u
1 9 8 2
k i f o r n a n k a
V MUHERZE
System CAMAC
-c ^ '
<5>
< 0 ® ,o
J? ^
Giełdą informacji
Dla ośrodków informatycznych w Pol
sce nadszedł czas poważnej próby. Ogra
niczenia wynikające z obecnego stanu gos
podarki oraz trudności zaopatrzeniowe — utrudniają im rozwój na miarę sił i aspi
racji. Muszą podołać sytuacji, wbrew wszystkim kumulującym się przeciwnoś
ciom.
Chcemy — choćby w minimalnym stop
niu — pomóc przedsiębiorstwom informa
tycznym w ich dzisiejszej walce z trudno
ściami. A możemy to zrobić tylko w jeden sposób: przyspieszając przepływ informa
cji — ułatwić wykorzystanie dotychczaso
wego potencjału kadry, sprzętu, gotowych systemów. Otwieramy zatem giełdę bieżą
cych informacji (publikowanych w skróco
nym, czterotygodniowym cyklu). Proponu
jemy ośrodkom informatycznym, by w y
brały swojego rzecznika prasowego, który będzie nas stale informował o nie wyko
rzystanych możliwościach ośrodka oraz o
takich jego niedomaganiach, które dadzą się, z pomocą innych ośrodków, wyelim i
nować. Informacje te powinny być rzeczo
w e i precyzyjne: jakie mamy nowe, nie
znane szerzej systemy, kto i na jakich wa
runkach może z nich korzystać; jaki ma
my sprzęt, do czego mógłby być wykorzy
stany, na jakich zasadach; co może zaofe
rować nasza kadra, za jaką cenę; czego nam brakuje i co moglibyśmy dać w za
mian. Również indywidualni informatycy (poszukujący — na przykład — odpowied
niej pracy) mogą odtąd zamieszczać na na
szych łamach swoje propozycje i oferty.
Jeśli już nie możemy liczyć na informa
tyczny rozwój, pomagajmy sobie przynaj
mniej w maksymalnym wykorzystaniu ist
niejących jeszcze wszędzie rezerw. Broń
my się, starając się usprawnić własne pole działania.
G l ELDA IN FO R M AC JI po raz pierwszy — w najbliższym 'numerze.
REDAKCJA
u l &fńątokrzyska 14»
.00-950 Warszawa Skrytka pocztowa i 004
KOLEGIUM RED AK CYJNE
R ed a k to r n a czeln y : p ro i. dr h a b . L eon ŁUKASZEW ICZ
p ro f. dr h ab . in ż. K onrad FIA ŁK O W SK I (zastęp ca red a k to ra n a czeln eg o ), m gr i a i . Z b ie - n ie w GLUZA, dr Jan u sz G W IAZDA, W ła d y sła w K LE PA C Z (zastęp ca red ak tora n aczeln ego), dr in ż . T om asz PA W LA K , dr in ż. J a n u sz ZALEW SK I
S e k r e ta r z r ed a k cji: m gr T eresa JA B Ł O Ń SK A
R A D A PROGRAMOWA
P ro f. d r hab . T ad eu sz PECHE (p r zew o d n iczą cy ), m gr in ż. T om asz B A Ń K O W SK I (sek retarz), m gr in ż. A n to n i B O SSO W SK I, m gr in ż . R om an BU R N O , p rof. d r hab. A n d rzej JA N IC K I, m g r in ż. J a n KRAM ARC ZUK, p rof d r h a b . in ż. J u lia n K ULIK O W SKI, prof. dr hab . Leon.
ŁUK ASZEW ICZ, prof. d r h ab . A n to n i M AZURKIEW ICZ, gen . d r inż. M arian PA ST ER N A K , m gr in ż. B ro n isła w PIW OW AR, m gr Z b ig n iew SU B ST Y K , prof. d r h ab. T ad eu sz WALCZAK M a teria łó w n ie z a m ó w io n y c h R ed ak cja n ie zw raca.
R ed ak cja: 00-041 W arszaw a, u l. J asn a 14/16, p ok ój 131 1 133, te l. 27-71-4», d y ż u r y re d a k c ji 10.00—12.00 Z ak ł. G raf. „T am k a” . Z am . 11*. O bj. 6,5 ark. d ru k . N a k ła d 5000 egz. Z-53
Cena egzem plarza zł 100.— IN D E K S 3G121 P r en u m era ta roczn a z ł <89.—
C zerniak ^ " ^ a b l o ń s k ł / J 1.-. W ie lo fu n k c y jn y sy s te m sp ek tro - m e tr y c z n y
INFORM ATYkX"“i3i2, n r 4—5, s. 6
S y ste m d o p row ad zen ia e k sp e r y m e n tó w z za k resu fiz y k i ją d r o w ej z b u d o w a n y w sta n d a rd zie CAMAC z za sto so w a n iem m in ik o m p u tera PDP-11/10. S c h a ra k te ry zo w a n o k o n fi
g u ra cję sp rzętu o ra z p o d sta w o w e op ro g ra m o w a n ie.
C liw aszezew sk i S., B ła szczęć M., J a b ło ń sk i K . i in n i: K om p u ter o w y sy s te m w sp o m a g a n ia d y sp o zy to ra b lok u K SW D B- -360.
INFO RM ATYK A 1982, n r 4—5, s. 10
C h a ra k tery sty k a o rg a n iza cji 1 o p rogram ow an ia k o m p u te ro w eg o . sy ste m u w spom agan ia d y sp o zy to ra b lo k u e n e r g e ty c z n e g o o m o cy 360 MW z za sto so w a n iem b lo k ó w CAMAC.
P o d a n o k o n fig u r a c ją sp rz ętu , fu n k c je sy s te m u o ra z jego op ro g ra m o w a n ie.
K oba T .,''B orsu k S.: S te r o w n ik i r ó w n o le g ły c h , w ie lo k a se to - w y c h i w ie lo p r o c e so r o w y c h ze s ta w ó w CAMAC
IN FORM ATYKA 19B2, n r 4—5, s. 13
R ozszerzen ie sy ste m u CAMAC przez z a sto so w a n ie g ałęzi ró w n o leg łej. S c h a ra k te ry zo w a n o ro zw ią za n ie sp rz ęto w e , w ty m ró w n ież m o ż liw o ść u ży cia m in ik o m p u tera M ERA 400.
K azubek M., J a m ró g iew icz T., R otter S,: S p rzężen ie m a g i
stra li CAMAC z m a g istra lą GPIB INFO RM ATYK A 1982, n r 4—5, S. 15
C h a ra k tery sty k a sp rz ęto w a i program ow a je d n o stk i sp rzę
g a jącej m a g istr a le CAMAC i G PIB . W skazano na- u n iw e r sa ln o ść rozw iązan ia i m o ż liw o ść w sp ó łp ra cy z różn ym i t y pam i m in ik o m p u te r ó w p ro d u k cji k r a jo w e j.
Z a lew sk i J.: A D A — n o w y ję z y k p rogram ow an ia (4). P rzy kład p rogram ow an ia sy ste m u CAMAC
INFORM ATYKA 1982,- nr 4—5, s. 17
U z u p e łn ie n ie c h a r a k te r y sty k i języ k a A D A w o p a rciu o p rzyk ład p rogram ow an ia sy s te m u CAMAC.
D zięg lew sk i G.: Z e sta w CAMAC d o . p r z em y sło w y c h badań izo to p o w y ch
INFORM ATYKA 1982, n r 4—5, s. 20
Z e sta w do p r z em y sło w y c h badań ra d io m etry c zn y ch z u w zg lęd n ien iem w y m a g a ń sta n d a rd u CAMAC. S c h a r a k te r y zo w a n o k o n fig u r a c ję sp rzętu i p o d sta w o w e op rogram o
w a n ie o ra z w sk a z a n o n a d u że m o żliw o ści zasto so w a n ia w różn ych g a łę z ia c h p rzem ysłu .
