T r e ś ć .
— ---
C zęść ogólna.
W ia d o m o śc i o g ó ln e . . . . . . . . . . . . . . . I I I .
S to w a rz y s z e n ia z aliczk o w e i k re d y to w e . . . . . . . . . . . . Y.
In n e s to w a rz y s z e n ia z a ro b k o w e i g o sp o d a rc z e . . . . . . . . . . V II.
B a n k k ra jo w y k ró le s tw a G a lic y i i L o d o m e ry i z W . K s . K ra k o w s k ie m . . . . . . . V II.
Z w ią z e k s to w a rz y sz e ń . . . . . . . . . . . . . . V II.
F u n d u s z z a o p a trz e n ia fu n k c y o n a ry u sz ó w s to w a rz y s z e ń z a ro b k o w y c h i g o s p o d a rc z y c h . . . . . V III.
N e k ro lo g ia . . . . . . . . . . . . . . . . V I I I .
S p ra w o z d a n ie P a tr o n a I X .
S p ra w o z d a n ie L u s tr a to r a . . . . . . . . . . . i . . X I I I .
C zęść szczegółow a.
Szem atyzm Stow arzyszeń.
S to w a rz y s z e n ia zaliczk o w e i k re d y to w e . . . . . . . . . . . 1
I n n e s to w a rz y sz e n ia z a ro b k o w e i g o sp o d a rc z e : I. S to w a rz y s z e n ia sp o ży w cze . . . . . 3 3 I I . S p ó łk i ro ln ic z e . . . . . . . 3 5 I I I . S to w a rz y s z e n ia o c h ro n y w ła sn o ś c i ziem sk iej . . 3 6 IV . S to w a rz y s z e n ia h a n d lu s k ó r . . . . . 3 7
V. S p ó łk i tk a c k ie . . . . . . . 3 9
V I. S p ó łk i p ro d u k c y jn e , h a n d lo w e i in n e z a ro b k o w e . . 4 0 V II. S to w a rz y s z e n ie k u celom h u m a n ita r n y m . . . 4 2 S p is s to w a rz y sz e ń p o w s ta ły c h w ro k u 1 8 8 8 . I. S to w a rz y s z e n ia za lic z k o w e . . . . . 4 3 I I . In n e sto w a rz y s z e n ia z a ro b k o w e i g o sp o d a rc z e . . 4 3
T a b e l e .
B ila n sy s to w a rz y sz e ń z a lic z k o w y c h i k re d y to w y c h . . . . . . . . . . 4 4 S ta n z d n iem 3 1 . g r u d n ia 1 8 8 7 . p o ży czek z a c ią g n ię ty c h p rz e z T o w a r z y s tw a z a lic z k o w e . . . . 50 S ta ty s ty k a czło n k ó w s to w a rz y sz e ń z a lic z k o w y c h . . . . . . . . . . 52 B ila n s y in n y c h sto w a rz y s z e ń z a ro b k o w y c h i g o s p o d a rc z y c h . . . . . . . . 5 5
B ila n s y K a s oszczędności . . . . . . . . . . . . . . 5 6
K a s y oszczęd n o ści . . . . . . . . . . . . . . . 57
1 S S 7 .
C z t e r n a s t y R o c z n i k
stowarzyszeń zarobkowych i gospodarczych w Galicyi i W. Ks. Krakowskióm.
---
W iadom ości ogólne.
Liczba stowarzyszeń w roku 1886 (T rzynasty Rocz
nik ) w ynosiła:
zal. i kred. 195, spoż. 16, roln. 6 , innych 35, razem 252;
w r. 1887. p rzy b y ło :
zal. i kred. 3 , spoż. 3 . roln. — , innych 7, razem 13.
razem 198, 19, 6 , 42, ogółem 265.
w r. 1887. u b y ło :
zal. i kred. 13, spoż. 4 , roln. — , innych 4, razem 21.1) zostało zal.185, spoż. 16. roln. 6 , iu nych 38, ogółem 244.2)
*) B e ł z , „G eg . H .“ ; B r o d y , C r .- V .; B r o d y , C r. u. V o rss.- G e s e ll.; B u s k , T ow . z a l.; J a r y c z ó w n o w y , T o w . k r .;
J e z i e r n a , T ow . k r . ; J a s ł o , sk ła d p ro d u k t, k ó łe k ro ln .;
K a ł u s z , Sp. u. Cr. Y . ; K a ł u s z , H. u. G. Y . ; L w ó w , T o w . spoż. ; L w ó w , T. h . s k ó r ; L w ó w , „ Z o rz a " s to la rz y ; L w ó w , „ P r a c a 11 k r a w c ó w ; P o d w o ł o c z y s k a , G eg.
C r. V .; R u d k i , sp. h a n d l.; R z e s z ó w , sp. m le c z .; S a m b o r , T o w . k r. „ P o m o c 11; S k o l e , T ow . zal. „ M r ó w k a " ; S o k a l , Cr. & S p .-V .; T a r n ó w , ch rz e śc ia ń . T ow . s p o ż .;
Z ł o c z ó w , G eg. Cr . V.
2) Z ty c h z a m y k a ły z a ro k 1 8 8 7 ra c h u n k i 1 7 4 to w a rz y s tw z a lic z k o w y c h i 4 2 i n n y c h , ra z e m 2 1 6 ; o trz y m a liśm y zaś w y k a z y od 2 1 2 sto w a rz y sz e ń . R e s z ta to w a r z y s tw , p o w s ta ły c h w cią g u ro k u 1 8 8 7 . z a m k n ie ra c h u n k i z k ońcem ro k u 1 8 8 8 .
3) 2 0 t o w a r z y s t w n i e w e s z ł y w ż y c i e : B r z e ż a n y , T o w . h a n d l. i k red . (1 8 8 3 .); C h o d o r ó w , T ow . zalicz (1 8 7 7 );
D o b r o t w ó r , Sp. & Cr. V. ( 1 8 8 3 ) ; D o l i n a , T ow . zal.
(1 8 8 3 ) ; D r o h o b y c z , m ieszcz. to w . zalicz. ( 1 8 8 1 ) ; D r o h o b y c z , Z a k ła d z a sta w . ( 1 8 8 1 ) ; K a ł u s z , H . u. G. V.
( 1 8 8 5 ) ; K r z e s z o w i c e T ow . zal. ( 1 8 7 5 ) ; L w ó w , p ie r w szy do m z a sta w o w y ( 1 8 7 5 ) ; L w ó w , T ow . h r. k a t. k liru a rc h ie p . lw o w sk o i ( 1 8 7 5 ) ; L w ó w , Stow . poż. i o szczęd n - d la o c h ro n y w ła sn o ś c i n ie ru c h . ( 1 8 8 4 ) ; N o w y S ą c z , T ow . zal. ( 1 8 7 4 ) ; M a n a s t e r z y s k a , T o w . zal. ( 1 8 7 6 ) ; R a - d z i e c h ó w , K a s a zal. ( 1 8 8 3 ) ; R a w a r u s k a , T ow . zal.
( 1 8 7 6 ) ; U h n ó w , T o w . zal. m ie jsk ie ( 1 8 8 3 ) ; U h n ó w , T o w . zal. (1 8 8 3 ) ; W o j n i ł ó w , T ow . k re d . d la h. i p . ( l 8 8 2 ) ; Z b o r ó w , T o w . k r. ( 1 8 8 3 ) ; Ź u r a w n o , T o w . zal. (1 8 7 9 ).
Od początku ruchn stow arzyszeń powstało praw nie w G alicyi i W . Ks. K rakow skiem to w a rz y stw :
zal. i kred. 158, spoż. 22, roln. 7. innych 6 4 , razem 251.
ubyło , _ 7 n „ _ n _ , _ P ) , „ _ 2 £ ) 1077).
zost. zal. i kr. 185, spoż. 15, roln. 6 , innych 38, ogółem 2448).
9 t o w a r z y s t w p r z e s t a ł y i s t n i e ć b e z l i k w i d a - c y i : B r o d y , T o w . zal. ( 1 8 7 3 ) ; B u r s z t y n , K a s a zal.
( 1 8 8 0 ) ; K r a k ó w , T o w . u rz ę d n . (r. ? ); S a n o k , T o w . zal. u rzęd n . ( 1 8 7 4 ) ; S o k a l , (r. ?); S z c z e r z e c , T ow . k re d . ( 1 8 8 2 ) ; T a r n ó w , ( 1 8 7 4 ) ; Ż ó ł k i e w , (r. ?); Z a- ł n c z e , T ow . zal. (1 8 8 0 ).
2 4 t o w a r z y s t w z l i k w i d o w a ł y p o z a s ą d o w n i e : B e ł z , „G e g . H ilf e “ ( 1 8 8 2 ) ; B u c z a c z , T ow . zal. (1 8 7 4 );
B u s k , T o w . k re d . ( 1 S 7 7 ) ; J a r y c z ó w n o w y , T o w . k re d . ( 1 8 7 9 ) ; J e z i o r z a n y , T o w . k re d . ( 1 8 8 8 ) ; K a ł u s z , Sp. & C r.-Y . ( 1 8 8 1 ) ; K o ł o m y j a , C r. & V o rsch . V er.
