T r e ś ć -
C zęść ogólna.
"Wiadomości ogólne . . . £
Związek stowarzyszeń . . . a
Bank krajowy królestwa Galicyi i Lodomeryi z W. Ks Krakowskiem . . . ® Fundusz zaopatrzenia funkcyonaryuszów stowarzyszeń zarobkowych i gospodarczych . . . .
Stowarzyszenia zaliczkowe i kredytowe. ^
Inne Stowarzyszenia zarobkowe i gospodarcze . . . • ^
Nekrologia ^
C zęść szczegółow a.
Szematyzm Stowarzyszeń.
Stowarzyszenia zaliczkowe i kredytowe . . . • . ^
Inne stowarzyszenia zarobkowe i gospodarcze: I. Stowarzyszenia spożywcze . . . . . 5 2
II. Spółki rolnicze . . . . 5 3
II I. Stowarzyszenia ochrony własności ziemskiej . . . 5 5 IY. Stowarzyszenia handlu skór . . . . . . 5 ®
Y. Spółki tkackie . . . 5&
VI. Spółki produkcyjne, handlowe i inne zarobkowe . . 59 VTI. Stowarzyszenia ku celom humanitarnym . . . 6 2 Spis stowarzyszeń, powstałych w roku 1886. I. Stowarzyszenia zaliczkowe . . . . . 6 3
II. Inne stowarzyszenia zarobkowe i gospodarcze . . 63
T a b e l e .
Bilanse stowarzyszeń zaliczkowych i kredytowych . . . 6^
Stan z dniem 31. grudnia 18 8 5 , pożyczek zaciągniętych przez Towarzystwa zaliczkowe . . . 76
Statystyka członków stowarzyszeń zaliczkowych . . . • . . . • • • . 7 2
Bilanse innych stowarzyszeń zarobkowych i gospodarczych . . . 75
Bilanse K as oszczędności . . . 77
1 S S 5 .
D w u n a s t y R o c z n i k
stowarzyszeń zarobkowych i gospodarczych w Galicyi i W. Ks. Krakowskiem.
— ---
W iadom ości ogólne.
Liczba stowarzyszeń w roku 1884. (Jedenasty R ocz
nik) wynosiła :
?al. i kred.^ 193, spoż. 7, roln. 4, innych 30, razem 234.
w r. 1885. p rzy b y ło :
zal. i kred. 15, spoż. 3, roln. 2, innych 9, „ 29.
„ u razem 208i raz. 10, raz. 6, raz. 39, ogół. 263.
ył° zaś: J .L _ 16 ■)
zostało Za,l. 197, spoż. 9, roln. 6, innych 35, ogół. 247J)
") B l a ł y K a m i e ń , Tow. wz. kr.; B u s k , Tow. kr.; J a -
i o s aw , Tow. h. skór; K r a k o w i e c , Tow. spoż.; K r a - ów, Iow . ochr. wł. z.; L w ó w , „Unia“; L w ó w , gal.
ow. handl.; L w ó w , „Postęp“ krawców; P o m o r z a n y ,
°.J. z a l > P o m o r z a n y , Tow. wz. k red ; R o h a t y n , spo a V°ż.; S t r u s s ó w , stow. kred.; T o p o r ó w , Sp.
kred.; T o p o r ó w , kasa poż.; Uh nów, Tow. zal. miej
skie; U h nów, Tow. zal.
) A tych zamykało za r. 1885. rachunki 177 towarzystw zaliczkowych i 34 innych, razem 211; otrzymaliśmy zaś wykazy od 205 stowarzyszeń. Reszta towarzystw, pow
stałych w ciągu r. 1885., zamknie rachunki z końcem r. 1886.
3) 18. t o w a r z y s t w nie weszło w życie : Ch o d o ró w Tow.
zaliczkowe (z r. 1877.); D o b r o t w ó r , Sp. kr. (z r.
1883.); D o l i n a , Tow. zal. (z r. 1883.); D r o h o b y c z , Mieszcz. Tow zal. (z r. 1881.); D r o h o b y c z , Zakład zastaw, (z r. 1881.); L w ó w , Pierwszy dom zastawowy (z r. 1875.); L w ó w , Tow. hr. kat. kliru archiep. lwowskoj (z r. 1875.); K r z e s z o w i c e . Tow. zal. (z r. 1875; obecne z r. 1877. je st nowem towarzystwem); N o w y S ą c z , To
warzystwo zaliczkowe (z r. 1874., K asa zaliczkowa z r.
1877. jest nowem towarzystwem); M o n a s t e r z y s k a , To
warzystwo zaliczkowe (z r. 1876 ): R a d z i e c h ó w , Kasa zal. (z r. 1883,); R a w a r u s k a , Towarzystwo zaliczkowe (z r. 1876.); Uli n ó w, Tow. zal. miejskie (z i\ 1883.);
U h ń ó w Tow. zal. (z r. 1883.); W o j n i ł ó w . Tow. kred.
dla h. i p. (z r. 1882.); Z b o r ó w , Tow. kr. (z r. 1883.);
Ż u r a w n o , Towarzystwo zal. (z r. 1879 );
Od początku ruchu stowarzyszeń powstało praw nie w Gralicyi tow arzystw :
zal. i kred. 248. spoż. 12, roln. 7, innych 54, razem 321 ubyło „ 513) „ 3 ł) „ V ) „ 196) „____ 7 £ ) zost.jak wyż.197, spoż. 9, roln. 6, innych 35, razem 2478)
r z y s t w p r z e s t a ł o i s t n i e ć bez likwidacyi; B r o d y ; Tow. zaliczkowe (z r. 1873.); B u r s z t y n , Kasa zal.
(z r. 1S80.); K r a k ó w , Towarzystwo urzędników (z r ?);
S o k a l , (z r. ?); T a r n ó w , (z r. 1874.); Ż ó ł k i e w, (z r. ?);
■Za ł u c z e nad Czeremoszem, Tow. zalicz, (z r. 1880,);
— 17 t o w a r z y s t w : B u c z a c z , Tow. zaliczkowe (z v. 1874.); B u s k , Tow. kred. (z r. 1877.); K o ł o m y j a , Cr. & Vorsch. Yer. (z r. 1883.); K r a k ó w , Związek k re dyt. (z r. 1874.); K r o ś c i e n k o , Kasa zaliczkowa (z r.
1879.); O l e s z y c e Tow. zaliczkowe (z r. 1867.); P o m o- r z a n y , Tow. wz. kred. (z r. 1883); P r z e m y ś l , Tow.
zaliczkowe powiat, tz r. 1872); R o h a t y n , sp. poż. (z r.
1882.); Tow. zal. kom. przemysł, w S a m b o r z e (z r.
1870.); Tow. zaliczkowe „Jedność“ w S a m b o r z e , (1879.);
Tow. zaliczkowe w S u s z y c y r y k o w e j (z r, 1875.);
S t r u s s ó w , Stow. kred. (z r. 1883.); T o p o r ó w , kasa poż. (z r. 1883.); Towarzystwo zaliczkowe w T o p o r o w i e (z r. 1870.); Towarzystwo zaliczkowe powiat, w T ł u m a c z u (z r. 1875.); Ż u r a w n o , Towarzystwo zal. roln.
(z r. 1875.); z l i k w i d o w a ł y p o z a s ą d o w n i e . — 5 t o w a r z y s t w : K oł o my j a Kaufm. Spar- und Credit- Yerein (z r. 1881.); L wó w, zal. rolne (z r. 18 74.);
L w ó w , „Unia“ (z r. 1882.); P o m o r z a n y , Tow. zal.
(z r. 1881.) i P r z e m y ś l a n y , Tow. kred. (z r. 1883.) l i k w i d o w a ł y s ą d o w n i e , a do majątku 5 t o w a r z y s t w : B i a ł y K a m i e ń , Tow. wz kred. (z r. 1883.);
T o p o r ó w , Sp. k r e d . (z r. 1882.); L w ó w , Tow. k re
dytowe miejskie (z r. 1874); B u s k , Vorsch.-Casse „Ge- gens. H .“ (z r. 1881.) i L w ó w , gal. kasa zal, (z r. 1881.) o t w a r t y z o s t a ł k o n k u r s .
*) Towarzystwo spożywcze w S a m b o r z e (z r. 1878.); i To
warzystwo spożywczo-produkcyjne „Ul“ w S t a n i s ł a w o w i e (z r. 1874); zlikwidowały. Do majątku Tow. spoż.
w K r a k o w c u (z r. 1883.) otworzono k o n k u r s . Nie wspomina się o Towarzystwie spożywczem w B u s k u , które było prywatnem i krótko istniejącem przedsiębiorstwem.
