Rok 1 Wtorek, dnia 28 kwietnia 1925 Nr. 85 Cena 15 gr.
■_________
CODZIENNY _ __ _
tESS POMORSKI
Wychodzi 7 razy tygodniowo o godzinie 1O-ej rano — z tygodniowym dodatkiem ilustrowanym i powieściowymXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
P R E N U M E R A T A :
W e k s p e d y c j i m i e s i ę c z n i e 2 , 5 0 z ł , z o d n o s z e n i e m i u b p o z a m i e j - s c o w e 2 , 7 5 z ł , z a g r a n i c ą 4 , — z ł . - - - R e d a k c j a , a d m i n i s t r a c j a i e k s p e d y c j a z n a j d u j ą s i ę w T o r u n i u p r z y P i e k a r a c h n r . 1 4 . — T e l e f o n n r . 6 4 7 . — R e d a k t o r p r z y j m u j e o d g o d z . 3 d o 5 w i e c z . A d m i n i s t r a c j a c z y n n a o d g o d z i n y 8 3 0 r a n o d o g o d z i n y 6 w i e c z .
O G Ł O S Z E N I A : :
C e n a z a w i e r s z m i l i m e t r o w y n a s t r o n i e 7 - ł a m o w e j 1 5 g r . N a s t r . • 4 - ł a r a . 4 0 g r . n a I s t r . 7 0 g r . Z a o g ł o s z e n i a s k o m p l i k . i z z a s t r z e ż e n i e m • m i e j s c a 2 5 o / o n a d w y ż k i . O g ł o s z e n i a d r o b n e : w i e r s z n a p i s o w y 2 0 g r j k a ż d e n a s t ę p n e s ł o w o 1 0 g r . R u c h w t o w a r z y s t w a c h 2 0 g r . w i e r s z • O g ł . z a g r . l O O o /o n a d w y ż k i . - K o n t o c z e k o w e : P . K . O . P o z n a ń 2 0 1 0 6 0 . ;
•
Ile głosów dostał Hindenburg.
T y m c z a s o w e o b l i c z e n i e u r z ę d o w e .
B E R L I N , 2 7 . 4 — W e d ł u g o b l i c z e ń t y m c z a s o w y c h , j a k i e p r z e p r o w a d z o n o u r z ę d o w o d z i s i a j o 9 z r a n a , H i n d e n b u r g o t r z y m a ł 1 4 .6 3 9 .9 8 9 g ł o s ó w , M a r x
1 3 .7 5 4 .6 4 0 , T h a e l m a n n , k o m u n i s t a ,' d o s t a ł 1 .9 3 1 .5 9 1 . B r a k u j e j e s z c z e d o t e j p o r y c y f r z p a r u o k r ę g ó w , l e c z w y n i k i t e n i e z m i e n i ą s t a n u r z e c z y .
A n g l j a , F r a n c j a , N i e m c y
C z e g o ż ą d a B r i a n d
„ W i e lk i k i e r o w n i k b i t e w " . — N a c j o n a li ś c i t r y u m f u j ą . — „ R e p u b l i k a n i e " u s i ł u j ą
t u s z o w a ć .
P A R Y Ż , 2 5 . 4 . — „ F i g a r o * o m a w i a j ą c e w e n t u a l n ą p o d r ó ż B r i a n d a d o L o n d y n u , p i s z e : P r o p o z y c je , d o t y c z ą c e p a k t u g w a r a n c y j n e g o , o t o w i e lk a s p r a w a c h w il i o b e c n e j . M o ż n a b y ć p e w n y m , ż e p r z e d p o d p i s a n i e m p a k t u B r ia n d z a ż ą d a o d R z e s z y n a m a c a l n y c h d o w o d ó w w o !i p o k o j o w e j , r o z b r o j e n i a o r a z w e i ś c a d o L i g i N a r o d ó w n a z a s a d a c h w s p ó l n y c h d l a w s z y s t k i c h . N i e z a w o d n y p r z y j a c i e l m a łe j e n t e n t y B r i a n d , p o t r a f i p r z e d s t a w i ć w r L o n d y n i e w s z y s t k i e n i e b e z p i e c z e ń s t w a z m i a n w E u r o p i e ś r o d k o w e j .
L O N D Y N , 2 5 . 4 . — „ T m e s * d o n o s i z P a r y ż a , ż e i s t n i e j ą d a n e , p o z w a l a ją c e p r z y p u s z c z a ć , ż e B r i a n d z a m ie r z a o b s t a w a ć p r z y ż ą d a n i u , a b y N i e m c y w s t ą
B E R L I N , 2 7 . 4 . — W c a ły c h N i e m c z e c h , j a k w i d a ć z n a d c h o d z ą c y c h w i a d o m o ś c i , w y b ó r H m d e n b u r g a s p r a w i ł o l b r z y m i e w r a ż e n i e . N a c j o n a l i ś c i t r y u m f u ją . P i s m a i c h s t w ie r d z a j ą , ż e „ n a r ó d n i e m i e c k i w y p o w i e d z i a ł s i ę z a w i e l
k i m k i e r o w n i k i e m b i t e w * . „ D e u ts c h e A l lg e m e i n e Z e it u n g * ś w i ę c i o l b r z y m i m a r t y k u ł e m z w y c i ę s tw o „ m y ś l i n a r o d o w e j * . C a ł e N i e m c y — p i s z e — s k ą p i ą s i ę w n o w y c h ź r ó d ł a c h o d r o d z e n i a n a r o d o w e g o , k t ó r e p o p ł y n ą w c a ł y m k r a j u z o l b r z y m i ą s i łą .