( 1 8 8 3 ) ; K r a k ó w , Z w ią z e k k re d . ( 1 8 7 4 ) ; K r o ś c i e n k o , K a s a zal. ( 1 8 7 9 ) ; O l e s z y c e , T o w . zal. ( 1 8 6 7 ) ; P o m o r z a n y , T ow . w z. k r. ( 1 8 8 3 ) ; P r z e m y ś l , T o w . zal.
p o w . ( 1 8 7 2 ) ; R o h a t y n , T ow . k re d . ( 1 8 8 2 ) ; R o h a t y n , sp. poż. ( 1 8 8 2 ) ; S a m b o r , T o w . zal. kom . p rz e m . ( 1 8 7 0 ) ; S a m b o r , T ow . zal. „ J e d n o ś ć " ( 1 8 7 9 ) ; S k o l e , T ow . zal.
„ M ró w k a " (1 8 7 7 ) ; S o k a l , C r. & Sp. V . ( 1 8 8 1 ) ; S u s z y ć a r y k o w a , T o w . zal. ( 1 8 7 5 ) ; S t r u s ó w , S to w . k re d . (1 8 7 3 );
T o p o r ó w , K a s a p o ży c z k o w a ( 1 8 8 3 ) ; T o p o r ó w , T o w . zal. ( 1 8 8 0 ) ; T ł u m a c z , T ow . zal. pow . ( 1 8 7 5 ) ; Ź u r a w n o , T ow . zal. ro ln e (1 8 7 5 ) .
1 3 t o w a r z y s t w l i k w i d o w a ł y s ą d o w n i e : B r o d y , Cr. V. (1 8 7 9 ); B r o d y , Cr. u. V o rsch . G esell. (1 8 8 2 ) ; K o ł o m y j a , K a u f. Sp. & Cr. V. ( 1 8 8 1 ) ; K a m i o n k a s t r n m , , S p ó łk a poż. ( 1 8 8 1 ) ; K a m i o n k a s t r u m i ł o w a , K a s a w sp ó ln a ( 1 8 8 2 ) ; L w ó w , T o w . zal. ro ln e ( 1 8 7 4 ) ; L w ó w ,
„ U n ia " ( 1 8 8 2 ) ; P o d w o ł o c z y s k a , G egens. Cr. Y. ( 1 8 8 3 ) ; P o m o r z a n y , T o w . zal. ( 1 8 8 1 ) ; P r z e m y ś l a n y , T ow . k re d . ( 1 8 8 3 ) ; S a m b o r , T o w . k r. „ P o m o c " ( 1 8 7 9 ) ; S z c z e r z e c , H a n d . & Cr. G esell. ( 1 8 8 3 ) ; Z ł o c z ó w , G eg.
C r. V. (1 8 8 2 ).
7 t o w a r z y s t w p o p a d ł y w k o n k u r s : B i a ł y k a m i e ń , T ow . w z. k re d . ( 1 8 8 3 ) ; B u s k , T o w . zal. (1 8 7 5 );
B u s k , V o rsch . C asse „ G eg en s. H ilf e " ( 1 8 8 1 ) ; L w ó w , g a l. k a s a zal. ( 1 8 7 1 ) ; L w ó w , g a l. z a k ła d z a st. i k re d . ( 1 8 7 7 ) ; L w ó w , T ow . k red , m ie jsk ie ( 1 8 7 4 ) ; T o p o r ó w , S p ó łk a k re d . (1 8 8 2 ) .
IY W edług czasu p o w s t a n i a n a s t ę p s t w o stow arzy- szeń je st ta k ie :
W r. 1860 powstało stow. 1 Z przeniesienia 66
„ 1864 n 77 1 W r. 1877 powstało stow. 13
„ 1865 n 77 1 77 1878 77 77 10
„ 1867 n 77 2 77 1879 77 77 6
„ 1868 n 77 1 77 1880 77 77 16
„ 1869 77 77 2 77 1881 fi 77 21
„ 1870 i? 77 5 77 1882 77 77 13
„ 1871 77 77 4 77 1883 77 77 25
„ 1872 77 77 3 77 1884 77 77 19
„ 1873 7? 77 5 77 1885 77 77 27
„ 1874 77 77 18 77 1886 77 77 15
„ 1875 77 77 11 77 1887 77 77 13
„ 1876 77 77 12 razem 244
do przeniesienia 66
4) 5 z l i k w i d o w a ł y : L w ó w , T o w . spoż. ( 1 8 7 5 ) ; R z e s z ó w , Sp. m lecz. ( 1 8 8 6 ) ; S a m b o r , T o w . spoż. (1 8 7 8 );
S t a n i s ł a w ó w , T o w . sp o i. i p ro d . „ U l “ ( 1 8 7 4 ) ; T a r n ó w , C h rzęść. T ow . spoż. ( 1 8 8 6 ) .
2 p o p a d ł y w k o n k u r s : J a s ł o , S k ła d p ro d u k tó w k ó łe k ro ln . ( 1 8 8 4 ) ; K r a k o w i e c , T o w . spoż. ( 1 8 8 3 ) ; n ie w sp o m in a się t u o T o w a rz y s tw ie sp o ży w czem w B u s k u , k tó r e b y ło p ry w a tn e m i k ró tk o is tn ie ją c e m p rz e d s ię b io rstw e m . 5) L w ó w , dom k o m iso w y (1 8 7 8 ) n i e w s z e d ł w ż y c i e . 6) 1 0 t o w a r z y s t w n i e w e s z ł y w ż y c i e : B r o d y , g al.
T o w . h a n d l. ( 1 8 8 3 ) ; K o m a r u o , T ow . h a n . s k ó r ( 1 8 8 2 ) ; K r a k ó w , T o w . o ch r. w ła sn . ziem . ( 1 8 8 2 ) ; L w ó w , T o w . po sł. ( 1 8 7 5 ) ; L w ó w , p iś rw s z a s p ó łk a m io d o w a ( 1 8 8 1 ) ; L w ó w , g a l. to w . k o m iso w e ( 1 8 8 1 ) ; L w ó w , „ W z a j. p o m .“
( 1 8 8 1 ) ; L w ó w , s p ó łk a d la h a n d l. w iejsk . ( 1 8 8 2 ) ; L w ó w , T o w . zw ią z k . d ru k a r n i „ O g n isk o 11 ( 1 8 8 3 ) ; L w ó w , g a l. to w . d o s ta w y w y ro b ó w s k ó rz a n y c h d la c. k. a rm ii (1 8 8 5 ).
4 t o w a r z y s t w a z l i k w i d o w a ł y p o z a s ą d o w n i e : L w ó w , to w . do w y d a w n . k sią ż e k szk o ln . ( 1 8 7 4 ) ; L w ó w , to w . p ro d . sz ew có w „ P r a c a “ ( 1 8 7 2 ) ; L w ó w , to w . p rzem . ( 1 8 7 4 ) ; S t a n i s ł a w ó w , s p ó łk a m a g a z . szew có w (1 8 7 7 ).
5 t o w a r z y s t w z l i k w i d o w a ł y s ą d o w n i e : L w ó w ) T o w . m a g a z y n o w e g ra jz le ró w ( 1 8 7 3 ) ; L w ó w , g a l. to w . h a n d l. ( 1 8 8 2 ) ; R u d k i , Sp. h a n d l. ( 1 8 8 1 ) ; S a n o k , T o w . h a n d lu s k ó r ( 1 8 8 4 ) ; Ś n i a t y n , (z r. ?).
7 t o w a r z y s t w p o p a d ł y w k o n k u r s : J a r o s ł a w , T o w . h . sk. ( 1 8 8 1 ) ; L w ó w , T o w . p ro d . k ra w c ó w (1 8 7 1 );
L w ó w , T o w . p o s łu g a c z y p u b l. ( 1 8 7 6 ) ; L w ó w , T o w . k ra w c ó w „ P o s t ę p “ ( 1 8 8 4 ) ; L w ó w , T o w . h . sk ó r ( 1 8 7 6 ) ; L w ó w , „ Z o r z a 11 s to la rz y ( 1 8 8 4 ) ; L w ó w , „ P r a c a 11 k r a w có w (1 8 8 4 ).
7) 3 1 to w a rz y s tw n ie w e sz ły w ż y c ie , 9 p r z e s ta ły is tn ie ć b ez l i k w i d a c y i, 2 8 z lik w id o w a ły p o z a s ą d o w n ie , 2 3 lik w i
d o w a ły s ą d o w n ie , 16 p o p a d ły w k o n k u rs .
