Rok 1 Poniedziałek, dnia 20 kwietnia 1925 Nr. 77 Cena 10 gr.
CODZIENNY
EXPRESS POMORSKI
Wychodzi 7 razy tygodniowo o godzinie 10-ej rano — z tygodniowym dodatkiem ilustrowanym i powieściowymZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
P R E N U M E R A T A :
: W e k s p e d y c j i m i e s i ę c z n i e 2 , 5 0 z ł , z o d n o s z e n i e m l u b p o z a m i e j - : s c o w e 2 , 7 5 z ł , z a g r a n i c ą 4 , — z ł . - - - R e d a k c j a , a d m i n i s t r a c j a j i e k s p e d y c j a z n a j d u j ą s i ę w T o r u n i u p r z y P i e k a r a c h n r . 1 4 . — • i T e l e f o n n r . 6 4 7 . — R e d a k t o r p r z y j m u j e o d g o d z . 3 d o 5 w i e c z .
! A d m i n i s t r a c j a c z y n n a o d g o d z i n y 8 3 0 r a n o d o g o d z i n y 6 w i e c z .
O G Ł O S Z E N I A :
C e n a z a w i e r s z m i l i m e t r o w y n a s t r o n i e 7 - ł a m o w e j 1 5 g r . N a s t r . 4 - ł a m . 4 0 g r . n a I s t r . 7 0 g r . Z a o g ł o s z e n i a s k o m p l i k . i z z a s t r z e ż e n i e m m i e j s c a 2 5 o / o n a d w y ż k i . O g ł o s z e n i a d r o b n e : w i e r s z n a p i s o w y 2 0 g r k a ż d e n a s t ę p n e s ł o w o 1 0 g r . R u c h w t o w a r z y s t w a c h 2 0 g r . w i e r s z O g ł . z a g r . lO O o /o n a d w y ż k i . - K o n t o c z e k o w e : P . K . O . P o z n a ń 2 0 1 0 6 0 .
Echa szatańskiego zamachu.
Ofiary łotrów bolszewickich spoczęły w wspólnym grobie. Sprawcy zbrodni
wykryci.
4 m i l j o n y r u b l i
p r z e z n a c z y ł a M o s k w a n a n i s z c z e n i e B u ł g a r j i .
B I A Ł OG R Ó D , 1 9 . 4 . ( P A T .)
W e d ł u g d a l s z y c h d o n i e s i e ń z S o f ji o ś w ia d c z o n o w m i n i s t e r s t w i e s p r a w z a g r a n i c z n y c h , ż e k o m u n i ś c i b u ł g a r s c y p r z e d n i e d a w n y m c z a s e m o t r z y m a l i d r o g ą p r z e z M o r z e C z a r n e 4 m i l j o n y r u b l i
w z ło c ie . D o t y c h c z a s n i e m o ż n a b y ło s t w i e r d z i ć , g d z i e t e p i e n i ą d z e s ą u k r y te . W s z y s t k i e p o c i ą g i k o le jo w e n a d c h o d z ą z B u ł g a r j i z o p u ź n i e n ie m , p o n i e w a ż r e w i
z j a p a s z p o r t o w a i c e n a j e s t z a o s t r z o n a . W s z y s c y p o d r ó ż n i p o d d a w a n i s ą r e w iz j i o s o b is te j.
S O F J A , 1 9 . 4 . ( P A T .) D o k o n a n o l i c z n y c h a r e s z t o w a ń w ś r ó d k o m u n i s t ó w i a g r a r j u s z y , p o d e j r z a n y c h o w s p ó łu d z i a ł w z a m a c h u n a k a t e d r ę .
S O F J A , 1 9 . 4 . ( P A T .) O d b y t y d z i s ia j p o g r z e b o f i a r w y b u c h u s p o w o d o w a ł s z e r e g w s tr z ą s a j ą c y c h s c e n . C i a ł a s p o c z ę ły w o g r o m n y m w s p ó ł n y m g r o b i e w ś r ó d r o z d z i e r a j ą c y c h o - k r z y k ó w o s ie r o c o n y c h r o d z i n . W p o ś r ó d o f i a r w y b u c h u z n a j d u je s i ę t r z e c h d e p u t o w a n y c h , 1 3 g e n e r a ł ó w , 8 p u ł k o w n i k ó w , 8 w y ż s z y c h u r z ę d n i k ó w , 2 a d w o k a t ó w , 1 9 k o b i e t i 7 d z ie c i, z k t ó r y c h n a j m ł o d s z e lic z y ło 4 l a ta .
S O F J A , 1 9 . 4 . ( P A T .) O d d z i a ł y w y s ł a n e w p o ś c ig z a b a n d ą k t ó r ą d o k o n a ł a n a p a d u n a a u t o m o b i l k r ó l e w s k i z d o ł a ł a s c h w y t a ć j e d n e g o z
Rewolucja
p r z y w ó d c ó w b a n d y t ó w i n a t r a f ił y n a ś l a d r o z p r o s z o n e j b a n d y .
P A R Y Ż , 1 9 . 4 . ( P A T .)
„ M a ti n ” d o n o s i z S o f ji, ż e p o l i c ja o d k r y ła i n i c ja t o r ó w z a m a c h u n a k a t e d r ę . S ą n i m i p r z e w o d n i c z ą c y k o m u n i s t y c z n e g o k o m i t e t u c e n tr a ln e g o w S o f j i J a n k ó w , o r a z je g o z a s t ę p c a M iłk ó w . T e n o s t a t n i , b y ł y o f ic e r , u m i e ś c ił p i e k i e l n ą m a s z y n ę w d n i u z a m a c h u n a d a c h u k o ś c io ła . P o d c z a s r e w iz j i z n a le z io n o d o k u m e n t y , w y k a z u j ą c e , ż e z a m a c h n a l e ż y p r z y p i s a ć w y ł ą c z n i e k o m u n i s t o m . O c z y w iś c ie w s z y s c y p r z y w ó d c y r u c h u k o m u n i s ty c z n e g o z n a j d u j ą s ię w w i ę z i e n i u . W e d ł u g
„ P e t i t P a r is i e n ” , l i c z b a a r e s z t o w a n y c h w y n o s i p r z e s z ł o 5 0 0 o s ó b . C z ło n e k k o m u n i s ty c z n e j F r i e d m a n z o s t a ł a r e s z t o w a n y .