T r y u m f H m d e n b u r g a j e s t s z c z e g ó l
n i e o l b r z y m i w P r u s ie c h W s c h o d n i c h , g d z i e o t r z y m a ł p r z e s z ł o d w i e t r z e c i e g ł o s ó w .
Organizacja tymczasowej naczelnej Rody Gospodoruej.
J e j z d a n i e m b ę d z i e w s p ó ł p r a c a z R z ą d e m i S e j m e m .
A r t y k u ł 2 - g i p r o j e k t u u s t a w y o T y m c z a s o w e j N a c z e l n e j R a d z i e G o s p o d a r c z e j p r z e w id u j e n a s tę p u j ą c e u p r a w n i e n i a R a d y : 1 ) p r z e p r o w a d z e n i e b a d a ń i a n k i e t o s t a n i e i p o t r z e b a c h ż y c i a g o s p o d a r c z e g o o r a z ś r o d k a c h n i e z b ę d n y c h d o j e g o p o d n e is i e n ia ; 2 ) p r z e d k ł a d a n i e R z ą d o w i w n i o s k ó w , d o t y c z ą c y c h p o t r z e b ż y c i a g o s p o d a r c z e g o i p r o g r a m u p o l i t y k i g o s p o d a r c z e j ; 3 ) o p i n j o d a w c z e o p r a c o w y w a n i e z i n i c j a t y w y R z ą d u l u b S e j m u p r o j e k t ó w u s t a w , d o t y c z ą c y c h ż y c ia g o s p o d a r c z e g o ; 4 ) w s p ó ł d z i a ła n i e z R z ą d e m w p r z y g o t o w a n i a c h d o z a w i e r a n y c h t r a k t a t ó w h a n d l o w y c h ; 5 ) w y r a ż a n i e o p i n j i w e w s z y s t k i c h s p r a w a c h , w k t ó r y c h R z ą d z w T Ó c i s i ę d o R a d y G o s p o d a r c z e j .
T y m c z a s o w a N a c z e l n a R a d a G o s p o d a r c z a s k ł a d a ć s i ę m a z e 1 0 0 c z ło n k ó w , w y b i e r a n y c h n a d w a l a t a b e z p r a w a o d w o ł a n i a p r z e z o d n o ś n e i n s ty t u c j e i z r z e s z e n i a . P r z e w o d n i c z ą c y m R a d y j e s t m i -
D e m o k r a c i i r e p u b l ik a n i e u s i łu j ą w s w o i c h p i s m a c h t u s z o w a ć w r a ż e n ie , j a k ie m u s i H i n d e n b u r g w y w r z e ć z a g r a n i c ą . T ł o r n a e z ą , i ż H i n d e n b u r g z o s t a ł o b r a n y n i e j a k o n a c jo n a l i s t a i o d w e t o - t o w i e c , l e c z w u z n a n i u s w y c b d a w n y c h z a s łu g i j a k o „ l e g e n d a * . W y b r a ł y g o p r z e d e w s z y s t k i e m k o b i e t y . M a r x b y ł w n i e k o r z y s t n y c h w a r u n k a c h , g d y ż s o c j a l i ś c i f r a n k o ń s c y i s a s c y n i e g ł o s o w a ł i n a n i e g o . „ Z e i t * o r g a n S t r e s e m a n n a u s i ł u j e t ł ó m a c z y ć , ż e w p o l i t y c e z a g r a n i c z n e j N i e m ie c n i c s i ę n i e z m i e n i , g d y ż H i n d e n b u r g s a m o ś w i a d c z y ł s i ę z a d o t y c h c z a s o w ą p o l i t y k ą ( ! ) .