8) W w y k a z a c h n a s z y c h p o m in ę liś m y : O g ó l n y , r o l n i c z o - k r e d y t o w y z a k ł a d d l a G a l i c y i i B u k o w i n y , s p ó łk a z a re je s tr. z n ie o g r. p o rę k ą w l i k w i d a c y i , g d y ż z a k ła d t e n , ch o cia ż p rz y ją ł fo rm ę s to w a r z y s z e n ia , p rz e c ie ż w g ru n c ie rz e c z y b y ł s p ó łk ą k a p ita ło w ą , a n ie s to w a r z y
szeniem o so b istśm . W s to w a rz y sz e n iu tern is tn ia ły u d z ia ły po 10 zł. Z a k ła d te n w y d a w a ł lis ty d ł u ż n e , k tó r y c h je s z c z e b y ło 6 8 .4 0 0 zł. w o b ie g u d n ia 15. m a ja 1 8 8 8 . W ła s n y z a ś fu n d u sz ( k a p ita ł z a k ła d o w y ) w y n o s ił: 1 4 9 .4 3 2 zł. 1 5 ct.;
u d z ia ły czło n k ó w 2 9 .3 7 0 z ł.; u d z ielo n e czło n k o m p o ż y c z k i h ip o te c z n e 3 9 4 .8 5 2 zł. 0 3 c t.; z a lic z k i 1 0 0 .7 8 8 z ł. 1 4 c t . ; w e k sle e sk o n to w a n e 8 .5 6 8 zł. 8 3 ct. — W R o c z n ik a c h n a s z y c h p o m ija m y ta k ż e S p ó ł k ę m a g a z y n o w ą s t o l a r z y l w o w s k i c h , g d y ż t a m a w sz e lk ie z n a m io n a sp ó łk i k o m a n d y to w e j.
W dwu sądach krajow ych (K ra k ó w , Lwów) i dwu
nastu sądach obwodowych zarejestrow ane zostały stowa
rzyszenia w następującej lic z b ie :
W sądzie obwodowym w Brzeżanach zarejestr. 10 s t o W .
7) 77 w K ołom yi „ 13 77
77 krajow ym w K rakow ie „ 18 Tl
n 77 we Lwowie „ 31 n
n obwodowy m w Nowym Sączu „ 15 77
77 » w Przem yślu „ 24 77
77 n w Rzeszowie „ 16 77
77 y> w Samborze „ 19 77
77 •n w Sanoku „ 8 77
71 n w Stanisław ow ie „ 19 7)
77 n w Tarnopolu „ 22 77
99 n w Tarnow ie „ 19 77
7) n w W adow icach „ .11 77
7) n w Złoczowie „ 17 77
razem . . . 242
nierejestrow anych . 2
ogółem . . 244 Z ogólnej liczby stow arzyszeń istniejących — z ar ej e- strow ane zostały: o poręce nieograniczonej . . • • 115 o poręce ograniczonej . . . • • 127 razem . . • 242 nierejestrow ane ... 2 ogółem . . . . 244 czyli stow arzyszenia o poręce n i e o g r a n i c z o n e j stano
wią 47-13% j o o g r a n i c z o n e j 52-05% , a n i e r e j e s t r o - w a n e 0 8 2 °/0 ogólnej liczby istn iejący ch stowarzyszeń.
W idzim y z tego zestaw ienia, że rok rocznie w zrastające dążenia członków ścisłego ograniczenia odpow iedzialności za zobowiązania stow arzyszenia — w ty m roku po raz pierw szy otrzym ało przew agę nad poręczeniem nieograniczonem- W r. 1887 powstałe 18 stow arzyszeń są zarejestrow ane wszystkie o poręco o g r a n i c z o n e j , a w ciągu roku s z e s c stowarzyszeń ( B ł a ż o w a , tk a c z e ; K u l i k ó w , K asa zal- \ K u l i k ó w , Tow. h. s k .; Ł a ń c u t , Tow . h. s k . ; R y m a n ó w , Tow. zal. i Z a k o p a n e , Tow. zal.) zm ieniły porękę n i e o g r a n i c z o n ą na o g r a n i c z o n ą .
Z tej liczby stow arzyszeń pow inny b y ły nadesłać zam knięcia rachunkow e 216 % nadesłały zaś 212.
Stow arzyszenia te liczyły członków :
a) zaliczkowe i k r e d y t o w e ... 118.095 b) i n n e ... 4.571 razem . . . . 122.666 (W r. 1886: 120.431).
Posiadają kap itału w łasn eg o , a m ianowicie : w udziałach 2) ... 4,697.487-74 w funduszu rezerwowym 3) . . . 764.576-51 razem . . 5,462.064 25 w r. 1886: 212 stow arzyszeń: 5,362.575-61
*) K tó re z a m y k a ło ra c h u n k i z a r. 1 8 8 7 .
2) T o w . zal. i k re d . 4 ,3 6 1 .5 5 8 - 8 4 3) 7 2 0 .1 6 ? -*
I n n e 3 3 5 .9 2 8 - 9 0 44^4 0 ^ 0
ra z e m . . 4 ,6 9 7 .4 8 7 - 7 4 7 6 4 .5 7 6 ’
V
K a p i t a ł y o b c e , którym i nasze stow arzyszenia ro z - porządzały, pochodziły z w kładek oszczędności, pożyczek
°<i osób p ry w a tn y c h , lokacyi funduszów publicznych i po
tyczek od innych zakładów finansowych.
D z i a ł w k ł a d e k o s z c z ę d n o ś c i utrzym yw ały tylko stow arzyszenia kredytow e, spółki rolnicze i to w a rz y stwa ochrony własności ziemskich, z których pierwsze z g ro madziły z 31. grudnia 1887. kw otę . . . . 9,775.98049 d r u g i e ... 219.952-51 razem . . . 9,995.933-—
a gdy w roku 1886. w kładki oszczędności
w ynosiły łącznie . 10,063.623-41
^ ię e ubytek wynosi w r. 1887.: 0 67% t. j. 67.690-41 P o ż y c z k i u o s ó b p r y w a t n y c h zaciągały tylko
■wyjątkowo mniejsze stow arzyszenia zaliczkowe (jak Tabl. II.
107.386 zł. 37. ct.j. Nadto stow arzyszenia m ające ku p iec
kie sto su n k i, m iały w obiegu weksle lub niezałatw ione r a chunki za dostarczane tow ary, m ateryały i t. d. G dy je dnak kw oty te są nieznaczne i w ogóle w interesach tego r odzaju zb y t drobiazgowe — zestaw ienia są zbyteczne, Przeto w Rocznikach naszych w tym kierunku zestaw ień ładnych nie czynim y.
L o k a c y e f u n d u s z ó w p u b l i c z n y c h pochodziły
°d władz autonom icznych z łączną kw otą w stow arzysze
niach zaliczkowych 118.461 zł, 10 ct.
P o ż y c z k i o d i n n y c h z a k ł a d ó w k r e d y t o w y c h stanow iły w ubiegłym roku po w kładkach oszczę
dności najw ażniejsze źródło, z którego stow arzyszeniom k a pitały obce dochodziły i to w równej m ierze dla w szystkich r°dzajów stowarzyszeń. Szczegółowe wykazy nasze odnoszą Sl§ tylko do stow arzyszeń z a l i c z k o w y c h — znajdzie tam
^ytelnik dostateczny m ateryał do w łasnych spostrzeżeń,
^kcąc jednak dać obraz ogólnego stosunku naszych insty-
^°yi z innym i zakładam i kredytow ym i w ypada jeszcze
^czynić niektóre uwagi.
^ B a n k a u s t r o - w ę g i e r s k i . W edług Ta b l . II. po
d a w a ł y dłużne z dniem 31. gru d n ia 1887. tej in sty tu c y i
^ t o w a r z y s t w z a l i c z k o w y c h kwo t ę : 805.150 zł.
j,.,°t. w. a. Jakkolw iek B ank austro-w ęgierski z a j muj e
^6l> sze miejsce m iędzy zakładam i finansow ym i, k red y t
|/ęvarzyszeniom udzielającym i — to przecież w obec liczby
^ ° w a r z y s t w (Tabl. II.) — akredytow anie tylko 39ciu k 8tanowczo niekorzystne dla reszty stow arzyszeń, tern że k redyt B anku jest n ajtańszy m ogący wpłynąć ty °^niżenie i utrw alenie stopy procentowej u ogółu s t o -
dyszeń.
j s ą ^ l i o y j s k a K a s a O s z e z ę d n o ś c i w e L w ó w ie zakładem , do którego zawsze najchętniej i n a j- stow arzyszenia nasze się udają. S tow arzyszenia 'Pabl t kategoryi (z dodaniem nieobjętych w ykazom l8§^ *) w inny b yły Gal. Kasie Oszczędności 31. gru d n ia
' d czn^ sumę 813.400 zł. 08 ct. w. a.
k k r a j o w y udziela stowarzyszeniom kredytu
^yznaczo 1’6^ ° na weksle i sk ry p ty z dotacyi na ten cel 11 j> która w r. 1887. w ynosiła 500.000 zł.w. a.
Oprócz tego udziela B ank krajow y młodszym Towa
rzystwom kredy tu cenzuralnego (pośredniego), a T ow arzy
stwom będącym zastępstw am i B anku dotacyę kasową. Ze
staw ienie tych k redytów , oraz stosunek tej in sty tu cyi z T o w arzystwam i podajem y poniżej.