■srnHwrEMMM, sosTsm sawKaraKrasnanuaz/.".'
r Portugalii.
Ł Ó D Ź , 1 9 . 4 . ( P A T .) Z a w o d y p i ł k i n o ż n e j p o m ię d z y m i
s t r z e m P o m o r z a T . K . S . a m i e j s c o w y m i T u r y s t a m i z a k o ń c z y ł y s ię w y n i k i e m 2 :0 ( 2 :0 ) n a k o r z y ś ć g o ś c i. U g o s p o d a r z y z a w ió d ł z u p e ł n i e n a p a d . B r a m k i d l a T . K . S . s t r z e l i l i n a j l e p s z y n a b o i s k u C ie s z y ń s k i i G u m o w s k i. S ę d z io w a ł P i o t r o w s k i d o b r z e .
K R A K Ó W , 1 9 . 4 . ( P A T .) Z a w o d y o m i s t r z o s tw o P o l s k i : W i s ł a
— A m a to r s k i K l u b S p o r to w y z K r ó le w s k i e j H u t y 5 :2 .
P O Z N A Ń , 1 9 . 4 . ( P A T .) i Z a w o d y p i ł k i n o ż n e j r e w a n ż o w e o i m i s t r z o s t w o : W a r t a — P o l o n ja 3 :1 ( 1 :0 ) n a k o r z y ś ć W a r t y ; w t e m j e d n a b r a m k a [ n i e w y z y s k a n a p r z e z W a r tę . W a r t a t r z y -
\ m a ł a s i ę o d p o c z ą t k u g r y w b a r d z o s z y b -
■BSESBia ftlBBfą-lilMfniTrilMMiir''! 'ill'IMIIWl WffWEWf ■lillir
W ia d o m o ś c i s p o r to w e .
k i e m t e m p i e , k t ó r e m u P o l o n j a n i e m o g ł a s p r o s ta ć . U P o l o n j i z a w i o d a z u p e ł n i e p o m o c .
L W Ó W , 1 9 . 4 . ( P A T .) Z a w o d y p i ł k i n o ż n e j r e w a n ż o w e o
m i s t r z o s t w o P o l s k i : P o g o ń L w ó w — P o g o ń W i l n o 3 :1 ( 1 :0 ) .
W A R S Z A W A , 1 9 . 4 . ( P A T .) 4 O d b y ł s ię t u b ie g „ K u r je r a P o l s k i e g o "
n a d y s t a n s i e 7 k m . W y n i k i n a s t ę p u j ą c e : 1 ) S a w e r y n R o m a n z l w o w s k i e j P o g o n i, 2 ) G r z e ź k o S t a n i s ł a w , 3 ) P r z y t u ł a F r a n c i s z e k z k a l is k ie j P r o s n y , 4 ) W i- t u c h z W a r s z a w i a n k i , 5 ) S a l e k W i to l d z k r a k o w s k ie j W is ły , 6 ) E i s m o n d z P o l o n j i. Z g ło s iło s ię d o b i e g u 8 5 z a w o d n i k ó w , s t a n ę ł o n a s t a r c i e — 6 1 , u k o ń c z y ł o b ie g — 5 6 .
P A R Y Ż , 1 9 . 4 . ( P A T .) D z i e n n i k i d o n o s z ą z L iz b o n y : R u c h r e w o lu c y j n y w s z c z ę ty z o s ta ł p r z e z m a j o r a C a m a r a p r z y u d z i a le k i l k a s e t ż o ł n ie r z y , p i e c h o t y , k a w a l e r ji i a r t y l e r j i , k t ó r z y p o u w i ę z i e n i u s z e r e g u w y ż s z y c h u - r z ę d n i k ó w u t w o r z y l i r o d z a j d y r e k to r j a - t u i u f o r t y f i k o w a l i s ię w o k o l i c a c h s z k o ł y k a w a l e r y j s k i e j , o to c z o n y c h n a s t ę p n i e p r z e z w o j s k a r z ą d o w e . P r z y s t a r c i a c h ,
T ę p r o ś b ę n a le ż y u w z g lę d n ić .
B u łg a r ja p r o s i o z e z w o le n ie n a p o w ię k s z e n ie s w y c h s ił
z b r o jn y c h .
S O F J A , 1 9 . 4 . ( P A T .) M ó w ią c o z a r z ą d z e n ia c h , w y d a n y c h w z w i ą z k u z w y b u c h e m w k a t e d r z e , p r e z y d e n t r a d y m i n i s t r ó w s t w i e r d z i ł , ż e r z ą d , o p i e r a j ą c s i ę n a j e d n o m y ś l n o ś c i n a r o d u i d ą ż e n i a c h je g o d o s w o b o d n e g o i n i e z a le ż n e g o b y t u , c z y n ić b ę d z ie n a d a l w s z y s t k i e m o ż liw e w y s i ł k i c e le m z a p e w n i e n ia z b a w i e n ia k r a j u , k t ó r e g o e n e r g j a p o m i m o l i c z n y c h k l ę s k p o z o s t a ł a n ie z ł a m a n ą . M a m n a d z i e ję — d o d a ł p r e m je r — iż c ię ż k ie o f i a r y j a k i e p o n o s i B u ł g a r j a w w a l c e z e l e m e n ta m i a n a r c h is t y c z n o - k o - m u n i s t y c z n e m i , o t w o r z y o c z y o p i n j i e u r o p e j s k i e j i m ę ż ó w s t a n u , k t ó r z y m u s z ą w r e s z c ie z r o z u m ie ć , iż k r a j n a s z , t a k lo j a l n y w w y p e ł n ia n i u przyjętycŁ na sie
111IIIH || IHI—IIMIHI i|lj
Bblttanig poliko-attkla.