n i s t e r s k a r b u . D w ń c h w i c e - p r e z e s ó w i k o m i s j ę g ł ó w n ą , z ł o ż o n ą z 1 5 - t u c z ł o n k ó w , w y d e le g o w a ć m a R a d a z e s w e g o g r o n a . O p i n je i w n i o s k i u c h w a la ć m a r a d a w i ę k s z o ś c ią 2 /3 g ł o s ó w p r z y o b o c z n o ś c i n i e m n i e j n i ż p o ł o w y w s z y s t k ic h c z ł o n k ó w . W p o s ie d z e n i a c h R a d y m o g ą b r a ć u d z i a ł z g ł o s e m d o r a d c z y m n a z a p r o s z e n i e p r e z e s a l u b w i c e p r e z e s a R a d y e k s p e r c i z p o z a g r o n a c z ł o n k ó w R a d y . M i n i s t r o w i e i k o m i s j e S e j m u o r a z S e n a t u m a j ą p r a w o b r a ć u d z i a ł p r z e z s w y c h p r z e d s t a w ic e l i w e w s z y s t k i c h p o s i e d z e n i a c h R a d y i j e j k o m i s y j , n i e w y ł ą c z a j ą c t a j n y c h . P o s i e d z e n i a o g ó l n e
z g r o m a d z e n i a R a d y s ą j a w n e , j e d n a k p r e z e s R a d y m o ż e z a r z ą d z ić t a j n e p o s ie d z e n i e n a ż ą d a n i e p r z e d s t a w i c i e l a R z ą d u l u b n a m o c y u c h w a ł y s a m e j R a d y p r z y ję t e j b e z w z g lę d n ą w i ę k s z o ś c i ą g ł o s ó w . T y m c z a s o w a N a c z e l n a R a d a G o s p o d a r c z a o d b y w a ć m a c o r o k c z t e r y s e s j e z w y c z a j n e .
HobenzoHerni wracają.
F e l d m a r s z a ł e k P a u l v o n B e c k e n d o r f f u n d v o n H i n d e n b u r g , b y ł y n a c z e ln y w ó d z a r m j i c e s a r z a W i l h e l m a I i - g o , w y b r a n y z o s ta ł „ P r e z y d e n te m N i e m i e c ’. — F i k c j a R e p u b l ik i N i e m i e c k i e j , j a k i e k o l
w i e k b ę d ą d a l s z e g r y p o z o r ó w , j e s t t e m - s a m e m f a k t y c z n i e s k o ń c z o n a . R e p u b l i k a ń s k a K o n s t y tu c j a W e j m a r s k a n i e z m i e n i ł a n a z w y p r a w n o p a ń s t w o w e j p r z e d w o j e n n e g o N i e m i e c k i e g o C e s a r s t w a . „ D e u ts c h e s R e i c h ” p r z e tr w a ło w o j n ę w n i e m ie c k i e j u r z ę d o w e j t e r m i n o lo - g j i . J u ż to j e d n o w s k a z y w a ł o ż e w u m y s ł a c h w i ę k s z o c i W e jm a r s k i e j K o n s t y t u a n t y t k w i ł a u p o r c z y w a m y ś l p o w r o t u d o d a w n y c h f o r m p a ń s t w o w e g o u s t r o ju . — P o s t a n o w i e n i e , ż e s z e f p a ń s t w a w y b i e r a - n y m a b y ć p r z e z p l e b i s c y t l u d n o ś c i o t w i e c a ł o b r a m ę k o n s t y t u c y j n y m s p o s o b e m t e g o p o w r o t u w r c h w il i u z n a n e j z a o d p o w i e d n ią .
N a c j o n a l i s t y c z n i i m i l i t a r n i p r z y w ó d c y n e i m e i c c y u z n a l i , ż e t a k a c h w i l a w ł a ś n i e n a d e s z ł a . N i e m o ż n a m i e ć ż a d n y c h w ą t p li w o ś c i , ż e r z e c z y w i s t y w ł a d c a „ d e s D e u t s c h e s R e i c h e s ” p r z e b y w a o d w c z o r a j n i e w p a ł a c u h a n o w e r s k i m r o d z i n y B e n e k e n d o r f f ó w , a l e w z a m k u w r D o o m p o d U t r e c h t e m w H o l a n d j i . N a d w a d n i p r z e d s w o i m w y b o r e m f e ld m a r s z a ł e k v . B e n k e n d o r f f - H i n d e n b u r g n i e u w a ż a ł j u ż z a s t o s o w n e k a t e g o r y c z n i e t e m u z a p r z e c z a ć . K o r e s p o n d e n t a m e r y k a ń s k i e g o
„ N ę w Y o r k W o r l d ’a ” n a p o s t a w i o n e f e ld m a r s z a łk o w i p y t a n ie , c z y w r a z i e w y b o r u z e z w o l i n a p o w r ó t C e s a r z a , o d p o w i e d z i a ł : „ B e z d y p l o m a t y c z n y c h r o k o w a ń , p o w r ó t j e s t n i e d o p o m y ś l e n i a ” . W o d p o w i e d z i z a ś n a p y t a n ie , c z y f e ld m a r s z a e l c b ę d z i e p o p i e r a ł g ł o s o w a n i e l u d o w e z a p r z y w r ó c e n i e m m o n a r c h j i , u s ł y s z a ł: —
„ W k a ż d y m r a z i e g ł o s o w a n i e l u d o w e p r z e d s t a w i a s w o b o d n ą w o l ę l u d u , n a k t ó r ą w p ł y w p r e z y d e n t a n i e m o ż e b y ć w y - w e i r a n y ” .
p i ł y d o L i g i N a r o d ó w ’ j e s z c z e p r z e d r o z w i ą z a n i e m s p r a w y p a k t n g w a r a n c y j n e g o . W e d ł u g d o n i e s i e ń „ D a i l y T e l e - g r a o h’u * , B r i a n d s k ł a n ia s i ę d o p r o p o - z y c j i , b y k w e s tj a r o z b r o j e n i a o m ó w i o n ą z o s t a ła ł ą c z n i e z e s p r a w ą p a k t u g w a r a n c y j n e g o .