K r a k o w s k i e m u T o w a r z y s t w u " W z a j e m n y c h U b e z p i e c z e ń pozostały w inny stow arzyszenia zaliczkowe i inne w tym roku łączną kw otę: 110.785 zł. 68 ct.
Z p r o w i n c y o n a l n y c h K a s o s z c z ę d n o ś c i akredytow ały nasze stow arzyszenia następujące K a s y : B o c hnia, K rak ó w , P rzem yśl, Ropczyce, Sam bor, Tarnopol i Tarnów z łączną kw otą 166.064 zł. 50 ct. Z kredytu tego korzystały tylko stow arzyszenia zaliczkowe.
T o w a r z y s t w o z a l i c z k o w e w e L w o w i e zasi
liło w r. 1887. stow arzyszenia kredytem 90.675 zł 04 ct.
wliczając i k red y t udzielony stowarzyszeniom nieza- liczkowym.
I n n e z a k ł a d y f i n a n s o w e tylko drobnym i kw o
tam i udzielały kredy tu stowarzyszeniom. B ank „S lavia“
w Pradze praw ie zupełnie wycofał k ap itał, dawniej w dość znacznej sumie lokowany u stowarzyszeń.
Stow arzyszenia zaliczkow e i kredytow e.
Z pozostałych z r. 1886. 195 tow arzystw zaliczko
w ych ubyło: 13 — reszta . . . - ... 182 w r. 1887. przybyło n o w y c h ... 3 razem więc istniało tow arzystw zaliczkowych . 185 Z 3 nowych stow arzyszeń jed n o , a daw niejszych 12 nie zam ykały rachunków za r. 1887., t ak, że łą;zn ie po w inny były zam knąć rachunki za rok 1887. 175 to w a
rzy stw , a otrzym aliśm y zam knięcia rachunkow e od 173 ; co do jednego podajem y cyfry z X III. Rocznika; jedno s t o warzyszenie nie nadesłało bilansu.
Liczba członków n 174 tow arzystw zaliczkow ych wzm ogła się w ostatnim roku o 2-27% i wynosi 118.095
z wpłaconymi u d z ia ła m i... 4,361.558-84 i funduszem r e z e r w o w y m ... 720.167-44 razem własne fu n d u s z y ... 5,081.726-28
Funduszy obce:
w w kładkach oszczędności... 9,775.980-49 w długach sto w a rz y sz eń ... 2,474.005-84 razem . . 12,249.986-33 W skutku czego stosunek obcego do własnego k a p i
tału wynosił j a k : 2.41 : 1 , podczas g dy w roku zeszłym był ja k : 2-50 : 1.
Pożyczek udzielono w ciągu r. 1887.: 32,835.978 zł.
56 c t., o 911.086 zł. 36 ct. w ięcej, ja k w roku poprzednim.
Do bilansu za r. 1887. pozostało u członków 16,474.724 zł. 76 ct.*), czyli o 158.161 zł. 55 ct. m n ie j, ja k z po
czątkiem roku.
*) D odać do tego stan pożyczek udzielonych członkom w spółkach ro ln iczy ch : 8 7 3 .7 8 3 zł. 89 c t . , a w tow arzy stw ach ochrony w łasności ziem skiej: 2 1 7 .5 0 1 zł. 92 c t., otrzym am y ra z e m :
1 7 ,5 6 6 .0 1 0 zł. 57 ct. w. a.
V I Z cyfer powyższych w idzim y, że
w przecięciu przypada na jedno towarz., n a 1 członka c z ł o n k ó w ... 678
udziałów ... 25.06643 36-93 funduszu rezerw o w eg o ... 4.138*89 6-09 w kładek o sz c z ę d n o śc i... 56.189-54 82‘78 k red y tu bankowego i t. d 14.212'67 20*94 udzielonych w r. 1887. pożyczek . 188.712'46 278 04 ze stanu pożyczek z 31. grudnia 1887. 94.676'57 139 50
W interesie pożyczkowym utrzym yw ały się stow arzy
szenia w granicach właściwych ich sile i celo m , a więc ze w zględu n a szczupły zakres in te re s u , udzielano przeważnie k r e d y t u w g r a n i c a c h o k r e ś l o n y c h i t a k :
61 tow arzystw nie przekraczały w udzielaniu kredytu kw oty 500 zł.
37 tow arzystw nie przekraczały kw oty 1.000 zł.
47 udzielały kredytu nad 1.000 zł. aż do 5.000 zł.
5 udzielały kredytu do 10.000 zł.
18 tow arzystw nie m iały stałej norm y dla najw ięk
szej możliwej pożyczki dla jednego członka, u 3 urzędni
czych tow arzystw maximum kredytu stosowało się do wy
sokości rocznej płacy k lien ta; o 3 tow arzystw ach nie m am y w ty m względzie wiadomości. K rakow skie Towarzystwo wzajemnego kredytu udziela znaczniejszych pożyczek, prze
chodzących granicę 10.000 z ł.; jednakże i niektóre inne to w a rz y stw a , które w regulam inach określają najwyższą k w otę, do której się członkom pożyczki udziela, przekra
czają nieraz takow ą za osobną wszakże uchw ałą swej Rady nadzorczej.
Pod względem ustanow ionych t e r m i n ó w s p ł a t y nie odstępują stow arzyszenia od norm y udzielania na te r
m iny k ró tko trw ałe, przeważnie do spłaty ratalnej w je dnym roku. K w ota rozpożyczona między członków 2 razy w ciągu roku się obróciła. "Wszakże ze zestawień szcze
gółow ych łatw o przekonać się m ożna, jakie tu różnice za
chodzą i jak ie niektóre tow arzystw a małe mają obroty, udzielając k ilkoletniego, stałego, często hipotecznego k re
d y tu , a inne znaczne czynią o b roty , udzielając coraz chę- niej 3-miesięcznego kred ytu na podstawie eskontu weksli.
O czyw ista, że zazwyczaj i tu m askuje interes wekslowy w łaściw y interes rata ln y przy 3-m iesięcznych, tak u ta r
ty c h już 10% -w ych upłatach z kapitału.
I n t e r e s z a s t a w n i c z y prow adzą: Tow arzystw o
zaliczkowe w K ołom yi, i B ank zaliczkowy w Sta
nisławowie.
K o s z t y a d m i n i s t r a c y j n e w ynosiły w roku 1887:
337.822 zł. 23 c t . , czyli w stosunku do kapitału obroto
w ego: l'87°/0 ; w stosunku do sumy udzielonych w ciągu ro k u pożyczek: 1*02%, a 0 26% w stosunku do ogólnego ru c h u kasowego. W porównaniu z rokiem zeszłym widzimy pom yślniejszy stosunek w pierwszem zestawieniu o 0*53, w drugiem o 0‘04 a w trzeciem o 0 01 ja k w r. zeszłym.
Podajem y następnie tabelkę w yjaśniającą stosunek o d s e t e k p o b i e r a n y c h o d p o ż y c z e k .
Klasa ( Classe)
P ro c e n t, ja k i p o b ierały
tow arzystw a zaliczkowe
( Z im fu s s von D arlehen)
Liczba ich w r. 1886 (Z a h l der Genossen- sch a ften im Jahre 1886)
L iczba ich w r. 1887.
(Z a h l der Genossen- seh a ften im Ja h re 1887)
K w o ta udzielonych poży
czek w edług tej stopy pro
centow ej z r. 1887.
(Sum m ę der n a ch diesem Z in s fu ss e e r th e ilte n Cre-
dite im J . 1887) I.
do (bis) 13 °/o
1 3 - 1 1 °/0 1 2 - 9 „ 1 2 - 8 „ 12, 10, 9, 8 „
5
i ! *
16.915-85',
17.858*42 ( 07 Qqfi-20 14.375*62 67.396 20 18.246*31/
II.
do Cl‘is) 11%
III.
do (bis) 10%
1 1 - 8 o/# 4 1 16 968 50} 16.968*50
10 % 9 1 - 9 » 9 1 - 8 „ 1 0 - 9 „ 10. 9, 8 „ 1 0 - 8 „ 10—6 , 1 0 - 5 4 „
29 13
1 1 1 1 5 1 1
24
302.870*69 128.051*97 260.504*72 70.5*26*42 100*—
260.740*04 104.903 82 52.983*-.
1,180.680*66
o~~ ^ •
9 °/o 9 - 8 4 „ 9 8 „ 81 „ 8 1 - 8 „ 81, 71, 7 „ 9, 8, 7 „ 9 - 7 „ 9, 7, 6 „ 81 6 j „
48 25
1 5 2 2 2 3 1 1 1
43
1.110749*30 55.743*74 522.857*64 839 289*74 2 261.958 74 228.993*85 93.946*15 186.031*07 7.242 16 747.809*02
6,054 621**11
J8r§-<1'
8 % 81 71 „
8 7 „ 8 6 „ 71 „ 71 61 „
70 58
1 7 3 5 1
> 75
5,092.770*36 373 885.20 2,516.552.39 516.81490 1,463.623*84 1,687.449*52
11,651.096*21
VI.
od i niżej (von u.
urtter, 7%
7 °/o 7 6 „
61 n 6 ., 51 n 4 .