P A R Y Ż , 1 9 . 4 . ( P A T .)
„ T e m p s” s t w i e r d z a , ż e z b liż e n ie p o l
s k o - c z e c h o s ło w a c k ie s t a n o w i s y m p t o - m a t , k t ó r e g o z n a c z e n ia n i e m o ż n a z a p o z n a w a ć z p u n k t u w i d z e n i a o g ó ln e g o u r e
k t ó r e n a s t ą p i ł y p o o b u s t r o n a c h b y ł a p e w n a ilo ś ć z a b i t y c h i r a n n y c h . P r e z y d e n t r e p u b l ik i i r z ą d w k o m p l e c i e o b r a d u j e b e z p r z e r w y . W y d a j e s ię , ż e r z ą d j e s t p e w n y s y t u a c ji .
L I Z B O N A , 1 9 . 4 . ( P A T .) Z b u n t o w a n e o d d z i a ł y k a p i t u l o w a ł y . O d ł a m k a m i p o c is k ó w z o s t a ł o r a n n y c h o k o ło 1 0 0 o s ó b . W k r a j u p a n u je c a ł k o w i t y s p o k ó j.
b ie z o b o w ią z a ń , w y c z e r p u je s w e s i ł y w o k r u t n e j w a i c e , k t ó r e j r e z u l ta t y m a j ą i d l a E u r o p y w i e lk i e z n a c z e n i e . D la te g o t e ż j e s te m p r z e k o n a n y — z a k o ń c z y ł p r e m j e r , — iż m o ż liw o ś ć z w i ę k s z e n i a n a s z y c h s i ł z b r o j n y c h d l a z a g w a r a n t o w a n i a n a s z e g o i s t n ie n i a b ę d z ie z a p e w n io n a .
P A R Y Ż , 1 9 . 4 . ( P A T .) N o t a r z ą d u b u ł g a r s k i e g o , d o m a g a j ą c a s i ę z w i ę k s z e n i a k o n t y n g e n t u m i l i c j i n a r o d o w e j n a s k u t e k z a m ie s z e k w B u ł g a r j i z o s t a ła w r ę c z o n a K o n f e r e n c j i A m b a s a d o r ó w . W n i e k t ó r y c h k o ł a c h d y p l o m a t y c z n y c h s ą d z ą , iż K o n f e r e n c j a A m b a s a d o r ó w ' m o g ł a b y s i ę p r z y c h y l i ć d o t e g o ż ą d a n i a .
g u l o w a n i a s p r a w y p o k o j u w E u r o p i e . D o w o d z i to , ż e n a r o d y u ś w i a d o m i ł y s o b i e łą c z n o ś ć s w y c h i n t e r e s ó w . D z ię k i t e m u r o z w o j o w i m a ł a e n t e n t a s t a ł a s ię p o t ę g ą E u r o p y , z k t ó r ą m o c a r s t w a w s w e j
woli muszą sięliczyć w godzinie kryzysu.
Z a p o w ie d ź z m ia n y k u r s u p o lity k i N ie m ie c
„ D e u ts c h la n d f ib e r a lle s “ .
P r z e c i w n i k S t r e s e m a n n a — F r e it a g L o h r i n g h o f e n p i s z e w n a c j o n a l i s t y c z n e j
„ D e u t s c h e Z tg .” , ż e w y b ó r H i n d e n b u r g a o z n a c z a k o n ie c S t r e s e m a n n o w s k i e j p o l i t y k i p o r o z u m i e n i a .
J e s z c z e b a r d z i e j s k r a j n y n a c j o n a li s t y c z n y „ V o l k is c h e r C o u r i e r ” p is z e , ż e w y b ó r H i n d e n b u r g a o z n a c z a o d r z u c e n i e n a r o d o w e j s ł a b o ś c i i z m i a n ę k u r s u p o l i
t y k i z a g r a n i c z n e j S t r e s e m a n n a , k t ó r y j e s t o d p o w i e d z i a l n y p r z e d n a r o d e m n i e m i e c k i m z a s w o je p r o p o z y c je b e z p ie c z e ń s t w a i z te g o p o w o d u m u s i u p a ś ć .
Z H i n d e n b u r g i e m p r z e c i w w s z y s t k im
— w o ł a p i s m o — k t ó r z y u p r a w i a li n ie h o - I n o r o w ą „ p o l i t y k ę w y p e ł n i e n i a ” b e z w z g l. |
Ż y w e la m p y .
P r o f e s o r R a f a e l D u b o is z u n i w e r s y t e t u w L y o n ie w e F r a n c j i o g ło s ił, i ż p o d ł u g i c h l a t a c h b a d a ń o d k r y ł ś w i a t ł o , k tó r e g o n i e z g a s i w i a t r a n i d e s z c z .
Ś w i a t ło to n i e p o w o d u je p ł o m i e n i a k o lo r ó w , a n i n ik o g o n ie z d o ła o ś le p ić .
D a le j, ś w i a t ł o to n i e m o ż e n ik o g o p o r a z i ć a n i z a p a l i ć . C o w ię c e j, o d k r y t e p r z e z n ie g o ś w i a t ł o z n a k o m i c i e n a d a j e s i ę d o p o t r r z e b o k a lu d z k ie g o .
B lis k o d w a d z i e ś c i a p ię ć l a t t e m u w y n a l a z ł p r o f . R a f a e l s w o ją „ ż y j ą c ą l a m p ę” , o k t ó r e j p o w i a d a , ż e s p o tk a ł a s ię z w i e lk i e m p o w o d z e n ie m n a w y s t a w i e p o w s z e c h n e j . U d a ło m u s ię o ś w i e tl i ć p i w n i c e P a ł a c u O p t y k i n a w y s t a w i e w y - n a l e z i o n e m p r z e z s i e b i e ś w i a tł e m , a o - ś w i e t l e n i e t o n a ś l a d o w a ł o j a s n e ś w i a tł o k s i ę ż y c a .
