PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ
Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI
W PUSTKOWIE
WSTĘP
Podstawowym założeniem Programu Profilaktyki jest wspomaganie uczniów w rozwoju, wspieranie w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi ich prawidłowemu rozwojowi, a także likwidowanie czynników niekorzystnych dla ich zdrowia i życia.
Głównym celem działań profilaktycznych jest więc szeroko pojęta ochrona ucznia przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Jest to szczególnie istotne dla młodzieży w wieku szkolnym, w okresie dorastania, kiedy to pod wpływem intensywnych zmian zachodzących w osobowości młodego człowieka istnieje zwiększone zagrożenie podejmowania zachowań ryzykownych. Zaplanowane i systematyczne działania profilaktyczne dostosowane do wieku uczniów stanowią niezwykle istotny element w procesie wychowania, a realizacja założonych celów wspomaga podstawowe priorytety funkcjonowania szkoły.
PODSTAWY PRAWNE DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej - art.72.
- Konwencja o Prawach Dziecka - art.3, art.19, art.33.
- Ustawa z dnia 7 X 1991 roku o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 roku Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami).
- Rozporządzenie MENiS z dnia 26 II 2002 roku dotyczące kształcenia w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458).
- Rozporządzenie MENiS z dnia 19 VII 2002 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, a zwłaszcza zasad świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, a wartości rodziny (Dz. U. Nr 121 z dnia 31 VII 2002 roku, poz. 1037.
- Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 199 4 r. (Dz.U. z 1994 Nr 62, poz. 265).
- Ustawa o wychowaniu w trzeźwości (Dz. U. Nr 147 z 2002 r., poz. 1231
- Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r o przeciwdziałaniu narkomanii(Dz. U. Nr 75 poz.
468), nowelizacja z 27 listopada2000r-Dz.U. Nr 103, poz. 1097).3
I. ADRESACI PROGRAMU:
Adresatami Programu Profilaktycznego jest Zespół Szkół: Publiczne Przedszkole, Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Pustkowie. Program kierowany jest do: uczniów, rodziców oraz nauczycieli.
II.TERMIN REALIZACJI PROGRAMU
Program będzie realizowany w roku szkolnym 2013/2014, 2014/2015 i 2015/2016.
III. CEL GŁÓWNY
Planowanie i wdrażanie oddziaływań profilaktycznych na ucznia, jego środowisko w celu przygotowania uczniów do bezpiecznego stylu życia, zminimalizowania negatywnych wpływów środowiska oraz niepokojących zachowań jak agresja, przemoc, niska motywacja do nauki itp.
IV. CELE SZCZEGÓŁOWE
1. Eliminowanie agresywnych zachowań uczniów i stosowanej przez nich przemocy.
2. Wdrażanie uczniów do przestrzegania norm zachowań dotyczących kultury osobistej.
3. Uczenie rozwiązywania konfliktów w sposób konstruktywny, zapobieganie powstawaniu zachowań agresywnych, dążenie do panowania nad własnymi emocjami.
4. Kształtowanie u uczniów umiejętności właściwego zachowania się w różnych sytuacjach życiowych.
5. Dbałość uczniów o własne zdrowie i sprawność fizyczną, umiejętne planowanie i wyko- rzystywanie czasu wolnego.
6. Wykształcenie właściwej postawy wobec problemów uzależnień.
7. Pomoc uczniom mającym trudności w nauce, sprawiającym problemy wychowawcze.
8. Motywowanie uczniów do nauki.
V. DIAGNOZA ZAGROŻEŃ
Tworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki wymaga określenia obszarów problemowych i dostosowania do nich konkretnych, zaplanowanych działań. Zespół Szkół Publiczne Przedszkole, Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Pustkowie jest średniej wielkości szkołą (321 uczniów).Wszyscy uczniowie naszej szkoły mieszkają na wsi, a zatem dostęp do korzystania z różnych propozycji ośrodków kulturalnych mają utrudniony.