M irk ow sk i J., P ią tk o w sk i A ., P ią tk o w sk a E.: Z estaw ELZA do o k reśla n ia p aram etrów . d y n a m icz n y c h p ro cesó w te c h n o lo g ic z n y c h
INFO RM ATYK A 1982, n r 4—5, s. 22
S y ste m p o m ia r o w y do bad an ia p ro cesó w fiz y k o c h e m ic z n y c h m eto d ą zn a czn ik ó w iz o to p o w y c h , sp e łn ia ją c y w y m a gania norm CAMAC o ra z G PIB. S c h a r a k te r y z o w a n o k o n fi
g u ra cję sp rz ętu o ra z op ro g ra m o w a n ie.
D raszan ow sk i H., S a w ic k i K .: o p r o g r a m o w a n ie d iagn o
sty c z n e b lo k ó w z e s ta w u CAMAC INFORM ATYKA 1982, n r 4-^5, ś. 23
C h a ra k tery sty k a z b u d o w a n y c h - w sy s te m ie CAMAC prze
tw o rn ik a a n a lo g o w o -c y fr o w e g o i m u ltip le k se r a , ilu str o w a na p rzy k ła d o w y m te stem .
HepMaK A ., HCaoiicun M.: Mii0r0({>yiiRHM0Hajn.n:iji c n eK T p o - MeTpiraecKaa cucreMa CADOS
llH tO P M A T M K A 1982, Ns 4-5, c ip . 6
CHCTeMa fl.ia npOBeAeHHH OKcnepmsenTOB b oCaacTii iia ep - Hoii rpnaaKu, noĆTpoena Ha 5a3e CAMAC c n p r.!Menei.OTexi miihh dbm P D P — 11/10. O npefle^eno Koncjiiirypamiio o 6 o p y - flonainsn a TaKjKe o cu o m io e nporpaMMHoe oB ecnc^ eim e.
X n a u łe B C K ! i C ., B M a in e T t M ., iló.iO H C K H K . j i a p . : Bm’i h c.i i i- T e .iŁ iia ji CHCTC.na B c n o jio m c c T B O B a iiiiH ;( n c r i c T 'i e p a G -ioica K S W D B — 360
M HiłOPM ATM KA 1982, Ni! 4-5, CTp. 10
XapaKTepnCTHKa op ra iM 3 a w o i u nporpa.-.iMiioro oGecrie mc
m iii BbiHiicjiHTejibiioii cncTeMbi BCiiOMOmecTBOBamni HucneT- Hepa oiieproSaoiia — MOmnocTb 360 MeranaTT — c npiiM ene- HiieM Sjiokob ĆAMAC. rtpeacTaBjieno Koircfjiirypamno oS o p y - aonaHiiH, cfjyiiKniiu ciiCTeaiŁt u ee n p o rp aM M H o e o6 e c n e - nem ie.
K oSa T . , BopcyK C . : K o m p o ju ie p u napa3ineni>HŁix, sraoro-
K p e i i x o B Ł i x u m i k i r o n p o i i e c c o p o r n a x c o c x a B o n C A M A C
K H ® O P M A T M K A 1982, Na 4-5, CTp. 13
PacmiipeHHe CHCTeiibi CAMAC npiSMeHeimeM napajijiejibiioii OTpacjni. O npeAejieno p a a p em e m ie irpoBjieM oC opy^onaiiiia, b tom MMCjie TOKSKe B03M05Kn0CTf> ynoTpeBjieiniji lOHlŚ 3BM MERA 400.
KaayCaK M ., fl>ipyroBji'i T., Poticp C.: C uenneiniie a ia n ic i- pa.m CAMAC c MariiCTpajieii GPIB
MHOOPMATMKA 1982, 4-5, CTp. 15
OSopynoBaTejibHałi u nporpaMMnan xapaKTepncTnna yerpofi- CTBa ynpaBJieHua cuciuiitiom eii ManiCTpajin CAMAC h G PIB.
lIoa-itipKHyTO ymmepcajibHOCTb pemeiiHH i: B03M03KU0CTb c o - TpyflHiriecTBa c pa3HbiM!i TKnaMii miihh sbm OTenecTBernioir npoMbimjieiłHOCTH.
3a.ieBCKu H.: A D A — HOBbiii aJHK fljia n p o r p a M M H o r o 66 ec- ne-ieniiH (4 ). IIpiiMep nporpajim noro ouecncM eiina cjlCTeMl.i CAMAC
HHKOPMATMKA 1982, N> 4-5, crp. 17
n o n o jiiie iin e xapaKTepncT«Kn H3biKa A D A ncxo^ n (¡3 n pn- Mepa nporpaM im oro oC ecne^em ifi CHCTCMbi CAMAC.
i(3enr.ieBCKii r.: CocTaB CAMAC hjih npew i.im jieitiii.ix H3o- Trtniiiiix m:c:ie;p>!iaiimi
MH<X>O.PMATMKA 1982, Ns 4-5, CTp. 20
CocTaB Sjih npoiibiuijienHbix paAHOiieTpnqecKnx iiccjien o sa - u nii, yH jmaaaioi«Hii TpeSOBaann cTaH^apTa CAMAC. O npe- flejieno KOHcfmrypamno oCopynonam in u ocuoB iioe n p o rpaMMHoe oC ecne^ eniie a taKace yK a3ano Boubim ie B03M03K- HOCTJ1 n p i lM e ti e H H H B p a 31I b lX Ó T p aC JIH X n pO M Ł IU I.ieH H O C T M .
MliPKOBCKIl 51., llllOHTKOBCKlI A ., llHOHTKOr.Clta E.I COCTaB ELZA fljm onp e;ieatn i!)i n a p a sieip o n El 11 a M1111 i' c kn \ T e x i i o - j i o r i i > i e c K i i x n p o y e c c o B
MHOOPMATMKA 1982, Na. 4-5, crp . 22
lla.MepaTeai.iiaii cncTeMa a a a nccjienoBaitiiH cpa3HKOxiiMa- 'jecKMK npoueccoB m stosom n30T0nHbix yKaaaTe.iefi, Bbmoji- Hfliomnx TpeSOBaHUfi nopM CAMAC !1 G PIB . OnpeAejieiio KOHcJjnrypamiio o5op yn on aniiii u nporpaM M Hoe oS een ea cim c,
3pamaiioBCKii 1’., CaimuKii K .: .UnariioCTipiecKOe nporpaM
MHoe oSecneueH iie S.iokob CTOCTaBa CAMAC MH<tJOPMATUKA 1982, Na 4-5, C T p . 23 .
XapaKTepncTMKa n o c ip o c u n o r o b CMCTewe CAMAC anajtoro- -mi(J)pOBOro upeoOpaaOBaie.i;! h My.iBTiin.aeKcopa, o c u o sa it- n an n a npH M epax TeKCTa.
C zerniak A., Jab łoń sk i J.: CADOS — a m u ltifu n c tio n a l sp ec tro m etric sy stem
IN FORM ATYKA 1982, N o 4—5, p. 6
A sy ste m io r n u c le a r p h y sics e x p e r im e n ta tio n , w h ic h is b u ilt a ccord in g to CAMAC stan d ard u sin g PDP-11 10 m in i
com p uter. H ardw are co n fig u r a tio n and basic so ftw a r e are ch a ra cterized .
C zerm ak A ., J a b ło ń sk i J.: S p ek tro m etrisc h c s 'M ehrfunk
tio n ssy ste m
INFORM ATYKA 1982, Nr. 4—5, S. 6
Ein S y ste m zu r D u rch fü h ru n g d er K e r n p h y sik e x p e r im e n te , g eb a u t g e m ä ss d er C A M A C -N orm m it A n w en d u n g d er P D P 11/10 K lein rech n er. Es w erd en H a rd w a rek o n fig u r a tio n und G ru n d softw are ch a ra k terisiert.
