ROCZNIK
spółek zarobkowych i gospodarczych w Galicyi i W. Ks. Krakowskiem
za ro k 1 8 7 4 ,
ogłosił
D r. A l f r e d Z g ó r s k i .
Rozwój spółek zarobkowych i gospodarczych w słuszne zdumienie wprowadza nawet tych, którzy mniej niechęt
nie i niedowierzająco przypatrywali się pierwszym ich zawiązkom przed dwudziestu pięciu laty. Dziś najpowa
żniejszy świat finansowy uważać je musi za nader ważny czynnik społeczny, z którym liczjć mu się wypada i któremu odmówić nie może wielkich zasług w gospodar- czem życiu narodów.
Stąd też pilnie śledzą ludzie dbali o rozwój gospo
darczy narodów postępy spółek naszych, z zajęciem przy
patru ją się ich pracy i ich zebraniom, i z ciekawością w itają spraw ozdania z ich czynności. Każdy kraj, każda prowincya niem al ogłasza roczniki z czynności spółek zarobkowych i gospodarczych, żeby wspomnieć tylko o rocznikach dr. Schulzego z Delitzsch i ks. A. Szam a
rzewskiego.
Jakkolwiek młode są jeszcze spółki w tej dzielnicy Polski, k tó rą my zamieszkujemy, jednak i my już m o żemy się poszczycić pewnymi rezultatam i pracy na tern polu osiągniętymi. Z tego też względu odważamy się przedłożyć naszym czytelnikom rocznik spółek zarobko
wych i gospodarczych w Galicyi i W. Ks. Krakowskiem.
Jeżeli rocznik ten nie będzie jeszcze zupełnie do- kładnem odzwierciedleniem życia i działalności naszych spółek, to raczą czytelnicy być pobłażliwi, uwzględnia
jąc, że je s t to p i e r w s z y u nas rocznik tego rodzaju.
Dla tego też równie nie ograniczaliśmy się w t y m r o k u tylko do zestawienia sprawozdania za rok 1874, ale objęliśmy niektóre daty sięgające do drugiej połowy bie
żącego roku, mniemamy bowiem, że rocznik niniejszy będzie otuchą dla tych, którzy dla nas i z nam i dotąd pracowali i zarazem zachętą dla tych, którzy zdała przypatryw ali się usiłowaniom naszym !
Przedewszystkiein jednak wypada nam publicznie podziękować Wmu Patronowi dr. K a r o l o w i M a ł e m u ,
m
"że pozwolił nam wyręczyć się w tej pracy, k tó ra zwy
iite
czajem ościennych Związków do Jego należy zakresu działania, ja k równie za życzliwe Jego rady, wskazówki i dostarczone m ateryały. Również należy się szczere po
dziękowanie JW . Prezydentom sądów obwodowych, którzy z całą gotowością dostarczyli nam wypisów z rejestrów sto
warzyszeń zarobkowych i gospodarczych. W końcu dzięku
jem y uprzejmie spółkom i wszystkim tym osobom p ry watnym, któro w pracy naszej były nam pomocnemi.
Żywimy zaś nadzieję, że na przyszłość nikt nie odmówi nam swej pomocy, a ta k będą mogły następne roczniki zupełnie stać się dokładnymi.
Krótki żywot dopiero wiodą spółki nasze.
W r. 18G1. napotykam y pierwszą spółkę- „Towa
rzystwo wzajemnej pomocy rękodzielników mieszczan we Lwowie “ z osobnym działem zaliczkowym. Spółkę tę za
łożyła gm ina m iasta Lwowa. W roku 1864. założyli lir.
Stanisław i Anna P o t o c c y towarzystwo zaliczkowe w Oleszycach. W tym roku założyła gm ina za szczegól
niejszym współudziałem p. A. Ł u c z k i e w i c z a , obecnego dyrektora sem inaryum nauczycielskiego żeńskiego we Lwowie, towarzystwo zaliczkowe w Brzeżanach. W roku 1865. pow stała spółka zaliczek i osiczędności przy lwow
skiej filii I. Ogólnego Towarzystwa urzędników Austro- Węgierskiej Monarchii. Na wzór tej spółki potworzyły się spółki (Consortia) urzędnicze w Krakowie, P rze
myślu (1874), Sanoku, Sokalu, Stanisławowie (1873), Tarnowie (1874) i Żółkwi. Niezależnie zaś od tych spó
łek powstały towarzystwa zaliczkowe w Krakowie (1870), Rzeszowie (1870), Tarnowie (1871), Stanisławowie (1871) i we Lwowie (1871).
Nie chcemy szczególniejszych zasług przypisywać spółce lwowskiej i raczej uważam y to za p rąd czasu i szczęśliwy zwrot społeczny, że od r. 1871. dopiero ener
giczniej wzięto się u nas do zakładania spółek zarobko
wych i gospodarczych. Pod bezpośrednim lub pośrednim wpływem lwowskiej spółki powstały jednak towarzystwa zaliczkowe w Bóbrce (1874), Busku (1875). Cieszanowie (1875), Drohobyczu (1874), Kolbuszowej (1874), Mielcu (1874), Mościskach (1874), Rohatynie (1875) Rozdole (1873), Rudkach (1875), Sokalu (1875), Szczercu (1874) i Złoczowie (1874). Nawet z odległych ode Lwowa m iej
scowości znoszono się przy zakładaniu spółek zarobko
wych z towarzystwem lwowskiem jak np. z Białej (1874), J a s ła (1874) Krosna (1874), Liska (1873) Nowego S ą
cza (1874). Za przykładem krakowskiego zaś towarzy
stw a zaliczkowego powstały spółki w Brzesku (1874) i Liszkach (1874).
In ne centralne punkta, oddziaływające n a zewnątrz, znachodzimy w Stanisławowie (1871) dla Tyśmienicy (1873), Rzeszowie (1870) dla Strzyżowa (1874) i t. d.