Diagnoza środowiska szkolnego została opracowana na podstawie:
- wniosków z raportów ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w roku szkolnym 2012/2013 w Zespole Szkół z Oddziałami integracyjnymi w Pustkowie
- relacji wychowawców klas na temat problemów wychowawczych w danej klasie, - obserwacji zachowań uczniów,
- analizie dokumentacji szkolnej,
- wniosków z posiedzeń Rady Pedagogicznej.
Podstawowym celem badań było zebranie wiarygodnych informacji dotyczących występo- wania i rozmiarów takich zjawisk jak: bezpieczeństwo uczniów w szkole, używanie subs- tancji psychoaktywnych (tytoń, alkohol, narkotyki), agresja wśród dzieci i młodzieży, trudności szkolne, niska motywacja do nauki, spędzanie wolnego czasu. Z diagnozy sytuacji w szkole wynika, że najczęstszymi zachowaniami ryzykownymi podejmowanymi przez uczniów są:
- brak motywacji do nauki, - wulgaryzmy,
- zachowania agresywne, - spóźniania na zajęcia szkolne.
VI. FORMY REALIZACJI
1. Rozmowy z uczniami i ich rodzicami.
2. Gry i zabawy integracyjne.
3. Odpowiedni dobór tematyki godzin z wychowawcą z zakresu poprawnej komunikacji w relacjach uczeń -uczeń, uczeń – nauczyciel, uczeń – rodzic.
4. Szybkie reagowanie na przejawy agresji i przemocy.
5. Spotkania z rodzicami.
6. Obserwacja zachowań uczniów w czasie przerw międzylekcyjnych i zajęć szkolnych.
7. Filmy i spektakle profilaktyczne.
VII. PLANOWANE EFEKTY 1. Poprawa frekwencji wśród uczniów.
2. Zminimalizowanie zjawiska agresji w szkole (w tym agresji słownej i wulgaryzmów), 3. Zwiększenie poziomu wiedzy.
4. Zbudowanie przyjaznych relacji pomiędzy uczniami i ich rówieśnikami oraz uczniami a osobami dorosłymi.
5. Wykreowanie postaw społecznie pożądanych nastawionych na współdziałanie i drugiego człowieka.
6. Wyposażenie uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych i podejmowania odpowiedzialnych decyzji .
VIII. Działania profilaktyczne skierowanie dla dzieci Publicznego Przedszkola
Program profilaktyczny wskazuje dzieciom:
1. Jak określać własne uczucia i jak o nich rozmawiać.
2. Jak mówić to, co chce się powiedzieć.
3. Jak słuchać uważnie.
4. Jak prosić o pomoc.
5. Jak nawiązywać i utrzymywać przyjaźnie.
6. Jak radzić sobie z samotnością i odrzuceniem.
7. Jak mówić przepraszam.
8. Jak radzić sobie z prześladowaniem.
9. Jak rozwiązywać konflikty.
10. Jak adaptować się do nowych sytuacji.
11. Jak pomagać innym.
12. Jak rozpoznawać zagrożenie.
13. Jak mówić „nie".
Cele ogólne:
Promocja zdrowego stylu życia.
Tworzenie warunków sprzyjających własnemu bezpieczeństwu.
Kształtowanie postaw i umiejętności niezbędnych do podejmowania właściwych wyborów życiowych.
Kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju.
Tworzenie warunków do właściwej współpracy nauczycieli, rodziców, wychowanków.
Cele szczegółowe:
Kształtowanie u dzieci świadomej i czynnej postawy w dążeniu do zachowania zdrowia.
Nabywanie przez dzieci właściwych nawyków higienicznych, żywieniowych.
Rozwijanie aktywności ruchowej.
Przestrzeganie zasad bezpiecznych zabaw ruchowych, poruszania się w grupie, na wycieczkach, spacerach.
Świadome unikanie niebezpiecznych sytuacji i zagrożeń na drodze i wynikających z: przypadkowych spotkań z nieznajomymi, zabaw zapałkami, spożywania
lekarstw, środków chemicznych, nieznanych roślin, zbliżania się do zwierząt,
Wzmacnianie poczucia wartości i budowanie pozytywnego obrazu siebie.
