PRZEGLĄD RADJOTECHNICZNY
O R G A N S T O W A R Z Y S Z E N I A R A D J O T E C H N I K Ó W P O L S K 2 H p o d n a c z e l n y m k i e r u n k i e m p r o f M . P O Ż A R Y S K I E G O .
Rok V I I 1 S t y c z n i a 9 2 9 r. Z e s z y t 1— 2
R e d a k t o r p o r . St . J A S I Ń S K I . W a r s z a w a M a r s z a ł k o w s k a 3 3 m. 11, t el . 1 4 0 - 4 5 . S O M M A I R E .
L a thé orie et les m e s u r e s d es a l te r n a te u r s à ha u te fré que nc e (su ite e t fin) par S tefa n M a n c z a r s k i. L'auteur d on n e a aide du c a lc u l sy m b o liq u e la th é o rie g é i é r a l i d e s ait am ateu rs à h au te fr é q u e n c e . En s e b a sa n t sur las form u les d é d u ite s de c e lte th éo rie il a e lib o r é un e m é th o d e sim p le d e m esure d e s altern ateu rs, qui s'a p p u ie sur l’a p p lic a tio n de d eu x voltm ètres et d eu x a m p èrem ètres.
" R e v u e d o cu m en ta ire; N o u ve lle s ; B u lletin
T E O R JA I PO M IA R Y A L T E R N A T O R Ó W W IELKIEJ C Z Ę ST O T L IW O ŚC I
Stefan M anczarski D o k o ń cz en ie .
Znając w artość E, E 2 I, L nie m ożem y jednak na podstaw ie tych zależn ości w yznaczyć w arto ci oporów r2 r2 r‘, gdyż układ p ow yższych zależności sprowadza się do 2-cb tylko niezależnych od siebie równań z 3-m a niew iadom em i:
_
I \ 2 e,
hI2
Chcąc w ięc w yzn aczy ć w artości o p o ió w r, r.2 r' mus’my m ieć jeszcze jedno n iezależn e równanie wiążące m ięd zy sobą szukane opor y.
I . h
R y s . 4.
Równanie to m ożem y otrzym ać, łączą c w sze- reg obwody alternatora i anteny w edłu g R ys. 4.
O znaczym y .całk ow itą zaw ad ę w ten sposób tworzonego obwodu przez z = —
z = z, + z2 ± 2 z 0
R ozw ażym y przypadek, gdy z = z L- \ - z 2 — 2z„
Pfzy warunku z 0i = z l z 2
| f = r i + ) S , + r2 -j- jS2 — j2z0=
= r , + r H - i ( S , +
s J l - ^ y
V z , z 2 2 S I r , - f r2 - f j Ui -j- Zj) 1 — / z , - f z 2\
l 2 / _
P on iew aż stosunek średniej geom etrycznej do średniej artym etycznej dwóch liczb jest bliski jed ności, gdy liczby te nie różnią się znacznie m ięd zy sobą, w ięc w artość zaw ady z jest p rzy warunku z,,2 — ZjZ2 liczbą n iew iele w ięk szą od sum y oporów
(iT + r2). ,
W yk ażem y to na przyk ładzie alternatora w G rudziądzu:
ri + r2 === 0,44 -)- 3 ■=. 3,44 om.
1 —
Z)-f z. = 49,8 = 4,
24,9J = 4,03 z j^3,44 ; - f 4,032 = 5,3 om.
Jak widać, w artość zaw ady z jest liczbą sto
sunkowo n iew iele w ięk szą od sum y oporów U i-f-rJ Z tego wynika, że n astrajając układ alterna
tora i anteny, przedstaw iony na Rys. 2, na m a x i
mum prądu w antenie i p rzełączając go następnie na układ przedstaw iony na Rys. 4, m usim y bardzo n iew iele tylko zm ienić z 0 w zględn ie S 2, ażeby osiągnąć maxim um prądu R.