Do dawniejszych zaś spółek należy Dąbrowska (1870) Gorlicka (1871), Lubaczowska (1870), 3 Samborskie (1870, 1870 i 1872) i Toporowska (1870), a odrębną w swoim rodzaju jest spółka czysto l u d o w a w Suszycy rykowej (1875).
Jako szczególniejszą zaś zasługę lwowskiego społe
czeństwa poczytać możemy, że podjęto tutaj m yśl za
kładania, obok spółek zaliczkowych, także produkcyjnych, surowcowych i spożywczych. W tym względzie na uznanie zasługują także spółki w Samborze i Stanisławowie.
Celem łatwiejszego przeglądu podajemy chronolo
giczne zestawienie naszych sp ó łe k :
W r. 1861. (Tow. wzaj. pom. ręk. miesz. lwowskich) 1
„ 1864. (Olszyce, B r z e ż a n y ) ... 2
„ 1865. (Tow. urzędników we Lwowie) . . . 1 1869. (Przem yska kasa zaliczkowa etc.) . . 1
„ 1870. (Dąbrowa, Kraków, Lubaczów, Rzeszów, Sambor spożywcze, Toporów) . . . . 6
„ 1871. (Gorlice, Lwów zaliczkowe, Lwów urzęd
ników kolei K arola Ludwika, Sambor za
liczkowe i przem., Stanisławów Bank za
liczkowy, Tarnów, Lwów prod. krawców) 7
„ 1872. (Przemyślany, Sambor kom. przem. zal., Sanok, Lwów produkc. szewców) . . . 4
„ 1873. (Jarosław , Lisko, Lwów Gal. K asa zal., Rozdół, Stanisławów Tow. urzędn., Ty- śmienica, Zbaraż, Lwów I. Związkowa D rukarnia, Lwów grajzlerzy) . . . . 9
„ 1874. (Biała, Bobrka, Brzesko, Buczacz, D ro
hobycz, Jasło, Kraków Wz. kred.*), Krosno, Liszki, Lwów zal. roln., Lwów Tow. kred.
wł. realn., Lwów Tow. kred. miej., Lwów Tow. zaliczkowe urzędn. kolej. Mielec,
do przeniesienia . . 3 1
*) Z fili% we Lwowie pod kierownictwem p. Grossa Piotra.
Z przeniesienia . . 3 1 Mościska, Nowy Sącz, Przemyśl urzędn., Strzyżów, Szczerzec, Tarnopol, Tarnów urzędn., Zabłocie, Stanisławów spożywcze, Lwów przemysł., Lwów do wyd. dzieł szkoln., Lwów Pierwsza spółka posług.
p u b lic z n y c h ) ...26 W r. 1875, (Busk, Cieszanów, Gródek, Kolbuszowa,
Kołomyja, Przem yśl zal. rolne, Rohatyn, Rudki, Sokal, Suszyca rykowa, Tłumacz, Złoczów, Źurawno, Lwów spoż.) . . 14 Niewiadomo nam, kiedy powstały (Ińałusz, K ra
ków urzędn., Przem yśl Sp. zaliczk. sam. ręk., Sanok u rz ę d n , Sokal urzędn., Żółkiew urzędn.) . . . . 6
razem . . . 7 7 Pod względem rodzaju zajęcia posiadam y następu
jące s p ó łk i:
Z a l i c z k o w y c h : (Biała, Bobrka, Brzesko, Brze- • żany, Buczacz, Busk, Cieszanów, Dąbrowa, Drohobycz, Gorlice, Gródek, Jarosław , Jasło, Kałusz, Kolbuszo
wa, Kołomyja, Kraków 3, Krosno, Lisko, Liszki, Lwów 9, Lubaczów, Mielec, Mościska, Nowy Sącz, Oleszyce, Przem yśl 4, Przemyślany, Rohatyn, Rozdół, Rzeszów, Rudki, Sam bor 2, Sanok 2, Sokal 2, S ta
nisławów 2, Strzyżów, Suszyca rykowa, Szczerzec, Tarnów 2, Toporów, Tarnopol, Tłumacz, Tyśmienica, Zabłocie, Zbaraż, Złoczów, Żółkiew i Żurawno) . . 67
S p o ż y w c z e : (Lwów, Sambor, Stanisławów) . 3 P r o d u k c y j n e (we Lw ow ie: krawców, szewców, drukarnia, przemysłowe, do wydawania dzieł szkol
nych i naukowych, pierwsza spółka posługaczy) . . 6 (Oprócz tego 2 w Samborze, które zarazem są zaliczkowemi spółkami).
S u r o w c o w e : (Lwów g r a jz l e r z y ) ... 1 razem . . 7 7 Z tych spółek jest:
Z a r e j e s t r o w a n y c h zaliczkow ych: B ia ła , Bobrka, Brzesko, Buczacz, Busk, Cieszanów, Dąbrowa, Drohobycz, Gorlice, Gródek, Jarosław , Jasło, Kałusz, Kolbuszowa, Kraków 2, Krosno, Liszki, Lwów 7, L u baczów, Mielec, Mościska, Nowy Sącz, Przemyśl 3, Rohatyn, Rozdół, Rzeszów, Rudki, Sam bor 2, Sanok, Sokal, Stanisławów 2, Strzyżów, Suszyca rykowa, Szczerzec, Tarnów, Tarnopol, Tłumacz, Tyśmienica, Zabłocie, Zbaraż, Złoczów, Ż u ra w n o )... 53
Spożywcze: (Lwów, Sambor, Stanisławów) . . 3 Produkcyjnych (Lwów: krawcy, drukarnia, prze
mysłowe, do wydania dzieł szkolnych i naukowych, pierwsza spółka posługaczy publicznych) . . . . 5
do przeniesienia . . 6 1
B ib lio te k a J a g ie llo ń s k a
1002109141
169 — z przeniesienia . . 6 1 (Sam bor: zaliczkowe i przemysłowe, i przem y- słowo-komisowo-zaliczkowe, policzone powyżej.)