— 7 t o w a- |
^ O O T HeQ
_
4
— W edług czasu p o w s t a n i a n a s t ę p s t w o stow arzyszeń je st takie:
W r. 1860: Lwów, (stow. wzaj. pomocy rękodz. mieszczan) 1
„ 1864: B rzeżany... 1
„ 1865: Lwów (urzędnicy)...1
„ 1867: Drohobycz, Przem yśl (u rz ę d n ic y )...2
„ 1868: Tarnów, (powiatowe Tow. z a l.) ... 1
„ 1869 : Przem yśl (kasa zal. rzemieśl. i rok), Lubaczów 2 „ 1870: Dąbrowa, Gorlice, K raków (zal.), Lwów, (urzęd. kolei K arola Ludwika), R z e s z ó w ...5
„ 1871: Lwów, (Tow. zal.), Sam bor (zaliczk.), Sanok (zal.), Stanisławów (Bank z a l . ) ... 4
„ 1872: Lwów (I. Związkowa drukarnia), Ł a ń c u t, P rz e m y ś la n y ...3
do przeniesienia . . 20
5) Dom komisowy we L w o w i e (z r. 1878.) nie wszedł w życie. 6) Towarzystwo handlu skór w K o m a r n i e (1882.); K r a - 1 k ó w, Tow. ochrony własn. ziemsk, (z r. 1882,); Towa rzystwo posługaczy we L w o w i e (z r. 1875.); Pierwsza Spółka miodowa we L w o w i e (z r. 1881.); Galie. Towa rzystwo komisowe we L w o w i e (z r. 1881.): „Wzajemna Pomoc“ we L w o w i e (z r. 1881.); Spółka dla handlu wiejskiego we L w o w i e (z r. 1882.): i Towarzystwo związ. drukarni „Ognisko“ we L w o w i e (z r. 1883.) wcale nie weszły w życie. Towarzystwo do wydania książek szkol nych we L w o w i e (z r. 1874.), zlikwidowało p o z a s ą d o - w n i e . Towarzystwo magazynowe grajzlerów we L w o w i e (z r. 1873.) i gal. Tow. handlowe we L w o w i e (z r. 1882.) s ą d o w n i e , a Towarzystwo produkcyjne szewców „P raca“ we L w o w i e (z r. 1872.); Towa rzystwo przemysłowe we L w o w i e (1874) i Spółka magazynowa szewców w S t a n i s ł a w o w i e (z r. 1877.), p o z a s ą d o w n i e likwidowały; Credit Ver. w Ś ń i a - t y n i e (z r. ?) likwidowało sądownie.Do majątku Towa rzystwa produkcyjnego krawców we L w o w i e (z r. 1871.) Tow. posługaczy publ. we L w o w i e (z r. 1876.) i Tow. handlu skór w J a r o s ł a w i u (z r. 1881.), wreszcie Tow. krawców „Postęp" we L w o w i e (z r. 1884.), otwarty został k o n k u r s . ’) A mianowicie: 26 nie weszło w życie, 7 przestało istnieć bez formalnej likwidacyi, 8 likwidowały sądownie, 23 po zasądownie, 10 podało o konkurs; razem 74. 8) W wykazach naszych pominęliśmy: O g ó l n y r o l n i c z o- k r e d y t o w y z a k ł a d d l a G a l i c y i i B u k o w i n y , spółka zarejestr. z nieogr. poręką, gdyż zakład te n , chociaż przyjął formę stowarzyszenia, przecież w gruncie rzeczy jest spółką kapitałow ą, a nie stowarzyszeniem osobistem. W stowarzyszeniu tern istnieją udziały po 10 zł., których liczba jest dowolną , jednakowoż czynne prawo wyborcze na Walnych zgromadzeniach mają tylko delegaci powiatów i dłużnicy hipoteczni z sumą z wyż 10.000 zł. i wierzy ciele zakładu z sumą z wyż 25.000 z ł . , co najmniej na 3 lata w Zakładzie ulokowaną. Zakład ten wydaje listy dłużne, których było 142.900 zł. W obiegu dnia 31. grudnia 1885. Własny zaś fundusz Zakładu (kapitał zakładowy) wynosił: 150.000 z ł.; udziały członków 36.700 z ł.; udzie lone członkom pożyczki hipoteczne 71 i.293 zł. 01 ct.; zaliczki 228.647 zł. 50 c t . ; weksle eskontowane 351.539 zł. 10 ct — W Rocznikach naszych pomijamy także S p ó ł k ę m a g a z y n o w ą s t o l a r z y l w o w s k i c h , gdyż ta ma wszelkie znamiona spółki komandytowej. z przeniesienia . . 20 "W r. 1873: Jarosław , Lisko, Rozdół, Tyśmienica, Lwów (Tow. urzędn. dróg ż e l.) ... 5
„ 1874: Biała, Bobrka, Brzesko, Gródek, Jasło, K a łusz, Kolbuszowa, K raków (wzaj. kred.), K ro sno, Lwów (wzajemn. kred.), Mielec, Sanok (urzędnicy), Sokal, Stanisław ów (urzędnicy), Strzyżów, Szczerzec, Tarnopol, Zabłocie, Z b araż...19
„ 1875: Busk, Cieszanów, D elatyn, K ęty, Kołomyja, Lwów (spoż.), M ościska, Przem yśl (rolne), R ohatyn, Rudki, Rym anów (zal.), Tłumacz, Złoczów (Tow. z a l . ) ... . 13
„ 1876: Bircza, Gliniany, Grybów, Kołom yja (urzędn.), Komarno, K raków (Związk. druk.), Lwów (Towarzystwo handlu skór), Radziechów, Śnia tyn, Stanisław ów (Spar- & Cred.-Yer.), Stare- Miasto, S tary Sącz i W y k o t y ... 13
„ 1877: Andrychów, Drohobycz (Spar- & Credit- Verein), Kraków(Tow. kred. ręk.),Krzeszowice, Lwów (zakład kredyt, i zast.), Nowy Sącz, Nowy T a rg , Oświęcim, P ilzno, R adom yśl, Sieniawa (Tow. zaliczk.), S k a ła t, Skole, Za kliczyn, Żółkiew (Tow. z a l . ) ... 15
,, 1878: D obrom il, K am ionka strum iłow a (Tow. zah), Limanowa, Lwów (urzęd. poczt.), M aryam - pol, Milówka, Stanisław ów (Spółka roln.); Stryj (Tow. zal.), Tarnopol (urzęd.), Żywiec 10 „ 1879: Biała („W zajem na pomoc"), B rody (Credit- Yerein), Jaryczów nowy 2 (Kasa i Tow. kr.), Krakow iec (zal.), Maków, Podgórze, Sam bor (,,Pom oc1'), Sądowa W i s z n i a ... 9
„ 1880: Bełz, B o c h n i a , Bołszowce, D ąbrow a (szewcy), Jaw orów , Jordanów , K am ionka strum . (kred.), K a ń c z u g a , K ry n ic a , Kulików, Lim anow a (Tow. ochr. wł. z.), Radłów, Sieniawa (Tow. kred. miejskie), Stanisław ów (Bank dla handlu i przem.), Tarnów (Tow. kred. dla handlu i przem.), Żółkiew (k re d y to w e )...10
,, 1881: Cieszanów (Tow. kred. miejskie), Chrzanów, D obczyce, Drohobycz (Tow. handlu skor), Gródek (Tow. oszcz. i kred.), Halicz (Tow. zal. i oszcz.) Jarosław (Tow. wzaj. oby wat. pomocy), K ałusz (Spar- u. Credit-Y erein), Kam ionka strum . (Spółka poż.), Kołom yja 2 : (Spar- u. C re d it-Y e re in , I. Tow. eksploa- tacy i nafty), K orczyna (Tow. tkaczy); Lw ów 2: (Tow. zal i eks., B ank roln.), Mikołajów, Podhajce, R udki (Tow. handlu skór), Sanok (Sp. roi.), Sędziszów, Ś niaty n (Yorschuss- u. Cred.-Yer.) Sokal, (Tow. kred. i oszcz.), So kołów, Stryj (Spar- u. Credit-Yer.), Tarnów („Gwiazda"), Z b o r ó w ...25
„ 1882: Bełz („Geg. Hilfe"), Błażowa (Tow. tkaczy), B rody (Tow. kred.). G liniany (Tow. k red.), do przeniesienia . . 145
z przeniesienia . . 145 r - 1882: Je zie rn a (Tow. kredyt.), K am ionka strum .
(Kasa współ.), K ołom yja (Tow. wyr. garn.), Kossów (Tow. tkaczy), Kozowa (Kasa zal.), Lubaczów (Tow. kred. miej.), Mielec (Tow.
och. wł. z.), N adw orna (Kasa zaliczk.), P rze
myśl (Stow. bank.), R oh aty n (Tow. kr.), Rzeszów (Tow. kred. dla handlu i przem.) Szczerzec (Tow. kr.), Tarnopol (Bank pow.), Zakopane (Tow. zal.), Złoczów (Kasa zal.), Złoczów (Tow. wz. kr. dla handlu i prz.) 20 1883: Bełz (Sp. poż.), Borszczów, B rody (Tow. eks.
i kr.), B rzeżany 2 : (Tow. handl. kr. i Tow.
kr.), Budzanów, Czortków, Jarosław (Sp.
Yor.- & Cred.-Yer.), K ałusz (Spoż.), K nih y
nicze, Kozowa (Tow. kr. „W z. Pom .“), K ry stynopol, Lwów (Naród. Torh.), Ł ańcut (Tow.
handlu skór), Olesko, Podwołoczyska, Potok złoty, Przem yśl, (Tow. h. skór), Przem yślany (Kasa handl.), Rzeszów (Sp. u. Cr.-Y.), Ska- łat (Yorschuss- u. Cr.-Y.), Ś niatyn (Cr.- u.
Sp.-Yer.), S tary Sącz (Sp. kuśn.), Strussów (Stow. kr.), Tarnopol 2 (Bank związk. i Tow.
zal. i kred.), Tarnów (Tow. handlu skór), U strzyki dolne, Z a ł o ś c e ... 29 1884: Biecz, B rody (gal. Tow. handl.), Budzanów
(Yereins-Bank), B ursztyn (H.- u. G.-Yer.), Grzymałów, Jasło (spoż.), Jasło (urzędn.), K ańczuga (spoż.), K raków (Tow. kred. dla handlu i przem.), K ulików (handlu skór), Lwów (powiat. Tow. zal.), Lwów (Stow. poż.
i oszcz.), Lwów (krawców „Praca"), Lwów (stolarzy „Zorza"), Radym no (powróźnicze), R ożniatów (zal.), Rym anów (Tow. kred.).
Rym anów (handlu skór), Rym anów (kuśnie
rzy), Sanok (handlu skór), Stanisław ów (Tow. wzaj. kred. mieszczan), Stryj (Hand.- u. Gewerbe - B a n k ), Tarnopol („Union") i Z a le s z c z y k i... 24 1885 : Buczacz (Cr. Anst.), Buczacz (tow. kr. ko-
merc.), Bochnia (Tow. spoż.), Brzostek (Tow.
kr. miej.), Czudec (Tow. zal.), G liniany (Tow.
tkaczy), Głogów (Pow. Tow. zal.), Jaryczów now y („Jedność"), K ałusz (Handels- u. G.