Ta okoliczność pozw ala na otrzym anie trzecie
go n iezależnego równania, m ianowicie:
, E,
r, + r2 = —
R
T ym sposobem w yznaczen ie w artości oporów r: r, r‘ sprow adza się do rozw iązania n astęp u jące
go układu 3-ch równań z 3-m a niewiadom em i:
E 2\2
ri \
eJ
I , E j
r2 + r
E
r i + r 2 =
I *
Poniżej załączona tabliczka przedstaw ia w yni
ki badań alternatora w G rudziądzu, p rzep ro
w ad zon ych przez autora w m iesiącu sierpniu 1928 r
PRZEGLĄD R A D J OTECIINICZNY N5r 1 - 2
Stosow any p rzy tych. pomiara ..h układ p ołą
czeń przedstaw iony jest na Rys. 5 i Rys. 6.
U m ieszczone w poniższej tabliczce wartości Ei E 2 It L I, w zięte są z krzyw ych, p rzed staw io
nych "na Rys. 7 i Rys. 8. K rzyw e te zo sta łv zdm te w funkcji prądu I„, m agnesującego alternator przy
fali roboczej 10.200 mtr.
R ys. 6.
Na podstaw ie otrzym anych cyfr m ożna przy
jąć:
r =~ 1.02 om r, == 0,44 om r2 3 om
Opór r, zm ierzony prądem stałym wynosi 0,227 om.
Im 0,5 0,55 0,6 0,65 0,7 0,75 0,8
E, 73 93 110 124 138 150 163
E? 114 144 170 191 210 228 242
I, 43,3 55,6 65,8 73 78,7 83,6 87,6
I, 28,5 36,6 43 47,8 52 56 59,7
Is 22 28 33 36,5 40 43 46
Spraw- / E
11
13 1 6 0 5 1 7 0 7 235 9 050 10 880 12 550 14 300 dziany ) E-d2 3 245 5 265 7 3 1 0 9 120 10 920 12 780 14 470
r, \ E , / 2,44 2,4 2,39 2,37 2,32 i 2,31 2,21
i i _ E 2
r2 + r = -y - 4 3,94 3,95 4 4,04 4,07 4,05
i E,
rt + r2 =
*3 3,32 3,32 3,33 3,4 3,45 3,49 3,54
r i 1,152 1,063 1,066 1,038 1,036 1,023 0,931
r i 0,472 0,443 0,446 0,438 0,446 0,443 0,421
r > 2,847 2,877 2,884 2.962 3,004 3,047 3,119
Dla spraw dzenia zo sta ły przeprow adzo
ne pom iary w celu zestaw ienia bilansu mocy.
M oc dostarczana do motoru napędow ego (prą
du stałeg o), sprzęgniętego bezpośrednio z alterna
torem, jest p rzy prądzie m agnesującym alternator 0.7 amp.
Ń a p ię c ie X p r ą d = 2 2 0 X 9 0 = 198000 w a t= 1 9 ,8 KW . Przyjm ując spraw ność motoru w edług katalo
gu firm y S. F. R 87 % otrzym am y moc na w ale a l
ternatora:
19,8 X 0,87 = 17.23 KW.
M oc doprowadzona do alternatora przez prąd wzbudzenia jest
70 X 0,7 ■=. 49 w at ^ 0,05 KW .
C ałkow ita m oc dostarczona do alternatora jest:
17,23 + 0,05 = 17,28 KW .
Tem peratura w ody chłodzącej alternator do
p ływ ow ej była 23.5°, odpływ ow ej 34,5°, prze
p ły w w ody na minutę w yn osił 8,04 kg.