C b w aszezew sk i S ., B łaszczęć M., J a b ło ń sk i K. and others:
C om puter a ssiste d sy s te m fo r th e d isp a tch er o f K SW D B- -360 p ow er u n it
INFORM ATYKA 1982, N o 4—5, p. 10
O rgan ization and so ftw a r e ch a r a c te r istic s o f com p u ter a ssisted sy ste m fo r th e d isp a tch er of 360 MW pow er u n it w ith CAMAC m o d u les a p p lica tio n . H ard w are co n fig u r a tio n , fu n c tio n s o f th e sy ste m and its so ftw a r e are p resen ted .
C h w aszczew sk i S., B ła szczęć M., J a b ło ń sk i K. U.A.: R ecli- n e ru n te rstü tztes S y ste m f ü r den D isp a tsch er des E n e r g o - b lo ck es KSWDB-360
IN FORM ATYKA 1982, Nr. 4—5, S. 10
O rg a n isa tio n s- u n d S o ftw a r e c h a r a k te r is tik d es rech n er
u n te r stü tz te n S y ste m s fü r d en D isp a tsc h e r d es E n ergo- b lo ck es 360 MW m it A n w en d u n g v o n CAMAC M odulen. Es w erd en H a r d w a rek o n fig u r a tio n , d ie F u n k tio n e n d es S y ste m s und se in e S o ftw a r e a n g eg eb en .
K oba T. B orsuk S.: C ontrollers for p arallel, m u lticra te »nd m u ltip ro cesso r CAMAC se ts
INFORM ATYKA 1982, N o 4—5, p. 13
A CAMAC sy s te m e x te n s io n u sin g p a r a lle l bran ch . H ard
w are so lu tio n , as w e ll a s a p p lic a tio n p o ss ib ility o f MERA 400 m in icom p u ter is ch a ra cterized .
K oba T., B orsuk S.: S te u e r e in h e ite n für p a ra lelle, m eh r- k a ssetig e und m eh rp ro cesso rig e CAMAC K o n fig u r a tio n e n INFORM ATYKA 1982, N r. 4—5, S. 13
E in e E r w eiter u n g des CAMAC S y ste m s m it A n w en d u n g d es p a r a le lle n Z w eig es. Es w er d e n H a rd w a relö su n g und A n w e n d u n g sm ö g lic h k e it des M ERA 400 K le in r e c h n e r s ch a ra k terisiert.
K azubek M., J a m ró g iew icz T., R otter S.: In te r fa c in g of CAMAC and GPIB d a ta w a y s
INFORM ATYKA 1982, N o 4—5, p. 15
H ardw are and so ftw a r e ch a r a c te r istic s o f th e u n it fo r in te r fa c in g CAMAC and G PIB d a ta w a y s. U n iv e r s a lity o f th e so lu tio n and coo p era tio n p o ssib ility w ith d iffe r e n t ty p e s o f h om e-m ad e m in ico m p u te rs a re p oin ted out.
K azu b ek M., J a m ró g iew icz T., R otter S.: A n sc h lu ss der CAMAC und G PIB V ie lfa c h le itu n g e n
INFORM ATYKA 1982, N r. 4—5, S. 15
H ard- und S o ftw a r e c h a r a k te r istik d er A n sc h lu sse in h e it für CAMAC und G PIB V ie lfa c h le ltu n g e n . E s w erd e u n iv e r se lle C h arak ter d iese r L ösu n g, so w ie M ö g lich k eit d er Z usam m en a rb eit m it v e r sc h ie d e n e n T yp en von in lä n d isc h e n K le in rech n ern b eton t.
Z a lew sk i J,: AD A — a n ew program m in g la n g u a g e (4). An ex a m p le o f the CAMAC sy ste m program m ing
INFORM ATYKA 1982, No 4—5, p. 17
A su p p lem en t to th e AD A la n g u a g e ch a r a c te r istic s based on p rogram m in g e x a m p le o f th e CAMAC sy stem .
Z a lew sk i J.: A DA — ein e n eu e P rogram m iersp rach e (4).
P ro g -n m m ier u n g sb eisp iel des CAMAC S y stem s INFORM ATYKA 1982, N r. 4—5, S. 17
E ine E rgänzun g d er A D A -S p ra ch e C h ara k teristik , d ie e in B e is p ie l fü r d ie P ro g ra m m ieru n g d es CAMAC S y ste m s en t'iä lt.
D zią g lew sk i G.: CAMAC se t for in d u stria l iso to p e research INFORM ATYKA 1982, N o 4—5, p. 20
A se t fo r in d u stria l rad iom etric resea rch w ith regard to CAMAC stan d ard d em and s. H ard w are c o n fig u r a tio n and b asic so ftw a r e are ch a ra cterized and e x te n siv e a p p lica tio n prosp ects in d iffe r e n t in d u str y b ran ch es are p o in ted out.
D ziq glew ski G.: CAMAC K o n fig u ra tio n zur in d u str ie lle n Iso to p e n fo rsch u n g
INFORM ATYKA 1982, N r. 4—5, S. 20
E ine K o n fig u ra tio n zur in d u s tr ie lle n ra d io m etrisch en F or
sch u n g , d ie d er C AM AC -Norm en tsp rich t. Es w er d e n H ard
w a r e k o n fig u r a tio n und G ru n d so ftw a re c h a ra k terisiert, so w ie g rosse A n w e n d u n g sm ö g lic h k e ite n in v e r s c h ie d e n e n In d u str ie z w e ig e n betont.
M irk ow ski J., P ią tk o w sk i A., P ią tk o w sk a E.: E L Z A -set for d e fin in g param eters o f d y n a m ic te c h n o lo g ic p rocesses INFORM ATYKA 1982, N o 4—5, p. 22
A m ea su rin g sy s te m u sin g iso to p e tra cer m eth o d for p h y s ic -c h e m ic a l p rocesses research , w h ich m eets th e req u ire
m en ts o f CAMAC and G PIB stan d ard s. H ard w are c o n fig u ration and s o ftw a r e are ch a ra cterized .
M irk ow ski J., P ią tk o w sk i A ., P ią tk o w sk a E.: ELZA S y stem für P a ra m eterb eze ic h n u n g v o n d y n a m isc h -te c h n o lo g isc h e n P rozessen
INFORM ATYKA 1982, N r. 4—5, S. 22
E in M esssy stem zur F o rsch u n g d er p h y sik o ch em isch en P ro zesse m it A n w en d u n g d er Iso to p e n m a rk ierer m eth o d e, das den A n fo rd eru n g en der CAMAC und G P IB -N orm en e n t
sp ric h t. Es w er d e n H a rd w a rek o n fig u r a tio n und S o ftw a r e cha rak terislert.
D raszan ow sk i H., S a w ic k i K .: D ia g n o stic so ftw a r e for CAMAC m odu les
INFORM ATYKA 1982, N o 4—5, p. 23
C h a ra cteristics o f a n a lo g /d ig ita l co n v e r te r and m u ltip le x e r fo r CAMAC sy ste m , illu stra te d w ith e x e m p ly fy in g testi
D raszan ow sk i H., S a w ic k i K.: D ia g n o stisch e S o ftw a r e fü r CAMAC M odulen
INFORM ATYKA 1982, N r 4—5, S. 23
E ine C h a ra k teristik d er im CAMAC S y stem g e b a u te n A na- lo g /Z iffer u m w a n d ler und M u ltip lex er , d ie m it ein em B e isp ie lte st illu str ie r t w u rd e.
Informatyka M I E S I Ę C Z N I K Nr 4 -5
1 9 8 2
R O K XVI I
za sto so w a n ia w gospodarce, technice i n a u ce t _ — C
lLU.