Y.), K am ionka str. (Pow. zal.), Kołom yja (Sp. h. r. prz.), Kopyczyńce (Darł.- u. H.-V.), K raków (Tow. h. skór), K raków „Nadzieja"
sto la rz y ), Lwów („Równość" szewców), Lw ów (G. Tow. dostaw y wyr. skórz. dla armii), Łużna (Tow. tkaczy), M ikulińce (Cr.
Y.), Podhajce (Tow. kred. dla h. i prz.), Probużna (D. u. H. Y.), P ruchnik (Tow.
szewców i garb.), Rzeszów (Kasa zal.), R u ska wieś (Stow. spoż.), Sokal (Spółka roln.), Sędziszów (Tow. handl. skór), Stanisław ów Com. Cr. Anst.), Ubieszyn (Tow. spoż.^___
do przeniesienia . . . 218
z przeniesienia . . . 218 W r. 1885: Zakopane (Tow. gosp. dla prz. drzewn.)
i Zaleszczyki (Tow. zal. i kred.) . . . .__29 razem . . . . 247 Z tych stowarzyszeń są z a r e j e s t r o w a n e : W sądzie k o ł o m y j s k i m : K ołom yja: 3 zaliczkowe
i 3 zarobkowe; Kossów, Ś niatyn 3 . . . 10
„ k r a k o w s k i m : Bochnia: zal. i zarobkowe ; Brzesko, C hrzanów , Dobczyce, K raków : 4 zal. 3 zarób.; Krzeszowice, Podgórze, R adłów , Zabłocie, Z a k l i c z y n ...17
„ l w o w s k i m : Bełz 3, Cieszanów 2, Gródek 2, Jaryczów 3, K rystynopol, K ulików : 1 zal.
i 1 zarób.; L w ów : zaliczkowych 10, spo
żywczych 2 i zarobkowych 7, Lubaczów 2, Sokal : 2 zal. 1 zarobkowe, Szczerzec 2, i Żółkiew 2 ...41
„ n o w o s ą d e c k i m : Biecz, Gorlice, Grybów, K rynica, Lim anow a : 1 zal. i 1 zarobkowe;
Łużna, Nowy Sącz, Nowy Targ, S tary Sącz:
1 zal. i 1 zarób.; Zakopane 1 zal., 1 zarób. 13
„ p r z e m y s k i m : Bircza, Dobromil, Ja ro sła w : 2 zal. i 1 zarobkowe; Jaw orów , Korczyna, K rakow iec, K rosno, Lisko, Mościska, Prze
m yśl: 4 zal. i zarób.; Pruchnik, Rym anów:
2 zal. i 2 zarobk.; Radym no, S a n o k : 2 zal.
i 2 zarobk.; Sądowa W isznia, Sieniawa 2, U strzyki d o l n e ... 30
„ r z e s z o w s k i m : Błażowa, Czudec, Głogów, Kańczuga : 1 zaliczk. i 1 zaro b k.; Ł ańcut 2, Rzeszów : 4 zal., R uska wieś, Sokołów, Strzy
żów, U b i e s z y n ... 15
„ S a m b o r s k i m : Drohobycz : 2 zal. i 1 zaró b .;
K ałusz: 3 zal. i 1 spoż.; Komarno, Miko
łajów, Rozdół, Rożniatów, R udki : 1 zaliczk.
i 1 zarobk.; Sambor 2, Skole, Stare Miasto, Stryj 3, W y k o t y ... 21
„ s t a n i s ł a w o w^ s k i m . Buczacz 2, Delatyn, Halicz, Maryampol, Nadworna, P otok złoty, Stanisławów : zaliczkowe 6, roln. 1; Tłumacz, Tyśm ienica...16 t a r n o p o l s k i m : Borszczów, Budzanów 2, Czortków, Grzymałów, Kopyczyńce, Miku
lińce, P robużna, Podw ołoczyska, Skałat 2, Strussów, T a rn o p o l: 5 zaliczkowe i 1 zarób.;
Z a l e s z c z y k i 2, Z b a r a ż ... 21 t a r n o w s k i m : Brzostek, Dąbrowa 2, J a s ło : 2 zaliczk. i 1 zarobk.; Kolbuszowa, Mielec 2, Pilzno, Radomyśl, Sędziszów : 1 zal.
1 zarobk.; Tarnów : 2 zarobk. 1 zal. i 1 inne. 17 w a d o w i c k i m : A ndrychów , B iała 2, J o r danów , K ęty, M aków, M ilówka, Oświęcim, i Ż y w i e c ... 9
z ł o c z o w s k i m : Bobrka, B ro d y : 3 zalicz, i 1 zarobk.; Brzeżany 2, Busk, Gliniany 2 zal. 1 zarobk., Jezierna, K am ionka strum. 5,____
do przeniesienia . . . 2 1 0
6
— z przeniesienia . . . 2 1 0 K nihynicze, Olesko, R adziechów , Załośce Zborów, Złoczów 3 ...25 w sądzie b r z e ż a ń s k i m : B ursztyn, Bołszowce, Ko-zowa 2, Podhajce 2, Przem yślany 2, Ro
h aty n 2 ... 10 razem . . . . 245 N i e r e j e s t r o w a n e : Brzeżany, Lwów (rękodzieln.
m ie s z c z a n )... 2 ogółem . . . 247 Z p o r ę k ą n i e o g r a n i c z o n ą : Andrychów, B e łz : 2 (Geg. H ilfe i Sp. poż.), B iała 2, B ircza, Błażowa (tkacze), Bochnia, Bołszowce, Borszczów, Bobrka, Brze
sko, Brzostek, Busk, Cieszanów 2, Dąbrowa : 2 (zaliczk.
1 szewców), D elatyn, Dobczyce, Dobromil, D ro h o by cz:
2 (zaliczk. i handlu skór), G lin ia n y : 3 (Tow. zaliczk., tkacze i Tow. kred.), Gorlice, Gródek, Grybów, G rzy
małów, Halicz, Jarosław , Jaryczów nowy 3, Jaworów, Jeziorna, Jordanów , Kałusz, K am ionka stru m .: 2 (Sp.
poż. i K asa wspólna), K ańczuga, K ę ty , Knihynicze, Kolbuszowa, Kołom yja (Tow. zaliczk.) Komarno, Ko- zowa, K ra k ó w : 3 (Tow. zaliczk., Tow. h. skór i Zw iąz
kowa d ru k arn ia), K rakow iec, K ry n ic a , K rystynopol, K ulików 2 (Kasa zaliczk. i Tow. handlu skór), L im a
nowa, Lisko, L w ó w : 9 (Tow. zalicz.; u rzęd n .; urzędn.
kolejowych; urzędn. pocztow ych; I. Związkowa dru
k a rn ia , handlu sk ó r, „Równość" szewców, krawców
„ P rac a11 i stolarzy „Zorza11); Lubaczów: 2 (Tow. zal.
i Tow. kred.), Ł a ń c u t: 2 (Tow. zaliczk. i Tow. handlu sk ó r), Ł użna (tkacze), M aków, M aryam pol, M ielec: 2 (Tow. zal.. i Tow. ochr.), Mikołajów, Milówka, Mościska, Nadw orna, Nowy Targ, Olesko, Oświęcim, Pilzno, Pod
górze, Potok złoty, P rz e m y śl: 3 (rolne, K asa zaliczkowa rzem ieślników i rolników i Tow. handlu skór), P rze
m yślany, R adłów , R adom yśl, Radziechów, Radym no (powróźnicze), R o h a ty n , R o zd ó ł, Rym anów : 3 (Tow.
zaliczk. handlu skór i Tow. kuśnierzy), R udki (handlu skór), Sam bor, S an ok, Sądowa W isznia, Sieniawa 2, S k a łat, Skole, S n ia ty n , Stanisław ów (Bank zaliczk.), Stare M iasto , S tary Sącz (Towarz. k u śn ierzy ), Stryj, Strzyżów, Szczerzec, Tarnów : 2 (Sp. kred. i K asa poż.), Tłum acz, Tyśm ienica, U strzyki dolne, W yk o ty, Za- błocie, Zakliczyn, Zakopane, Zbaraż, Zborów, Złoczów, Żółkiew, Ż y w i e c ... 128
Z o g r a n i c z o n ą : Biecz, B ełz, B ochnia, B rody 4 (Tow. kredytowe, Credit- Yer., Tow. esk. i kred. i gal.
Tow. handl.), Brzeżany 2 (Tow. kr. i Tow. h. i kr.), Budza- nów 2, Buczacz 2, Bursztyn, Chrzanów, Czortków, Czu
dec, Drohobycz (Spar.- & C red.-Y er.), Głogów, Gródek (Spar - & Cred.- Ver.), Jasło 3 (2 zaliczk. i 1 zarobk.), Jarosław 2 (Tow. ochr. własn. ziems. i Sp.- & Cr.-Yer.), K ałusz 3 (Spar- & Cr.-, H. u. G. Y. i spoż.), K ańczuga (spoż.), K am ionka strum . 3 (Tow. zaliczk., Pow. Tow.
zaliczk. i Tow. kred.), Kołom yja 5 (urzęd., Spar.- u. Cr.- V er., Sp. handl. roln. przem., I. Tow. ekspl. n afty i Tow.
do przeniesienia . . . 128
z przeniesienia . . . I 2®
garnc.), K orczyna (tkackie), Kozowa („W zaj. pomoc11), Kopyczyńce, K raków 4: (wzaj. kred., rękodz., „N adzieja11 stolarzy i Tow. kred. dla handl. i przem.), Kossów (Tow. tkackie) Krosno, Krzeszowice, Lim anow a (Tow.
ochr.), Lwów 10 (W zaj. kred., gal. Tow. dostawy wyrób, skórzanych dla armii, urzędn. kolej. K ar. Ludw ika, gal. Zakład zast. i kr., Tow. spoż., Tow. zaliczk. i esk., B ank rolniczy, Naród. Torhowla, Pow iat. Tow. zaliczk.
i Stow. poż. i oszczędn.), Mikulińce, Nowy Sącz, Pod
hajce 2 (zaliczk. i kred.), Podwołoczyska, Probużna, Przem yśl 2 (urzędn. i stow. bank.), Przem yślany (Kasa handl. i przem.), Pruchnik, R ohatyn, Rożniatów, Rudki, Rzeszów 4 (Tow. zal., K asa zal., Tow. kred., Sp. u. C. V., R uska wieś (spoż.), Rym anów (Tow. kred.), Sam bor („Po
m oc11), Sanok 3 (urzęd., Sp. roln. i h. skór), Sędziszów 2 (zal. i h. skór), S kałat (Yorsch.- u. Cr.-Y.), S n iaty n 2 (Y orsch.-u. Cr.-Y. i Cr.-Spar-Y er.), Sokal 3 (Tow. zal.
rolnicze i kr.), Sokołów, Stanisław ów 6 (urzędn., Spar- u.