Moc odprowadzona p rzez w odę ch łod zącą jest:
8 ^ 34.5 - 23,5) 60 X 0,24
Ze w zględu na straty ciep ła wypromieniowa-
nego i odprow adzonego przez p ow ietrze m oc pr3'
dów szybkozm iennych w obw odzie alternatora i ok
w od zie anteny musi być nieco m niejsza od różnM
Me 1—2 PRZ E G LĄD R A D J OTECHNICZNY
L r2 8110
Yja = ==--- — == 0,47 = 47 % 17280 17280
Spraw ność ogólna grupy m otor— alternator jest p rzy prądzie m agnesującym alternator 0,7 amp
L 2r2 8110 . . . 0/
■q ■=- - — = 0,41 = 41 °/0 19800 19800
K atalogi francuskie firmy S. F. R. ok reślają spraw ność grupy motor— alternator 250 KW w antenie cyfrą około 65% .
O pisaną m etod ę pom iaru m ożna za sto so w a ć rów n ież i do a ltern atorów w ielk iej m ocy, w k tó rych uzw ojenia alternatora oraz p ierw o tn e u zw o jenie transform atora alternator — antena są p o d zielo n e na n iezależn e sekcje.
W tym celu n ależy p o łączyć szeregow o sek cje alternatora i transformatora w ten jednak sposób, żeby część elektrom otorycznych s ił wzbudzonych w p oszczególnych sekcjach w zajem nie się znosiła.
Z astrzeżenie to ma na celu uniknięcie zbyt w y so kich napięć zagrażających izolacji alternatora.
W ten sposób układ alternatora m oże być sprow adzony do układu poprzednio rozw ażanego, um ożliw iającego w yznaczenie oporu anteny r2 opi
saną w yżej m etodą.
N astępnie, przyw racając alternator do p o przedniego stanu, m ożem y w yznaczyć opór oddzia- ływ ania alternatora r' z zależn ości r, -j- r' = —- , E
I i
gdzie E , jest elektrom otoryczna siła wzbudzona w obw odz:e anteny przy antenie odłączonej, I, jest prąd w obw odzie anteny nastrojonej na maximum prądu.
A ltern atory A lexan d erscna na stacji trans
atlantyckiej pod W arszaw ą posiadają p rzy fali ro
boczej 18280 mtr. średnio następujące dane:
E 2?5 2300 w olt L ^ 98 amp.
iybr 2,8 om. (z uw zględnieniem modulatora) r2 ę? 20,5 om (opór szeregow y anteny w ielokrotnej)
Spraw ność elektryczna alternatora jest
1 , = 0 , 8 8 = 8 8 %
1 + - r i
Suma m ocy prądów szybkozm iennych w obw o
dach alternatora i anteny jest
E J , = 2300 X 98 — 226000 w at = 226 KW M oc w antenie jest
LJr, - 982 X 20,5 = . 197000 w at = 197 KW W edhig wzoru przybliżonego m oc w atenie jest
E J , -t| = 226 X 0 88 | s 200 KW
P rzy p ełnym obciążeniu 200 K W w antenie moc dostarczona do motoru napędow ego alterna
tora jest około 440 Kvt',
Spraw ność ogólna grupy motor— alternator jest zatem : 9nn
■= 0,455 - 4 5 , 5 % 440
Porów nując spraw ność dużych stacyj n a d a w czych m aszynow ych z e sp raw n ością stacyj n a d a w czych lam pow ych dochodzim y do w niosku, że s ta cje m aszynow e nie »ustępują stacjom lam pow ym pod w zględem sprawności.
B iorąc jeszcze pod uwagę kosztow ną am orty
zację lamp. n ależy stw ierdzić, że koszta ek sp lo ata
cyjn e stacji m aszynow ych są n iższe od kosztów ek sploatacyjnych stacji lampowych.
0.6
R y s. 7
• n m
/ > •\
V
■
.
... ■ ...
■
0.6
R ys. 8.
Istotnie m oc prądów szybkozm iennych w ob wodzie alternatora i obw odzie anteny jest prz prądzie m agnesującym alternator 0.7 amp.:
I,2r + L 2r., = 78,72 X 0,44 + 52a X 3 =
= 2727 + 8110 = 10837 wat. = 10,837 KW.