P A R Y Ż , 2 5 . 4 . — „ F c h o d e P a r i s * p o d a j e , ż e w d o k u m e n c i e , j a k i H e r r i o t z a s t o s o w a ć d o L o n d y n u i d o B e r l i n a w s p r a w i e o p i n i i f r a n c u s k i e j o p r o j e k c i e t r a k t a t u , w y s u n i ę ty m p r z e z S t r e s e m a n i d ’A b e r n o n a , p r e m j e r m i a ł z a m i a r w y m i e n ić p r o b l e m a u s t r j a c k i i z a z n a c z y ł , ż e R z e s z a z r e z y g n o w a ć p o w i n n a z p r z y ł ą c z e n i a A u s t r j i d o N i e m i e c .
R e p u b li k a ń s k a p r a s a n i e m i e c k a s t w ie r d z a ł a , ż e o d p o w i e d z i t e j a k k o l w i e k w y m i ja j ą c e , s ą n i e d w m z n a c z n e . — S t w ie r d z a j ą o n e , ż e f e l d m a r s z a ł e k n i e b ę d z i e s i ę s p r z e c iw i a ł g ł o s o w a n i u l u d o w e m u n a d p r o b l e m e m , k t ó r e g o p o s t a w i e n i e j e s t w e d ł u g p o j ę ć r e p u b l i k a ń s k i c h z d r a d ą s t a n u i ż e g o t ó w j e s t z a i n i c j o w a ć , r o k o w a n i a d y p l o m a t y c z n e d l a o t w a r c i a W i l h e l m o w i I I . p o w r o t u d o N i e m i e c .
D z i e ń w c z o r a j s z y j e s t o c z y w i ś c i e d n i e m z w r o t n y m w s y t u a c j i m i ę d z y n a r o d o w e j, c i ę ż a r n y m n a s t ę p s t w ’a m i z u p e ł n i e n i e o b l ic z a ln e m i. S z e ś c i o l e t n i a p o l i t y k a m o c a r s t w z a c h o d n i c h s t o i n a d g r o b e m s w o i c h n a i w n y c h z ł u d z e ń o z d e m o k r a t y z o w a n y c h r e p u b l i k a ń s k i c h p a c y f i s t y c z n y c h N i e m c a c h . U s t ó p p o w a l o n e g o p r z e z w o j n ę T r o n u N i e m ie c k i e g o s t a je z n o w m s y m b o l p i ę ś c i , p i k i e lh a u b y , b a g n e t u , g a z u t r u j ą c e g o i ł o d z i p o d w ro d n y c h . j a k o g ł ó w n y c h n a r z ę d z i n i e m ie c k i e j r a c j i s t a n u w o b e c i n n y c h p a ń s tw i n a r o d ó w ’. G e n e r a ł, k t ó r e g o p r z y b r a n e n a z w i s k o b y ł o t e g o s y m b o l u h a s ł e m , s t a j e n a r a z ie w k o s t j u m i e c y w i l n y m z m i o d o w e - m i s ł o w a m i n a u s t a c h , w ’ p o s t a w i e r a c z e j p o c h y l o n e j w o b e c p a ń s tw ’, k t ó r e r o z g r o m i ł y z w ie r z o n ą m u n a j e z d c z ą a r m j ę .
N i e z m i e n i a t o j e d n a k i s to t y r z e c z y . R z p l i ta P o l s k a z n a t e m a n j e r y z h i s t o r j i s w o i c h p r z e d w i e k o w y c h s t o s u n k ó w z Z a k o n e m K r z y ż a c k i m , ś w i a t u c a łe m u w i a d o m o , ż e r o z g r o m i o n a a i m j a H i n d e n b u r - g a g o r ą c z k o w o o d r a d z a s i ę n a n o w o , ż e p r z y g o to w u j e s i ę j a w n i e d o n o w e g o s k o k u i ż e n i e j u ż t y l k o m o n a r c h i ś c i a l e i r e p u b l i k a n i e w s k a z u j ą z c y n i z m e m , ż e n a k i e r u n e k t e g o s k o k u u p a t r z o n e s ą p r z e d e w s z y s t k i e m g r a n i c e P o l s k i . W y b ó r H i n d e n b u r g a j e s t o d r z u c e n ie m m a s k i i p o w s t r z y m a n i e m h a m u l c ó w . Z o - k r e s u d w u z n a z c n o ś c i p r z e c h o d z i m y w ’ p o c z ą te k o k r e s u g r y j a w n e j i b r u t a l n e j .