Surowcowa (Lwów: g r a j z l e r z y ) ... 1 razem . . 62 D otąd n i e r e j e s t r o w a n y c h zaliczkowych:
(Brzeżany, Kraków (urzędnicy), Lisko, Lwów (urzędu, kolei K arola Ludwika i wzaj. pom. rękodz.) 2, Koło
myja, Oleszyce, Przem yśl (spółka zal. sam. rękodz.), Przemyślany, Sanok (urzędnicy), Sokal (urzędnicy).
Tarnów (urzędnicy), Toporów, Żółkiew (urzędnicy). 14 Produkcyjne (szewców) ...1 razem . . 1 5 ogółem . . 7 7 G e o g r a f i c z n i e biorąc jest zarejestrowanych w sądzie k r a k o w s k i m (Biała, Brzesko, Kraków 2, Liszki, Zabłocie) ... 6
l w o w s k i m (zaliczkowych: w Cieszanowie, Gród
ku, we Lwowie 7, w Lubaczowie, w Sokalu i Szczercu, razem : 12, spożywcze: Lwów: 1; produkcyjnych jak wyżej: 5; surowcowych (grajzlerzy we Lwowie): 1;
r a z e m ... 19 n o w o s ą d e c k i m (Gorlice, Nowy Sącz) . . . 2 p r z e m y s k i m (Jarosław , Krosno, Mościska, Przem yśl 3, Sanok) ...7
r z e s z o w s k i m (Rzeszów, Strzyżów) . . . 2 S a m b o r s k i m (Drohobycz, Kałusz, Rozdół, Rudki, Sam bor 3, Suszyca rykow a, Żurawno) . . . 9
s t a n i s ł a w o w s k i m (Buczacz, Stanisławów 3, Tłumacz, T y ś m ie n ic a ) ... 6
t a r n o p o l s k i m (Tarnopol, Zbaraż) . . . . 2 t a r n o w s k i m (Dąbrowa, Jasło, Kolbuszowa, Mielec, T a r n ó w ) ...5
z ł o c z o w s k i (Bobrka, B u sk , Rohatyn, Złoczów) 4 razem . . 62 Pod względem o d p o w i e d z i a l n o ś c i posiada
my następujące spółki o n i e o g r a n i c z o n e j poręce:
Zaliczkowych 39 (Biała, Bobrka, Brzesko, Buczacz, Busk, Cieszanów, Dąbrowa, Drohobycz, Gorlice, G ró
dek, Jarosław', Kałusz, Kolbuszowa, Kołomyja, K ra
ków, Lwów 6, Lubaczów, Mielec, Mościska, P rze
myśl 2, Rohatyn, Rozdół, Sam bor 2, Sanok, S tani
sławów', Strzyżów, Szczerzec, Tarnów, Tyśm ienica, Zabłocie, Zbaraż, Złoczów); 3 spółki produkcyjne we Lwowie (drukarnia, krawcy, przemysłowe) i Towarzy
stwo grajzlerów we L w o w ie ... 43 o o g r a n i c z o n e j 15 (Jasło, Kraków (wzaj. kred.), Krosno, Liszki, Lwrów (rolne), Nowy Sącz, Przem yśl (urzędn.), Rzeszów, Rudki, Sokal, Stanisławów (urzęd.), Suszyca rykowa, Tarnopol, Tłum acz, Żurawno); na-
do przeniesienia . . 43
z przeniesienia . . 43 stępnie wszystkie 3 spółki spożywcze, Tow. do wyd.
dzieł szkolnych i Pierwsza spółka posł. we Lwowie 20 n i e o z n a c z o n y c h (Brzeżany, Kraków (urzędu.), Lisko, Lwów 2 (kolej Karola Ludwika i Wzaj. pom.
mieszcz.), Oleszyce, Przemyśl (Sp. zal. sam. ręk.), Przem yślany, Sanok (urzędu.), Sokal (urzędu.), l a r - nów (urzędnicy), Toporów, Żółkiew (urzędn.) i Tow.
prod. szewców „ P raca “ we Lwowie) . . . • razem . . 7 7 Poczet ja k na początek wcale nie m ały! a nie liczymy tu jeszcze tworzących się spółek, jak np. bardzo pożyteczną spółkę „ d l a z a k u p n a i s p r z e d a ż y s k ó r , “ która ja k mamy nadzieję, niezawodnie przyjdzie do sku
tku. Nie wymieniamy tu również „ s p ó ł k i s t o l a r z y l w o w s k i c h , “ k tó ra wcale dawno pow stała (1859) i znakomicie się rozw ija, ale uważamy ją za spółkę komandytową, chociaż według ducha swego pow stała ona na zasadzie, przez nas wyznawanej, bo n a zasadzie p o m o c y w ł a s n e j .
Przypatrzm y się teraz rezultatom , jak ie te spółki osiągnęły. Z dołączonych wykazów przekonać się możemy, że spółki te liczą już 16.454 członków ,a 35 s p ó ł e k z a l i c z k o w y c h , * ) które bilanse nam nadesłały, posiadają już na 13.495 członków wpłaconych udziałów: 708.046'26 funduszu rezerwowego: 41.5S7'97 razem m ajątku własne
go: 749.634-23; powierzonego zaś sobie k ap itału obcego:
1.184.001-96 czyli, ja k 1-58 d o : 1 w stosunku do własnego, pożyczek udzielono w kwocie: 1.838.585'51 zysku osią
gnięto : 55.616-52 czyli 7'85 % w stosunku do wpłaconych udziałów ; obrót kasowy wynosił: 8.934.860-36
czyli p r z y c h ó d ... 4.467.430"18 w y d a t e k ... 4.411.655-08 gotówka z 31. grudnia 1874. . . . 55.775TO razem 8.934"860"36 A że z w ydatku idzie w przecięciu 59 °/0 na udzie
lone w ciągu roku pożyczki, przeto udzielono w ciągu roku 1874. w 35 spółkach pożyczek mniej więcej w kwo
cie : 2.600.000 zł. Spółki s p o ż y w c z e liczą członków: 400.