18 14
2 2 1 2 1
22
2,362.534*15 1,021.334*12 251.816 60 25.504.11 10.169.255 04
13.631
13,844 07
1 tow arzystw o nie w ykazało stopy procentow ej od 2 1 .140 4 tow arzystw a nie w ykazały k w o ty udzielonych pożyczek.
Kolum na 6. tablicy I. zawiera potrzebny m atery ał zestawienia s t o p y p r o c e n t o w e j o d w k ł a d e k o s z o0 ^ d n o ś c i , z czego w idzim y, że 3 - 6 % płaciły 4 to w a r^
s t wa; 4 5 % 7; 4 - 6 % 34; 5 % 43; 6 - 7 % 9; 6%
8 % 4; 7% 7; 1 tow arzystw o nie miało wkładek d n o śc i, a 3 tow arzystw a nie w y kazały stopy p r o c e n t o
W r. 1887. w ykazują stra tę tylko 2 to warzy s ^ ’9, K r a s i c z y n , Tow. zal. „W z. pom .“ i L w ó w , To^- ^ S tra ty te powstały jedynie — w pierwszem stow arzysz013^
z powodu odpisania całych kosztów założenia, w d r n £ ^ z powodu sprzeniew ierzenia funkcyonaryusza — z y s k Jt*
o g ó l n y w ynosi: 340.424 zł. 43 ct. w. a., co w stos nft do wpłaconych udziałów czyni 7*85%. Rozkład zysk0 poszczególne stow arzyszenia wykazuje odnośna ta b 0^ ' 0&
D y w i d e n d ę członkom za r . 1887. przyzna11^ • 2— 7% w 109 tow arzystw ach; 7— 10% w* 4 3 ; 12%
V II płaciło Tow. kred. „W zaj. pom .“ w K o z o w e j ; 20%
■^W. zal. w S t a r e m m i e ś c i e ; ż a d n e j dyw idendy nie 'l&ły 12 to w a rz y stw , a 6 niew ykazały ja k ą płaciły.
Inne stow arzyszen ia zarobkowe i gospodarcze.
W szelkich niezaliczkowych stow arzyszeń było w roku 1886.: 57; w r. 1887. przybyło 10, ubyło 8 , jest ich za-
razem 59.
Z ty ch 59 tow arzystw zam ykały z końcem r. 1887.
^ ch u n k i 42 stow arzyszeń ; weszły w życie lecz rachunków iszczę nie zam ykały 16 stow arzyszeń; jedno (Tarnów 'G w iazda“) do stow arzyszeń zarobkow ych i gospodarczych
^e powinno należeć.
Z tych tedy 59 — a właściwie 58 stow arzyszeń (bo
»Gwiazda“ Tarnow ska tu nie należy), m a m y : spożywczych
^4, spółek rolniczych 6 , ochrony własności ziemskiej 3, 6llrowcowych 13, tkackich 7, handlow ych i produkcyjnych 15.
Z 14 s p ó ł e k s p o ż y w c z y c h tylko je d n a l w o w s k a G r o d n a T o r h o w l a je s t najw ięcej rozw iniętą, inne są
^ tie jsz e , niedawno pow stałe, a wreszcie 3 , jakk olw iek
^ z c z e istnieją lecz powoli zaprzestają swych czynności.
S p ó ł k i r o l n i c z e w ykazują w r. 1887. nie bardzo k&ayślne rezu ltaty — mają one więcej cechy tow arzystw
lic z k o w y c h aniżeli rolniczych.
Z uznaniem podnieść wypada T o w a r z y s t w a o c h r o ny w ł a s n o ś c i z i e m s k i e j , szczególnie w Limanowej i
1'elcu, któ re jakkolw iek powoli rozw ijają się — lecz sta-
^°^czo pomyślnie spełniają przyjęte na siebie zadanie — 1 oby — właśnie ku tym celom coraz więcej stow arzyszeń
Do spółek s u r o w c o w y c h zaliczyliśm y 13 szew-
^ ch; z tych 2 nie weszły w życie jeszcze, 1 likwiduje,
^ s z t a (oprócz D r o h o b y c z a , które je st większe) istnieje skromnych granicach swych funduszy.
^ Z e s p ó ł e k h a n d l o w y c h i p r o d u k c y j n y c h Wiązkowa dru k arn ia we Lwowie najpom yślniej prosperuje.
krajowy k rólestw a G alicyi 1 Lodome- ryi wraz z W . Ks. K rakow skiem .
s j. W r. 1884. zorganizował B a n k k r aj o w y K r ó l e -
% a G a l i c y i i L o d o m e r y i w r a z z W. Ks . K r a - s k i © m w myśl §§. 56 —58 swego sta tu tu osobny s{owarzYsze|i zarobkowych i gospodarczych, upo-
‘.tt §° kw otą 500.000 zł. K re d y t w tym oddziale za- ńiV °fcy je s t dla stow arzyszeń za opłatą, o 1 procent
■\ty- J p row izy i, od każdoczesnej stopy procentowej Banku.
akredytow anych było w ty m oddziale B anku 3.6^0 ^ arzy s z e ń , które w ciągu roku 1887. zeskontow ały
^ °t. ^ weksli i skryptów na sumę łączną 1,194.270 zł, ha 66i Z (l nlem 31. grudnia tegoż roku pozostały w inny
Weksli i skryptów kw otę: 332.673 zł. 67 ct.
L istę kredytow ą dla tego oddziału ustanaw ia coro
cznie o s o b n y k o m i t e t c e n z o r ó w .
Oprócz k red y tu specyalnego (bezpośredniego), udziela B ank krajow y stowarzyszeniom także kredytu w drodze zwykłego r e e s k o n t u w e k s l i — w sposób przyjęty dla innych klientów Banku.
W ogóle były 82 stowarzyszeń (68 zal. i 14 innych) w inny Bankow i w kredycie s p e c y a l n y m i o g ó l n y m z dniem 31. grudnia 1887. kw otę 578.645 zł. 30 ct. (wraz z d o ta c ją kasową u stow arzyszeń, będących zastępstw am i Banku).
W r. 1884. weszła również w życie organizacya Z a- s t ę p s t w B a n k u k r a j o w e g o na podstaw ie in strukcyi, którą B ank w porozumieniu ze Związkiem stow arzyszeń zarobkowych i gospodarczych ułożył.
N a 49 zorganizow anych dotąd zastępstw , powierzył B ank krajow y 43 stow arzyszeniom , a m ianowicie: B i e c z , Tow. wzaj. kred .; B o b r k a , Tow. zal.; B r z e s k o , Tow.
zal.; C i e s z a n ó w , Tow. zal.; D ą b r o w a , Tow. z a l.; D e- l a t y n , B ank zal. „N adzieja” ; D o b r o m i l , Tow. z a l.;
D r o h o b y c z , Tow. zal.; G r l i n i a n y , Tow. zal.; J a s ł o , Tow. zal.; J a r o s ł a w , Tow. zal . ; J a w o r ó w , Tow. z a l.;
K a m i o n k a s t r u m i l o w a , Pow. Tow. z a l.; K o ł o m y j a , Spółka handl.-roln. przem .; K r o s n o , Tow. zal.; L i m a n o w a , Tow. zal.; L w ó w , Pow iat. Tow. zal.; Ł a ń c u t , Tow. z a l.; M a k ó w , Stowarz. pożyczk.; M i e l e c , Tow. z a l.;
M o ś c i s k a , Tow. z a l.; N o w y S ą c z , K asa z a l.; O ś w i ę c i m , Stow. poż. i oszezędn.; P o d h a j c e , Tow. z a l.; P r z e m y ś l , Tow. zal. rolne.; P r z e m y ś l a n y , Tow. zal.; R a - d z i e c h ó w , Tow. zal.; R o h a t y n , Tow. zal.; R u d k i , Tow. zal.; R z e s z ó w , Tow. zal. i k red .; S a n o k , P o w iat.
Tow. z a l.; S a m b o r , Tow. z a l.; Ś n i a t y n , Tow. zal.; S o- k a l , Tow. zal.; S t a n i s ł a w ó w , Spółka handl. ro ln .;
S t r y j , Tow. zal.; T a r n o p o l , B ank pow iat.; T a r n ó w , Tow. zal.; T ł u m a c z , Tow. kred. „Oszczędność8 ; Z a l e s z c z y k i , Tow. zal.; Z b a r a ż , Tow. zal.; Z ł o c z ó w , Tow. zal. i Ż ó ł k i e w , Tow. zal.
Z w iązek stow arzyszeń.