Str. 2 „CODZIENNYEXPRESS POMORSKI”. Nr. 85
A gdzie obietnica?
„Pom orski H erold Pocztow y’ za-1 trzy lata w aw ansie i starszeństw ie służ- m ieszcza pod pow yższym tytułem nastę- | by, a to niestety dzięki ofierze, którę. do- pujący artykuł, poruszający nader w aż- j brow olnie z poczuciem obyw atelskiem ną spraw ę pokrzywdzenia ochotników | złożył na ołtarzu O jczyzny,chcąc w pierw w ojskow ych z czasów w ojny przy aw an- , w olność w yw alczyć i granice ustalić, a isach i starszeństw ie w służbie państw o- ! później służyć jej w służbie cyw ilnej.
w ej: | M ając stale na oku pom inięcie i u-
Przy pow staniu N ajjaśniejszej Rze- ; krócenie praw tych kolegów , którzy czu- czypospolitej Polskiej w roku 1918/19, Ją się słusznie pokrzyw dzeni a pow ołu- obow iązkiem każdego Polaka było w stą- jąc się na liczne odezw y ów cz. R ady 0- pić do służby pow stającej Rzpłitej. Służ- ; brony Pasńt. w lipcu 1920 r., która obie- ba była dw ojakiego rodzaju a m ianow i- ■ cyw ała i gw arantow ała ochotnikom nie- cie: 1-sza w ojskowa, ochotn., bronić nie tylko rów ne, ale w yższe praw a, należa- podległości codopiero odrodzonej Polski loby w im ieniu spraw iedliwości um o- z rężem w ręku na froncie przeciw w ro- f rzyć raz na zawsze krzyw dzące stosunki gom na w schodzie i zachodzie, 2-go cy- ' przez zaliczenie i traktow anie spędzonej w ilna z rów nem i w ym aganiam i sił fi- * ochotniczej służby w w ojsku polskiem zycznych w adm inistracji państw ow ej. na rów ni z państw ow ą służbą cyw ilną.
Służba jedna i druga była, nieodzow nie konieczna dla znajdującej się w niebez
pieczeństwie O jczyzny.
N ie ulega w ątpliw ości, że obyw atel z bronią w ręku przyczynił się w ięcej do, utrw alenia niepodległości jak ten, który pracow ał w państwow ej służbie cyw il
nej; pierw szy utrw alił granice państw a, stw arzając takie w arunki, że m ożna by
ło adm inistrację zaprow adzić.
Sani fakt, że służba z orężem w ręku naraża obyw atela na w iększe niebezpie
czeństw a życia jak służba cyw ilna, w y
starcza, aby służbę w ojskową ceniono
A fcsnśa w m ewoH,
Bawi obecnie w W iedniu w ygnany w ygnany z Al ban j i b. prezydent m ini
strów Fan N oli. N a zw ołanej przez niego konferencji dila dzienikarzy zagranicz
nych, przedstaw ił Fan N oli tragiczne lo
sy sw ej ojczyzny w alczącej o niepodle
głość.
Fan N oli stał u kolebki niepodległej A lbanji i kierow ał lobam i sw ej ojczy- w latach 1920— 1924, piastując wr niej w ięcej a przynajm niej na rów ni z cy- i zny
| najodpow iedzialniejsze stanow iska. D ziś i jest w ygnańcem , a z nim tysiące A lbań-
! czyków tulą się zagranicą, w e W łoszech,
; G recji, A ustrji, Egipcie, m iędzy nim i m e ' i tropolita albański arcybiksup M iedia. ’ ' Przew rót w A lbanji nastąpił w gru- ;
dniu zeszłego roku. D okonał go zacięty ! są na porządku dziennym .
ryw al Fan N olfego, m ahom etanin A ch- j w ysyła się też i zagranicę. Fan N oli zw ra m ed bej Zogu, który zbiegłszy sw ego cza I ca uw agę na zam ordow anie G arakuchi- su do Jugosław ji, przygotow ał w B iało- ■
grodzie spisek przy pom ocy rządu serb- >
skiego (m inisterstw a Pasicza) i rozbit- ' ków arm ji W rangla, jako obrońca za
grożonych intersów m ałej grupy m aho- m etańskich w łaściceili ziem skich w ro
dzaju osławionego Essach paszy.
W łaściciele ci nie chcieli dopuścić do spraw iedliw ej — zdaniem N oli’ego — i j gospodarczo koniecznej reform y rolnej, s w idząc w niej ukrócenie sw ych przyw ile jów ; A chm ed Zogu, który był tylko na
rzędziem w ich ręku, pow itany zatem zo stał jako w ybaw ca.