2 spółki posiadają w udziałach członków 1.988-23, w fun
duszu rezerwowym: 107-— , w tow arach: 3.929-41, zysk osiągnięty: 314-31. Spółki p r o d u k c y j n e liczą członków:
243, z wpłaconą kwotą na udziały: 27.109'45, z funduszem rezerwowym w kw ocie: 1.042-98, zysk osiągnięto w kwo
cie : 5.300"30; w przedsiębiorstwach ulokowano: 28.417-46;
a przypominamy, że to dopiero początki!
Ogółem wszystkie spółki, których wykazy posiada
my i które z 31. grudnia 1874. rachunki zam ykały, po
siadają kap itału własnego : 780.026-89.
*) 8 spółek mimo usilnych nalegań nie nadesłało nam żadnych wykazów.
a mianowicie w udziałach: 737.254-94, w funduszu rezerwowym: 42.771-95 kapitału obcego: 1.225.43 7-9G czyli, jak 1.58 do 1 w stosunku do własnego, ogólny zysk osiągnięto w kwocie: 61.232-98, czyli 8-31 °/0 w stosunku do wpłaconych udziałów. Ogólny obrót tych spółek wy
nosił : ... 9.364.073.84 czyli p r z y c h ó d ... 4.682.036’92 wydatek ... 4.623-403-35 gotówka z 31. grudnia 1874... 58.433-57 razem 9.364.073-84 Najzasobniejszą jest spółka krakowska Wzajemnego kredy tu ; dalej idą spółki: krakowska (Tow. zal.), lwow
ska (Tow. zal.), lwowska (urzędn.), rzeszowska, stan isła
wowska, gorlicka, dąbrowska, tarnow ska, sanocka i t. d.
najm niej funduszów posiada dotąd spółka rozdolska.
Najwięcej z k ap itału obcego korzystała spółka W Sanoku (stosunek własnego kapitału do obcego był,
ja k 1:9-761 — najm niej w Eozdole (jak 1:0). Najwięcej członków liczy Towarzystwo zaliczkowe w Krakowie (1874), najmniej w Zabłociu (16).
Pod względem liczby członków nadm ienić musimy, że przy spółkach założonych przy końcu roku 1874. lub w ciągu r. 1875. braliśm y cyfry, ile możności, z połowy r. 1875.
Ze zaś spółki nader szybko się rozwijają wykazuje poniższe zestawienie kilku pozycyi bilansu z 31. grudnia 1874. i 30 czerwca 1875. dziesięciu spółek zaliczkowych i jednej produkcyjnej.
Przykłady te braliśm y b e z w y b o r u , skąd śm iało twierdzić możemy, że z końcem bieżącego roku fundusze i obrót w spółkach się podwoi, a dziś już o 75°/0 wy
żej oszacować je możemy, zwłaszcza, że w pracy czynny dziś udział bierze jeszcze 35 spółek, których bilanse z r. 1874. jeszcze mieć nie mogliśmy.
Spółka Udziały Fundusz rezerw ow y Kapitały obce Pożyczki udzielone
c3
NO
zaliczkowa w
z końcem grudnia
1874
z końcem czerwca
1875
z końcem grudnia
1874
z końcem czerwca
1870
z końcem grudnia
1874
z końcem czerwca
1875
z końcem grudnia
1874
z końcem czerwca
1875
złr. ct. złr. ct. złr. Ict. złr ct. złr. ct. złr. ct złr. ct. złr. ct.
1 Bóbrce 1607 45 1745 65 205 06 215 93 .12906 50 1 1 9 9 8 64 14453 72 1 3 7 5 6 80 o Drohobyczu 4 6 4 9 30 5 2 6 6 29 1541 20 1703 2 0 90 1 3 71 13 4 1 3 47 15 6 1 9 16 2 0 3 4 5 70 3 Gorlicach 2 0 4 9 7 84 24901 39 8 3 0 53 976 63 4 9 1 0 7 76 72 9 9 5 15 6 9 3 4 7 — 9 9 0 7 0 — 4 Lwowie
(Tow. zal.) 4 9 7 2 8 37 5 7 8 9 8 33 31 9 3 — 4 0 8 5 70 8 1 0 8 9 82 1 0 6 1 8 8 88 1 2 6 7 6 2 04 17 0 5 1 3 91 5 Bzeszowie 2 6 3 3 5 03 3 1 9 0 9 60 1371 17 1843 13 6 7 6 7 4 79 1 1 4 8 0 8 36 9 8 5 0 4 — 143661 79 6 Sam borze
(zal. i przem.) 8 1 8 0 55 12279 69 166 56 387 11 3 1 4 5 6 55 6 1 0 0 6 40 3 9 3 7 2 62 65411 58 7 Stanisławowie 28 5 3 1 65 34 4 1 6 32 807 77 12 8 0 56 5 5 6 8 6 41 9 4 8 5 8 22 8 7 1 3 9 80 1 2 5 8 7 6 53 8 Tarnowie 10867 2 0 12077 46 1186 16 2 0 8 8 67 2 6 5 9 8 71 37 0 3 7 46 3 6 8 3 2 78 4 3 8 7 3 15 9 Toporowie 5867 50 6 3 9 2 — 783 60 843 10 4 5 2 2 85 5601 02 1 1 9 1 2 45 13005 65 10 Tyśmienicy 6269 85 7 7 8 0 25 2 6 4 30 4 5 2 30 2 5 4 6 9 46 3 3 7 6 5 57 3 2 8 3 9 -- 4 3 8 0 5
razem 1 6 2 .5 3 4 74 19 4 .6 6 6 98 1 0.349 45 1 3 .8 7 6 33 3 6 .3 5 2 6 56 5 5 1 .6 7 3 17 5 3 2 .7 8 2 57 7 3 9 .3 2 0 11 jak 1 do 1-19 ja k 1 do 1-34 ja k 1 do 1'51 jak 1 do 1-38
11 Lwowie
(przemysłowe) 5 2 4 4 49 91 6 5 86 682 — 932 14994 32 19 9 3 0 10 — — —
W obec tych cyfr zbytecznemby zatem było do
wodzenie, że na tern polu dla kraju naszego wiele da się zrobić i że w arto, aby się losem tych spółek kraj szcze
rze zajął. Nie myślimy tu jednak, aby nam ktoś czynnej
użyczał pomocy. Świetną dewizę wywiesiliśmy n a naszym sztandarze: „P om oc w ła s n a !“ Sami sobie pomóc zdo
łam y! Lecz pomagajmy sobie ! Pracy i wytrwałości! Niech nie zrażają nas niepowodzenia tu i owdzie. Nie parnię-
— 1 71 — tajm y doznanych zawodów ni w ludziach, ni w nieprzy
jaznych nam okolicznościach. Przedewszystkiem zaś po
m ni bądźmy naszej zasady i zeszeregowani w wyższe organizm y stańm y ja k jeden mąż, wszyscy za jednego — jeden za wszystkich!