„ Ż y j ą c e l a m p y ” p r o f e s o r a m o g ą j e d n a k b y ć u ż y w a n e t y l k o w m i e j s c a c h , w
n a to , c z y ż e g lu j ą p o d f l a g ą c z a r n o - c z e r w o n o - z ło tą , c z y p o d f l a g ą c z a r n o - b ia ło - c z e r w o n ą , c z y te ż p o d o b ie m a n a r a ź .
Wrażenia w Ameryce.
B E R L I N , 1 7 . 4 .
„ D ie Z e i t” d o n o s i z N o w e g o J o r k u , ż e a m b a s a d o r n i e m i e c k i j u ż o d t y g o d n i a i n f o r m u j e r z ą d R z e s z y o w r a ż e n i u , j a k i e t u w y w i e r a n i e m i e c k a k a m p a n j a w y b o r c z a . R ó w n o c z e ś n ie a m b a s a d o r n i e m ie c k i n a d m i e n i a , ż e u t k n i ę c i e r o k o w a ń n a d u d z i e l e n i e m p o ż y c z k i f i r m o m n i e m ie c k i m n a s tą p i ło z p r z y c z y n t e c h n i c z n y c h i je s z c z e p r z e d n o m i n a c j ą H i n d e n b u r g a n a k a n d y d a t a n a p r e z y d e n t a .
k t ó r y c h o k o b y w a p r z y z w y c z a j o n e d o c ie m n o ś c i, j a k w k o p a l n i a c h , d l a u n i k n i ę c ia e k s p l o z ji w m a g a z y n a c h lu b f a b r y k a c h p r o c h u s t r z e l n i c z e g o . P o z a t e m ś w i a t ł o to p o s i a d a t y l k o p o ło w ę s i ł y p o t r z e b n e j d o w ł a ś c i w e g o o ś w i e t l e n i a .
W e d ł u g t w i e r d z e ń p r o f e s o r a D u r b o is , z c h w i l ą , k i e d y ś w i a tł o z o s t a n i e d o p r o w a d z o n e d o s i ł y o d p o w i e d n i e j d l a p o t r z e b l u d z k o ś c i — w s z e lk ie i n n e s p o s o b y o ś w i e tl a n i a b ę d ą m o g ły z o s ta ć z a n i e c h a n e
T a j e m n i c a „ ż y ją c e g o ” ś w i a t ł a n a d k t ó r ą o d d a w n a g łę b o k o z a s t a n a w i a l i s ię u c z e n i, z n a jd u j e s ię w z w i e r z ę t a c h w y d a j ą c y c h z s i e b i e ś w i a t ł o b e z w y w o ł y w a n i a r ó w n o c z e ś n ie g o r ą c a . O tó ż u c z o n y t e n f iz jo lo g d o s z e d ł d o p r z e k o n a n i a , ż e ż y ją t k a ś w ie c ą c e p r o d u k u j ą ś w i a t ł o p r z y p o m o c y p e w n e g o c h e m ic z n e g o p r o c e s u i o b e c n i e p r a c u j e n a d p r z e p r o w a d z e n i e m te g o ś w ia t ł a d o s t o p n i a , w k t ó r y m b ę d z ie m o g ł a o d d a w a ć u s ł u g i p r a k t y c z n e l u d z k o ś c i . K o s z t m a t e r j a ł ó w p o tr z e b -
S tr. 2NMLKJIHGFEDCBA nC O D Z lB * N Y E X P R E S S P O M O R S K I’’ N r . 1 7
n y c h d o u z y sk a n ia te j z w ie rz ę c e j s iły o - ś w ie tla ją c e j je s t p ra w ie ż a d e n , g d y ż ś w ia tło d a jn y o w a d m o ż e b y ć trz y m a n y c a łe ty g o d n ie i ro z ta c z a ć p ro m ie n ie ś w ie tn e , n ie p rz y jm u ją c in n e g o p o ż y w ie n ia , o p ró c z k ilk u k ro p e l o s ło d z o n e j w o d y . T łu m a c z y s ię to te m , ż e s iła e n e rg ji ś w ie tln e j p o m im o , ż e je st b a rd z o s ła b a , je d n a k p o s ia d a w a śc iw o ść i z d o ln o ś ć o d ra d z a n ia s ię s a m a w s o b ie . P o ró w n a ć m o ż n a to o d n a w ia n ie s iły ś w ie tln e j d o la m p y n a fto w e j, k tó ra b y ś w ie c ą c , p rz e ra b ia ła z u ż y tą n a ftę d o p o n o w n e g o u ż y t
k u . P ro fe s o r D u b o is u trz y m u je , ż e „ ż y - ją c e ś w ia tło ” je st z n a k o m ity m n a b y t
k ie m d la lu d z k o ś c i n ie k o s z tu ją c y m n ic p ra w ie i n ie w y m a g a ją c y m s k o m p lik o w a n y c h n ie w y g o d n y c h a c z ę s to n ie b e z p ie c z n y c h la m p i p rz y rz ą d ó w .
Ś w ia tło to w ro k u u b ie g ły m d e m o n s tro w a ł w W a rs z a w ie w ś ró d s w y c h p rz y ja c ió ł z m a rły tra g ic z n ą ś m ie rc ią u c z o n y p a ry s k i, d r. G u s ta w G e ley .
BWWiwi' —...
--- ---- -
E K R A N I E S T R A D A . Z „ C R IS T A L U ”.