Wskazywanie właściwych rozwiązań w różnych sytuacjach życiowych.
Radzenie sobie w sytuacjach zetknięcia się z przemocą i uzależnieniami.
Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów z rówieśnikami.
Zadania
I. Promocja zdrowia, zdrowego żywienia i zdrowych nawyków.
1. Zdrowy styl odżywiania.
2. Estetyka i higiena przygotowywania i spożywania posiłków.
3. Higiena osobista.
4. Higiena otoczenia.
Oczekiwane efekty:
Dziecko:
- rozróżnia prawidłowe odżywianie od nieprawidłowego, - zna produkty, które maja duże wartości odżywcze,
- rozumie strukturę żywienia wynikającą z piramidy zdrowia,
- wie, że podczas przygotowywania posiłków należy zachować szczególną czystość, - potrafi nakryć do stołu,
- umie kulturalnie zachować się przy stole,
- dba o czystość swojego ciała, włosy, paznokcie, ubiór, zdrowe zęby i narządy zmysłów, - zna i używa przybory toaletowe,
- rozumie przyczyny chorób zakaźnych,
- wie, jak ubrać się do warunków atmosferycznych, - wie, dlaczego należy przebywać na świeżym powietrzu, - zachowuje ład i porządek w swoim otoczeniu.
II. Bezpieczeństwo dzieci w przedszkolu, w domu i na drodze.
1. Bezpieczeństwo podczas zabaw.
2. Bezpieczna droga do przedszkola.
3. Udzielanie pierwszej pomocy.
4. Zachowanie ostrożności wobec zwierząt, przedmiotów, roślin, lekarstw i środków chemicznych.
1. Kontakty z nieznajomymi.
2. Profilaktyka przeciwpożarowa.
Oczekiwane efekty:
Dziecko:
- zna zasady współżycia w zespole,
- korzysta z zabawek, przyborów i sprzętu zgodnie z ustalonymi regułami,
- samodzielnie ocenia własne zachowania i innych pod względem bezpieczeństwa, - zna podstawowe zasady ruchu drogowego, zna niektóre znaki drogowe,
- wie, do kogo zwrócić się w sytuacjach zagrożenia, - zna numery alarmowe,
- potrafi przybrać obronną postawę przed atakiem psa, nie drażni zwierząt, - nie bawi się lekarstwami i środkami chemicznymi,
- nie zrywa nieznanych owoców i grzybów,
- wie, jak należy zachować się w kontaktach z nieznajomymi, potrafi odmówić,
- wie, jak zachować się w sytuacji zagrożenia pożarem.
III. Nałogi i ich skutki.
1. Alkohol.
2. Nikotyna.
3. Narkotyki.
4. Komputer i telewizja.
Oczekiwane efekty:
Dziecko:
- wie jakie uboczne skutki ma alkohol, papierosy i narkotyki - rozumie zakaz spożywania tych używek,
- jest asertywne,
- zna zagrożenia wynikające z korzystania z telewizji i Internetu.
IV. Aktywność ruchowa z profilaktyka wad postawy.
1. Gry i zabawy sprawnościowe.
2. Rekreacja i wypoczynek.
Oczekiwane efekty:
Dziecko:
- rozumie znaczenie uprawiania sportu dla zdrowia, - potrafi nazwać części swojego ciała,
- umie utrzymywać prawidłowa postawę ciała,
- rozumie niekorzystny wpływ nadmiernego korzystania z telewizora i komputera, - aktywnie wypoczywa.
V. Akceptacja innych.
1. Nawiązywanie więzi.
2. Tolerancja osób niepełnosprawnych.
3. Radzenie sobie z emocjami.
Oczekiwane efekty:
Dziecko:
- potrafi okazywać uczucia przyjaźni, sympatii, empatii,
- umie jasno sformułować opinie, prośbę; oraz porozumiewać się bez słów, - pomaga innym kolegom i koleżankom w ich problemach,
- pokonuje uprzedzenia wobec osób chorych i niepełnosprawnych,
- jest gotowe nieść pomoc osobom słabszym, niepełnosprawnym i potrzebującym, - zna, rozumie, wyraża emocje i potrafi o nich opowiedzieć,
- wie, jak można radzić sobie w trudnych sytuacjach,
- potrafi opanować w niektórych sytuacjach negatywne emocje.