L ip ie c -S ie rp ie ń O R G A N K O M I T E T U I N F O R M A T Y K I M I N I S T E R S T W A N A U K I , S Z K O L N I C T W A W Y Ż S Z E G O
I T E C H N I K I O R A Z K O M I T E T U N A U K O W O - T E C H N I C Z N E G O N O T OS. I N F O R M A T Y K I
W NUM ERZE:
S tro n a S ystem CAMAC w Polsce (w prow adzenie)
J a n u s z Z a l e w s k i 4
W ielofunkcyjny system sp e k tro m etry cz n y CADOS k
A d a m C z e r m a k , J ó z e f J a b ł o ń s k i 6
K om p u tero w y system w sp o m ag an ia dyspozytora bloku KSWDB-360
S t e f a n C h w a s z c z e w s k i , M i r o s ł a w B ła s z c z ę ć , K o n r a d J a b ło ń s k i, H a n n a J e z ie r s k a , S t a n i s ł a w K il im , S t a n i s ł a w K o śla c z , A n n a P in d a ra , Z d z i s ł a w R u s i n o w s k i , W i e
s ł a w S z m e k 10
S tero w n ik i rów noległych, w ielokasetow ych i w ieloprocesorow ych zestaw ów CAMAC
T e r e s a K o b a , S t a n i s ł a w B o r s u k 13
S przężenie m a g istra li CAMAC z m a g istra lą G PIB
M a r ia n K a z u b e k , T o m a s z J a m r ó g ie w i c z , S ł a w o m i r R o t t e r 15 ADA — now y język p ro g ra m o w an ia (4). P rz y k ła d -program ow ania sy stem u CAMAC
J a n u s z Z a l e w s k i 17
Z .s ta w CAMAC do przem ysłow ych b ad a ń izotopow ych
G r z e g o r z D z i ę g l e w s k i . 20
Z estaw ELZA do o k reślan ia p a ra m e tró w d y nam icznych procesów technologicznych
J a c e k M i r k o w s k i , A d a m P i ą t k o w s k i , E w a P i ą t k o w s k a 22 O pro g ram o w an ie diagnostyczne bloków zestaw u CAMAC
H e n r y k D r a s z a n o w s k i , K r z y s z t o f S aw ick i 23
ALGORYTM Y
Dwa alg o ry tm y so rto w an ia w ew n ętrzn eg o
A n d rzej Szałas, Z b ig n i e w S w i r s k i 25
Z K R A JU
K om itet ds. S ystem u CAMAC (J.Z.) 27
K H B B T — 20 lat w sp ó łp racy n au k o w e j
J u l i u s z L e c h K u l i k o w s k i 28
D y re k to r z k o n k u rsu (J.G.) 29
K atalo g p ro d u k tó w p ro g ra m o w y ch i system ów in form atycznych
L e s z e k S a n k o w s k i 31
ZJED NO C ZEN IE IN FO R M A TY K I
Z jednoczenie In fo rm a ty k i — podsum ow anie działalności, k ie ru n k i zm ian
T o m a s z P a w l a k 33
S ystem y au tom atycznego rozliczania użytkow ników
W i e s ł a w S o j k a 37
ZE ŚW IATA
CAMAC na pokładzie prom u COLUM BIA?
J a n u s z Z a l e w s k i 41
Nie tylk o CAMAC
J a n u s z Z a l e w s k i 42
System y rozproszone — 'M onachium ’81
J a n in a M i n c e r 44
E u ro p ejsk ie S tow arzyszenie U sług In fo rm a ty cz n y ch (E.K.) 47 R EC EN ZJE
Obieg in fo rm acji gospodarczej
A n d r z e j S o k o ł o w s k i 47
TERM IN OLO G IA
S y stem aty z ac ja pojęć i te rm in ó w używ anych i obow iązujących w system ie CAMAC
K r z y s z t o f R z y m k o w s k i 48
POGLĄDY
In fo rm a ty k a w p rzed sięb io rstw ie przem ysłow ym
C z e s ła w R y b a k 52
System C A M A C w Polsce
( w p r o w a d z e n ie )
. S ystem CAMAC (ang. C o m p u t e r A u t o m a t e d M e a s u r e - m e n t A n d Control) je st m o d u larn y m system em cyfrow ym um ożliw iającym w za jem n e sprzęganie k o m p u te ró w i u rz ą dzeń zew nętrznych. Jego użyteczność polega na um ożli
w ieniu u żytkow nikom k o n fig u ro w a n ia — zależnie od po
trze b — w łasnych zestaw ów kom puterow ych. T akie po
trz e b y zw iązane są szczególnie -z ¡zastosow aniam i w y m a
gający m i n ie tra d y c y jn e j form y k o m u n ik a c ji k o m p u te ra ,z otoczeniem , np. przy p om iarach i ste ro w a n iu , gdy p rz e tw a rz a n ie in fo rm ac ji odbyw a się w czasie rzeczyw istym . Istn ie je w p ra w d zie w iele innych system ów sp rz ę g a ją cych, je d n a k CAMAC m a zaletę w y jątk o w ą — p ełn e z n o r
m alizow anie pod w zględem m echanicznym (kasety i bloki), elek try czn y m (m agistrala) i logicznym (adresow anie i f u n k cje). D zięki tem u m ożna kom pletow ać zestaw y z bloków fu n k cjo n a ln y ch zakupionych u różnych p ro d u cen tó w — m ając pew ność, że są^ zgodne (ang. co m p a tib le). Gotowe zestaw y m ożna łączyć z różnym i k o m p u te ra m i w y m ie n ia
jąc jed y n ie blok ste ru ją c y (taw. s t e r o w n i k ) , sta n o w ią
cy jednocześnie sprzęg (ang. in terfa ce) z k o m p u te rem (na
w e t baz zm iany o program ow ania, jeżeli je s t ono n a p isa n e w języ k u w ysokiego poziomu). Możliwe je st także, szcze
gólnie ¡przy obecnym poziom ie rozw oju technologii, tw o rze n ie zestaw ów autonom icznych ze ste ro w n ik a m i m ik ro procesorow ym i lub stanow iących — na p rzy k ła d — w ęzły w iększej sieci k o m puterow ej. D uża elastyczność, system u
•zadecydowała o jego p rz y d a tn o śc i w w ielu dziedzinach za
stosow ań (od ro ln ic tw a do przestnzeni kosm icznej) i z jed n ała m u w ielu zw olenników w śród inform atyków .
W Polsce urządzenia sy stem u CAMAC są dość rozpow szechnione, lecz jego znajom ość w śró d n ie-sp ecjalistó w ogranicza się — co n ajw y ż ej — do k ilk u podstaw ow ych w łaściw ości. Z kolei specjaliści, sk o n c en tro w an i na w łas
n y ch p roblem ach, nie zaw sze w iedzą nad czym p ra c u ją ich koledzy. D lałego też w bieżącym nu m erze p rzed staw iam y szereg a rty k u łó w ilu stru ją c y c h sta n obecny i p ersp e k ty w y rozw ojow e system u CAMAC w Polsce, spodziew ając się, że z a in te re su ją i jednych, i drugich. Czynim y to rów nież z p rzekonaniem , że casus CAMAC uw idoczni, ja k w iele korzyści m ożna osiągnąć p rze z u m ie ję tn e ro zw ija n ie i sto so w an ie n o rm w inform atyce.
G łów nym p ro d u cen tem urząd zeń cam acow skich w Polsce są Z akłady PO LO N z siedzibą w W arszaw ie. Roczna w a r
tość p ro d u k c ji bloków w yn o si około 500 m in złotych (w cenach zbytu 1981 r.), w tym 60% — na eksport. O becnie działa w k ra ju p o n a d 100 zestaw ów (ok. 30 różnych typów).
W iększość zastosow ań om ów iono w a rty k u le [1, ref. 5].