W r. 1874. przyszedł do skutku Związek stowarzy
szeń dla Galicyi i W. Ks. Krakowskiego. Gdyśmy się po ra z pierwszy zeszli dnia 28. września z. r. zdawało nam się, że rok pracy, który nas oddziela od zebrania w r.
1875., wystarczy, abyśmy choć połowę tego dla siebie wywalczyć mogli, czego przez u sta delegatów naszych spółek słusznie domagaliśmy się. Zebranie to było nie- zaprzeczenie podniosłe, ale jednej rzeczy zapom nieliśm y, nie zrobiliśmy obrachunku ze sobą i nie wiedzieliśmy ja k stoim y i jakie m am y siły — i oto! zeszedł rok i nie
zdolni jesteśm y pociągnąć salda między „m a“ i „winien"
nie możemy wykazać, czy są „straty ," czy „zyski" ? Nie wiemy, czyśmy w tym roku co zrobili? I dla tego prze
ważnie przedkładam y niniejsze sprawozdanie. Po tego- rocznem zebraniu Związku będziemy mogli ocenić, jak i postęp dzielić będzie przyszłość od teraźniejszości!
Związek jed nak tylko wtedy odda usługi spółkom, jeźli wszystkie *) do niego przystąpią — a siły nasze są już dostateczne, abyśmy bez przechwały twierdzić mogli, że zespoleni w jeden Związek przedstawiam y po
tęgę, k tóra ostać się zdoła wśród okoliczności, naw et najprzykrzejszych. Nie utyskujmy, że dotąd nie wiele korzyści mieliśmy ze Związku. — W ytrw ałości! Z d ru giej zaś strony nie opuszczajmy rąk, ale idźmy naprzód!
Pouczmy się od innych, a naw et łączm y się z nimi, gdy tego potrzeba i wytknijmy sobie nie wiele, ale ściśle określone cele. Na razie, zdaniem naszem, potrzeba nam ta k wyposażyć P atro n at, aby mógł wysełać instruktorów, którzyby nowozawiązujące się i dawniejsze, dotąd nieroz-
*) Do Związku należy dotąd 21 spółek zaliczkowych (Biała, Bobrka, Busk, Dąbrowa, Drohobycz, Gorlice, Gródek, Lwów za
liczkowa, rolna i kolejowa, Rohatyn, Rozdół, Rudki, Sambor za
liczkowa i przemysłowa, Sokal, Stanisławów, Szczerzec, Toporów, Tyśmienica, Zbaraż i Złoczów); 2 spożywcze (Sambor i Stanisławów) i 3 produkcyjne we Lwowie (drukarnia, krawcy i przemysłowe):
razem 26, a zatem *|, wszystkich spółek.
wijające się należycie, spółki organizowali i ich zarzą
dom rady i wskazówek udzielali. Nie możemy się w pra
wdzie użalać na b rak dobrej woli, — ale ta nie zawsze wystarcza. Zwłaszcza należy baczyć, aby obwarować n a
leżycie kontrolę w spółkach — najmniejsze bowiem nad
użycia lub przewinienia szkodzą nam wszystkim więcej, niż wielkim instytucyom.
Powtóre potrzeba, aby Związek pośredniczył spół
kom naszym w uzyskaniu t a n i e g o kredytu. W tym celu koniecznie należy stanowczo pomyśleć o związku żyrowym, względnie o założeniu banku dla stowarzyszeń.
Po trzecie należy nam się z całą energią p rzy łą
czyć do ruchu, który w całej Austryi panuje, w sprawie reform y podatkowej dla naszych spółek — bo tak jak dziś j e s t — dalej i ś ć n i e m o ż e m y ! W tym zaś wzglę
dzie potrzebną nam jest pomoc kraju i jego reprezenta- cyi — a jeśliśmy o pomocy k raju powyżej wspomnieli, to o takiej jedynie myśleliśmy.
Spraw a podatkowa jest dla nas niezaprzeczenic n a r a z i e najważniejszą -— mniem am y jednak, że łatwo ulgi w tym względzie od rządu uzyskać zdołamy, o ile władze prawodawcze w zrozumieniu gospodarczego in te
resu państw a same reform y uznają za niezbędne, i o ile usiłowaniom naszym żadne względy polityczne nie będą stały n a przeszkodzie; nie jesteśm y bowiem odosobnieni w tym względzie, gdyż wszystkie narodowości i prowin- cye A ustryi są tu taj zgodne.
Nim do przeszłorocznych przejdziemy wykazów, nie możemy pom inąć milczeniem jeszcze jednej ważnej ko
rzyści, jak ąśm y w tym roku osiągnęli. Oto! zbrataliśm y się n a tern polu z W ielkopolską bracią, k tó ra pierwej od nas w spółkach zarobkowych i gospodarczych praco
wać poczęła — i dla tego w niejednej rzeczy pouczyć nas mogła. P atro n W ielkopolski ks. A. S z a m a r z e w s k i odwiedził nasze spółki i zawiązał z nam i ścisłe stosunki, które obustronnie korzyści przyniosą.