VI. Środowisko wokół nas
1. Zanieczyszczenia wody, gleby, powietrza.
2. Działania proekologiczne.
Oczekiwane efekty:
Dziecko:
- wie jak chronić środowisko przed zanieczyszczeniem
- jest wrażliwe na przejawy niszczenia przyrody najbliższej okolicy, - zna skutki skażenia wody, gleby i powietrza,
- bierze udział w akcjach proekologicznych, - potrafi segregować odpady.
Metody realizacji programu :
- podające: opowiadanie, pogadanka, opis, objaśnienie, historyjka obrazkowa, wiersze, piosenki, praca z obrazkiem,
- problemowe: gry dydaktyczne, doświadczenia,
- aktywizujące: drama, burza mózgów, W.Sherborne, pedagogika zabawy, kinezjologia edukacyjna,
- praktyczne: pokaz, ćwiczenia, trening, prace plastyczne, wystawki, gry i zabawy ruchowe, zabawy relaksacyjne, konkursy, spotkania, degustacje,
Realizacja programów ogólnopolskich: ,,Czyste powietrze wokół nas", ,,Kubusiowi przyjaciele natury"
Formy realizacji programu:
- praca indywidualna,
- zabawy oraz inne rodzaje działalności dzieci pozwalające na rozwijanie własnej inicjatywy, - czynności samoobsługowe,
- prace użyteczne, - spacery, wycieczki, - zajęcia zorganizowane, - uroczystości przedszkolne, - konkursy, turnieje.
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas I-III szkoły podstawowej:
Główne zadania do realizacji to:
poznanie uczniów
integracja zespołu klasowego oraz zespołu rodziców,
wypracowanie form współpracy z rodzicami.
Promocja zdrowego stylu życia,
profilaktyka zachowań agresywnych.
Zadania Formy realizacji
1. Integracja zespołu klasowego Zajęcia integracyjno- adaptacyjne ,,Poznajemy się poprzez zabawę”
,,Gry i zabawy ruchowe”- kl. I
Gry i zabawy interakcyjne
Organizowanie uroczystości i imprez klasowych, wycieczek, ognisk wspólnych spotkań w szkole oraz poza nią
2. Poznajemy swoje uczucia Zajęcia interakcyjne, odgrywanie ról
Ekspresja plastyczna 3.Umiejętność radzenia sobie ze
złością agresją i przemocą oraz w sytuacjach trudnych
Warsztaty „ Jak radzić sobie z przemocą, agresja i złością” – kl. I
Spotkania z policjantem na temat „ Zasady bezpiecznego zachowania się w szkole i poza nią”
„ Rozwiązujemy trudne sytuacje w klasie”- spotkanie z pedagogiem kl. II-III ( scenki dramowe, gry i zabawy, pogadanki na temat scenek i rzeczywistych sytuacji)
4. Promowanie zdrowego stylu życia realizacja programu zdrowotnego” Szkoła zdrowego uśmiechu”- kl. I
realizacja programu profilaktycznego” Radosny uśmiech, radosna przyszłość”- kl. II
Pogadanki na temat szkodliwości dymu nikotynowego- kl. I-III
Pogadanki nt. roli i zasad przestrzegania higieny osobistej, filmy edukacyjne.
Realizacja programu profilaktycznego „Wiek XXI to wiek bez używek”- kl. V
Kontrola czystości osobistej- pielęgniarka.
Dostosowanie wielkości krzeseł i stolików do wysokości uczniów.
Organizacja Dni Sportu
Organizacja turniejów profilaktycznych,
Realizacja zajęć na temat zdrowego odżywiania się, promujących zdrowy styl życia
Udział w programie „Owoce w szkole”- kl. I-III
Prowadzenie różnych form pozalekcyjnych zajęć sportowych.