W stępne in fo rm ac je o system ie były już p u b lik o w a n e na naszych ła m ac h [3], obecnie zostaw iono w ięc au to ro m w ięk szą sw obodę p rz y w yborze sposobu p rez en ta cji. Czy- ' teln ik o m , k tó rzy nie zetk n ęli się dotąd z tą te m a ty k ą — pom oże n ie w ą tp liw ie p rze d staw ie n ie specyficznej «dla sy
stem u CAM AC term inologii, n iezbędnej do zrozum ienia tre śc i a rty k u łó w (s. 48).
Dla uzy sk an ia ob razu sy tu a c ji system u w Polsce m ia ro d a jn e są opisy jeg-o zastosow ań. T rzy spośród zam ieszczo
nych w nin iejszy m n u m erze dotyczą b a d a ń naukow ych.
A. C zerm ak i J. Ja b ło ń sk i (s. 6) p rze d staw ili bardzo in te
re su ją c y z e sta w w y k o rz y sty w an y w p ra c a c h badaw czych zw iązanych z fizy k ą jąd ro w ą. Jeg o n ajw a żn iejsz ą cechą je st uniw ersalność, um ożliw iająca zastosow anie w różno
ro dnych ek sp ery m en tac h fizycznych. E lastyczność i roz
szerzalność zestaw u uzyskano dzięki m o d u la rn ej budow ie sp rzę tu i w szechstronnej rozbudow ie o p rogram ow ania, z a rów no podstaw ow ego, ja k i użytkow ego. Mimo złożoności o p rogram ow ania obsługa zestaw u je st w zględnie ła tw a — do zapoznania się z nim w y sta rc za jednodniow a praca.
Dwa pozostałe zestaw y p om iarow e (s. 20—23) są p rze zn a
czone do b ad a ń rad io m etry cz n y ch i — z ra c ji w y k o n y w a n ia pojedynczego z a d a n ia — n ie m a ją ta k dużych m ożli
wości. Z tego w zględu .wyposażono "je w m niejsze jed n o stk i ce n traln e . A utorzy w szy stk ich zestaw ów w łożyli w iele w y
siłk u w z a p ro jek to w a n ie o p rogram ow ania, gdyż do speł
n ienia w y m ag ań użytkow ych konieczne było w każdym p rz y p a d k u n ap isan ie — n iem alże od zera — w łasnego o pro g ram o w an ia podstaw ow ego.
M im o różnorodności u żyw anych k o m puterów , system CAMAC stw a rz a je d n ak , m ożliw ość jed n o liteg o p ro g ram o w ania go przeiz sam ych u ży tk o w n ik ó w — pod w aru n k iem , że p ro d u cen ci do starczą sta n d a rd o w e o p ro g ram o w an ie pod
staw ow e. Z agadnienie to om ów iono w a rty k u le dotyczą
cym języ k a ADA (str. 17). Choć p rze d staw io n y tu język ma znaczenie raczej przyszłościow e, to sam a zasad a p ro g ram o w an ia system u pozostaje a k tu a ln a niezależnie od ję zyka i od zastosow anej je d n o stk i c e n tra ln e j.
C h a ra k te ry sty cz n y dla w szystkich zastosow ań je st fak t w y k o rzy sty w an ia fu n k c jo n a ln ie identycznych bloków CA
MAC; w ym ienność poszczególnych bloków fu n k cjo n aln y ch je st ich n ajw ażn iejszą cechą, p o tw ie rd z ają cą przydatność system u CAMAC i celowość p ro w ad zen ia p ra c nad n o rm a lizacją sy stem ó w pom iarow ych.
C hronologicznie d ru g ą po CAMAGu n o rm ą m ięd zy n aro dową, m a ją c ą n ie k tó re jego cechy je s t tzw. u n iw ersa ln a m a g istra la sp rzę g ają ca G PIB (agn, G en era l P u rp o se I n t e r fa ce B u s) w zorow ana n a opraco w an iu firm y H EW LETT- -PA CK A RD . P oniew aż obecnie w iele cyfrow ych urządzeń p o m iarow ych w yposażono w sprzęg do te j m a g istra li, o p ra cow anie bloku sp rzęgającego om ówionego w a rty k u le na str. 15 znacznie zw iększa obszar stosow alności system u CAMAC p oszerzając jednocześnie m ożliw ość sterow ania m a g istra lą GPIB.
W ym ienione zestaw y sta n o w ią typow e p rzy k ła d y z e sta
w ów jedn o k aseto w y ch . Istn ie ją je d n ak ż e zastosow ania, w k tó ry ch nie w y starcza użycie je d n ej k asety , choćby ze w zględu n a je j ograniczoną pojem ność lu b ro zp rze strze
n ien ie urządzeń. W każdym p rz y p a d k u m ożliw e je s t ro z
w iązanie in d yw idualne, lecz nie zaw sze m ożna to uzasad
nić ekonom icznie. W a rty k u le n a str. 13 przed staw io n o nierozpow szechnione jeszcze w P olsce rozw iązanie s ta n d a r dow ego .w ielokasetow ego zestaw u rów noległego.
N ależy zwrócić uw agę, że n aw e t w sy tu acji, gdy kaset je st k ilk a — je d en ty lk o ste ro w n ik w każd ej kasecie (a w ięc je d n o źródło sterow ania) je st znacznym ogranicze
niem . Gdy ste ro w n ik w ysyła rozkaz do jednego z bloków w ykonaw czych, to pozostałe (a może być ich p onad d w a
dzieścia) są bezczynne. W złożonych zestaw ach o b słu g u ją
cych jednocześnie w iele u rzą d zeń użycie pojedynczego s te ro w n ik a je st rozw iązaniem b ardzo nieekonom icznym . W p rac ach n a str. 10, 13 opisano w ykonzystanie dodatkow ej m a g istrali ACB u m ożliw iającej k o m u n ik a c ję w ielu ste ro w n ików w je d n ej kasecie.
S ystem w spom agania dyspozytora bloku energetycznego, p rzed staw io n y przez S. C hw aszczew skiego i in. (na str. 10) je st jed y n y m p rezen to w an y m poniżej zastosow aniem w p ełn i przem ysłow ym . Z estaw cam acow ski je s t w ta k im p rz y p a d k u in te g ra ln ą częścią w iększego obiektu, k tó ry p rz e sta je spełniać sw oje fu n k c je w chw ili a w a rii tego ze
sta w u (następ u je np. za trzy m a n ie linii p ro d u k c y jn e j, w y
łączenie in stala cji lu b innego w iększego obiektu). P ra ze n - to w an y zestaw je st n a jb a rd z ie j rozb u d o w an y z obecnie istniejących w Polsce. W ykonuje po m iar k ilk u set w ielko
ści analogow ych, re je s tru je ponad ty siąc sygnałów d w u stanow ych, s te ru je tra n s m is ją i w y m ian ą info rm acji, p ro w adzi d iag n o sty k ę bloków , p rz e tw a rz a in fo rm ację, doko
n u je sy g n a liz acji stan ó w a w a ry jn y c h , sporządza ra p o rty i w y k o n u je w iele innych b a rd z ie j szczegółow ych funkcji.
Z estaw y p rzem ysłow e m uszą .spełniać szczególnie o stre w ym ag an ia niezaw odnościow e, gdyż p ra k ty c z n ie nie mogą mieć n iezam ierzonych p rze rw w pracy. P ro je k ta n c i zdają sobie sp raw ę z konieczności dokładnego te sto w an ia bloków (str. 10), le cz podstaw ow a je s t tu rola p ro d u c e n ta sprzętu.
W bieżącym numeirze p rze d sta w ia m y k ró tk i opis zestaw u diagnostycznego, przeznaczonego — co p ra w d a — do sp e
cjaln y c h zadań, lecz łatw ego do rozbudow ania (rów nież od stro n y p rogram ow ej) i m ającego d o statecznie ogólne cechy użytkow e <str. 23). U m ożliw ia on ła tw ą i szybką id en ty fik ację uszkodzeń, co m a podstaw ow e znaczenie w p rac y w szystkich urządzeń.