Nie ta k źle więc z nami, ja k naw et sami czasem mniemamy. P raw d ą i p ra c ą ! Naprzód! •—
Pisałem we Lwowie
,
w październiku 1875.a) Rachunki spółek zalicz
-P
c3 Miejscowość
10a 1!
12
13 14 15 16 17
1 8
19
b
21
24 25 26 27
Bobrka Brzesko Brzeżany Buczacz Dąbrowa Drohobycz Gorlice Jarosław Kałusz Kraków Kraków Kraków Krosno Lisko Liszki Lwów Lwów Lwów Lwów Lwów Lwów Lwów Lubaczów Mielec Oleszyce
Przemyśl Przemyśl
Sąd obwodowy,
jako hadlowy
Złoczów Kraków nierejestr.
Stanisławów Tarnów Sambor Nowy Sącz Przemyśl Sambor Kraków Kraków nierejestr.
Przemyśl nierejestr.
Kraków Lwów Lwów Lwów Lwów Lwów nierejestr.
Lwów Lwów Tarnów nierejestr.
Przemyśl Przemyśl
Firma
Tow arzystw o zaliczk, stow. za r. z n. p.
Tow. zal. sp ó łk a zar.
z o d p . nieogr.
Tow . pożyczkowe.
Tow . zal. stow.
z. z n ieo g r. p.
T o w .-zal. sto w . z. z n ie o g r. p . Tow . zal. stow.
z. z nieogr. p . Tow. zal. stow . z. z nieogr. p . Tow . zal. stow .
z. z n ieo g r. p . Tow. zal. sto w .
z. z nieogr. p . Tow arzystw o zaliczk.
sp ó łk a zar. z u . odp.
Tow. w zaj. k re d y tu stow . zar. z ogr. p.
Spółka zal. i oszcz.
I. ogól. st. u£z. A ustr.
W ę g . M on.
Tow. zal. stow. zar.
z ogr. p.
Tow . zaliczkowe.
Zw iązek zal. stow.
zar. z odp. o g r.
Tow . zaliczk . stow.
zar. z nieogr. p.
Tow. gal. K asy Zal.
stow. zar. z n. p Tow. zal. d la ro ln . i przem . ro ln . stow. z
z ogr. por.
Tow . zal. u rzęd n . i słu g kol. żel. st. zar.
nieogr. p . Stow. zaliczk. i K asa Ószcż. u rzęd n . kolei
K aro la L udw ika.
Tow. wzaj. póm . ręk . m ieszczan lwowskich S półka zal. i oszcz I. ogóln. Tow. urząd.
A u str. W ęg. M onar, stow . zar. z u . p.
Tow . zal. st. z. z u. p
Tow. zal. st. z. z n. p.
P rzem yska K asa Zal.
rzem ieśln. i ro ln . st.
zar. z n. p.
S półka zaliczkowa sam odz. rzem ieśln.
Skład dyrekcyi
C za rn ik J a k ó b , M ięd lick i W ła dysław , D ęb ick i K saw ery.
Gótz J a n , R o tte r W ładysław , M arasse A dam . Merl K arol, Newe Józef, J a n i
szew ski J a n . K s. C hm ura M arceli, M ierzw iń
sk i Józef.
K u k ieł A dolf, d r . Z aręb a A n to n i.
D r. W olski W ładysław , Pflanzer F ran cisz ek , N iew iadom ski J a n . Pło ck i J a n , B iechoński W ojciech,
K ap u ściń sk i J a n . Zak lik a K azim ierz, N iew iadom sk i K saw ery, B aczyński W al., U strzy ck i W ł., M ikułow ski T y t.
S chlesinger J a n , R ud n ick i K o n stanty, G ró d eck i Szczepan.
K iciń sk i Jó z e f, Ludczew ski N i
k o d em , N owicki Ig nacy.
H r. H enryk W o d z ick i, K om ar H enryk, K icszk o w sk i H en ry k .
P ick W o jciec h , J a s iń s k i J ó z e f, Z ielen ieck i K lem ens.
M ileski A lfred , k s. O przędek W aw rzyniec, S k irliń sk i J a n . P ajączkow ski Józef, Żabioki A n
toni, d r. Z górski A lfred.
T h ilscli J u lia n , P ila rsk i A le
k san d er.
P ajączkow ski Józef, W ik to r J a kób, K unaszow ski M aciej.
G oldenthal L u d w ik , J o h u s Rob.
Ju ry sto w s k i Jófcef.
G ostkow ski F rań cisz ek , P ate lsk i F rań cisz ek , G ottw ald W ła d . D ąb ro w sk i W acław , P r ie s te r
J ak ó b , P iątkow ski F r . H u b rich W in cen ty , B u rg h ard
W in cen ty .
S tro k a Ignacy, G órecki M ichał, M ałecki Jan . D r. Buś W ojciech, k s. K u n tel-
sk i Jó zef, Satkow ski W ład.
Schum acher Jó zef, J a r o k in J ó zef, H rad el W ojciech.
Do p rzen iesien ia
1874 1874 1864 1874 1870 1874 187) 1873
? 1870 1873
? 1874 1873 1874 1871 1873 1874 1874 1871 1861 1865 1870 1874 1864 1869
9 194 107 353 200 506 146 591 1022
? 1874
245
? 206
? 93 1175 955 108 293 327 130 944 219 264
? 76
£ t a. n . c z y n n y Go
tówka
Pożyczki udzielone
Procenta prze
nośna
Koszta założenia i mobil.