5.Zagospodarowanie czasu wolnego
uczniów Koła zainteresowań
Świetlica szkolna
Konkursy, wycieczki, imprezy szkolne
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej:
Główne zadania do realizacji to:
stworzenie przyjaznej atmosfery w szkole,
promocja zdrowego stylu życia,
profilaktyka zachowań agresywnych.
Zadania Formy realizacji
Kształtowanie umiejętności z zakresu komunikacji interpersonalnej
Zajęcia warsztatowe
Klasa IV-warsztaty na temat „Postrzegamy siebie i rozumiemy swoje uczucia”
Klasa V- zajęcia na temat „ Poznajemy siebie z własnego doświadczenia i opinii innych. Potrafimy jasno i precyzyjnie komunikować się z innymi Klasa VI- zajęcia na temat”
„ Moje słabe i mocne strony- akceptacja siebie, umiejętność samooceny”
Kształtowanie właściwych postaw Zajęcia dotyczące praw i obowiązków ucznia
społecznych. Zajęcia „Asertywność jako postawa, dzięki której możemy zachować swoją tożsamość i poczucie własnej wartości” – kl. VI
Zajęcia „ Jak radzić sobie ze stresem” –kl. VI Umiejętność radzenia sobie ze
złością agresją i przemocą oraz w sytuacjach trudnych
Warsztaty „ Jak radzić sobie z przemocą, agresja i złością” – kl. IV- VI „Radzenie sobie z przykrymi emocjami, sposoby opanowywania emocji”- kl. IV-VI
Promocja zdrowia Akcja „Rzuć palenie razem z nami- mamo, tato nie pal” w ramach akcji ogólnopolskiej
Zajęcia: „W kręgu problemów naszego życia- przyczyny i skutki uzależnienia od dymu tytoniowego” – kl. VI Przygotowanie plakatów i oplakatowanie szkoły w ramach akcji
„ Światowy dzień bez papierosa” – kl. IV-VI
Przeprowadzanie ankiet na temat uzależnień
Spotkania z policją na temat konsekwencji wynikających z dokonywania czynów karalnych w świetle ustawy o nieletnich – kl. VI
Plakaty, tablice informacyjne dla uczniów i rodziców.
Filmy edukacyjne.
Zagospodarowanie czasu wolnego uczniów
Koła zainteresowań
SKS
Świetlica szkolna
Konkursy, wycieczki, imprezy szkolne
Zajęcia dla dzieci w czasie ferii zimowych
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas pierwszych gimnazjum:
Główne zadania do realizacji w klasie pierwszej to:
poznanie uczniów,
integracja zespołu klasowego oraz zespołu rodziców,
wypracowanie form współpracy z rodzicami.
Zadania Formy realizacji
Przeciwdziałanie sytuacjom stresowym.
Zapoznanie ze szkołą,
Zajęcia integracyjno – adaptacyjne.
Kształtowanie i wzmacnianie poczucia własnej wartości, budowanie postaw empatii i zaufania.
Organizowanie imprez klasowych w celu bliższego poznania się (wycieczki, dyskoteki Andrzejki, Mikołajki).
Zintegrowanie zespołu klasowego. Zajęcia integracyjne
Godziny wychowawcze o zainteresowaniach uczniów.
Rozwijanie u uczniów umiejętności radzenia sobie z presją rówieśników, zachowania się w sytuacjach trudnych
Godziny wychowawcze dotyczące asertywności, radzenia sobie w sytuacjach trudnych.- program profilaktyczny „Przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej”
Kształtowanie umiejętności pracy w grupie.
Zajęcia z zakresu:
- Komunikacji werbalnej i pozawerbalnej,
- budowanie zaufania do innych,
- poszanowania odmienności.