•
Choć p rze d staw io n e a rty k u ły nie tw orzą pełnego obrazu sy tu a c ji system u CAMAC .w Polsce, to na pew no je st to obraz rep rez en ta ty w n y . Ich treść k o n c e n tru je się w poło
w ie na opisie sam ych .zastosow ań (str. 6, 10, 20, 22) a w połow ie n a o p racow aniach tw o rzący ch podstaw y do tych zastosow ań (str. 13, 15, 17, 23).
P rzeg ląd a rty k u łó w przed staw io n y ch na k o n feren cji CAM AC’81 [1], ja k rów nież o p ublikow anych w ubiegłym roku w czasopism ach [2] p o tw ierd za tę reprezentatyw ność.
S pośród 30 p u b lik a c ji 12 dotyczy now ych opraco w ań (sprzę
tu i oprogram ow ania), 12 — zastosow ań, a pozostałe 6 — rozw oju system u. P ro p o rcje te s ą zgodne z a k tu a ln y m i d a
nym i w lite ra tu rz e św iatow ej, z lek k ą te n d en c ją na n ie korzyść zastosow ań. Je d n a k przy zachow aniu obecnego p o ziom u opracow ań w k r a ju w zrost liczby zastosow ań je st ograniczony m.in. nied o stateczn ą p ro d u k c ją bloków. B rak k o m puterów , u rzą d zeń p e ry fery jn y ch , elem entów e le k tro nicznych je st ró w n ie ż pow ażną b a rie rą u n iem ożliw iającą szersze stosow anie system u.
Ja k ą drogą pójdzie rozw ój system u CAMAC w Polsce?
Tego n ie da się jednoznacznie przew idzieć, gdyż zbyt dużo jest n iew iadom ych i zbyt w iele u w aru n k o w ań z e w n ętrz
nych, zarów no technicznych, ja k i społecznych. O bserw u jąc je d n a k CAMAC od w ew n ą trz m ożna poczynić szereg in te resu ją cy c h spostrzeżeń (por. także [4]).
W sferze o pracow ań d om inują rozw iązania a p a ra tu ro w e , a w ięc p ro jek ty poszczególnych bloków w ykonaw czych lub ste ru jąc y ch , rzadko — całych zestaw ów (ak tu aln y stan p ro d u k c ji p rzedstaw iono w p rac ach ’ [1, ref. 4; 2, poz. 10]).
W ydaje się, że stosunkow o m ało uw agi pośw ięca się za
gadnieniom n o rm aliza cji oprogram ow ania, a łączne p ro je k to w an ie zestaw ów u n iw ersa ln y ch z oprogram ow aniem
podstaw ow ym należy do rzadkości [1, ref. 15; 2, poz. 8].
W śród zastosow ań przew agę m a ją zestaw y p om iarow o-ste- ru ją c e przeznaczone do b a d a ń e k s p ery m en taln y c h i p rz e m ysłow ych. Je d n a k zastosow ania w p ełn i przem ysłow e, tzn. takie, gdzie a p a ra tu ra cam acow ska je s t ogniw em ca
łej in sta la c ji lu b większego obiektu, są n ad a l sporadyczne [1, ref. 10; 2, poz. 9], Częściowo je st to w ina n a s sam ych, poniew aż org an izacy jn ie nie p o trafiliśm y stw orzyć Odpo
w iednio zinteg ro w an y ch p ro d u k tó w , technologii, za u to m a
tyzow anych obiektów itp. W ydaje się je d n ak , że w tym obszarze zastosow ań CAMAC ma n ad a l znaczne p e rsp e k ty w y rozw ojow e, co dostrzegli k o n stru k to rz y i u żytkow nicy, p rec y zu ją c sz ereg zaleceń dla ta k ic h urząd zeń [2, poz. 6].
P o p rz esta ją c na sfo rm u ło w an iu tych k ró tk ic h w niosków polecam y C zytelnikom zapoznanie się z a rty k u ła m i za
m ieszczonym i w ty m num erze, a za in te re so w an y m b a r
dziej szczegółow ym i zagadnieniam i — le k tu rę cytow anych p rac :[ 1, 2], P re ze n to w an y zbiór a rty k u łó w spełni pozytyw ną rolę, jeśli przybliży CAMAC C zytelnikom , którzy dotąd nie ze tk n ę li się z nim , oraz rozszerzy sp o jrzen ie sp e c ja li
stom zaw odow o za jm u jący m s ię tą dziedziną.
JA N U SZ ZA LEW SK I LITERATURA
|l] A paratura sy ste m u CAMAC w z a sto so w a n ia ch p rzem y sło w y c h . M ateriały II K rajow ej K o n fe ren cji — CAMAC’ 81, W arszaw a.
8—9.X.»981.
12] B ib lio g ra fia CAMAC 1981, In fo rm a ty k a n r 4—5/1982, str. 5.
[3J K o śla cz S ., R zym k ow sk l K.: CAMAC — b lo k o w y sy s te m e le k tro n iczn y do a u to m a ty za cji pom iarów i ste r o w a n ia . INFORM A
TYKA, nr 2 1980, str. 14.
14} K om uda M.: S y stem (rozm ow a z R. T r ech ciń sk im , M. H erm a
nem i Cz. D ryją), P rzeg lą d T e ch n icz n y , nr 5 1982, str. 26.
• -: M '
Bibliografia CAMAC’1981
Ul A p aratu ra sy stem u CAMAC w za sto so w a n ia ch przem y
sło w y c h . M a teriały II K ra jo w ej K o n fe ren cji — CAMAC’81, W arszaw a, 8—9 p aźd ziern ik a 1931
[21 B a n a sik Z., Z a lew sk i J.: R ea liza cja sta n d a rd o w eg o op ro
g ram ow an ia sy stem u CAMAC dla m in ik o m p u teró w . M ate
ria ły II K ra jo w ej K o n fe ren cji — ,,Z a sto so w a n ie k o m p u te
rów w p r z e m y śle ”, Szczecin , 17—18 w rze śn ia , 1981, str. 23—33 131 B arańsk i A ., W alew ski M., K ob ei L.: Z estaw CAMAC z p ro ceso rem au to n o m iczn y m 131 do reje str a c ji d an ych i stero w a n ia p rocesem tec h n o ło g ic z n y m . CHEMOAUTOMA-
TYKA. POMIARY AUTOM ATYKA KONTROLA, 1981, nr
7—8, str. 25-27
[41 B ou żyk J., C h w aszczew sk i S., G adom ski a. M., Latek S ., S k u za E. M.: O k reślenie w sp ó łc z y n n ik ó w r ea k ty w n o ści w ek sp e r y m e n c ie d y n a m icz n y m na reak torze WWER— 440.
NUKLEON1KA, 1981, nr 1, str. 39—53
[5] J a g ie łło S., K oślacz S., R zym k ow sk i K.: A u to n o m iczn y bl3k stero w a n ia k a se ty CAMAC — A B S 80. POSTĘPY TECHNIKI JĄDROW EJ, 1981, nr 7—8, str. 431—441
[6] K o w a lsk i L.: U rządzenia sy stem u CAMAC do sto so w a nia w u k ładzie a u to m a ty k i p rzem y sło w e j. IJiuletyn T e c h n iczn y MERA, 1981, nr 4, str. 32—36
17] M arczyk W.: Z a sto so w a n ie sy s te m u CAMAC do o d czy tu zap isu z m a g n e to fo n u pom iarow ego. POM IARY AUTO
MATYKA KONTROLA, 1981, nr 5, str. 165—166
181 P a w ło w sk i W., K om or J., R zem ek K.: M in ik o m p iu ter- naja sistie m a w y p o łn ie n ija na o sn o w ie CAMAC. In fo rm a - c io n n y j B iu le te n N o w o sti IAI, 1981, nr 4, str. 12
191 P io tr o w sk i Z., K om an K., K oszm id er A ., K asprzak A.:
K on cep cja sta n o w isk a do u z y sk iw a n ia d an ych p om iarow ych na p rzyk ład zie sta n o w isk a a u to m a ty czn ej k o n tro li m ałych tra n sfo rm a to ró w . POMIARY AUTOM ATYKA KONTROLA, 1981, nr 12, str. 314
[101 S z a le w ic z A .: A k tu a ln o je so sto ja n ije p roizw od stw a ap- p aratury sistie m y CAMAC w PRL. In fo rm a cio n n y j B iu leten N o w o sti IA I, 1981, nr 4, str. 3
U1J T rech ciń sk i R.: CAMAC w sy stem a ch czasu rzec zy w i
steg o . M ateriały II K rajow ej K o n fe r e n c ji — „ Z a sto so w a n ie k o m p u teró w w p rzem y śle” . S zczec in , 17—18 w rześn ia 1981, str. 13—22.