Liga N arodów -- oskarża b. prezydent m inistrów — była dobrze poinform ow a na o inw azji jugosłow iańskiej, nie chcia ła jednak interw enjow ać. Rów nież i po
seł angielski Cyres, uczynił w szystko(
by A chm edow i Zogu um ożliw ić pow rót.
Poseł angielski m iał ku tem u sw oje przyczyny, A nglja chciała na przew rocie w ilną.
Tym czasem dzieje się w ręcz przeciw nie. Obyw7atele w stępujący do państw o
w ej służby cyw ilnej osiągnęli już stano
w iska z w yższem i stopniam i i w yższem uposażeniem , gdyż zaliczono im do a- w ansów całą służbę od dnia w stąpienia do państw ow ej służby cyw ilnej.
N atom iast byli ochotnicy w ojskow i o tych sam ych kw alifikacjach i zdolnoś
ciach, którzy m ieli te sam e w arunki przy jęcia do służby państw ow o- cyw ilnej, w idząc ojczyznę zagrożoną, w stąpili do
brow olnie w szeregi, poczuw ając się do św iętego obow iązku chw ycenia za oręż, aby utrw alić w pierw granice, są w obec pow yższych pokrzyw dzeni, gdyż zaiiczo- .no i m służbę w w ojsku polskiem tylko do em erytury, a nie aw ansu. Z pow yż
szego w ynika,, że ochotnicza służba w w ojsku polskiem nie jest należycie oce
niona, a ich szlachetne cele w yw alczenia w olności O jczyźnie zam iast przynieść im zapłatę m oralną ina rów ni m aterjal- ną z tym i, którzy w służbie cyw ilnej w y
w alczyli sobie przyw ileje, przyniosły tyl
ko gorycz i krzyw do, poniew aż ich m ozo
ły i trudny w śród niebezpieczeństw spę
dzone nie znalazły uznania. Są obecnie a w następstw ie i w przyszłości w w ięk
szym jeszcze stopniu pokrzyw dzeni w aw ansie i starszeństw ie służby w obec innych w spółpracowników częstokroć m łodszych.
D ow ody tego rodzaju spotykam y na każdym kroku m ianowicie: kolega w stę
pujący do służby cyw ilnej w roku 1920 osiągnął w m iędzyczasie IX. stopień służ bow y, gdy tym czasem inny kolega, spę
dziwszy czas od 1919 r. do 1921 w służbie w ojskow ej, osiągnął dopiero X. stopień służbow y. K w alifikacje obydw óch nie różnią się niczem .
Były ochotnik jest pokrzyw dzony tak obecnie, jak i też w przyszłości o całe
zrobić interes, kilka bow iem dni przed < go m ieszkania, które było do odstąpie- pow rotem A chm eda Zogu, otrzym ała an '
glo - perska kom panja naftow a m onopol naftow y w A lbanji, jakkolw iek oferty w ielkich koncernów7 am erykańskich jak
„Standard O il” i „Sinclair C om panie”,
były dla A lbanji znacznie korzystniejsze, pośrednictw em w w ynajm ie m niejszych Francuskie i w łoskie firm y ubiegały się i czy w iększych apartam entów .
o koncesje naftow e w A lbanji. Protesty „Czy pani ma coś dla mnie?” jednak rządu francuskiego i w łoskiego Pew ien przyjaciel literata doręczył m u przeciw udzielaniu koncesyj A nglikom ; adres jednej z takich agencyj, najzupeł-
— spełzły na niczem . niej godnej zaufania. Pan S. udał się Zw yciężyła przem oc. Rozpoczęły się pod w skazanym adresem . Poproszono go rządy noszące w szelkie cechy gw ałtów7- aby zaczekał chw ilkę w7 poczekalni, a po
nej okupacji. item w puszczono do biura.
Czy pani m acoś dla m nie? — zapytał jakąś m łodą osóbkę, siedzącą za stołem . Szukam m ałego m ieszkania, z kuchnią i łazienką. Tutaj w ym ienił dzielnicę, w7 której uśm iechałoby m u się m ieszka
nie.
—- Zdaje m i się, że m am , czego panu potrzeba, a raczej będę m iała za jakieś trzy dni. M oże pan liczyć na pew no. —- O czyw iście będą pew ne koszta, spow odo
w ane przejęciem m ebli.
P. S. zgodził się w zasadzie na kupno m ebli, zostawił grube „w pisow e”, w ym a
gane prze agencję i obiecał zgłosić się za kilka dni po adres.
Z widokiem na Lasek Buloński.
Za kilka dni w ręczono m u adres w il
li, leżącej w now ozabudow anej dzielnicy tuż koło Lasku Bulońskiego. Pan S. u- dał się niezw łocznie. Przyjęła gę eleganc ka dam a, w praw dzie nie pierw szej m ło
dości, ale doskonale Zakonserwow ana.