Cred.-Yer., B ank dla handlu i przem., Com. Cr. A nst., Spółka rolnicza i Tow. wzaj. kred. mieszczan), S tary Sącz, Strussów, Stryj 2 (Spar- u. Cr.-Yer. i H.- & Gew.- Bank), Szczerzec (Tow. kred.), Tarnów 2 (Tow. kred.
i „G w iazda11); Tarnopol 6 (urzędn., B ank pow., Spółka roln., B ank związk., Tow. zaliczk. i kred. i „U nion11, Ubieszyn, Załośce, Zaleszczyki 2 (zalicz, i kred.) Zło
czów 2 (Kasa zalicz, i Gegens. Cr.- Verein) i Żółkiew (kred.) Z a k o p a n e ...117
N i e r e j e s t r o w a n y c h ... 2 razem . . . . 247 Stowarzyszenia zatem o poręce n i e o g r a n i c z o n e j stanowią 51-82°/0, o o g r a n i c z o n e j 47-37°/0, a n i e r e j e s t r o w a n e 0'81°/0 ogólnej liczby istniejących stowarzyszeń- W idzim y więc i w tym roku przyrost stow arzyszeń o po
ręce ograniczonej, które w poprzednim roku wynosiły 43-55°/0 ogólnej liczby stowarzyszeń, na co przew ażnie w pływ ają t. z. stowarzyszenia żydow skie, które najczęściej powstają o poręce ograniczonej.
Z tej liczby stow arzyszeń powinno było nadesłać zam
knięcie rachunkow e 211 '), nadesłało zaś 205.
Stowarzyszenia te liczyły członków :
a) zaliczkowe i k r e d y t o w e ...111.085 b) i n n e ... 4.375 razem . . . . 115.460 (W r. 1884. 107.773).
Posiadają kapitału własnego, a m ianow icie:
w udziałach J) ... 4,617.435-84 w funduszu rezerw ow ym 3) . . . 630.372-53 razem . . T 5,247.808-37 w r. 1884.: 199 stow arzyszeń 5,309.994-19
1) K tóre zamykały rachunki za r. 1885.
2) Towarz. zai. i kred. 4,277.116-16 3 I n n e ... 340.319-68
razem 4,617.435-84
') 593.457-36 36.915-23 630.372-53
razem . . . a gdy w roku 1884. w kładki oszczędności w ynosiły ł ą c z n i e ...
^ ię c przyrost wynosił w r. 1885.: 0'51 °/0 t.j.
K a p i t a ł y o b c e , którym i nasze stowarzyszenia Rozporządzały, pochodziły z w kładek oszczędności, pożyczek osób pryw atnych, lokacyi funduszów publicznych i po
tyczek od innych zakładów finansowych.
D z i a ł w k ł a d e k o s z c z ę d n o ś c i utrzym yw ały tylko stow arzyszenia kredytowe, spółki rolnicze i tow arzy
stwa ochrony własności ziemskich, z których pierwsze zgro
madziły z 31. g rudnia 1885. kw otę . . . . 8,696.581-24 d r u g i e ... 277.387-58 8,973.968-82 8,927.642-75
46.326-07 P o ż y c z k i u o s ó b p r y w a t n y c h zaciągały tylko Wyjątkowo mniejsze stow arzyszenia zaliczkowe (jak Tabl. II.
83.705 zł. 89 ct.) i niektóre stow arzyszenia niezaliczkowe, ja k Towarzystwo spożywcze i inne. Nadto stowarzyszenia, mające kupieckie stosunki, m iały w obiegu weksle lub nie- załatw ione rachunki za dostarczane tow ary, m ateryały i t. d.
Gdy jednak kw oty te są nieznaczne i w ogóle w interesach tego rodzaju zbyt drobiazgowe zestaw ienia są zbyteczne, przeto w Rocznikach naszych w tym k ierun k u zestawień żadnych nie czynimy.
L o k a c y e f u n d u s z ó w p u b l i c z n y c h pochodziły od władz autonom icznych z łączną kw otą w stowarzyszę*
Iliach zaliczkowych 93.388 zł. 75 ct. I P o ż y c z k i o d i n n y c h z a k ł a d ó w k r e d y t o w y c h stanowiły i w ubiegłym roku po w kładkach oszczędności najw ażniejsze źródło, z którego stowarzyszeniom kapitały j obce dochodziły i to w równej mierze dla wszystkich rodzajów stowarzyszeń. Szczegółowe wykazy nasze odnoszą się tylko do stowarzyszeń z a l i c z k o w y c h — znajdzie tam czytelnik dostateczny m atery ał do w łasnych spostrzeżeń.
Chcąc jedn ak dać obraz ogólnego stosunku naszych insty- tucyi z innym i zakładam i kredytow ym i w ypada jeszcze poczynić niektóre uwagi.
A u s t r o - w ę g i e r s k i B a n k wykazuje w tym roku m niejszą kw otę udzielonych kredytów Towarzystwom za
liczkowym i innym , co je s t o ty le pożałowania godnem, iż je s t to k red y t najtańszy, m ający w płynąć na obniżenie stopy procentowej u naszych stowarzyszeń. Dodawszy do Wykazu w tabeli II. kredy ta , z których korzystały nieza
liczkowe stow arzyszenia, otrzym am y kwotę 800.000 zł., która 'W stosunku do ilości Tow arzystw istniejących i do rozm ia
rów ich czynności je s t za szczupłą.
G a l i c y j s k a K a s a O s z c z ę d n o ś c i w e L w o w i e Jest tym zakładem , do którego zawsze najchętniej i naj
pewniej stow arzyszenia nasze się udają. Zakład ten udziela stowarzyszeniom o nieograniczonej poręce s t a ł e g o 5 0/„ego kredytu na podstawie aktów notaryalnych , a nadto reeskon- tuje za opłatą również 5°/0 w e k s l e , podawane przez sto
warzyszenia bez w zględu, ja k ą porękę członkowie za ich
^obowiązania przyjm ują (ograniczoną czy nieograniczoną)- c' ten sposób winne były stow arzyszenia wszystkich ka-
^ g o ry i (z dodaniem nieobjętych wykazem Tabl. II.) Gal.
asie Oszczędności 31. grudnia 1885. łączną sumę 813.031 Zl 09 ct.
B a n k k r a j o w y udziela stowarzyszeniom 5°/0 k re dytu na weksle i skrypty z dotacyi na ten cel wyznaczo
nej , która w r. 1885. wynosiła 500.000 zł.
Oprócz tego udziela B ank krajow y młodszym Towa
rzystwom kredyt 6 procentowy, cenzuralny, a Towarzystwom będęcym zastępstw am i B anku dotacyę kasową. Zestawienie ty ch kredytów, oraz stosunek tej instytucyi z Towarzy
stw am i podajemy poniżej (str. 9).
K r a k o w s k i e T o w a r z y s t w o W z a j e m n y c h U b e z p i e c z e ń , udzielając obecnie 5°/0wego kred y tu na spłatę ra ta ln ą , w tym roku nieco większe ze stow arzysze
niam i robi interesa. Doliczywszy do w ykazanej (Tab. II.) kw oty 142.235 zł. 09 c t., udział w Krakowskiem Towarzy
stwie W zajem nego k red y tu , w sumie 50.000 zł. i kredyt Spółce rolniczej w Stanisławowie p rzy zn an y , dojdziemy do cyfry praw ie 250.000 zł.
Z p r o w i n c y o n a 1 n y c h K a s o s z c z ę d n o ś c i akredytow ały nasze stowarzyszenia następujące K a s y : Bo
chnia , D rohobycz, K rak ó w , P rzem yśl, Sam bor, S tanisła
wów , Tarnopol i Tarnów z łączną kwotą 196.284 zł. 63 ct.
Z kredytu tego korzystały tylko stowarzyszenia zaliczkowe.
T o w a r z y s t w o z a l i c z k o w e w e L w o w i e udziela innym stowarzyszeniom 6°/0 kredytu w rachunku bieżącym, albo w eskoncie weksli. W r. 1885. zasilało stowarzyszenia kredytem 175.055 zł. 25 ct. wliczając i kredyt udzielony stowarzyszeniom niezaliczkowym.
Z i n n y c h z a k ł a d ó w podnieść nam wypada czeski B a n k „ S l a v i a “, k tó ry po 31. grudnia 1885. akredytow ał 14 stowarzyszeń na kwotę 44.300 zł.