Biblioteka programów CAMAC
Z akład E lek tro n ik i Jąd row ej i M ed yczn ej In sty tu tu Ra
d io e le k tr o n ik i P o lite c h n ik i W arszaw sk iej rozpoczął pracę nad u tw o rzen iem b ib lio tek i program ów dla m in ik o m p u te
rów ty p u SM-3, SM-4, MERA 60 i pod ob nych (BOK-SM ) — pod a u sp icja m i K o m itetu ds. S y stem u CAMAC (piszem y ' o nim na str. 27 — przyp. red.) oraz In s ty tu tu Badań Ją
d ro w y ch . B ib lio te k a będzie o b ejm o w a ć program y obróbki d a n y ch oraz program y z w ią za n e z ob słu gą sy stem ó w po
m ia ro w o -k o n tro ln y ch , zb u d o w a n y ch w sta n d a rd zie CAMAC i w sp ó łp ra cu ją cy ch z w w . k om p u teram i. B ib lio tek a ma o b ejm o w a ć zarów n o m o d u ły m a tem a ty czn e oraz m oduły zw ią za n e z ob słu gą p o szczeg ó ln y ch bloków CAMAC, jak i. p rogram y sp e c ja listy c z n e , d zia ła ją c e sa m o d zieln ie lub w ram ach istn ie ją c y c h sy ste m ó w o p era cy jn y ch m in ik om p u terów .
B ib lio tek a m a sp ełn ia ć d w ie role: in fo r m a c y jn ą oraz k lu bu u ży tk o w n ik ó w m in ik o m p u teró w ty p u SM i p o d o b n y ch . W ydaw ane będą k w a r ta ln e zeszy ty , za w ie r a ją c e in fo r m a cje przek azan e przez c zło n k ó w b ib lio tek i. Po b ezp ła tn y m p rze
k azan iu do b ib lio tek i program u lub m odu łu program u (na o d p o w ied n im n o śn ik u ), u czestn ik b ib lio te k i n ab iera praw a do b ezp łatnego o trzy m y w a n ia program ów .
Po sz czeg ó ło w e in fo r m a cje nalepy zgłaszać się do Z akładu E lek tro n ik i Jąd row ej i M ed yczn ej, I n s ty tu t R a d io elek tro n ik i P o lite c h n ik i W arszaw sk iej, 00-665 W arszaw a, ul. No
w o w ie jsk a 15/19 (z dop isk iem : BO K -SM ).
P rzy ok azji in fo r m u jem y , że u tw o rzo n y ch zo sta n ie kilk a pod ob nych bib liotek :
e M INIKOM PUTERY SERII ODRA — 51-618 W rocław , ul.
W ystaw ow a 1, IA SE, J. M aćk ow iak , tel. 484-221 w . 133
© M INIKOM PUTERY serii MERA 400 — 90-136 Łódź, ul.
N a ru tow icza 68, In s ty tu t F izyk i, U n iw e r sy te t Ł ódzki, W.
O lejniczak, te l. 816-23
@ PROCESORY SERII 130 i 180 — 05-400 Ś w ierk k . O tw oc
ka, IRJ, Z akład III, G. D zięg lew sk i, te l. 798-615.
A D A M CZERMAK, JÓZEF JABŁOŃSKI Instytut Fizyki Ją drow ej
Kraków
W ielofunkcyjny system spektrom etryczny C A D O S
S ystem CADOS je st w ielo fu n k cy jn y m zestaw em sp e k tro - m etry czn y m u m ożliw iającym p ro w ad zen ie różnorodnych ek sp ery m en tó w z z a k re su fizyki ją d ro w e j. Z ostał zbudo
w an y w In sty tu c ie F izy k i Ją d ro w e j w K ra k o w ie — w sta n d a rd z ie CAMAC. S tan o w i dw u k aseto w y zestaw s te ro w any przez m in ik o m p u te r PDP-11/10 i je st w y k o rz y sty w any w ek sp ery m en tac h prow adzonych na cyklotronie U-120.
K O N FIG U R A C JA ZESTAW U
System sk ła d a się z dw óch k aset CAMAC ste ro w a n y ch przez p rocesor PDP-11/10 za pośred n ictw em ste ro w n ik ó w ty p u 3911A firm y K IN E T IC SYSTEM S, USA (rys. 1). Do
łączone do stero w n ik ó w so rte ry zgłoszeń LA M (ang. look at m e , są to p rz e rw a n ia w system ie CAMAC) um ożliw iają dow olne uszeregow anie, pod w zględem p rio ry te tó w , szesna
s tu ogłoszeń pochodzących z d an e j k asety.
K ase ta 1 sta n o w i u n iw e rsa ln ą część sy stem u CADOS i zaw iera bloki sp rzę g ają ce procesor z u rzą d zen iam i p e ry fery jn y m i. Część ty c h u rzą d zeń je st przeznaczona do ko m u n ik a c ji o p era to ra z system em . ^
S ta c ja dysków elastycznych SP-45/DE za w iera cztery d y sk i o pojem ności 256 K b a jtó w każdy. Na dw óch d y s
k a c h z n a jd u ją się p ro g ra m y system ow e, a pozostałe p rz e znaczone są do p a m ię ta n ia d an y c h (tzrw. w idm ) z b ieran y c h podczas eksperym entów . P am ięć taśm o w a je s t dołączona do sy stem u p rzez blok ty p u 511, k tó ry um ożliw ia s te ro w a nie m ak sy m aln ie ośm iom a sta c ja m i ta śm y m agnetycznej.
S ystem CADOS w yposażono w dw ie sta c je ty p u PT-3. E ks
p e ry m e n ta to r m oże dokonyw ać zapisu w idm w p o sta c i ety k ie to w an y c h zbiorów w sta n d a rd z ie ANSI.
Z astosow any w sy stem ie m o n ito r ek ra n o w y CONRAC, z pió rem św ietln y m , je s t ste ro w a n y przez ze sta w pięciu bloków CAMAC firm y K IN E T IC SYSTEM S. U m ożliw iają one w y św ietlan ie in fo rm ac ji graficznej i alfa n u m ery c zn ej w siedm iu kolorach. Blok ty p u 550 służy do w y św ietlan ia w id m n a m onitorze O C K -2, a bloki zegara i przeliczn ik a n astaw n eg o — do o d m ierzania czasu p om iaru. B lokow anie p rzelicznika sygnałem z e w n ętrzn y m um ożliw ia od m ierza
n ie czasu analizy. W p rz y p a d k u p rzeciw n y m odm ierzany je s t czas zegarow y.
W kasecie 2 , um ieszcza się blo k i fu n k cjo n a ln e, sp rzęg a
ją c e zestaw z pro w ad zo n y m eksp ery m en tem . W zależności od ty p u e k sp e ry m e n tu , system CADOS p rz y jm u je odpo
w iednie in fo rm ac je do k ase ty pom iarow ej, p rz e tw a rz a je i o rganizuje w zbiory danych.