W edług w zorów przybliżonych ta sama mo wynosi:
E J , = 10880 wat = 10,88 KW E J , = 10920 w at = 10,92 KW
Sprawność elek tryczn a alternatora Grudziądz klego jest:
7.e = - = 0,748 = 74,8 % 1 -i- r|
• r ,
W edług wzoru przybliżonego 1 = 0,746 l - f r
r-,
7 4 ,6 0 u
Sprawność ogólna alternatora jest p rzy prą- Z1e magnesującym alternator 0,7 amp.:
mocy dostarczonej do alternatora i m ocy odprow a
dzonej przez w od ę chłodzącą, czy li od
17,28 — 6,15 = 11.13 KW.
PRZEGLĄD R A D JOTECHNICZNY
WIADOMOŚCI TECHNICZNE
A N G IE L SK IE S T A C J E „BEA M 'O W E" („E M PIR A D IO ") s tr e ś c ił in ż. J ó z e f P leb a ń sk i.
(w ed łu g T he P o st O ffice E le c tr ic a l E n g in eerin g Jou rn al V o l. 21 A p ril 1928, str. 55 T h e „Em piradio'' b eam sta tio n s
mi w B r id g w a te r oraz drugą sta c ję n a d a w c z ą o d w u ch a n t e n ach w G rim sb y d la In d ji i A u slr a lji z odpow iedni'-, sta c ją od b io rczą w S k eg n ess.
P rz y b u d o w ie sta c ji d u żą ro lę o d g ry w a ł w yb ór m iejsca.
W r e z u lta c ie u lo k o w a n o w s z y s tk ie sta c je w b lisk o śc i m orza n a m iejscu d o sy ć o tw artem t. j. w z g lęd n ie w o ln em o d dużych b u d yn k ów 'a só w , gór i t. p.
K a żd y n a d a jn ik sta c ji b ea m ‘ow ej p ra cu je dw om a fa la mi, a m ian ow icie:
d la łą czn o ści A n g lja — K anad a sto s u je się fa lę ló ,5 7 4 m i 32,397 m;
K ilk a la t tem u m ożna b y ło za o b ser w o w a ć ciek aw ą d y sp u tę n a tem at fal d łu g ich i k rótk ich d la k om u n ik acji d alek o się żn ej. K u lm in acyjn ym p u nktem ro zw o ju sy stem ó w d łu g o fa lo w y ch w A n g lji b y ła bu dow a r a d jo sta c ji te le g ra fic z n o -te - lefon iczn ej dużej m ocy w R ugby.
Z araz jed n a k p o z a k o ń c z e n iu b u d o w y tej sta cji z d e cy d o w a n o dla łą c z n o ś c i A n glji z jej k oion jam i z a s to so w a ć sy stem b eam 'ow y M arconi'ego.
W roku 1924 p o d p isa n y m z o s ta ł k on trak t, m ocą k tó reg o a n g ie lsk ie m in isterstw o p o c zt i tele g ra fó w za m ó w iło w T -w ie M arconi's W ire less T eleg ra p h Co. Ltd. c a ły szereg stacyj d la k om u n ikacji A n g lji z K an ad ą, P o łu d n io w ą A fry k ą , In djam i i A u stra lją . T -w o M arconi m u sia ło dać gw aran cję szy b k o ści n ad aw an ia i jed n o czesn eg o odb ioru z sz y b k o śc ią 100 słó w na m inutę p rzy lic z b ie czy n n y ch g o d zin na d ob ę 18 d la s ta cyj A n g lja — K anad a, 11 d la A n g lji — P o łu d n io w a A fryk a, 12 d la A n g lji — In d je i 7 d la A n g lji — A u str a lia .
Rys. 2.
W rez u lta cie w yb u d ow an o w A n g lji w Bodm in s ta c ję n ad aw czą o dw uch a n ten ach k ieru n k o w y ch d la K an ad y i P o łu d n iow ej A fry k i z od p o w ied n iem i urząd zen iam i od b iorcze-
d la łą cz n o ści A n g lja — P o ł. A fr y k a sto s u je s ię fak 16,146 m i 34,013 m;
d la łą cz n o ści A n g lja — In d je sto s u je s ię fa lę 16,216 ro i 34,168 m;
d la łą cz n o ści A n g lja — A u str a lja sto s u je się fal?