P o k ilk u o b ra z a c h b a rd z o ró w n o rz ę d n e j tre śc i, ja k ie w id z ie liś m y w o s ta tn ic h c z a sa c h n a e k ra n ie „ C ris ta lu ” , in s ty n k to w n ie o d c z u w a liś m y tę s k n o tę z a ty p o w y m o b ra z e m z m a lo w n ic z e g o w s c h o d u , p ie k ą c y m s ło ń c e m p u s ty n i i o ry g in a l
n y m ż y c ie m je j d z ie c i o k u ltu rz e ta k o d m ie n n e j o d n a s z e j. I o to w s z y s tk o to , c o w id z ie liśm y w o b ra z ie „ A ra b k a ” , p rz y p ra w iło n a s o fo rm a ln y z a c h w y t. N ie p o - d a je m y tre ś c i o b ra z u , g d y ż n ie je s t to B a d a n ie m r e c e n z e n ta , a le z a z n a c z y ć m u - s im y , ż e a r ty s ta H a rry L ie d tk e , z n a n y n a m d o te j c h w ili ty lk o z w y s tę p ó w w k o m e d ji, d o w ió d ł w ie lk ie g o ta le n tu w o d e g ra n y m p rz e z s ie b ie d ra m a c ie . P a r t
n e rk ą ie g o b y a M a rja J a c o b in i. A rty st
k a ta d a ła w s z e c h s tro n n ie o p ra c o w a n ą i d o d e ta li o b m y ś lo n ą p o d w ó jn ą k re a c ję A rą b k i i k o k o ty H a łim y . T e c h n ik a n o w o c z e sn y c h film ó w d o p ro w a d z o n ą je s t w p ro s t d o n a jw y ż s z e j p e rfe k c ji, n ie je s t b o w ie m ta k tru d n o o d tw a rz a ć je d n o c z e ś n ie d w ie ro le p rz e z tą s a m ą o s o b ę, a le .o d e g ra ć d w ie .ro le , ta k b a rd z o ró ż n e w s w e j p s y c h ic e , o d s ie b ie ja k a ra b k i i k o k o ty — to n a p ra w d ię n a le ż y d o n ie m a ły c h tru d n o ś c i. D a ło s ię n a w e t w y c z u w a ć m o m e n ty , ż e a r ty s tk a p ró b o w a ła , p o s ia ć , m ó w ić s a m a d o s w e j p o s ta c i w d ru g ie j ro li. C a ła a k c ja o b fitu je w s z e re g p ię k n y c h m o m e n tó w i s c e n . Z d ję c ia p u s ty n i, ro z m o d lo n y c h A ra b ó w , d a n c in g ó w p a ry sk ic h — w p ro w a d z a ją w id z a w fo r- m a ln v z a c h w y t. R e ż y se r s p ry tn ą rę k ą p rz e c iw s ta w ił ś ro d o w isk o d z ik ic h , fa n a ty c z n y c h A ra b ó w , o b s ta ją c y c h p rz y s w y c h tra d y c ja c h , — ś ro d o w is k u m o d n y c h d a n c in g ó w z n ie o d s tę p n ą z a w sz e
„ z ło tą m ło d z ie ż ą ” . T a m — s iła i z a h a r to w a n ie w ś ró d b e z k re s n y c h p ia sk ó w p u s ty n i; — tu — d e g e n e ra c ja i d e p ra w a c ja . A ra b k a z a s łu g u je n a ja k n a jle p s z e p rz y ję c ie n a s z e j p u b lic z n o ś c i.
Z „ N O W O Ś C I” .
P ię k n y p ro g ra m te g o te a trz y k u , o ja k im p isa liśm y p rz e d k ilk u d n ia m i, z a in te re s o w a ł m e lo m a n ó w s z tu k i c h o re o g ra fic z n e j, k tó re j n a jw y b itn ie js z ą o d tw ó rc z y n ię w id z im y w o s o b ie w s c h o d n ie j ta n c e rk i p a n i M e a M a ra In d ra . T a n c e rk a ta d a n a m s ię je s z c z e w id z ie ć w ta ń c u h is z p a ń sk im , e g ip sk im i „ S a lo m e ” O p ró c z n ie j z b ie ra j ą h u c z n e , n ie n ik n ą c e o k la sk i p a n i R y b a k o w a , z a je j p rz e p ię k n y s ło w ic z y g ło s , s p o k ó j i s k ro m n o ść z ja k ą w y k o n u je p rz e p ię k n u tw o ry n a s z y c h p o ls k ic h a u to ró w , ja k ró w n ie ż p a n F e lik s A m o rs z a je g o m u z y k ę e k sc e n try c z n ą , a je sz c z e b a rd z ie j z a k u p le ty z a rc y k o m ic z n e m i n ie d o m ó w ie n ia m i. D o ty c h n u m e ró w p rz y b y ły d w a w y s tę p y n o w y c h a rty s tó w , m ia n o w ic ie S a n e g o s — ż o n g le r e k s c e n try c z n y i S la w ia — ta ń c e c h a ra k te ry s ty c z n e w z b o g a c a ją c i ta k ju ż b a rd z o o b fity p ro g ra m te a trz y k u , c o w n o rm a ln y c h w a ru n k a c h z a jm u je z g ó rą d w ie g o d z in y b a rd z o p rz y je m n ie s p ę d z o
n e g o c z a s u . E r te .
„ P A Ł A C E ” : „ O M O J A M A T K O !”
W z ru s z a ją c y film , o p ie w a ją c y m iło ś ć m a c ie rz y ń s k ą . R o z w ija s ię p rz e d n a m i tra g e d ja s y n a , b ę d ą c e g o u w ię z io n y m z a rz e k o m e z a b ó js tw o d o k o n a n e n a o jc u , k tó ry g o d o z g u b y p ro w a d z ił. O c z e k u je g o k a r a ś m ie rc i — w s z a k s ą d o w o d y je - g o w in y . L e c z m a tk a , k o c h a ją c a s w e g o s y n a , n ie c h c e g o tra c ić , d o k o n y w a to , c z e g o u m y s ł s ę d z ió w n ie b y ł w s ta n ie ro z w ią z a ć — m ia n o w ic ie d o s ta rc z a d o w o d ó w n ie w in n o ś c i, b y g o w o s ta tn ie j c h w ili p rz e d ś m ie rc ią ra to w a ć . F ilm p o w y ż s z y p o le c a m y S z a n C z y te ln ik o m .
P r o m ie n ie s ło ń c a n a u s łu g a c h łu d z i.
C e g ła z a m ie n io n a w p a rę .