Nim przejdziemy do szczegółowego rozbioru dodamy zwyczajem lat daw niejszych, uw agi co do ujemnych, zda
niem naszem , stro n , których w organizacyi i prowadzeniu naszych stowarzyszeń unikaćby n ależało :
Poręka ograniczona niezgodną je s t z zasadą stow a
rzyszenia osób, a nie k a p ita łu ;
szczególnie też z a m i e n i a n i e poręki nieograniczonej na ograniczoną nie powinno być d o p u s z c z a l n e m , jako z krzyw dą dla wierzycieli połączone;
w stowarzyszeniu powinien być tylko j e d e n , a nie więcej udziałów; wysokość udziału jako tei i sposób two
rzenia takowego powinny byc w statucie określone , prawo głosu na W alnych zgrom adzeniach i wyboru biernego powinien mieć każdy członek bez względu na ilość udziałów; statutem powinno być zastrzeżone jedynie pewne minimum wpłaconego u d ziału , upraw niające do b ra nia udziału w W alnych zgrom adzeniach,
prawo przenoszenia udziałów na osoby in n e, choćby za zezwoleniem D yrekcyi, niezgodne jest z duchem sto
w arzyszeń, lecz jest naśladownictwem spółek o ak cyach im iennych;
takiem samem naśladownictwem jest postanowienie, że udział nie wpłacony w term inie przep isan y m , przepada na rzecz 'stowarzyszenia, co nawet sprzeciwia się ustaw ie z 9. kw ietnia 1873;
członek powinien wykonywać swe praw a osobiście, a nie przez pełnom ocników , w yjątek stanowić tylko mogą instytucye zbiorowe;
osoby nieletnie nie pow inny należeć do stow arzyszeń;
prawo korzystania z kredytu nie powinno być zależne od wysokości wpłaconego udziału;
członkowie D yrekcyi powinni być na czas wybierani, a nie stale m ianow ani; szczególnie niewłaściwem jest po
stanow ienie s ta tu tu , że pewne osoby w ybiera się do Za
rządu „na czas trw an ia stow arzyszenia“;
D yrekcya powinna składać się z trzech członków, o rów nych praw ach i znaczeniu, kasy er i kontrolor po
w inni należeć do D yrekcyi;
członkowie D yrekcyi nie powinni należeć do R ady nadzorczej (jak w tow arzystw ach akcyjnych);
wynagrodzenie członków D yrekcyi nie powinno pole
gać na prowizyi od udzielanych pożyczek lub od obrotu, jedynie w miejsce lub obok stałej płacy właściwą je s t ta n tiem a z c z y s t e g o zysku.
R ada nadzorcza nie powinna wdzierać się w atrybucye D y re k c y i, a zatem nie powinna decydować przy udzielaniu członkom pożyczek, gdyż R ad a nadzorcza je s t organem kontrolującym , a nie adm inistracyjnym ;
ogłaszanie rachunków rocznych jest obowiązkiem sto
w arzy szeń , a zaniedbywanie tego obowiązku powinny w ła
dze karcić w myśl ustaw y; zaleca się szczególnie ogłasza
n ie rachunków i sprawozdań rocznych d ru kiem ;
b y t stow arzyszenia jest zagrożony, gdy zaległości ta kie przyjm ują ro zm iary , iż odsetki zaległe nie stoją w na
leżytym stosunku do w łasnych funduszów stowarzyszenia, a zw łaszcza, gdy przewyższają zysk czysty; dywidenda w takim razie w ypłaca się nie z rzeczyw istego, lecz ze spodziew anego zysku; tak samo rzecz się ma gdy w tow a
rzystw ach niezaliczkowych wydaje się tow ar, produkta i t. d.
członkom n a k red y t, a kred yta te przechodzą siły m a
jątkow e stow arzyszenia;
niewłaściwem je s t, gdy stowarzyszenia udzielają oso
bom pryw atnym t. zw. ż y r a z g r z e c z n o ś c i (Gefaellig- Tceitsgiro) do innych instytucy i; nie powinno się to dziać ani za d a rm o , ani za opłatą p row izy i;
obowiązki kom isyi kontrolującej powinny być ściśle w ykonyw ane;
zarząd stowarzyszenia nie powinień polegać na samem zaufaniu , lecz trzym ać się ściśle, w innych zakładach pie
niężnych lub handlow ych przyjętych rygorów i odpowie
dzialności w obec władz stowarzyszenia i publiczności;
bowiem stowarzyszenia są zakładam i p u b l i c z n y m i , a nie przedsiębiorstwami.
Z w iązek stow arzyszeń.
"W roku 1885. przystąpiły do Związku stow arzyszeń 3 nowe stowarzyszenia, natom iast w ystąpiły 2 i wykluczono 2.
Związek liczył zatem w r. 1885: 103 stow arzyszeń: A ndry
chów, B iała („W zajem na pomoc11), Bełz, Biecz, Bircza, B o
chnia, Bołszowce, Bobrka, Borszczów, Brzesko, C i e s z a n ó w ,
Cieszyn 2, Dąbrowa 2, Dobczyce, Dobromil, Drohobycz 2, Gli
niany (Tow. zal.), Głogów, Gorlice, Grybów, Jarosław (ToW.
zal.), Jaryczów , (Kasa zal.), Jasło (Skład produktów kółek rok).
Jaworów, Jordanów , Kałusz, Kańczuga, Kolbuszowa, Koło
m yja 2, (Tow. zaliczk. i Spółka handlowa), Kom arno, Ko- zowa, K raków (Tow. zal.), K rakowiec (Stow. zal.), Krynica, Kulików, Lim anow a 2, Lubaczów (Tow. zal.), Lwów 10:
Tow. zal., Tow. urzędn. galic. dróg żelaznych, I. Związ
kowa drukarnia, Tow. handlu skór, Tow. spoż., Tow. urzęd.
poczt., Tow. wz. kr., Tow. robotn. kraw. „P rac a 11, Tow. ro
botnik. stolar. „Zorza11, Pow. Tow. zaliczkowe), Ł ańcu t 2, Maków, M aryam pol, Mielec 2, Mikołajów, Milówka, Moś
ciska, Nadworna, Nowy Sącz, Oświęcim, Pilzno, Podgórze, Podhajce, Przem yśl 3, (Tow. zal. rolne, K asa zal., Stow.
bankowe), Przem yślany (Tow. zal.), Radłów, Radom yśl, Radym no (Tow. powróźnicze), Radziechów, R ohatyn, Roz- dół, Rożniatów, R u d k i, Sambor (Tow. zal.), Sanok (Tow.
handlu skór), Sądowa W isznia, Sędziszów, Sieniawa (Tow.
zal.), Skałat, Skole, S n iaty n , Sokal, Sokołów, Stanisławów (Bank zaliczkowy), Stryj (Tow. zal.), Szczerzec, Tarnów (Tow. zal.), Tłumacz (Oszczędność), T yśm ienica, U strzyki dolne, W ykoty, Zakliczyn, Zakopane, Zbaraż, Zborów, Zło
czów i Żółkiew.
Skład zarządu Zw iązku po w yborach dnia 18. paź
dziernika 1885. był n astęp u jący : P a tro n : Dr. Tadeusz Skałkowski.
Zastępca P atro n a: miejsce nieobsadzone.
W ydział: Dr. K arol M ały (prezes), A ntoni Żabicki (wiceprezes), Adolf Aleksandrowicz, Dr. B ronisław Dulęba, Dr. B ernard G oldm an, W ładysław Kem pner, Dr. M aryan K rów czyńsk i, Teofil Merunowicz, i Dr. Stanisław Starzyński.
Sekretarz Związku stowarz. zarób, i gosp., i odp. re
daktor czasopisma „Zw iązek11: W ładysław Terenkoczy.
L u stra to r: A dolf K ornberger.
U rzędnik: W ładysław Żelechowski.
O działalności Zw iązku stow arzyszeń powiadamia nas sprawozdanie p. P atrona, przedłożone dnia 18. października r. 1885. X I. W alnem u Zgrom adzeniu delegatów Związku.
Oto główniejsze czynności Związku w edług tegoż spra
wozdania :
Związek stowarzyszeń uważając zawsze jak o jedno z głównych swych zadań, utrzym yw anie dobrych stosun
ków między Tow arzystw am i związkowymi a instytueyam i, udzielającym i im k re d y tu , pośredniczył i w tym roku w uzyskaniu k red y tu , przez przeprowadzanie lustracyi, a ogłaszaniem ich wyniku utrw alał zaufanie do Tow arzystw na to zasługujących; równocześnie dążył do uchylenia skonstatow anych braków i nieprawidłowości. Lustracye przeprowadzone zostały w następujących Tow arzystw ach:
Stanisław ów (Bank zaliczkowy) dw ukrotnie, w Jarosław iu, we Lwowie (Tow. wzajemnego kredytu i Związkowej pracowni
„Zorza“, w Stryju, Sieniawej, Cieszanowie, Pilźnie, Gorli
cach , Birczy, M ościskach, P rzem y ślu, K rakow cu, Bochni, Dobczycach, Oświęcimie, R o haty nie, Mielcu i Kańczudze.
W ykazy z odbytych w ciągu ostatnich dwóch lat lu- stracyi przedłożone zostały gal. K asie Oszczędności, Ban-
1* 'r il\]
° ^ i krajowem u i Tow arzystw u wzajem nych ubezpieczeń
^ Krakowie. N a podstawie odbytych lustracyi uzyskało Za pośrednictwem Związku 39. tow arzystw k red y t w insty-
Ucyach finansowych.
Udzielono szczegółowych in form acy i, odnoszących się do Zait>ierzonego zawiązania Tow arzystw zaliczkowych w K ry-
^ o p o l u , Podw ołoczyskach, Grzymałowie , Bolechowie, S io n c e strumiłowej, Zastawnej i Mogilnicy.
P rzyjęto do Związku Towarzystwo zaliczkowe w Ro
stow ie, Spółkę handlową, rolniczo-przem ysłową w K oło
w i , Spółkę handlu skór w Sanoku, Towarzystwo wzaje-
^hego kredytu w Bieczu, Pow iat. Towarzystwo zaliczkowe
^ Głogowie i Towarzystwo zaliczkowe w Lubaczowie.