25,906 m.
o d p o w ied n ie s ta c je k o resp o n d en c y jn e p ra cu ją falami: i
K an ad a 16,501 m i 32,128 m
P o ł. A fr y k a 16,077 „ i 33,708 „
In d je 16,286 „ i 34,483 „
A u str a lja 25,728 m.
N a rys. 1 w id zim y o g ó ln y w id o k sta c ji n a d a w c z e l j w B o d m in (d la k or esp o d en cji z P o łu d n io w ą A fr y k ą ). Cal* | sta c ja w raz z antenam i i bu dyn kam i o b ejm u je p o w i e r z c h o i i 43 akrów .
R ys. 4.
•Na 1 - 2 PRZEGLĄD RA D JO T E C H N IC Z N Y 5
N a rys. 2 w id zim y h a lę m a szy n w raz z e znaj du jącem i s ię w n iej; 1) 3 p rzetw orn icam i z 440 w o ltó w p rądu sta łe g o na 50 K V A — 1 000 w o ltó w 300 o k re só w prądu je d n o fa z o w ego. P rz etw o rn ic e te p rzez o d p o w ied n ie transform atory i p ro sto w n ik i d o sta rc za ją prąd a n o d o w y o n a p ięc iu 7 000 — 10 000 w o ltó w . 2) 3 p rzetw orn icam i z 440 w o ltó w p rąd u s t a łeg o na 220 w o ltó w 500 o k resó w 1,2 K V A prądu je d n o fa z o w ego. P rz etw o rn ic e te p rzez tran sform atory i p r o sto w n ik i d o sta rcza ją prąd a n o d o w y o n a p ię c iu 2 000 w o ltó w d la g en era torów n ie z a le ż n y c h i p ierw szeg o sto p n ia w zm ocn ien ia. 3) 2
K a żd y n a d a jn ik p o sia d a jed n o g łó w n e u rzą d zen ie p r o sto w n ik o w e oraz p ro sto w n ik d la g e n era to ra n ie za le żn e g o . G łó w n e u rzą d zen ie sk ła d a się z 16 lam p M arcon i'ego M R 7A w ra z z tran sform atoram i, d ła w ik a m i i k o n d en sa to ra m i w celu p r z etw o rzen ia p rądu o n a p ięciu 1 000 w o ltó w i 300 o k resó w na 10 000 w o ltó w p rąd u sta łeg o .
P ro sto w n ik g en eratora n ie za le żn eg o p o sia d a 2 lam py M A 7 A i d a je prąd s ta ły o n a p ięciu 3 000 w oltów .
N a d a j n i k i .
N a rys. 4 z jed n ej stron y zn a jd u je się n a d a jn ik d la K a-
iTAOr 2 4 r
wznAcniAci n‘I
przetw ornice o m ocy 20 K V A p rzy 500 w o lta c h i 300 o k re
sach d la ża rzen ia lam p p ro sto w n ik o w y ch . O d p o w ied n ie tra n s
formatory z n iża ją n a p ięc ie 500 w o ltó w do 11 — 12 w oltów . 4) 2 p rzetw o rn ice n a 18 K W p rąd u sta łe g o p r z y 24 w oltach dla ża rzen ia lam p n a d a w czy ch . 5) 2 p rzetw o rn ice na 8 KW prądu sta łe g o p rzy 100/165 w o lta ch d la o św ie tle n ia i u r z ą dzeń k o n tro ln y ch . O prócz te g o na sta cji zn a jd u je się ca ły szereg b a tery j ak u m u latorow ych .
P r o s t o w n i k i frvs. 31.
R y s, 6.
n a d y , z drugiej stro n y d la P o ł. A fry k i. S tó ł o p e r a cy jn y z n a j
d u je s ię p ośrod k u .