H is to rja „ c h w y ta n ia ” p ro m ie n i s ło n e c z n y c h w s o c z e w k ę , a b y n ie m i z a p a le ż ą d a n y p rz e d m io t, z n a n ą b y ła ju ż w s ta ro ż y tn o ś c i, a m a te m a ty k g re c k i A r
c h im e d e s s p a lił w te n s p o s ó b flo tę rz y m s k ą , b lo k u ją c ą S y ra k u z y . D z iś k a ż d y m a le c u m ie z a p a la ć z a p a łk ę , p a p ie r( c z a se m i p a p ie ro s a ) p rz e z m a łą s o c z e w k ę .
J u ż w 1 8 -y m w ie k u fra n c u z B e rn ie -
•e s z a p o m o c ą d w ó c h s o c z e w e k , z k tó -
•y c h je d n a s k u p io n e p rz e z s ie b ie p ro m ie lie o d s y ła ła d ru g ie j, z d o ła ł to p ić z ło to i s re b ro .
O d te g o c z a s u o s ią g n ię to le p s z e je sz c z e re z u lta ty . W r. 1 8 8 2 m o ż n a b y ło o g lą d a ć w P a ry ż u o lb rz y m i re fle k to r s to ż k o w a ty , ś re d n ic y trz e c h m e tró w . P ro m ie - ń e s ło n e c z n e o d b ite w n im , p a d a ły n a w ie lk i k o c io ł, z a m ie n ia ły z a w a rtą w n im w o d ę w p a rę , a ta p o ru sz a ła m a s z y n ę Iru k a rsk ą , n a k tó re j o d b ija n o g a z e tę c o - łz ie n n ą .
W ia d o m o , ż e o b e c n ie te n s y s te m o d d a e n ie m a łe u s łu g i w o k o lic a c h g ó rn e g o V ilu w A fry c e . C a łe b a te rje z w ie rc ia d e ł s k u p ia ją p ro m ie n ie ło s n e c z n e , a o trz y m a n a w te n s p o só b e n e rg ja p o ru s z a p o m - jy p a ro w e , k tó re c z e rp ią w o d ę z N ilu i o z p ro w a d z a ją ją k a n a ła m i w d a le k ie d ro n y , z a m ie n ia ją c w te n s p o só b p u sty - lię w u ro d z a jn e o a z y .
W e F ra n c ji n ie ja k i p . G u illo t, w V i-
•h y , z a p o m o c ą s z e re g u z w ie rc ia d e ł i re - łe k to ró w p o ru sz a d y n a m o i n a b ija a k u - n u la to ry , m a ją c w te n s p o s ó b p rz e z c a
W ie śc i z G ru d z ią d z a .
N I E F O R T U N N A R E K L A M A . O d n ie ja k ie g o ś c z a su p o p rz e z u l. R a - Iz y ń sk ą w id n ie je d u ż y s z m a t p łó tn a , n a w tó re m u m ie sz c z o n y je s t w c z e rw o n y m m lo rz e n a p is re k la m o w y te g o ro c z n e j w y s taw y . T e g o ro d z a ju re k la m a n ie ro li m a w id z u e s te ty c z n e g o w ra ż e n ia - - ty n a jm n ie j. D y re k to r w y s ta w y p . W ł.
S e rg ju sz B ie lsk i w z o ro w a ł s ię w id o c z
n e tu n a re k la m ie k in o w e j. — C o in n e g o k in o — c o in n e g o z a ś w y s ta w a — je -
In o n ie ró w n a , s ię d ru g ie m u . R e k la m a w in n a b y ć in d y w id u a ln ą a n ie s z a b lo - lo w ą i p a n D y re k to r w ie d z ą c z b y t d o b rz e , iż z e -s w o je m i p o m y s ła m i n ie z a w s z e m a s z c z ę śc ie i o n e c z ę s to b y w a ją
H U M O R I S A T Y R A .
Z a p ó ź n o .
S ę d z ia : — D la c z e g o p a n n ie o d d a ł p o rtfe lu , k tó ry p a n z n a la z ł?
O s k a rż o n y : — J u ż b y ło z a p ó ź n o p a n ie s ę d z io .
S ę d z ia : — A n a d ru g i d z ie ń ?
O s k a rż o n y : — T o b y ło d o p ie ro z a p ó ź n o , b o p o rtfe l b y ł ju ż p ró ż n y .
| T o r u ń , p o n ie d z ia łe k 2 0 k w ie tn ia
C o n ie s ie d z ie ń ?
T E A T R M IE J S K I
d z iś p rz e d s ta w ie n ie z a w ie sz o n e , w g o d z in a c h w ie c z o ro w y c h o d b ę d z ie s ię b o w ie m p ró b a jc n e ra ln a ju trz e js z e j p re m - je r y o r y g in a ln e j s z tu k i d r . M a le sz o w s k ie
SE??
M m
n a w sz e lk ie d ru k i
p r z y jm u je
EKSPEDYCJA
K EKSPRESU POliffiO
p rz y P ie k a ra c h 1 4 i św . K a ta rz y n y 3 .
ły ro k o ś w ie tle n ie i o g rz e w a n ie e le k try c z n e s w e g o m ie s z k a n ia .
A p a r a t a m e r y k a n in a M o r e a u . O b e c n ie a m e ry k a n in fra n c u s k ie g o p o c h o d z e n ia , M a rc e li M o re a u , w K a lifo rn ji, z b u d o w a ł o lb rz y m i p rz y rz ą d , z ło ż o n y z 2 2 z w ie rc ia d e ł i 2 3 s o c z e w e k , n a z w a n y
„ p ie c e m M a rc e la ” . O s ta tn ia s o c z e w k a , o ś re d n ic y 6 3 i p ó ł m ilim e tra , s k u p ia w ią z k ę p ro m ie n i s ło n e c z n y c h w d o w o l
n y m p u n k c ie o ta k w y s o k ie j te m p e ra tu rz e , ż e n ie m a c ia ła , k tó re b y n ie z o s ta ło
U o p io n e i s p a lo n e b e z ś la d u .
T a k n p . c e g ła , u m ie s z c z o n a p o d o s ta t n ią s o c z e w k ą , w k ilk u s e k u d n a c h s to p n ie je , z a m ie n ia s ię w p a r ę i z n ik a b e z ś la d u .