W roku 1887/8 przystąpiły do Związku stow arzyszeń 6 nowych stow arzyszeń, natom iast w ystąpiły 5 (zlikwido
wały); Związek liczył zatem w r. 1887/8 109 stow arzyszeń:
A ndrychów , Biała („W zajem na pom oc11), B e łz , B iecz, B i r cza, B ochnia, Bołszowce, B obrka, Borszczów , Brzesko, Brzozów (Pow. tow. zal.), C ieszanów , Cieszyn 2 (Tow oszcz.
i zal. i Tow. prod. krawców) , Dąbrowa 2 (Tow. zal. i Tow.
handlu sk ó r), Dobczyce, D obrom il, Drohobycz 2 (Tow.
zal. i Tow. handlu skór), Grliniany (Tow. zal.), Glińsko (Tow. garncarzy), Głogów, G orlice, G rybów , Jarosław (Tow. zal.), Jaryczów (Kasa zal.), (Tow. zal.), Ja w o ró w , Jo rd anó w , Kałusz 2 (Tow. zal. i Tow. spożywcze), K a
m ionka strum . (Pow. Tow. zal.), K ańczuga, K olbuszow a, Kołom yja 2 (Tow. zal. i Spółka handlowa), K om arno 2 (Tow. zal. i Tow. tkaczy), K ozow a, K raków (Tow. zal.), K ra-
V III kowiec (Stow. zal.), K ry n ic a , K ulików 2 (Kasa zal. i Tow. h. skór), L im anow a 2 (Tow. zal. i Tow. ochr. właśn.
ziem .), Lubaczów (Tow. zal.), Lw ów 6: (Tow. z a l., Tow.
urzędn. galic. dróg żel., I. Związkowa d ru k arn ia, Tow.
urzędn. p o c z t., Tow. wzaj. k re d ., Pow. Tow. zal.), Ł ańcut 2 (Tow. zal. i Tow. dla h. sk ó r, su k n a i wyrobów tk ac kich), Maków, M aryam pol, Mielec 2 (Tow. zal. i Tow. ochr.
mn. własn. ziem.), Mikołajów, Milówka, Mościska, Nadw or
n a , Nowy Sącz 2 (Kasa zal. i sp. spoż. oszczędn.), Oświę
c i m, P ilzn o , P odgórze, P odhajce, Przem yśl 3 (Tow. zal.
ro ln e , K asa zal., Stow. bankowe), Przem yślany (Tow. zal.), R ad łów , R ad om yśl, R adym no (Tow. powrożnicze), R adzie
chów , R ohatyn, Rozdół, R oźniatów , R udki (Tow. zal.), Rzeszów (I. związk. garbarnia), Sam bor (Tow. zal.), Są
dowa W isznia, Sędziszów 2 (Tow. wzaj. kred. i Tow. han- dln skór), Sieniaw a (Tow. zal.), S k a ła t, S k o le , Ś niatyn Sokal, Sokołów, Stanisław ów (Bank zaliczkowy), Stryj (Tow.
zal.), Sułkowice, Szczerzec, Tarnów (Tow. zal.), Tłumacz (Oszczędność), T y śm ien ica, U strzy k i d o ln e , W y k o ty , Za
kliczyn , Zakopane (Tow. zal.), Z aleszczyki, Z b a ra ż , Zbo
rów , Złoczów i Żółkiew.
Zarząd Z w i ą z k u stow arzyszeń: P a tro n : Tadeusz D r. Skałkow ski; zastępca P a tro n a : Adam D r. Czyżewicz.
P rezes; W ojciech B iechoński, zastępca Prezesa: Teofil M erunowicz.
W y działo w i: A dolf A leksandrow icz, Bronisław Dr. D u
lęba , B ernard Dr. G oldm an, W ładysław K em pn er, W iktor D r. L ech o w sk i, ks. Filem on Reszetyłowicz i A ntoni Żabicki.
R ed akto r czasopisma „Z w iązek ": Teofil Merunowicz.
S ekretarz Zw iązku: A dolf K ornberger.
U rzędnik i w spółpracow nik red a k e y i czasopisma
„ Z w iązek ": W ładysław Żelechowski.
F undusz zaopatrzenia fun kcyonaryuszów stow arzyszeń zarobkow ych i gospodarczych.
Po m yśli uchw ały V II. W alnego zgrom adzenia dele
gatów Zw iązku Stow arzyszeń z dnia 11. grudnia 1881.
założony został w r. 1882. f u n d u s z z a o p a t r z e n i a f u n k c y o n a r y u s z ó w s t o w a r z y s z e ń zarobkow ych i gospodarczych. S ta tu t tego funduszu przy jęty został do wiadomości c. k. N am iestnictw a uchw ałą z dnia 2. lutego
1882. 1. 7.441., a zm ia n y onego uchw ałą z dnia 5. stycznia 1885. do 1. 79.313. i z dnia 10. grudnia 1887. 1. 75.959.
U czestnik obow iązany je s t płacić: 4 % od stałej płacy m iesięcznej, 10°/o od tantjem y i rem uneracyi i 20°/0 od podwyższenia płacy; drugie ty le płaci stowarzyszenie, w którego służbie uczestnik pozostaje. W ten sposób tw o
rzące się udziały s ta ją się po 5 latach należenia do fundu
szu własnością członka, a w razie śmierci jeg o , — własno
ścią żony i dzieci. U działy nie mogą być cedowane na osoby trzecie; w w yjątkow ych tylko razach może bezżenny i bezdzietny członek wskazać zaraz przy w stąpieniu do funduszu osobę spokrew nioną, jako ew entualną spadko
bierczynię.
Liczba członków z końcem roku 1887/8 w ynosi 35.
Zarząd fu n d u sz u :
P rezes: T a d e u s z Dr . S k a ł k o w s k i .
Członkowie z grona W ydziału Zw iązku: B e r n a r d D r . G o l d m a n i T e o f i l M e r u n o w i c z .
Członkowie z grona uczestników : A d o l f K o r n b e r g e r , W ł a d y s ł a w T e r e n k o c z y i N a r c y z U l m e r .
W edług VI. Zam knięcia rachunków z 30. czerwca 1888. należały do funduszu.
1. L w ów , Tow arzystw o zaliczkowe z 5ma uczestnikami 2. Nowy Sącz, K asa zaliczkowa . . z 2 „
3. Drohobycz, Tow arzystw o zaliczkowe z 2 „ 4. R ohatyn, Tow arzystw o zaliczkowe z 3 „ 5. Bircza, Tow arzystw o zaliczkowe . z 1 „ 6. Radziechów, Towarz. zaliczkowe . z 1 „ 7. Lim anow a, Tow arzystw o zaliczkowe z 1 „ 8. Łańcut, Towarzystwo zaliczkowe . z 4 „ 9. Lwów, Tow arzystw o handlu skór z 1 „ 10. Lwów, Związek stow arzyszeń . . z 2 „ 11. B obrka, Tow arzystw o zaliczkowe z 1 „ 12. Drohobycz, Towarz. handlu skór z 1 „ 13. Lwów, Pow iat. Towarz, zaliczkowe z 2 „ 14. Przem yśl, Przem yska K asa zaliczk. z 1 „ 15. Stanisław ów , B an k zaliczkowy . z 1 „ 16. Mościska, Tow arzystw o zaliczkowe z 2 „ 17. Gorlice, Tow arzystw o zaliczkowe z 3 „
18. Rudki, Tow arzystw o zaliczkowe . z 2 „ ^ Razem 18 tow arzystw z 35ma u c z e s tn ik a ^ których udziały w ynosiły łącznie z dopisaną za r. 1887]$
13% dyw idendą 15.369 zł. 53 ct. — w granicach od 23 &
28 ct. do 2.144 zł. 11 ct.
F undusz zaopatrzenia m iał w r. 1887/8 czystego z#' sku 1.622 zł. 50 c t., k tó ry pow stał z odsetek, wpisoweg0 i odpisanych udziałów.
B i l a n s za rok 1887/8.
S t a n c z y n n y : Lokacye 15.375 zł. 72 ct. w. w.
S t a n b i e r n y : U działy bez dyw idendy 13.753 ^ ' 22 ct. czy sty zysk 1.622 zł. 50 c t ., razem 15.375 72 ct. w. a.
V . "Walne zgrom adzenie funduszu odbyło się dnl0 31. p aźd ziernik a 1887. we Lwowie przy udziale 14 del0' gatów , reprezentujących 17 towarzystw.
N ekrologia.
K a r o l T u l s z y c k i , dyrekto r Tow arzystw a zaficZ!
kowego w G r y b o w i e — zm arł dnia 25. stycznia 1888- A l e k s a n d e r Zagłoba S m o l i ń s k i , dyrektor ^ w arzystw a wzajem, k red y tu w S ę d z i s z o w i e — z100, dnia 26. m arca 1888.
S y l w e r y B r z e ś c i a ń s k i , dyrektor K asy za^ 0^
kowej w S ą d o w e j W i s z n i ; żołnierz z r. 1831 — dnia 18. kw ietnia 1888.
A d o l f K u k i e ł , dyrektor Tow arzystw a zaliczk0 ^ go w D ą b r ó w ej — zm arł dnia 22. listopada 1888- ^ A dolf b ył jed n y m z najczynniejszych członków , b io r t* ^ , udział w W a ln y c h zgrom adzeniach Związku — a 11 jju dno po stan o w ien ie, tyczące się o rg an izacy i, zmierzaj^ y utrw aleniu by tu stow arzyszeń — wyszło z ini°ya przedwcześnie zgasłego śp. Adolfa K ukiela.