Spełniając polecenie Zgromadzenia delegatów, W ydział
^iązku wysłał deputacyą do JExc. p. M inistra Skarbu,
^°żoną z przewodniczącego W ydziału Związku dr. Małego, KJsła do R ady P aństw a dr. Starzyńskiego i P atrona, z me-
^oryałem w sprawie zamierzonego opodatkowania wkładek
°8zczędności, lokowanych w Tow arzystw ach zaliczkowych.
W sprawach nieuzasadnionych w ym agań władz skarbo
wych co do opłaty należytości ekw iw alentow ej, od której tow arzyszenia nasze są w olne, oraz w innych sprawach
^ależytościowych i podatkow ych wzniesione zostały r®kursy, które w biurze Związku wygotowane wynosiły 34-.
Pośrednicząc między Tow arzystw am i zaliczkowymi
* kom itetem likw idacyjnym B anku ru sty k a ln e g o , biuro Wiązku dostarczyło stowarzyszeniom 140 obrachunków Wierzytelności tego B a n k u , a spłaciło 81 wierzytelności W sumie 17.449 zł. 50 ct.
S ta ra n ia , podjęte przez Związek około rozpowszech-
^©nia Tow arzystw handlu skór —■ w ykazały także wy
datniejszy rezultat, powstało bowiem 5 nowjmh stowarzy- Sz©ń tej kategoryi.
W ydział Związku odbył w ty m okresie 7 posiedzeń 4 liczba załatwionych w tym czasie przez biuro Związku 6xŁ.ibitów wynosi 886.
X I. W alne Zgromadzenie Związku odbyło się dnia i 18. października 1885. w K rakow ie, przy udziale stow arzyszeń, reprezentow anych przez 44 delegatów.
Najważniejsze uchw ały tego Zgrom adzenia są:
a) dla ułatw ienia zadania komisyom kontrolującym W yjęto wzory protokołów sprawozdania rachunków mie- j^cznych i szkontra kasy, tudzież wzór protokołu spraw-
^ eHia zam knięcia rocznych rachunków , które to wzory stały w ydrukow ane i Tow arzystw om związkowym prze- N e ;
i ) wyrażono w odpowiednich rezolucyach z d a n ie , iż jest pożądanem w yw ieranie w drodze oficyalnej przy-
^ asekurow ania od ognia, natom iast zalecono, aby Sto- d y s z e n ia rozpow szechniały w kraju zwyczaj asekuracji,
? > zy udzielaniu kred ytu hipotecznego, w ym agały ubez- Czenia budynków od ognia;
0e^ c) zalecono popieranie w zakładaniu Towarzystw r°ny własności ziem skiej;
^ przyjęto wniosek, odnoszący się do założenia hurto
wi0 składu skór dla Tow arzystw handlu skór;
e) uproszono P a tro n a , aby urządził kurs fachowy dla funkcyonaryuszów Tow arzystw zaliczkow ych;
f) przyjęto rezolucye domagające się zm ian w m ają
cym się odnowić przywileju B anku au stro - węgierskiego, polecając Patronatow i wnieść petycyą do W ysokiego Sejmu i R ady państwa;
g) w celu rozszerzenia k o n tro li, uchwalono zamiano
w anie jednego stałego lustratora jako urzędnika Związku, i polecono Patronatow i zawiadomić o tej uchwale gal. K asę oszczędności i B ank krajowy.
B ank krajow y królestw a G alicyl i Lodome- ry i wraz z W. Ks. K rakowskiem .
W r. 1884. zorganizował B a n k k r a j o w y K r ó l e s t w a G a l i c y i i L o d o m e r y i w r a z z W. K s . K r a k o w s k i e m w myśl §§. 56—58 swego statu tu osobny oddział dla stowarzyszeń zarobkowych i gospodarczych, upo
sażając go kw otą 500.000 zł. K redyt w tym oddziale za
pew niony je s t dla stowarzyszeń za o p łatą , o :. 1 procent niższej prowizyi, od każdoczesnej stopy procentowej Banku.
W r. 1885. akredytow anych było w tym oddziale Banku 95 stowarzyszeń, które w ciągu roku 1885. zeskontowały 2989 sztuk weksli i skryptów na sumę łączną 1,789.558 zł. 22 ct., a z dniem 31. grudnia tegoż roku pozostały winne na 661.
weksli i skryptów k w o tę : 431.984 zł. 95 ct.
L istę kredytow ą dla tego oddziału ustanaw ia corocznie o s o b n y k o m i t e t c e n z o r ó w , w skład którego w chodzą:
A d o l f A l e k s a n d r o w i c z , S t a n i s ł a w lir. B a d e m , L e o n dr. B i l i ń s k i , B e r n a r d dr. G o l d m a n n , K a r o l dr. M a ł y , T e o f i l M e r u n o w i c z , L e o n a r d dr. P i ę t a k , T a d e u s z dr. P i ł a t , T a d e u s z dr. S k a ł k o w s k i , W ł a d y s ł a w T e r e n k o c z y , A n t o n i Ż a b i e k i i F r a ń c i s z e k Z i m a .
Oprócz kredytu specyalnego, udziela B ank krajowy stowarzyszeniom także kredytu w drodze zwykłego r e- e s k o n t u w e k s l i — w sposób przyjęty dla innych klien
tów Banku.
W ogóle były 93 stowarzyszenia (77 zal. i 16 innych) winne Bankowi w kredycie s p e c y a l n y m i o g ó l n y m z dniem 31. grudnia 1885. kwotę 638.637 zł. 56 ct. (wraz z dotacya kasową u stow arzyszeń, będących zastępstw am i Banku).
W r. 1884. weszła również w życie organizacya Z a s t ę p s t w B a n k u k r a j o w e g o na podstawie instrukcyi, które B ank w porozumieniu ze Związkiem stowarzyszeń zarobkow ych i gospodarczych ułożył.
Na 48 zorganizowanych dotąd zastępstw, powierzył B ank krajow y 43 stowarzyszeniom, a m ianow icie: B i e c z , Tow. wzaj. kred.; B o b r k a , Tow. zal.; B r z e s k o , Tow.
zal.; C i e s z a n ó w , Tow. zal.; D ą b r o w a , Tow. zal.; D e - l a t y n , B an k zal. „Nadzieja"; D o b r o m i l , Tow. zal.;
D r o h o b y c z , Tow. zal.; G l i n i a n y , T o w. zal.; J a s ł o , Tow. zal.; J a r o s ł a w , Tow. zal.; J a w o r ó w , Tow. zal.;
K a m i o n k a s t r u m i ł o w a ,
Pow.
Tow. zal.; K o ł o m y j a ,Spółka handl., roln. przem.; K r o s n o , Tow. zal.; L i m a n o w a , Tow. zal.; L w ó w . powiat. Tow. zal.; Ł a ń c u t , Tow. zal.; M a k ó w , Stowarz. pożyczk.; M i e l e c , Tow. zal.;
M o ś c i s k a , Tow. zal.; N o w y S ą c z , K asa zal.; O ś w i ę c i m , stow. poź. i oszczędn.; P o d h a j c e , Tow. zal.; P r z e m y ś l , Tow. zal. rolne.; P r z e m y ś l a n y , Tow. zal.; K a d z i e c h ó w , Tow. zal.; R o h a t y n , Tow. zal.; R u d k i , Tow. zal.; R z e s z ó w , Tow. zal. i kred.; S a n o k , powiat.
Tow. zal.; S a m b o r , Tow. zal.; Ś n i a t y n , Tow. zal.; S o k a l , Tow. zal.; S t a n i s ł a w ó w , Spółka handl. roln.;
S t r y j , Tow. zal.; T a r n o p o l , B ank powiat.; T a r n ó w , Tow. zal.; T ł u m a c z , Tow. kred. „Oszczędność"; Z a l e s z c z y k i , Tow. zal.; Z b a r a ż , Tow. zal.; Z ł o c z ó w , Tow. zal. i Ż ó ł k i e w , Tow. zal.
Powyżej zaznaczony stosunek B anku krajowego do stow arzyszeń zarobkowych i gospodarczych nakazuje żywić nadzieję, że z e s p o l e n i e k r a j o w e j i n s t y t u c y i , która z czasem pow inna się stać ożywczem dla kraju źródłem or- ganizacyi kredytowej, z e s t o w a r z y s z e n i a m i — w nika
jącym i działalnością swoją w najszersze w arstw y społeczne, w ytw orzy silne ogniwo wspólnej, obywatelskiej działalności w pracy około polepszenia stosunków kredytow ych i eko
nom icznych kraju naszego.
Fundusz zaopatrzenia funkcyonaryuszów stow arzyszeń zarobkow ych i gospodarczych.
P o m yśli uchw ały V II. W alnego zgrom adzenia dele
gatów Zw iązku Stowarzyszeń z dnia 11. grudnia 1881. zało
żony został w r. 1882. f u n d u s z z a o p a t r z e n i a f u n k c y o n a r y u s z ó w s t o w a r z y s z e ń zarobkow ych i gospo
darczych. S ta tu t tego funduszu przyjęty został do w iado
mości c. k. N am iestnictw a uchwałą z dnia 2. lutego 1882.
1. 7441., a zm iany onego uchwałą z dnia 5. stycznia 1885.
do 1. 79.318.
U czestnik obowiązany jest płacić: 4°/0 od stałej płacy miesięcznej, 10°/0 od tantjem y i rem uneracyi i 2O9/0 od podwyższenia p ła c y ; drugie tyle płaci stowarzyszenie, w którego służbie uczestnik pozostaje. W ten sposób tw o
rzące się udziały stają się po 5 latach należenia do fundu
szu własnością członka, a w razie śmierci jego — żony i dzieci. U działy nie m ogą być cedowane na osoby trzecie.
W w yjątkow ych tylko w ypadkach może bezżenny i bez
dzietny członek wskazać z góry przy w stąpieniu do fun
duszu osobę spokrewnioną, jako ew entualną spadkobierczynią.
Liczba członków z końcem roku 1885|6 wynosi 42.
Zarząd funduszu:
P rezes: D r. M a r y a n K r ó w c z y ń s k i ; zastępca prezesa: N a r c y z U l m e r .
