e r e , t u m P o l o n i c a e s e o r s i m p r a e s t a n t i a e t u t i l i t a t e o r a t i o , a l e r ó w n i e ż i w G ę ś l a c h r ó ż n o r y m y c h . W i e k X V I I z o s t a ł p o t r a k t o w a n y w r e f e r a c i e p o w i e r z c h o w n i e z e w z g l ę d u n a -b ard zo j e s z c z e n i k ł e i n f o r m a c j e o „ p o g ł o s a c h ” K o c h a n o w s k i e g o w t y m c z a s ie n a t e r e n i e P r u s K r ó l e w s k i c h . D o c . d r h a b . J a d w i g ę R u d n i c k ą ( W S P O ls z t y n ) i n t e r e s o w a ł a r e c e p c j a K o c h a n o w s k i e g o w o ś w i e c e n i u (Jan K o c h a n o w s k i w s z k o ł a c h K o m i s j i E d u k a c j i N a r o d o w e j ) . R e f e r e n t k a p o d k r e ś l i ł a , że z a r ó w n o w p o d r ę c z n i k a c h s p r z e d r e f o r m y K o m i s j i E d u k a c j i N a r o d o w e j (n p. w H i s t o r i i n a u k w y z w o l o n y c h C a r - l e n ę a n s a d e J u v e n a l ) , j a k i w y d a w a n y c h p r z e z T o w a r z y s t w o d o K s i ą g E l e m e n t a r n y c h a k c e n t o w a n o w a ż n ą r o l ę l i t e r a t u r y X V I w i e k u w r o z w o j u j ę z y k a n a r o d o w e g o . N a p i e r w s z y m m i e j s c u w ś r ó d p o e t ó w r e n e s a n s o w y c h s t a w i a n o J a n a K o c h a n o w s k i e g o . A z a t e m „ k u l t p o e t y c z a r n o l e s k i e g o w s z k o ł a c h o ś w i e c e n i o w y c h b y ł r ó w n o c z e ś n i e k u l t e m j ę z y k a o j c z y s t e g o ” . K o l e j n y r e f e r a t p o ś w i ę c o n y b y ł R e c e p c j i t w ó r c z o ś c i J a n a K o c h a n o w s k i e g o n a W a r m i i i M a z u r a c h w X I X i p o c z . X X w i e k u . D r . T a d e u s z a Z i e n k i e w i c za ( W S P O l s z t y n ) z a i n t e r e s o w a ł y u t w o r y p o e t y , p o j a w i a j ą c e s ię w p r a s i e m a z u r s k i e j . N a j e j ł a m a c h z a m i e s z c z o n o , p o d r ó ż n y m i t y t u ł a m i , p o n a d p i ę ć K r o n i k a