T rzy p rz e tw o rn ik i an a logow o-cyfrow e (typu JC AN , p ro d u k c ji firm y SCHLUM BERGER, F ra n c ja ) u m o żliw iają a n a lizow anie trze ch sygnałów sp ek tro m etry czn y ch . R e je str p rz e rw a ń ty p u 302 oraz ste ro w n ik p am ięci m ogą p rzy jm o w ać ze w n ętrzn e im pulsy (np. koinfcydencyjne), m ające w pływ n a proces p o m ia ru oraz na odpow iednie zorgani
zow anie dan y ch w pam ięci procesora. P rzez dobór pow yż
szych bloków u zy sk an o dużą uniw ersaln o ść system u na potrzeb y prow adzonych ek sperym entów . U żyte bloki CA
MAC m ogą bow iem p ełn ić w ielo ra k ie fu n k cje , zgodnie z w y b ra n y m przez o p e ra to ra p ro g ra m e m p rac y zestaw u.
OPROGRAM OW ANIE PODSTAW OW E S ystem o p era cy jn y i podział pam ięci
P ojem ność p am ięci o p era cy jn e j k o m p u te ra PDP-11/10 w ynosi 24 K słó.w, z czego 8 K słów je s t w y k o rzy sty w an e do re a liz a c ji program ów , a pozostałą część p rzeznacza się n a dane. U proszczoną budow ę o p ro g ram o w an ia sy stem u CADOS i podział p am ięci przed staw io n o na ry s u n k u 2.
W części pam ięci o p era cy jn e j przeznaczonej n a p ro g ra m y z n a jd u je się m o n ito r sy stem u CADOS, k tó ry z a jm u je około 2 K słów. W te j części p rzech o w y w an e są ta k ż e p ro g ram y o b słu g i p oleceń system ow ych, ład o w a n e z dysku elastycznego n a czas w y k o n an ia . N ie p o w oduje to za u w a
żalnego spow olnienia w w y k o n y w an iu poleceń. W ykonanie polecenia, któ reg o p ro g ra m z n a jd u je się w d an e j chw ili w p am ięci o p era cy jn e j n a s tę p u je bez ponow nego o dw oła
n ia się do dysku. B udow a sy stem u o p eracyjnego um ożli
w ia ła tw e dołączenie no w y ch pro g ram ó w , ta k ab y m ożna rozszerzać fu n k c je zestaw u.
W yboru i w y m ian y pro g ram ó w obsługi ek sp ery m en tó w m ożna dokonyw ać poleceniem RUN „nazw a p ro g ra m u ”.
Istn ie je m ożliw ość w y k o n y w an ia dow olnych pro g ram ó w użytkow ych, zapisanych n a dyskach. P ro g ra m y te m ogą pobierać d an e i p a ra m e try z dow olnego u rzą d zen ia dołą
czonego do sy stem u lu b bezpośrednio z p am ięci o p era c y j
nej. K ażdy p ro g ra m obsługi ek sp e ry m e n tu m a specyficzną d la niego listę poleceń, k tó re — po w y w o łan iu go — są dołączane do listy poleceń system ow ych. P ow yższa zasada um ożliw iła znaczne u je d n o lic en ie poleceń o p era to rsk ich , a zatem — ła tw iejszą o bsługę system u.
P ro g ram y o brazow ania oraz o p era cje n a w y św ietlan y m w id m ie u ła tw ia ją p ro w a d ze n ie ek sp ery m en tu . In fo rm a c ja a lfa n u m e ry c z n a je st ściśle zw iązana z częścią graficzn ą
Mgr in i. ADAM CZERMAK u k o ń c z y ł w 1972 r. studia na W ydziale E lek tro n ik i A k a d em ii G órn iczo-H u t
n iczej. Po stu d ia c h rozpoczął p racą w In sty tu c ie F iz y k i Jąd row ej w K rak ow ie, gd zie za jm u je się p ro jek to w a n ie m i budow ą k o m p u tero w y ch s y ste m ó w k o n tro ln o -p o m ia ro w y c h .
Mgr inż. JÓZEF JA BŁ O Ń SK I Jest a b so lw en tem W ydziału E le k tr o te c h n ik i A k a d em ii G ó rn iczo-H utn iczej w K ra k o w ie. Po stu d ia ch , w 1912 r.
rozpoczął p ra cę w In s ty tu c ie F izyki Ją d row ej, gdzie za jm u je siq budow ą ap a ra tu ry CAMAC oraz o p rogram o
w a n iem sy s te m ó w k o n tro ln o -p o m ia - row y ch .
D a le k o p is ASR - 3 3
P r o c e s o r PDP-11/10
P a m ię ć o p e r a c y jn a 2Z.K x 15 B IT S
P e rfo ra to r P is a k S ta c ja t a S ta cja to śm y
D T -1 0 5 X - Y śmy magne m a g n e ty c z n e j
tyczn e j PT-3 P T - 3
R ys. 1. K o n fig u ra cja a n alizatora CADOS
w y św ietlan eg o w id m a i służy do cyfrow ego określan ia po
łożenia w y b ra n y ch części 'w id m a , położenia znaczników , liczby zliczeń w w y b ra n y c h k an a ła ch , sum y zliczeń m ię
dzy zn aczn ik am i i t p . J>.
*) W i d m e m n azyw a się rozkład a m p litu d y im p u lsó w n a p ię c io w y c h p rzy ch o d zą cy ch z d etek to ra , k a n a ł e m — przedział d y s- k r e ty z a c ji a m p litu d y im p u lsów , a l i c z b ą z l i c z e ń — częstość w y stęp o w a n ia im p u lsó w o o k reślon ej am p litu d zie (przyp. red.)
M onitor system u
M onitor stan o w i zbiór podstaw ow ych p ro g ra m ó w sy ste m u CADOS, k tó re z a p ew n ia ją obsługę u rzą d zeń system o
w ych oraz n a d z o ru ją k o m u n ik a cję z operatorem . P rz y k ła dowo — m o n ito r p rz y jm u je polecenia o p era to ra w y d an e z d alekopisu, sp raw d za ich popraw ność, a n a stę p n ie w yko
n u je — bezpośrednio, bądź p ośrednio, w czy tu jąc z dysku do pam ięci — p ro g ra m obsługi danego polecenia. P o d sta
w ow ym zadaniem m o n ito ra je s t w y św ietlan ie d anych w p ostaci w idm a na m o nitorze oraz oczekiw anie na polece
n ia o p e ra to ra .
P rzez polecenie rozum iem y żą d an ie w y k o n an ia określo
nej czynności, wprowa-dzone przez o p era to ra system u z k la -
Wybianc polecenia systemu CADOS
Nazwa Opis
CONVERTER DELETE DISPLAY EYE WHOLE HELP JUMP MAPPING MEMORY MONITOR OVERFLOW RECALL SHIFT STORE WRITE
Określanie sposobu gromadzenia widm prostych Kasowaulo pliku na dysku
Ustawienie parametrów wyświetlania widm na moni
torze OCK-2
Ustawianie okien dla pomiarów typu EVENT BY EVENT
Wydruk informacji określającej ostatnio zasygnalizo
wany bind
Wykonanie operacji skoków dla, taśmy magnetycz
nej
Wyprowadzenie na dalekopis parametrów okieu usta- wlauycli w programie EVEN
Określenie podziału pamięci w programie ROUT Określanie parametrów wyświetlania widm na monltorzo CONRAC
Operacjo kasowania i wczytywania pliku przepełnień Wczytanie pliku o zadanej nazwie z wybranego urzą
dzenia
Przesuwanie znaczników widma wyświetlanego na moni
torze CONRAC
Zapis pliku o nadanej nazwie i zadanej długości na wy
brane urządzenie
Otwarcie zbioru typu EVENT BY EVENT