Sprawozdanie Patrona Zw iązk u
I X
za czas od 1. listopada
R o k czasu u b ie g ły od o sta tn ie g o z g ro m a d ze n ia d eleg ató w zazn a c z y ł się d w om a f a k t a m i , k tó re m u sia ły o d d ziałać n ie k o rz y s tn ie n a rozw ój n a szy c h in - sty tu c y i. M ianow icie w y k r y tą zo sta ła z p o c z ątk ie m ro k u bieżącego d e fra u d a c y a w T o w a rz y stw ie zaliczko- w em lw o w sk ie m , a w k ró tc e po tern w y k ry c iu o k a
z a ła się w iększa jeszcze d e fra u d a c y a w lw ow skiem T o w a rz y stw ie h a n d lu skór.
J a k k o lw ie k p rz e d sta w ie n ie szczegółow e obu ty c h s p ra w w y ch o d ziło b y po za ra m y n in iejszeg o sp ra w o z d a n ia , to je d n a k n ie m o żn a ic h m ilczen iem pom inąć, zaró w n o ze w zg lęd u n a ro z m ia ry rze c z o n y ch d efrau - d a c y i i og ó ln e z a in te re so w a n ie się te m i w y p ad k am i, j a k te ż ze w zg lęd u n a u d z ia ł Z w ią z k u w czy n n ościach p o d ję ty c h d la złag o d z e n ia sk u tk ó w , te m i defrau d a- c y a m i sp ow odow anych.
W lw o w sk iem T o w a rz y stw ie zaliczkow em w y k r y ty m z o sta ł b ra k su m y 20.000 zł. p rz y z e sta w ien iu in w e n ta rz a p o życzek za ro k 1887.
O trzy m a w sz y od u rzę d u jąc e j w ów czas D y re k c y i W iadomość o ty m b r a k u , z a rz ą d ziłem d e ta ilie zn e z b a d a n ie z a m k n ięć ra c h u n k o w y c h i bilansów rzeczonego T o w a rz y stw a za la ta p o p rz e d n ie ; w tej uciążliw ej p ra c y w zięli u d z ia ł g o rliw y w szy scy trz e j u rzęd n icy b iu ra z w ią z k o w e g o , i o k azało s ię , że p o pełniono rz e czoną d e fra u d a cy ę w r. 1885. i 1886., a to w dziale
*eeskontu w ek sli w g alic. K a sie oszczędności.
N a p o d staw ie u c h w a ły R a d y n ad z o rc z ej rzeczo
nego T o w a rz y stw a — objął s e k re ta rz Z w iązk u p. T e-
*enkoczy p ro w izo ry c z n y z a rz ą d s p ra w T o w arz y stw a, do u k o ń c z en ia śle d z tw a d y sc y p lin a rn e g o . R e z u lta -
^ tu ś le d z tw a , p rzep ro w ad zo n eg o p rze z osobną kom i
k ę z ło n a R a d y n ad zo rczej w y b r a n ą , p rz y udziale jj* lu s tr a to r a z w ią z k o w e g o , by ło w y k ry c ie d e fra u -
^Cta w osobie zm arłeg o u rz ę d n ik a T o w arz y stw a.
P o k ry c ie s tra ty , d e fra u d a c y ą spow odow anej, n a -
^ n a w n io sek R a d y n a d z o rc z e j, a za u ch w ałą
^ó ln eg o z g ro m a d z e n ia , częścią p rzez p rz e k a z a n ie n a cel z y sk u z r. 1887., częścią zaś p rzez su b sk ry p c y ę
°Uków D y re k c y i i R a d y nad zorczej.
^ N a tem że og óln em zg ro m a d ze n iu zatw ie rd z o n o j^có r s e k re ta rz a Z w ią z k u p. T e ren k o c z e g o n a członka
•ty^ekcyi, w sk u te k czego z m u sz o n y m b y ł z rezy g n o -
^ z p o sad y s e k re ta rz a .
^ U zn ając p o tr z e b ę , a b y dw aj członkow ie D y - stale w b iu rz e T o w a rz y stw a u rz ę d o w a li, R a d a P. p°rcza w y b ra ła n a d ru g ie g o c z ło n k a D y re k c y i B u c z y ń s k ie g o , k tó r y to w y b ó r w aln e zg ro m a- le zatw ierdziło .
^cłatt^ rzewocB ic z ąc y m w U y re k c y i p o zo stał p. d r.
■^a<łv Czy żew icz > u le g a ją c je d n o m y śln e m u ż y c ze n iu y Nadzorczej.
1887. do 1. grudnia 1888.
T a k złożona D y re k c y a p rz y s tą p iła do z re o rg a n iz o w a n ia b iu ra , i u z n a ła za nieo d zow ne p rz e p ro w a d z ić z n aczn e zm ia n y w p e rso n a lu biurow y m .
Z p rzy jem n o ścią sk o n sta to w a ć n ależy n a d e r życzliw e p o stęp o w an ie, podczas ty c h tru d n y c h przejść, ze stro n y trz e c h in s ty tu c y i fin a n s o w y c h , z k tó rem i lw o w skie T o w arz y stw o w c ią g ły ch sto su n k ach k r e d y to w ych p o z o s ta je , a m ia n o w ic ie : g alic. K a s y oszczę
dności , B a n k u k rajo w eg o i filii B a n k u au stro -w ę- g iersk ieg o .
D y re k to r galic. K a s y o szczęd ności, p. F ra n c is z e k Z i m a , nie w a h a ł się n a w e t p rzy b y ć n a ogólne zg ro m ad zen ie członków T o w a rz y s tw a , ab y sw oim po
w ażny m głosem uspokoić bezp o d staw n ie podnoszone obaw y i w ziąść D y re k c y ę w obronę p rzeciw z a rzu to m za daleko sięgającym . "W ystąpienie teg o , około rozw oju n aszych sto w a rz y sz eń ty le zasłużo n ego m ęża, oddziałało ja k n a jk o rz y stn ie j ta k n a uspo so b ie
n ie w alneg o z g ro m a d z e n ia , j a k też n a z a n iep o k o jo n y c h chw ilow o w łaścicieli w k ła d e k oszczędności.
P o o d b y ciu ogólnego z g ro m a d z e n ia , n a k tó re m p raw d z iw y s ta n rzeczy w y ja ś n io n o , i p o k ry c iu w spo m n ia n e j s tr a ty — bez u sz cz e rb k u fu n d u sz u rez e rw o w ego , z a u fa n ie pow szechne do lw ow skiego T o w a rz y stw a , chw ilow o z a c h w ia n e , w k ró tce przyw ró eonem z o s ta ło , ja k się to ok azu je z w z ro stu w k ła d e k oszczę
dności w tern T o w arz y stw ie lo k ow an ych .
W te n sposób z o sta ła z a ła tw io n ą ta sp raw a, k tó ra przez dłu ższy czas zajm o w ała ta k b iu ro Z w iązk u , ja k i P a tro n a , a n a k tó rą zw róconą b y ła u w a g a w szy st
k ich , in te re su ją c y c h się rozw ojem n a szy c h in s ty tu c y i.
D aleko w ięk szą w ro zm iara ch sw oich i d o n io ślejszą w s k u tk a c h okazała się d e fra u d a c y a p o p e ł
n io n a w lw o w skiem T o w arz y stw ie h a n d lu skór, k tó re j w y k ry c ie n a stą p iło b ezpo średn io po z a ła tw ie n iu s p ra w y T o w a rz y stw a zaliczkow ego.
S zczu p ły k a p ita ł w ła sn y T o w a rz y stw a h a n d lu skór p o k ry ł ty lk o m ałą część sk o n sta to w a n e g o u b y tk u . Grdy u siło w a n ia p o d jęte w celu z e b ra n ia k w o ty , p o trz e b n e j do u go dow ego z a ła tw ie n ia p re te n s y i w ie rz y - r z y c ie li, w drodze su b sk ry p c y i od czło n ków T o w a r z y s tw a , nie d o p ro w ad ziły do r e z u lta tu , — D y re k c y a zm uszo ną b y ła zgło sić k o n k u rs.
B iu ro Z w ią z k u było czy n n em p rz y u ło że n iu b i
la n su lik w id a c y jn e g o , n a stę p n ie z a ś , g d y za w iąz a ł się k o m ite t o b y w a te lsk i w celu in te rw e n io w a n ia u w ie
rz y c ie li u p ad łeg o T o w a rz y stw a i sk ło n ie n ia ic h do m ożliw ych u stę p stw , P a tro n Z w ią z k u w z ią ł u d z ia ł w czy n n o ściach teg o k o m ite tu , tu d zież w s ta ra n ia c h im ien iem k o m ite tu p o d jęty c h d la u z y sk a n ia o p u stu od in s ty tu c y i fin a n so w y c h , w k tó ry c h rz e c z o n e T o w a rz y stw o było a k re d y to w a n e .
b
X S ta ra n ia te n ie d o p ro w ad ziły jeszcze do ugodo
w ego z a ła tw ie n ia s p r a w y ; p o niew aż o b ecn y s ta n ty c h p e rtra k ta c y i będzie p rzed m io tem osobnego sp ra w o z d a n ia n a poufnej k o n fere n c y i u c z estn ik ó w zjazd u
d elegatów , p rze to p rz y ta c z a n ie c y fro w y c h szczegółów i bliższy ch d a t b y ło b y n a tern m iejscu zb y teczn em .