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas drugich gimnazjum:
Istotnymi tematami do realizowania w klasie drugiej są:
profilaktyka uzależnień,
profilaktyka zachowań agresywnych
Zadania Formy realizacji
Kształtowanie asertywnych postaw wobec środków uzależniających poprzez:
- sztukę odmawiania,
- wzajemne wspieranie,
- werbalizację potrzeb.
Zajęcia z asertywności,
Realizacja na godzinach wychowawczych tematów o systemie wartości, kształtowaniu charakteru.
Spotkania profilaktyczne
Konkursy, filmy i ich omawianie.
Kształtowanie pozytywnego obrazu siebie poprzez:
- poznawanie swoich mocnych stron,
- docenianie własnych sukcesów,
Organizowanie kół zainteresowań umożliwiających uczniom rozwijanie talentów, umiejętności, uzdolnień.
Promowanie sukcesów młodzieży (artystycznych, naukowych, sportowych) poprzez pochwały.
Uświadamianie młodzieży zagrożeń
związanych z uzależnieniami. Omawianie tematyki dbałości o zdrowie na wszystkich zajęciach i przedmiotach.
Projekcje filmów o tematyce profilaktycznej.
Organizacja i udział uczniów w konkursach wiedzy o AIDS.
Przygotowywanie gazetek tematycznych dotyczących akcji: Dzień bez papierosa, Światowy dzień walki z AIDS, itp.
Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas trzecich gimnazjum:
Istotnymi elementami działań do realizacji w klasie trzeciej są:
Podejmowanie przez młodzież decyzji o wyborze kierunku swojego kształcenia, czyli pierwszej decyzji zawodowej.
Egzamin gimnazjalny.
Zadania Formy realizacji
Kształtowanie odpowiedzialności za siebie i innych, za podejmowane decyzje i zachowania.
Godziny wychowawcze dotyczące właściwych wyborów.
Działalność w organizacjach szkolnych.
Szerzenie wśród młodzieży znajomości prawa i wyrabianie nawyku poszanowania go.
Spotkania z policją.
Godziny wychowawcze dotyczące obowiązków ucznia i odpowiedzialności za ich lekceważenie.
Kształtowanie właściwych postaw wobec uzależnień poprzez:
- informowanie o społecznych i zdrowotnych skutkach uzależnień,
- zwalczanie mitów na temat uzależnień.
Godziny wychowawcze na temat społecznych i zdrowotnych skutków uzależnień.
Filmy o uzależnieniach i dyskusje na godzinach wychowawczych.
Przygotowanie uczniów do wyboru szkoły ponadgimnazjalnej.
Spotkania z psychologiem z Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej, warsztaty zawodoznawcze.
Udział w akcjach: Dzień Otwartej Szkoły.
Udostępnianie aktualnych informacji o szkolnictwie ponadgimnazjalnym (gazetki informacyjne, informatory), spotkania z przedstawicielami szkół ponadgimnazjalnych
Udział w próbnym egzaminie.
IX. Program profilaktyki realizowany jest przy współpracy z:
- Radą Rodziców,
- Samorządem Uczniowskim,
- Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną Dębicy, - Ośrodkiem Zdrowia w Pustkowie,
- Komisariatem Policji w Brzeźnicy, - Samorządem lokalnym,
- Parafią Rzymskokatolicką w Pustkowie.
X. Ewaluacja programu:
Szkolny program profilaktyki podlega ewaluacji przez sporządzenie raportu na koniec cyklu, opisujący efektywność programu w stosunku do danej grupy, która przeszła cały cykl kształcenia.
Sposoby ewaluacji programu:
- stała obserwacja,
- analiza dokumentów klasowych i ogólnoszkolnych, - analiza wytworów dzieci,
- ankiety przeprowadzone wśród uczniów, rodziców, nauczycieli, - sondaże i wywiady,
- rozmowy kierowane.
Program profilaktyczny uzgodniono z Radą Pedagogiczną na posiedzeniu w dniu 11. 09.
2013 rok.
Zatwierdzono na posiedzeniu Rady Rodziców w dniu 26 września 2013 r.
………. ………
podpis przewodniczącej podpis dyrektora