A partam ent był jak cacko, z w idokiem na Lasek B uloński. G ościa uderzyło w iel kie bogactw m w7 m eblach, bibelotach i obrazach i zadziw iony zapytał o cenę od stępnego. K u jego w ielkiem u zdziw ieniu pani dom u unikała starannie w ym ienia
Jakie w rażenie w yw arła na rządzie polskim w ia dom ość o w yborze H indenburga.
Pierw sze w dadom ości o w yborze na prezydenta republiki niem ieckiej H ih- denburga w yw arły duże w rażenie wr ofi
cjalnych sferach rządu polskiego.
D o ostatniej bow iem chw ili przew aża ło zdanie, iż w dększość głosów7 padnie na M arxa.
W iadom ść o w yborze H indenburga była dzisiaj rano tem atem żyw ych roz
m ów nieoficjalnych w sferach oficjal
nych polskich.
N a ogół przew aża zdanie, że taki w y
nik w yborów niem ieckich m im o w yraź
nie sw ych ujem nych stron, posiada też i cechy dodatnie.
D o ujem nych zaliczyć przedew szyst- kiem należy w zm ocnienie żyw iołów pra
w icow ych i reakcyjnych w N iem czech, co niew ątpliw ie po w yborze H indenbur
ga nastąpi, a co w niem ałym stopniu m o
że utrudnić nasze stosunki z N iem cam i.
Z drugiej strony w ybór H indenburga
znakom icie rozśw ietla atm osferę na tere
nie m iędzynarodow ym .
To, co dotąd było jasne i w yraźne dla nas i Francji, m oże rów nież nareszcie bę dzie rów nie jasne i w yraźne dla A m ery
ki i A nglji. N iem cy dzisejsze są jeszcze N iem cam i daw nem i. Zm ieniła się tylko form a, treść pozostała ta sam a.
Przew aża w sferach decydujących zda nie, że po w yborze ilindenburga nastąpi jeszcze ściślejsza w spółpraca Ententy. — Pow stanie jednolity front. W ybór H in- denburga uw ażać należy za sym bol. Sam przecież ten starzec dużego znaczenia na rządy m ieć nie będzie. Będzie tylko na
rzędziem partji m onarchistycznej G dyby w ybrano M arxa, istotne obli
cze N iem iec dziseijszych byłoby przykry te m aską republikańskiej obłudy. Teraz sytuacja jest w yraźna.
Takie oto w rażenia w yw arły dzisiaj w sferach polskich pierwsze w iadom ości z N iem iec
U posażenie oficerów .
Często na łam ach pism podnoszona j O tóż pom im o istnienia dalszych pa- jest kw estja niew ystarczającego uposa-1 — ™---— — -— -
żenią urzędników państw ow ych i nieraz pod naciskiem opinji czynniki rozstrzy
gające usuw ały przynajm niej ostrze za
niedbania w tej dziedzinie. N atom iast
j ragrafów Pragm atyki, opiew ających o różnych rodzajach zasadniczych i dodat-
’’ kow ych uposażeń oficerskich, rzeczyw i- : (Stość św iadczy o tern, że oficerow ie pols
cy sum iennie pełnią sw e obow iązki, ale o losach oficerów niew iele się u nas m ó
w i, a przecież w arto przyjrzeć się bliżej ich życiu i służbie, w ym agającej od nich najw yższego pośw ięcenia w każdej chw i
li, gdy tego w ym agać będzie dobro O j
czyzny.
Pragm atyka oficerska w art. 48 po
w iada w yraźnie:
„O ficerow ie m ają być tak uposażeni,
przytłoczeni są codzienną troską o byt w łasny i sw ych rodzin.
U posażenie oficerów polskich w zesta w ieniu z uposażeniem oficerów w in
nych krajach jest uderzająco niskie.
Tak np. w Polsce jenerał brygady, w e dług szczebla a pobiera m iesięcznie bez dodatku stołecznego i kw aterunkow ego, 617 złotych, w ów czas, gdy w edług norm aby m ogli bez troski o byt codzienny su- I podobnych, oficer w yższy tej sam ej ran- m iennie obow iązki sw ego zaw odu w ypeł . gi otrzym uje w e Francji 748 zł, w A nglji niać, w yłącznie m u się pośw ięcając.' | 4.330 i w A ustrji 1.331 zł.
R ozw iązaną została regularna arm ja i żandarm erja. D ziś panam i położenia w A lbanji są Serbow ie iżołnierze z byłej arm ji W rangla. G arnizony stoją pod ko
m endą rosyjskich i serbskich oficerów . M arzenie Pasicza — ośwdadcza z w iel ką goryczą Fan N oli — dziś urzeczywist nione. A lbanja stała się prow incją serb
ską, A chm ed Zogu zapłacił Serbom za udzieloną pom oc prow incją albańską St.
N aom u.
C ała praw ie inteligencja albańska, w alcząca o niepodległość sw ej ojczyzny, zm uszona była kraj opuścić — i pójść na w ygnanie.