P . M o re a u z b u d o w a ł s w ó j „ p ie c s ło n e c z n y ” d la d o ś w ia d c z e ń n a u k o w y c h .
K w e st ja je d n a k z u ż y tk o w a n ia e n e r
g ji s ło n e c z n y c h w y k ra c z a p o z a d z ie d z in ę e k s p e ry m e n tó w la b o ra to ry jn y c h i p rz e d s ta w ia p ie rw sz o rz ę d n ą d o n io s ło ś ć z e w z g lę d ó w p ra k ty c z n y c h , je śli n ie d la n a s , to d la p rz y s z ły c h p o k o le ń .
W ia d o m o , ż e p o k ła d y w ^ ę g la i n a fty n ie s ą n ie w y c z e rp a n e i ż e n a d e jd z ie c z a s , w k tó ry m lu d z k o ś ć n ie b ę d z ie m o g ła li
c z y ć n a te z a p a s y e n e rg ji p o d z ie m n e j.
W te d y je d n a k n ie w ą tp liw ie s y s te m z u ż y tk o w a n ia e n e rg ji s ło n e c z n e j b ę d z ie ju ż ta k ro z w in ię ty , ż e e p o k a „ w ę g la ” i n a f
ty” b ę d z ie s ię w y d a w a ła lu d z io m ta k o d le g łą, ja k n a m d z isia j e p o k a k a m ie n n a c z y b ro n z o w a .
s k o ry g o w a n e p rz e z m ia ro d a jn e c z y n n i
k i, d o b rz e b y łb y z ro b ił, g d y b y s ię p rz e d te m p o in fo rm o w a ł u rz e c z o z n a w c ó w , R ó w n ie ż z p ra k ty c z n y c łi w z g lę d ó w p o d o b n a re k la m a je s t n ie n a m ie jsc u . D łu g ie p łó tn o w is z ą c e n a lin c e ju ż p r z e z w ła sn y c ię ż a r s p a d a k u ś ro d k o w i, k tó ry c ią ż y k u z ie m i, ro b ią c n a p is z u p e łn ie n ie c z y te ln y m z w ła s z c z a w c z a s ie d e s z c z u , ja k te g o b y liś m y ju ż ś w ia d k a m i.
R E W I Z J A G O D E Ł I S Z Y L D Ó W . P o lic ja z a jm u je s ię o b e c n ie e s te ty c z n y m w y g lą d e m m ia sta i b a d a g o d ła i s z y ld y firm , W w ie lu w y p a d k a c h p o c ią g n ę ła ic h w ła śc ic ie li d o o d p o w ie d z ia ln o ś c i.
g o „ A g e n tk a b o ls z e w ic k a . R z e c z ta , o s z la c h e tn e j te n d e n c ji, g łę b o k ie m u ję c iu p s y c h o lo g ic z n e m i w y ją tk o w o in te re s u ją c e j a k c ji w in n a z n a le ź ć o d d ź w ię k w n a js z e rs z y c h s fe ra c h n a s z e g o s p o łe c z e ń s tw a . W ty t. ro li p . H . C ie s z k o w s k a , u - ro c z a , w y b itn a a rt. s to łe c z n a , k tó ra s z e re g ie m k re a c ji z d o b y ła s o b ie u z n a n ie p ra sy i p u b lic z n o ś c i. O b s a d ę tw o rz ą (w e d łu g k o le jn o ś c i a fisz o w e j) p p . D ą b r o w s k i, d y r . B e n d a , S r o k o w s k i, L is ic k a , N e t tó w n a , L e n k , P a w ło w s k i, T a ta r k ie w ic z , A r n o ld t, K w a sk o w s k i, J e j d e , W ie sła w - s k a , I lc e w ic z . R e ż y s e r o w a ł p . D ą b r o w s k i
P ie r w sz e p o s ie d z e n ie W y d z ia łu W y k o n a w c z e g o P o d k o m ite tu d la R z e m io sła . W d n iu 8 . b . m . w Iz b ie R z e m ie śln i
c z ej w G ru d z ią d z u o d b y ło s ię p ie rw sz e p o s ie d z e n ie W y d z ia łu W y k o n a w c z e g o p o d p rz e w o d n ic tw e m p re z e sa Iz b y p . d y r.
G ro b e ln e g o , c z ło n k a p re z y d ju m W y s ta w y , z e w s p ó łu d z ia łe m c e c h m is trz ó w p p .
„BRISTOL”
Pierwizoned’a [Diimla I Kawiarnia
T o r u ń , S z e r o k a 2 3 . T e le f o n 1 0 4 .
w aL Eta® Balcer. Dyr. Mieczysław Gawryth
Poleca swoje ayhorne wyrofty cukiernicze
i p r z y jm u je z a m ó w ie n ia n a ta k o w e . S u m ie n n a i r z e te ln a o b s łu g a i p ie r w sz o r z ę d n e p o d a w a n ie !
S p e c ja ln o ś ć : M o k a tu r e c k a
C o d z ie n n ie o d g o d z in y 6 k o n e e r t a r t y s t y c z n y .
W n ie d z ie le i ś w ię ta : A ia tin e o d g o d z . 1 2 — 2
C y b u lli, _ F e lg e n h a u e r’a J a c k o w sk ie g o , J e s c h w itz -Je rz y k ie w ie ż a , Ł a g o d y , 0 1 - k o w s k ie g o , P io tro w s k ie g o , R o s ta , R tic iń s k ie g o , S p y c h a ły , S z u le n b u rg a , W iś n ie w s k ie g o i Z a ją c z k o w sk ie g o . P rz e w o d n i
c z ą c y d a je p o g lą d n a c a ło k sz ta łt W y s ta w y u w z g lę d n ia ją c s p e c ja ln ie d z ia ł rz e m ie ś ln ic z y , k tó ry b ę d z ie z a jm o w a ł n a w y sta w ie b a rd z o p o w a ż n e s ta n o w is k o . K ie ro w n ik d z ia łu rz e m ie śln ic z e g o p . re d . M a rk w ic z z d a je s p ra w o z d a n ie z d o ty c h c z as o w e j c z y n n o ś c i i p o d a je p ro g ra m d la d a lsz y c h p o c z y n ie n .