Członkowie z grona W ydziału Zw iązku: Dr. G o l d m a n B e r n a r d i M e r u n o w i c z T e o f i l .
Członkowie z grona u czestników : G o s t k o w s k i W ł a d y s ł a w , J a w o r o w s k i H i l a r y , R o j e k M a r y a n , T e r e n k o c z y W ł a d y s ł a w i W a l l o c h J ó z e f .
W edług IV. Zam knięcia rachunków z 30. czerwca 1886. należało do funduszu:
1. Lwów, Towarzystwo zaliczkow e. . z 5m a uczestnikam i 2. Nowy Sącz, K asa zaliczkowa . . z 2 „ 3. Drohobycz, Towarzystwo zaliczkowe z 2 „ 4. Lwów, Towarzystwo wzaj. kredytu z 1 „ 5. R ohatyn, Towarzystwo zaliczkowe z 3 „ 6. Bircza, Towarzystwo zaliczkowe z 2 „ 7. Radziechów, Towarz. zaliczkowe z 1 „ 8. Lwów, Towarzystwo spożywcze z 4 „ 9. Limanowa, Towarzystwo zaliczkowe z 1 „ 10. Ł a ń c u t, Towarzystwo zaliczkowe z 2 „ 11. Lwów, Towarzystwo handlu skór z 3 „ 12. Lwów, Związek stowarzyszeń . . z 3 n 13. B o b rk a , Towarzystwo zaliczkowe z 1 „ 14. Drohobycz, Towarz. handlu skór z 1 „ 15. Lwów, Pow iat. Towarz. zaliczkowe z 2 „ 16. Przem yśl, Przem yska K asa zaliczk.
rzem. i roln... z l „ 17. Stanisławów, B ank zaliczkowy . . z 1 „ 18. Mościska, Towarzystwo zaliczkowe z 1 „ 19. Gorlice, Towarzystwo zaliczkowe z 3 „ 20. R u d ki, Towarzystwo zaliczkowe z 3________ „______
Razem 20 tow arzystw z 42ma uczestnikam i, których udziały w ynosiły łącznie z dopisaną za r. 1885/6 14 '/j °/B dywidendą 12.996 zł. 70 ct. w granicach od 4 zł.
94 ct. do 1.708 zł. 48 ct.
Fundusz zaopatrzenia m iał w r. 1885/6 czystego zy
sku 1.447 zł. 48 ct., k tóry powstał z odsetek, datków i od
pisanych udziałów.
B i l a n s za rok 1885/6:
S t a n c z y n n y : Lokacye 12.728 zł. 48 ct., gotówka 285 zł. 79 ct. — Razem 13.014 zł. 27 ct.
S t a n b i e r n y : U działy bez dywidendy 11.566 zl.
79 ct. czysty zysk 1.447 zł. 48 ct.—Razem 13.014 zł. 27 ct.
Zasoby kasowe lokuje się na książeczkach oszczędności stowarzyszeń do funduszu należących, gotówkę przechowuje kasa Tow arzystw a zaliczkowego we Lwowie.
ITT. W alne zgromadzenie funduszu odbyło się dnia 17.
października 1885. w K rakow ie przy udziale 10 delegatów, reprezentujących 13. towarzystw.
W ażniejsze uchw ały:
a) przyjęto rezolucyę, mocą której od udziałów w ciągu roku wpłacanych obliczać się m a rozdział zysku w edług czasu, w którym kw ota n a udział została złożoną, a to licząc peryod według całych m iesięcy;
b) przyjęto dodatek do §. 9. statu tu tej treści, że za
rządowi przysługuje prawo, w uw zględnienia godnych r a zach , usuniętem u w drodze dyscyplinarnej członkow i — wypłacić .udział w całości lub częściowo, jeżeli p rzy n aj
mniej 5 la t do funduszu należał;
c) upoważniono zarząd, aby ustępującym z posady uczestnikom funduszu, wyznaczał odpowiedni term in do uzyskania innej posady.
Stow arzyszenia zaliczkow e i kredytow e.
Z pozostałych z r. 1884. 193 tow arzystw zaliczko*
wych ubyło: 1 1 , r e s z t a ...1§2 w r. 1885. przybyło n o w y c h ...j>
razem więc istniało tow arzystw zaliczkowych 1^
Z 15 nowych stow arzyszeń 7 , z dawniejszych 8 Q10
11 —
zamykało rachunków za r. 1885., t a k , że łącznie powinno było zamknąć rachunki za rok 1885.: 182 tow arzystw , a otrzy
maliśmy zamknięcia rachunkow e od 172, co do pięciu po
dajemy cyfry z X I. R ocznika; pięć stowarzyszeń nie na
desłało bilansu.
Z nowopowstałych 14 tow arzystw 11 dla ludności izraelickiej, a 4 bez cechy rełigijno-socyalnej.
Liczba członków u 177 tow arzystw zaliczkowych Wzmogła się w ostatnim roku o 10 61 °/0 i wynosi 111.085.
z wpłaconymi udziałam i . . 4,277.116 zł. 16 ct.
i funduszem rezerwowym . 593.457 „ 30 , razem własne fundusze . . 4,870.573 zł. 46 ct.
Fundusze obce:
w w kładkach oszczędności . . 8,696.581 „ 24 „ w długach stow arzyszeń. . . 2,620.623 „ 17 „ razem . 11,317.204 zł. 41 ct.
Skutkiem czego stosunek obcego do własnego k api
tału wynosił ja k : 2 32 ; 1 , podczas g d y w roku zeszłym b ył ja k : 2'34: 1.
Pożyczek udzielono w ciągu r. 1885.: 31,525.341 zł.
c t., o 1,005.111 zł. 59 ct. m niej, ja k w roku poprzednim.
Do bilansu za r. 1885. pozostało u członków : 15,692.958 ZŁ 89 ct.*), czyli o 258.626 zł. 29 ct m niej, ja k z po
czątkiem roku.
Z cyfer powyższych w idzim y, że w
Pr2ecięciu przypada na iedno to w a rz .: na 1 członka J o p k ó w ... 628
^działów . . . . łuńduszu rezerwowego
^k ładek oszczędności.
■^edytu bankowego i t. d.
^dzielonych w r. 1885. pożyczek 178.109-27 283-79 Ze stanu pożyczek z 31. grudnia 1885. 88.660-78 141-28 W interesie pożyczkowym utrzym yw ały się stow arzy
szenia w g ra n ic a c h , właściwych ich sile i celom.
W ięc przedew szystkiem , ze względu na szczupły za
kres interesu, udzielano przew ażnie k r e d y t u w g r a n i c a c h o k r e ś l o n y c h i t a k :
55 tow arzystw nie przekraczało w udzielaniu kredytu kw oty 500 zł.
20 tow arzystw nie przekraczało kw oty 1.000 zł.
35 udzielały kredytu nad 1.000 zł. aż do 5.000 zł.
6 udzielały kredytu do 10.000 zł.
12 towarzystw nie miało stałej norm y dla najw ięk
szej możliwej pożyczki dla jednego członka, u 2 urzędni
czych tow arzystw maximum kredytu stosowało się do w y
sokości rocznej płacy k lie n ta ; o 4 tow arzystw ach nie mamy
^ tym względzie wiadomości. Krakowskie Towarzystwo ta je m n e g o kred ytu udziela znaczniejszych pożyczek, prze
wodzących granicę 10.000 zł.; jednakże i niektóre inne
°^arzystw a, które w regulam inach określają najwyższą
^ o tę , do której się członkom pożyczek udziela, przekra- 0!5ają nieraz takow ą za osobną wszakże uchwałą swej Rady
^dzorczoj.
*) D odać do tego stan pożyczek udzielonych członkom w spółkach roln iczy ch : 1,178.164 zł. 27 c t., a w tow arzystw ach ochrony w łasności ziem sk iej: 235.878 zł. 68 c t . , otrzym am y ra z e m :
17,365.628 zł. 13 ct.
24.164-52 37-15
3.353-42 5-34
49.133-22 78-31 14.805-78 23-59
Że — pod względem ustanowionych t e r m i n ó w s p ł a t y nie odstępują stowarzyszenia od norm y udzielania na term ina k ró tk o trw ałe, przeważnie do spłaty ratalnej w je dnym roku, świadczy cyfra pożyczek udzielonych w ciągu roku 1885. prawie niezmieniona w stosunku do roku zeszłego, a określająca, że kwota rozpożyczona między członków 2 razy w ciągu roku się obrociła. szakże ze zestawień szcze
gółowych łatwo przekonać się można, jakie tu różnice za
chodzą i jakie niektóre towarzystwa małe m ają obroty, udzielając kilkoletniego, stałego, często hipotecznego kre
d y tu , a inne znaczne czynią obroty, udzielając coraz chętniej 3-miesięcznego kredytu na podstawie eskontu weksli. Oczy
w ista , że zazwyczaj i tu maskuje interes wekslowy wła
ściwie interes rataln y przy 3 -miesięcznych, tak utartych już 1 0 °/0-wych upłatach z kapitału.
I n t e r e s z a s t a w n i c z y prowadzą następujące sto
w arzyszenia: Towarzystwo zaliczkowe w B rzesku, T ow a
rzystw o zaliczkowe w Kołom yi, i B ank zaliczkowy w Sta
nisławowie.
Podajem y następnie tabelkę wyjaśniającą stosunek o d s e t e k p o b i e r a n y c h od p o ż y c z e k .
Klasa ( Classe) P r o c e n t, ja k i pobiśrały
tow arzystw a zaliczkowe
(Z in s fu s s vo n D arlćhen)
Liczha ich w r. 1884.
(Z a h l der G enossen- sehaften im J a h re
1884)
Liczba ich w r. 1885.
(Z a h l der Genossen- schaften im J a h re
1885)
K w ota udzielonych poży
czek według tej stopy pro- centowśj z r. 1885.