O becnie m ordy polityczne w A lbanji M orderców '
ego w B ari i w yraża nadzieję, że te rządy terorystyczne długo potrw ać nie m ogą, że lud albański zrzuci z siebie jarzm o niew oli. Fan N oli jest przekonany, że w krótce nastąpią protesty państw , prze
ciw rządom ucisku i gw ałtu w A lbanji.
Przedew szystkiem W łochy, posiadające żyw otne interesa wr A lbanji, pierwsze przyjdą z pom ocą.
Pobory podpułkow nika w ynoszą u nas wredług tegoż szczebla 397 zł, wre Francji 545 zł, w A nglji 2.527 zł, w A u
strji 584 zł.
Podporucznik pobiera w Polsce 231 zł, wre Francji 295 zł, wr A nglji 739 zł i w A ustrji 280 zł.
A przecież jeżeli zbadam y ceny arty
kułów7 pierwszej potrzeby, to się okaże, że Polska w danej chw ili jest najdroż
szym krajem w Europie.
W praw dzie art. 50 Pragm atyki prze
w iduje św iadczenia dodatkow e, np. do
datki za kierow nictw o dla oficerów7 na stanow iskach kierow niczych, dodatki służbow e, bliżej nieokreślone, ulgi w przejazdach i t. p., ale w rzeczyw istości o jednych św iadczeniach literalnie nic nie w iadom o, a ulgi w7 przejazdach są ta
kiego rodzaju, że każda podróż służbowra
;«m usza oficera do łożenia z w łasnej kie
szeni, gdyż niskie djety nigdy w ystar
czyć nie m ogą.
Do uposaenia zasadniczego należy m . innem i opał, św iatło i w yekw ipow anie, w praktyce zaś o opale od niejakiego cza su nie słychać a oficerowie w kaw aierji zm uszeni kupow ać ze sw ej skrom nej ga
ży siodła, by się rpżniły od żołnierskich, co jest w ym agane. Takie siodło oficer
skie kosztuje 650 zł i nabyw ane jest... na raty.
czny tygodnik, przed którym otw ierają się tajem nice, niedostępne zw ykłym śm iertelnikom — reporterom , opow ie
dział niedaw no niepraw dopodobną , ale ' podobno najpraw dziw szą historję pew ne
nia z m eblam i.
Pan S. m łody, przystojny i znany li
terat, szukał m ieszkania. O ile w Paryżu m ało jest w olnych m ieszkań, o tyle du
żo jest różnych agencyj, trudniących się
O głów ny m ebel nastąpił poiedynek.
Pew ien w ychodzący w Paryżu satyry • nia dokładnej sum y, natom iast okazała
... ;‘ się tak gościnną, że w yżyta przeciągnęła
(się ponad m iarę dozw7oloną konw enansa m i. N ie brakło i szam pana przy „odstę- pyw aniu” apartam entu zm eblam i.
Żywy mebel.
R ezultatem tej w izyty było to, że pan.
S. objął w posiadanie apartam ent, m eble i... daw ną w łaściceilkę, niegdyś słynną z piękności dam ę z półśw iatka paryskie
go, a do niedaw m a m etresę m iljonera, przem ysłow ca z północnej Francji. Pan ten był bardzo zazdrosny o sw ój „skarb”, skąd w ynikały nierzadko „sceny dom o
w e”. Po jednej z nich nastąpiło zerw anie a apartam ent z m artw ym i żyw ym in
w entarzem przeszedł w ręce pana S.
Dawny właściciel wraca.
Zaledw ie p. S. zainstalow ał się w no
w ym apartam encie, kiedy pew nego polu dnia zjawił się jego poprzednik, który nie m ógł przeboleć rozłąki. M iędzy daw nym a now ym w łaścicielem w yw iązała się żyw a „w ym iana słów ”; zakończona pojedynkiem , który, jak tego się m ożna było z góry spodziew ać, skończył się bez krw aw o.
R ezultat zaś całej historji był bardzo prosty. M iljoner w ynajął sw ej m etresie która się z nim pogodziła, now y aparta
m ent, p. S. pozostał zaś przy apartam en
cie z w idokiem na Lasek B uloński. Da w ny w łaściciel okazał się tak eleganc
kim , że za śm ieszną cenę pozostaw ił m u całe urządzenie, zabierając z niego tylko
„żyw y m ebel ’.
H istorja ta w ydarzyła się bardzo nie
daw no. A le odl tego czasu zdarzyło się już parą w ypadków , że porzucone przez
„przyjaciół” m etresy za pośrednictw em agencji ofiarow ały sw e apartam enty m e blow ane, z w arunkiem , aby sam e m ogły w nich pozostać. Podobno now y am ator czeka rów nież trzy dni na adres dokła
dny. Przez ten czas w łaścicielka aparta
m entu zasięga potrzebnych w iadom ości o przyszłym „,lokatorze”, a co najgłów niejsze, stara się go poznać „z w idzenia”.