W d a ls z y m c ią g u p o s ie d z e n ia o m a w ia n o o b s z e rn ie s p ra w ę ro z lo k o w a n ia rz e m io s ła , b u d o w ę p a w ilo n u rz e m ie śln ic z e g o i w y s ta w ę z a b y tk ó w h is to ry c z n y c h . S p e c ja ln ą u w a g ę p o ś w ię c o n o d z ia ło w i n a u k o w e m u ite rm in a to rsk ie m u . S p ra w ę w z o ro w y c h w a rsz ta tó w rz e m ie ś ln i
c z y c h o d d a n o d o z a re fe ro w a n ia n a p rz y s z ły m p o s ie d z e n iu c e c h o m p ie k a rsk ie m u i rz e ź n ic k ie m u . — U s ta lo n o w z a s a d z ie p ro g ra m z ja z d u w s z y s tk ic h c e c h ó w P o m o rz a w d n . 2 8 . i 2 9 . c z e rw c a . S p ra w a p o c h o d u i p o s z c z e g ó ln y c h k o m is ji z jz a - d o w y c h b ę d z ie te m a te m p rz y s z łe g o z e b ra n ia , k tó re s ię o d b ę d z ie je sz c ze w k o ń c u b ie ż ą c e g o m ie sią c a . — Z a c h ę c a ją c ja k n a j y ię c e j d o w z ię c ia u d z ia łu w w y s ta w ie , p rz e w o d n ic z ą c y z a m k n ą ł p o s ie d z e n ie p o trz e c h g o d z in n y c h o b ra d a c h .
?U C H W Y D A W N IC Z Y .
„ B L U S Z C Z”.
Z u z n a n ie m p o d n ie ś ć n a le ż y d ą ż n o ś ć re d a k c ji „ B lu sz c z u ” d o ro z s z e rz a n ia i w z b o g a c a n ia te g o p is m a w c ią ż n o - w e m i, a b a rd z o in te re s u ją c e m i d z ia ła m i. O s ta tn i (1 6 -ty ) n u m e r te g o ty g o d n i
k a , a p o k a ź n e j o b ję to śc i 4 8 k o lu m n d ru k u , z a w ie ra tre ś ć b a rd z o ró ż n o ro d n ą i b o g a tą . S k ła d a ją się . n a n ią : W d z ia le s p o łe c z n o -n a u k o w y m — a r ty k u ł w s tę p n y D r W L ip iń s k ie g o o 4 0 0 -e j ro c z n ic y H o łd u P ru s k ie g o ” , C . W a le w sk ie j „ C z u w a j!” (a rty k u * w s p ra w ie p rz y s p o s o b ie
n ia k o b ie t d o o b ro n y k ra ju ), w y w ia d z p ie rw s z ą a d w o k a tk ą w P o ls c e H . W ie - w ió rsk ą itd .
D z ia ł lite ra c k i, b o g a ts z y n iż z w y k le , z a w ie ra p rz e ś lic z n ą n o w e lk ę W ild e n b ru c h a p . t. „ W y ro c z n ia” w a r ty s ty c z n y m p rz e k ła d z ie I. W ie n ie w s k ie j, p o w ie ś ć W . M ik la sz e w sk ie j ^ Z a trz y m a n y z e g a r ’, b a rd z o in te re s u ją c ą s y lw e tk ę z n a n e j p o e tk i I. K . Iłła k ó w ic z ó w n y p ió ra S t. P o d - h o re k k -j^ O k o łó w , s z k ic lite ra c k i Z . S z m y d to w ę j „ K o c h a n o w s k i a N o rw id -’,
„ R e h a b ilita c ja P a n i J a ń sk ie j-B a lz a k o - w e j” K . B ie la ń s k ie j itd .
W d z ia le p ra k ty c z n y m m a m y c ie k a w e i o b fic ie ilu s tro w a n e a rty k u lik i: „ A - b a ż u ry ” (6 ilu s tra c ji), k o re s p o n d e n c ja z P a ry ż a „ O w s tą ż k a c h i w s tą ż e c z k a c h ” (4 ilu stra c je ), a rty k u ł p ro f. S c h o e n fe ld a o p rz e s a d z a n iu ro ś lin p o k o jo w y c h , „ Z a s a d y ż y c ia to w a rz y s k ie g o ” , „ O o s z c z ę d n o ś c i” , „ M o d a n a s c e n ie ” , p rz e p isy g o s p o d a rc z e , o ra z p ię k n y d o d a te k m ó d i ta b li
c a k ro jó w .
W ż y w o p ro w a d z o n y m „ K o m u n ik a c ie ” B iu ra P ra s o w e g o d la S p r a w K o b ie c y c h , z n a jd u je m y in te re su ją c e w ia d o m o ś c i z ż y c ia k o b ie t w k r a ju i z a g ra n ic ą” .
C o M a T en trze?
D z iś
T e a tr z a m k n ię ty .
J u tro
„ A g e n tk a b o ls z e w ic k a .”
C R I S T A Ł
D z iś
A R A B K A
1 d r a m a t —
W g łó w n e j r o li: J A C O B I N I i B A R Y L I E D T K E P o c y ą te k o g . 5 , 7 , i 9 , w n ie d z ie lę o 3 .
P A Ł A C E
B moja moffio!
P o tę ż n y d ra m a t w 7 a k ta c h W g łó w n e j ro li B e lt y R o s a C la r k U w a g a P o c z ą te k s e a n s ó w w le tn im s e z o n ie . o g 6 , 7 V 2 1 9 ; w n * e d z e le i ś w ę ta o g - 5 V j
R e d a jn o r n a c z e m y : J a n Z a g ie r sK i. N a k ła d e m i c z c io n k a m i D r u k a r n i R o b o to . W . P a w la k i S -k a w T o r u n iu . R e d a k to r o d p o w ie d z .: F r a n c is z e k K w ia tk o w s k i.