(S u m m ę der nach diesem Z in s fu ss e ertlieilten Cre-
dite im J . 1885)
I .
do (bis) 12 %
12 % 1 2 - 9 „ 12, 10, 9, 8 „ 12 7^ „
6 |
1 1
23.518-75 2 6 - - 80.535-68 28.349-94
1 132.430-37
I I .
do (bis)
11%
U %
1 1 ,1 0 ,9 ,8 „ 4 l } 3
86, 15.42
n i.
do (bis) 10%
10 % 9) n 1 0 - 9 „ 10, 9, 8 „ 1 0 - 8 „ 10—7 „
30 15
1 3 2 4 1
: 26
201.560-08 240.240-32 252.921-89 18.747-92 184.027-95 140.108-49^
1,037.606-65
IV.
do (bis)
9%
9 % 9 - 8 „ 8 ł a 8 J - 8 ,, 8, 7 j 7 „ 9, 8, 7 n 9 - 7 „ 9, 7, 6 „
43 22 11 3 1 1 3 3 1
45
834.511-14 1.048.735-64 795.820-93 811.810-71 31.353-67 74.943-—
792.403-35 30.594-82
4,420.173-26
Y.
do (bis)
8%
8 % 8 —7 „
8 — 6 5 a
8 - 6 „ 7* a
—6 j a 68
60 4 1 4 5 1
75
5,417.791-95 1,406.586*66 189.-229-- 856.501-23 1,790.757-43 76.621-38
9,737.487-65
V I .
od i niżej
(von u.
unłer)
7%
nie wj
7 % 7 - 6 „
6 5 a
6 ^ —6 „
6 a 4 tow arzystw a z rkazały stopy p r
15
łączną. ki jcentowćj,
11
i !
votą a 1
i 1 6
udzie towa
2,968.356-27\
2,731.028-21
195.783-52 > 15,824.420-60 13.090-78
9,916.161*82 J
,onych pożyczek 287.007-62 raystwo nie wykazało wcale ile pożyczek w r. 1885. udzieliło.
— 12 —
K olum na 6. tablicy I. zawiera potrzebny m ateryał do zestaw ienia s t o p y p r o c e n t o w e j o d w k ł a d e k o s z c z ę d n o ś c i , z czego w idzim y, że od 3 — 5% płaciło 31 tow a
rzystw ; 4 —5°/0 3; 4—6 % 3; 5% °/0 płaciło 5 towarzystw;
5—6°/0 25; 5 —7% % 4; 6 % płaciło 66 tow arzystw ; nad 6 —7% 22 tow arzystw ; do 8 % 10 tow arzystw ; 7 tow a
rzystw nie m iały wcale w kładek oszczędności; o 1 niew ia
domo n a m , jak ie odsetki płaciło od oszczędności.
K o s z t a a d m i n i s t r a c y j n e w ynosiły w roku 1884.:
315.690 zł. 35 ct., czyli w stosunku do kapitału obroto
wego: l -86. ; w stosunku do sumy udzielonych w ciągu roku pożyczek: l -OO°/0, a 0'27% w stosunku do ogólnego ruchu kasowego. W porów naniu z rokiem zeszłym widzim y pom yślniejszy stosunek w pierwszem zestawieniu o 008, w drugiem tak i sam , a w trzeciem korzystniejszy o 0-01.
W r. 1885. w ykazują stratę siedm tow arzystw zaliczko
w ych: Brody, Tow. kred. i zal. dla h. p. i roln. i Cred.-Yer.•
K am ionka str. Tow, zal.; K ry n ic a , „W z. p .“; Lubaczów, Tow.
zal.; R ożniatów , Stanisławów, B ank zal.; Tarnopol, B ank związk. kred. dla h. i p rz .; Tłumacz, St. k r . ; Z akopane, Tow. zal.; — z y s k z a ś o g ó l n y wynosi: 350.129 zł. 07 ct.
co w stosunku do w płaconych udziałów czyni 8.18. Rozkład zysków na poszczególne stowarzyszenia wykazuje odnośna tabela. Dywidendę członkom z r. 1885. p rzy zn an o :
od 2 — 7°/o w 94 tow arzystw ach, nad 7 - 1 0 % „ 50 „
1 0 % - 1 2 % „ 5
15% „ 1 „ (Kozowa, „Wz. pom .“) 20% „ 1 „ (Zaleszczyki, Tow. zal.) 25% i) 1 towarz. (Stare m iasto, Tow. zal.).
Żadnej dywidendy nie dały 25 towarzystw.
W końcu wspomnąć jeszcze musim y o ż y d o w s k i c h s t o w a r z y s z e n i a c h kredytowych.
Stowarzyszeń tej kategoryi było do końca roku ze
szłego 70, a mianowicie Bełz 2 , B rody 3 , B rzeżany 2, B rzostek, Budzanów 2 , Buczacz 2 , B u rszty n , Cieszanów, Czortków, D ro ho by cz, Gliniany, G ró d e k , Grzymałów, H a licz, Jarosław , Jaryczów nowy 2 , J e z ie rn a , K ałusz 2 , K a
m ionka strum iłow a 3 , K nihynicze, K ołom yja, Kopyczyńce,■
K o zo w a, K raków , K ry sty n o p o l, Lwów, Lubaczów, M iku- lince, O lesko, P rzem yśl, Przem yślany, Podhayce, Podwo
łoczyska , P ro b u ż n a , R o h a ty n , Rzeszów 2 , Rym anów, Sam bor, S ieniaw a, S k a ła t, Ś niatyn 2 , Sokołów, Strussów, So
kal , Stanisławów 3, S tryj 2 , Szczerzec, Tarnopol 2 , T ar
nów, Zaleszczyki, Załoźce, Złoczów 2 i Żółkiew.
Co do poręki było ich 17 o nieograniczonej, a 54 o ograniczonej poręce.
Z ty ch 70 stow arzyszeń 7 likw iduje, l n i e weszło je szcze w życie, od 3 nie otrzym aliśm y zam knięcia rachun
ków, a 5 nie zam ykało jeszcze rachunków za rok 1885.
Pozostałych 54 stow arzyszeń liczyło 18.526 członków czyli 16'67°/0 ogólnej liczby członków w stow arzyszeniach zaliczko
wych i kredytow ych; k apitał w łasny wynosi 1,112.624zł. 42 ct.
czyli 26-26% k apitału własnego w szystkich stow arzyszeń
zaliczkowych. S tan udzielonych z końcem r. 1885. pożyczek wynosił 2,711.878 zł. 55. ct. czyli 17-20% stanu portefeuila wszystkich stow arzyszeń zaliczkowych.
Inne stow arzyszenia zarobkowe i gospodarcze.
W szelkich niezaliczkowych stow arzyszeń było w roku 1884. 41; w r. 1885. przybyło 14; ubyło 5 , je s t ich zatem razem 50.
Z tych 50 tow arzystw zamykało z końcem r. 1885' rachunki 33 stow arzyszeń, przy jednem wzięto daty z X I. R ocznika; weszło w życie lecz rachunków jeszcze nie zamykało 14 stow arzyszeń, jedno (Tarnów „G w iazda“) do stowarzyszeń zarobkow ych i gospodarczych nie powinno należeć, a 1 (Brody, Tow. handlowe) wcale w życie nie weszło.
Z tych tedy 50 — a właściwie 49 stowarzyszeń (bo
„Gwiazda T a rn o w sk a 'tu nie należy), m am y: spożywczych 8, spółek rolniczych 6, ochrony własności ziemskiej 3, surowco
wych 15, tkackich 5, handlowych i produkcyjnych 12.
Na polu zakładania stow arzyszeń s p o ż y w c z y c h ożywił się ruch znacznie.
Spółki r o l n i c z e wykazują w r. 1885. mniej pomyślne rezultaty, ja k la t poprzednich.
Z uznaniem podnieść w ypada T o w a r z y s t w a o- c h r o n y w ł a s n o ś c i z i e m s k i e j , które, jakkolw iek po
woli rozw ijają się — lecz stanowczo pomyślnie spełniają przyjęte na siebie zadanie — i życzyćby należało, aby wł»"
śnie ku tym celom coraz więcej stowarzyszeń powstawało.
Do spółek s u r o w c o w y c h zaliczyliśm y 15 szewskich- Interes tych spółek jest żywotny, a form y dla prowadzenia go już u ta rte ; stanowczo orzec możemy, iż spółki handlu skór najszybciej i najkorzystniej rozw ijają się w kraju.
Z piętnastu s p ó ł e k h a n d l o w y c h i p r o d u k c y j - n y c h podnieść w ypada przedewszystkiem Związkową d ru karnię we Lwowie. Towarzystwo garncarskie w Kołomyi i pięć spółek tkackich, są tylko w części handlowemi j produkcyjnem i — zresztą zaś surowcowemi.
W ogóle zauważyć nam w y p a d a , iż w r. 1885. zna
czny by ł ruch około zakładania przedsiębiorstw handlowych i przem ysłowych na podstawie ustaw y z dnia 9. kwietnia r. 1873. i że na tern polu nie szukają ży d zi, ja k n a za- liczkowem, odrębnych dla siebie organizacyi, pozostawia' jąc to pole wyłącznie ludności chrześciańskiej.
Nekrologia.
F r y d e r y k D z i k o w s k i , dyrektor Tow arzystw a za
liczkowego w Kałuszu, zm arł 21. lutego 1886.
K s a w e r y Ł ą c z y ń s k i , członek D y rek cy i i kasy®1 i
Tow arzystw a zaliczkowego w Birczy, zm arł 25. lutego 1886- ■ J ó z e f Z i e l i ń s k i , członek D y rek ey i i kontrolo1 kasy zaliczkowej „N adzieja11 w Kulikowie, zm arł 7. kwie
tn ia 1886.
F r a ń c i s z e k G o z d a w a G o s t k o w s k i , Prez0S R ady zawiadowczej Stowarzyszenia oszczędności i hr0' dytu urzędników i służby kolei K arola L udw ika, zma1' 28. m aja 1886.