Reszta poz. stanu czynnego
R a z e m złr. ct złr. ct złr. 1 złr. 1 ct złr. 1 ct złr. ct
290 59 14453 72 298 135 ■— — _ 15177 .31 812 45 5769 — — - 140 94 1000 — 7722!39 665 78 14735 311 54 312 70 2863 66 18888 68
837 28 5124 98 — —. i 7020 6032 46
4872 54 65780 47 520 05 — - — 71173 06
66 95 15619 16 140 — 296 66 — — 16122 77 6468 90 69347 — — - 1270 99 426 89 77513 78 2217 07 45314 61 797 68 360 75 510 49200 11
— — - — - — - — - — -
1105 99 290006 48 — — 1360 32 — - 292472 ' ■C '
79 10702 07 356750 30 904 69 170 16 125000 — 493527 22
— — — — — — — — . — ; - — -
1331 42 35915 59 — — 317 24 — — 37564 25
— - — - — - — — — — —
471 15 11757 65 — — 337 53 — 12566 33
12269 29 126762 04 2366 81 831 61 595 84 142825 59 1951 84 106972 77 2734 54 1768 61 617 63 ■t 114045 39
9 62 62232 74 — — - 10343 88 72586 24
753 39 68280 44 _ ■
!..<) (1 1320 — 210 51 70564 34 1028 68 20776 76 140 92 581 94 — — . 22528 30
67 93 15688 - ■>) ; ■/
— 1 OVf r
— 33 — 15788 93
14 84 73881 84 — — 85 — 866 - -T* 00 68
’ — - 6113 85 — — 1055 16 7169 01
364 53 7248 44 — — 15 75 — 7628 72
— — — - — - — — — — — —
— 10000 — — - 700 80 10700 80
— — — — — — — -
46302
"1
oco0
0001
H
8214 23 9375 40 114223H
1.636,646"I
— 1 7 3 —
kowych za rok 1874.
S t a , To 2 e x xx
Ogółem Udziały
;złonków
Fundusz Kapitały Precenta Czysty Reszta ruch kaso -
w y w r. 1874 U w a g a . rezer
wowy obce przenośne zyskr. 1874 poz. stanu biernego
R a z e m
złr. ct złr. ct złr. ct złr. ct złr. ct złr. ct złr. ct złr. c t
1607 45
1 205 06 1290C 50 59 47 235 47 1615 36 15177 31 45799 66 Należy do Związku,
2936 — — — 3179 50 369 35 237 54 100( — 7722 39 17996 07
5702 24 2314 84 345C 60 321 54 403 33 669( 13 18888 68 37776 36
4941 53 104 — 16 16 — — 422 — 54f5 77 6032 46 21748 24
I 8072 11 1433 07 5671C 81 2899 72 1341 47 7 U 88 71173 06 238238 80 Należy do Związku, 4649 30 1541 20 9013 71 505 43 413 13 — — 16122 77 47639 24 Należy do Związku, 20497 84 830 63 49107 76 1672 46 3253 93 215) 16 77513 78 200342 72 Należy do Związku.
6169 23 1171 51 36713 47 3370 61 1725 29 5(> — 49200 11 264383 46
---- - ---- — ---- - — — — — - ---- — — — — N ie otrzymaliśmy żadnych wykazów.
150416 35 4280 06 111842 06 10217 86 13330 84 238E 62 292472 79 1530491 50
183695 — — — 290929 50 18902 72 — - — - 493527 22 987054 44 Rachunek ten jest za czas od 15/8 1874 po 30,6 1875.
— — — — — — — — — — — — — — — — N ie otrzymaliśmy żadnych wykazów.
10777 — 412 - 23625 89 2239 32 510 04 — — 37564 25 107809 00
- ---- — ---- — — — ---- - — - ---- — — — Nie otrzymaliśmy żadnych wykazów. i
U
7673 — 61 27 3693 — ---- — 380 69 758 37 12566 33 36136 34
-
49728 37 3193 — 81089 82 3749 97 5057 40 03 142825 59 1047409 28 r ' "V *
Należy do Związku.
16967 72 2134__ 87569 89 4253 37 2852 35 268 06 114045 39 50S4736 6 w<» .i&gó . i Ł iiein J
Bilans ten jest za czas od 1/7 1874 po 30/6 1875, należy do Związku.
23250 -- 352 — 46392
.. ( i ■ f
16 -758
.Y U
63 1833
GO 110 1 1 C l l
45 f— — 72586 24 489883 48
6710 — 786 - 61421 60 F 1 — . 1065 26 58 i 48 70564 34 172587 52 Należy do Związku.
j
17478 67 985 99 — — — - 4063 64 — — 22528 30 142508GO i
2800 — 10437 05 2500 — — - 51 88 — — 15788 93 54960 -
62771 71 4020 39 5061 30 — — 2695 15 299 13 74847 68 112662 (58
1992 50 316 26 4005 09 — - 855 16 — — 7169 01 42915 64
2013— 278 — 4956 21 277 85 103 66 — .— 7628 72 33076 04
---- — ---- ---- —- .— — ---- — ---- — ---- — — — Nie otrzymaliśmy żadnych w ykazów.
5384 18 431 45 3121 11 ---- — 512 74 1251 32 10700 80 40078 34
i ---- - - ---- - ---- — ---- - ---- •- ---- - ---- — .... - Nie otrzymaliśmy żadnych wykazów.
1
596233 2()| 35287 78 897306 l l | 49598 10 41314 ' i
16876 H
1.636,646 15
6.179,971 65
<r
— 1 7 4
Miejscowość
Sąd obwodowy
jako handlowy
Firma S kład dyrekcyi
S t a n c z y i ł i ł y Go
tówka złr. | ct
Pożyczki udzielone zlr. |ct
Procenta prze- zlr. | ct
Koszta założenia
i mobil.
zlr. | ct
Reszta poz. stanu
czynnego zlr. Ict
R a z e m złr. | ct Z p ren iesien ia
28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41
42 43
Rozdćl Rzeszów Sambor Sambor Sanok Sanok Sokal Stanisławo'w Stanisławów Tarnów Toporów Tyśmienica Zabłocie ad
Żywiec Zbaraż Żółkiew
f nierejestr, Tow . zal. dla pow.
przem y ślańskiego
Sambor Tow . zal. st. z. z n . p .