W y p a d k i tu w spo m n ian e d a ły pow ód do z e b ra n ia n ad z w y c z ajn e j k o n fe re n c y i, złożonej z o s ó b , z a j
m u jący ch s ię ż y w o sp ra w am i s to w a rz y sz e ń , a zap ro szo n y c h przez P a tro n a Z w iązk u n a w spó ln ą n a ra d ę w d n iu 3. czerw ca r. b. w sali rad n e j W y d z ia łu k ra jo w e g o .
W y n ik ie m o b rad tej k o n fe re n c y i b y ły ogłoszone w czasopiśm ie n aszem re z o lu c y e , w k tó ry c h w y r a żono p rze k o n a n ie , że w sp o m n ian e w y p a d k i n ie m o gą zach w iać z a u fa n ia do sto w a rz y sz eń w ogóle , że j e d n a k je s t rzeczą Z w ią z k u sto w a rz y sz e ń z b ad ać w n io sk i p o ruszo n e n a rzeczonej k o n f e r e n c y i, tu d zie ż d a w niejsze u c h w a ły Z w iązk u , d o ty czące o rg an iz ac y i sto w arzy szeń , w celu w zm o cn ien ia p o d staw tej o rg an izacy i.
W y d z ia ł Z w ią z k u , m ając p rz e k a z a n e sobie w n io sk i n a rzeczonej k o n fere n c y i p o s ta w io n e , u c h w a lił p rzep ro w ad zić n a d z w y c z ajn e lu stra c y e w sz y stk ic h sto w a rz y sz e ń z w ią z k o w y c h , a to d la szczegółow ego z b a d a n ia , czyli w szędzie zach o w an e są w u rz ą d z e n iu b iu ra k a rd y n a ln e w a r u n k i , do u trz y m a n ia n ależy tej k o n tro li n ie z b ę d n e , m ian ow icie czy j e s t p rz e strz e g a n y ro zd ział czynności b iu ro w y ch w ta k i s p o s ó b , b y u rz ę d n ik k aso w y n ie m iał sty czn o ści z b u c h a lte ry ą i li- k w id a tu rą , tu dzież czy w T o w arz y stw ac h , tru d n ią c y c h się reesk o n tem , p o rtfe l w e k slo w y je s t o dłączony od kasy.
R e z u lta t ty c h n a d z w y c z a jn y c h lu s tra c y i je s t p rz e d sta w io n y w osobnem sp raw o zd an iu .
Ilo ść w sz y stk ic h lu stra c y i, p rze d sięw z ię ty c h w ciągu ro k u bieżącego w y n o si 70. Z ty c h p. lu s tra to r Z w ią z k u p rze p ro w a d z ił 43 l u s t r a c y i , a pp. lu stra to ro w ie o k rę g o w i, przez W y d z ia ł Z w ią z k u do tej czy nn ości u p ro sz e n i, p rzep ro w ad zili 27 lu s tr a c y i, m ia n o w ic ie : p. W o jciech B ie c h o ń sk i, prezes W y d z ia łu
Z w iązk u . . . 7 lu stra c y i p. W ik to r W y s z y ń s k i z N ow ego S ącza . 5 „ p. N arcy z U lm e r ze S ta n isław o w a . . 7 „ p. J ó z e f M ars z L im an o w ej . . . 2 lu stra c y e p. K a z im ierz h r. C zarn eck i z B irc z y . 1 lu stra c y ę p. L u d w ik G o ttin g e r ze S try ja . . . 2 lu stra c y e p. M arcin G ru d z iń sk i z R u d e k . . . 2 „ p. K a ro l S zu fa z D ro h o b y cza „ . . 1 lu stra c y ę ks. F ile m o n R eszety łow icz z G lin ia n . 2 lu stra c y e J a k k o lw ie k dopiero ze zam k n ięć rac h u n k o w y ch za r. 1888. i z e b ra n ia cyfrow ego w y n ik ó w b ila n so w y c h w s ta ty s ty c z n y m ro c z n ik u , będ zie m ożna stanow czo o cen ić, cz y li z k o ńcem ro k u o każą się jeszcze ja k ie sk u tk i z a n ie p o k o je n ia , w yw ołanego w sp o m n ian em i dw om a w y p ad k am i , to je d n a k ju ż n a p o d staw ie w y kazów m ie się c z n y c h , w czasopiśm ie naszem o g łasza
n y c h , w ed łu g k tó ry c h w k ła d k i oszczędności w w ielu T o w a rz y stw a c h w z r a s ta ją , m o żn a bez n a ra ż e n ia się n a z a rz u t o p ty m iz m u tw ie r d z ić , że z a n iep o k o jen ie to by ło ty lk o c h w ilo w e m , i n a rozw ój n o rm a ln y T o w a rz y stw u jem n ie n ie o ddziałało.
J e ż e li z a ś , j a k sp o dziew ać się n a le ż y , w y k ry c ie w sp o m n ia n y c h n a d u ż y ć będzie bodźcem dla s to w a rzy szeń do u z u p e łn ie n ia sw ojej o rg a n iz a c y i w ty m k ie r u n k u , a b y p rzez d o k ła d n ą i ścisłą k o n tro lę
wy
p a d k i podo b ne s ta ły się n ie m o ż e b n e m i, to m o żna m ieć n a d z ie ję , że o ku p io n e ta k ciężk iem i o fiaram i dośw iadczenie s ta n ie się w ażn y m c z y n n ik ie m w d a l
szej p ra c y około ro zw o ju n a szy c h in sty tu c y i.
O rg an izacy a sto w a rz y sz e ń n ie w ą tp liw ie p o trz e buje ro z m a ity c h jesz c ze z m ia n i u le p s z e ń , ta k n a po lu p ra w o d a w c z e m , j a k św iad czy o tern p ro je k t do p a r la m e n tu n iem ieck ieg o w n iesio n y , j a k i pod w zg lęd em w e w n ętrzn e g o u stro ju , w g ra n ic a c h z a k re ślo n y c h u s ta wą. Z a sa d n ic z a je d n a k m y śl s to w a rz y s z e ń : tw o rz e n ie ciał z b io ro w y c h , a u to n o m ic z n ie d z ia ła ją c y c h , k tó re z d ro b n y ch w k ła d e k g ro m a d z ą zn aczn e k a p ita ły i w spólnem i siłam i sto w a rz y sz o n y c h p o d ejm u ją z a d a n ia e k o n o m ic zn e , o d osobnionym je d n o s tk o m n ie d o stę p n e , t a m y śl — w n a sz y c h szczególnie sto su n k ach , w ie lk ą m a doniosłość i n iczem in n em z a stą p io n ą by ć n ie m oże. D la te g o w y trw a ć n a m n a le ż y n a tej d ro dze , k tó rą od k ilk u n a s tu l a t k ro czy m y , n ie z r a ż a j ą c
się w y ją tk o w e m i w y p a d k a m i, lecz czerp iąc z n ich ty lk o w sk a z ó w k i, ja k p o d o b n y c h k lęsk w przyszło ści u n ik ać .
O gólna s y tu a c y a e k o n o m iczn a k ra ju naszego nie b y ła w ro k u u b ie g ły m p rz y ja z n ą rozw o jo w i in s ty tu c y i fin a n so w y c h ; po d o b n ie j a k w ro k u pop rzedzającym , ta k i z p o czątk iem r. 1888. p o jaw iły się zn o w u po gło sk i w o je n n e , w p ły w a ją ce n ie k o rz y s tn ie n a w szelki ru c h p ien ię żn y .
W T o w a rz y stw a c h z aliczk o w y ch w id zim y z p o ró w n a n ia c y fr ro cz n ik a s ta ty s ty c z n e g o za r. 1887.
z c y fram i z ro k u p o p rz e d n ie g o , po w ięk szen ie fu n d u szów w ła s n y c h , a m a łe o b n iżen ie s ta n u funduszów o b cy ch , sk u tk ie m czego sto su n e k k a p ita łu w łasn eg 0 do obcego b y ł z k o ń cem r. 1887. k o rzy stn ie jszy , ni^
w ro k u p o p rzed n im .
S ta n udziałó w w y n o sz ą c y z k o ń
cem r. 18 86 ... 4,317.002 zŁ w zró sł z k o ń cem r. 1887. do su m y 4,361.558 j>^
z atem p o d n iósł się o . 44.556 zŁ F u n d u s z e rezerw o w e w y n o siły
z końcem r. 1886... 664.392 zl»
a z k ońcem r. 1887. . . . 7 2 0 .l6 7 _ jt- z a te m w zro sły o sum ę . . 55.775 zi*
W k ła d k i n a ra c h u n e k b ieżący w y n o siły
z końcem r. 1886... 9,775.846 ^ a z końcem r. 1887. . . . 9,775.98 0 ^ -
w zro sły ty lk o o 1^^