Rzeszów Tow. zalicz, i k red y t, st. zar. z n. p.
Sambor Tow. zal. i przem . sp. zar. z n .o d p .
Sambor Przemyśl nierejestr.
ni erejestr.
Tow. kom . p rzem . zal.
dla m. Sam bora i jego o k o l. st. z. z n. odp.
Tow. zal. st. z. z n . p . S półka zal. i oszcz.
I . Ogól. stow . urz.
A u str. W ęg. Mon.
Spółka zal. i oszcz.
I Ogól. stow. urz.
A u str. W ęg. Mon.
Stanisławów B ank zal. st. z. z n. p.
Stanisławów S tanisław ow skie stow.
u rzęd . st. z. z o. odp.
Tarnów Tow. zal. d la m . T a r now a i s ta r. tarnow s.
st. zar. z n . p.
nierej estr. Tow . zaliczkowe.
Stanisławów K asa zalicz. » W iara“
st. z. z nieogr. p .
Kraków S p ar <fc V orschuss- V erein r. G. m . u . H.
Tarnopol Tow. zal. et. z. z n . p.
nierejestr. S półka zal. i oszcz. 1 I . O gól. stow . u rz. I A u str. W ę g . M on. 1
D r. W a lig ó rsk i A lbin, L opatyner W ilhelm .
B edlew icz J a n , C zerny J a n , O r
ło w sk i J a n . E d . G. N eugebauer, S c h o ttL eo n , S c h a itte r F e r d ., K a rp iń sk i A nt.
L ang J a n , M aresch Karol, H aisig Ju liu s z .
B ara ń sk i F e li k s , K ieszkow ski J ó z e f K aro l, S trad io t Józef.
D r. B iliń sk i Stanisław , K rystyri- s k i W o jciech , R y lsk i W incenty.
?
?
D r. K am iń sk i Ig nacy, Czechow
sk i J a n , K iesle r K ., W ie rzejsk i J a u , U rban Józef.
B on K an n e R u d o lf, W oroniecki F ilip .
Hoffmann K o n stan ty , O strow ski J an ,
K okurew lcz M ichał, H ass Ign, S ch n eck A ron.
Jak ó b .
e n n e r J ó z e f W ilh elm , O polsk Ju liu s z , W iszniew ski Ig nacy.
?
R azem
1872 1873 1870 187 1872 1872
?
? 1871 1873 1871 1870 1873
1874
1873
?
1002 46302 31 1428530 84 821 4 21 9375 40 144221137
7 881 — 5320 68 124, 6( 129 97 154E 57 81 19 96 817 50 111 6C 141 63 — — 3oe 945 30 98504 - 3( — 353 - 31 46 162 962 25 39372 32 15£ 92 212 76 2132 01 38 11821)6 17916136 — — 310 11 16 22 771 1008 9 56619 15 17 33 443 639 84 56
? — -- — — — — -- —
? — -- — —
326 1403 43 87389 80 149 03 396 79 1103 16 135 141 6 ;5 9 1 6 -
613 2027 20 36832 78 877 24 384 96 230 — 455 65 53 11912 45
363 119 14 32839 - - 476 42 112 13 —
16 590 9 0 2430 -
429
?
125 5 7 14184 0 3 291 84 124 14 38 39
5496 j;
>5775jl(jjl 838585 51l| 115702|
11985 0bJi-4940924j
1.636.646
9124 986 99864 42836 19425 58173
90442 21 6057 76 40352 18 11977 98 35546 69
3020 90
14764 47
20 K apitał własny
175
S t a. ił "to 1 e x ił y Ogółem
Udziały członków
Fundusz rezer
wowy
Kapitały obre
Procenta przenośne z;
Czysty ,-sk r. 1874
Reszta poz. stanu
biernego
R a z e m
ruch kasowy
w r. 1874. U w ag a.
złr. ct. złr. ct. zlr. ct. zlr. | ct. złr. | ct. zlr ct. zlr. ct. zlr. ! ct.
596233 20 35287 78 897306 14 49598 30 41344 42 16876 31 1.636,646 15 6.179,971 65
695 18 195 23 5000 95 360 — 578 52 2295 — 9124 88 29072 22
633 24 292 — — 10 08 51 28 — — 986 60 4559 09 Należy do Związku,
26335 03 1371 17 67674 79 1258 53 3224 74 — 99864 26 920291 10
81 MO r. r. 166 56 31456 55 467 28 1705 66 859 96 42836 56 440536 98 Należy do Związku,
8503 15 121 49 9812 88 98 06 889 47 — — 19425 05 120597 20
4532 27 578 48 49894 39 1952 99 1215 29 — — 58173 42 260067 14
— — _ — — — — — — — — — — — Nie otrzymaliśmy żadnych wykazów.
— — — — ' — — — — — — — — — Nie otrzymaliśmy żadnych wykazów.
28531 65 807 77 • 55636 41 1373 19 2164 29 1878 90 90442 21 539037 62 Należy do Związku.
4933 109 10 700 — — — CO ■^1 1 6 1 50 6057 76 23394 26
10867 20 1186 16 26598 71 — 1700 11 — — 40352 18 171425 78
5867 50 783 60 4522 85 — — 804 03 — — 11977 89 63575 98 Należy do Związku.
6269 85 264 30 25469 46 564 99 969 91 8 18 33546 69 96627 06 Należy do Związku.
900 — 27 — 1971 06 63 63 59 21 — 3020 90 Ca. 10000 — Bilans ten jest za czas od 1]8 do 1112 1874,
5564 44 397 33 7907 77 299 50 595 43 — — 14764 47 75704 28 Należy do Związku.
Nie otrzymaliśmy żadnych wykazów.
7. i ■ ulii 26 41587 97 1.181,001 96 obU4b 55 55616 52 22025 94 | 2.067,325 20 | 8.934.860 36 749.634 zlr. 23 ct.