W c elu o trzym an ia sta łe j d łu g o ści fa li z a sto so w a n o a) d o k ła d n e i sta ra n n e ek ra n o w a n ie gen eratora n ie za le żn eg o , b) m eto d ę m ostk ow ą łą cz en ia lam p, sto su ją c bąd ź d w ie la m p y w u k ła d z ie p u sh -p u ll, b ąd ź za m ien ia ją c jed n ą lam p ę p o jem n ością; w ten sp osób b a la n su je się sz k o d liw a p o jem n o ść m ięd zy sia tk a m i i anod am i lam p, c) sto su ją c m eto d ę absorb-
■cyjną n a d a w a n ia , k tóra za p ew n ia sta łe ob cią żen ie ap aratu ry
R y s. 7.
n ie z a le ż n ie od teg o c z y k lu cz n a d a w c zy je s t n a c iśn ię ty czy nie.
N a rys. 5 p rzed sta w io n y jest sch em at n a d a jn ik a
„B eam ‘o w e g o ”.
N a ry s. 6 w id zim y 1) gen erator n ie z a le ż n y (d ó ł n a p ra
w o ), 2) w zm a cn ia cz N r. 3 (d ó ł na lew o ) i 3) w zm a cn ia cz Nr 2 (górna c zę ść a p a ra tu ry ).
S y s t e m z a s ila n ia anten.
PRZEGLĄ D R A D J O T E C H NICZNY
N a rys. 7 w id zim y rury m ied zia n e uziem ion e, w ew nątrz k tórych zn ajd u ją s ię m eta lo w e p rzew o d y na izola to ra ch p or
cela n o w y ch . P rzew o d y te łą czą się z sy stem e m an tenow ym w e d łu g rys. 8. W ten sp osób o d le g ło ś ć od n a d a jn ik a do k a ż d eg o p o je d y n cz e g o drutu a n te n o w e g o je st tą sam ą, w r e z u l
ta cie w s zy s tk ie d ru ty a n ten o w e (t. j. ca ła an tena) za sila n e są jed n ak ow ą fazą prądu w ielk iej cz ę sto tliw o śc i. C ała a n te na d z ia ła na n ad ajn ik jako c z y s ty opór om ow y, t. j. n ie z a ch od zi tu
M ię d z y traw ersam i są sie d n ich m a sztó w z jed n eg o k o ń ca z a w ieszo n e są p io n o w o druty a n ten o w e z e sta li p ok rytej m ied zią o śr e d n ic y Nr. 16 S. W . G„ z drugiej str o n y znajdują s ię d ru ty p io n o w e słu ż ą c e jako reflek tor.
D ru ty r eflek to ro w e zn a jd u ją się zatem z p rzeciw n ej stro n y kieru n k u , w k tórym od b yw a się w y s y ła n ie d ep esz.
N a rys. 9 w id zim y p o je d y n cz e d ru ty an ten o w e, w raz z ciężaram i u dołu , k tó re z jednej stro n y n a cią g a ją dru v
drugiej zm n iejszają ich k o ły s a n ie s ię pod w p ły w e m w iatru .
R y s. 8.
Z ew nętrzna rura p rzew o d ó w z a sila ją c y c h p o sia d a śr e dn icę 3 ‘/< do 2% cala; w ew n ętrzn a % do “ /io ca la ang.
M a s z t y i antena.
A n ten a d la k o resp o d n ecji z K an ad ą p o sia d a 5 m asztów . T ak ą sam ą liczb ę m a sztó w p o sia d a an ten a d la kom u nikacji z P o łu d n io w ą A fry k ą .
W sz y stk ie m a szty u sta w io n e są w jed nej lin ji p r o sto pad łej do k ieru nk u, w którym z n a jd u je się sta c ja k o resp o n den cyjn a. K ażd y m aszt p o sia d a w y so k o ść 287 stó p ang., t. j.
pon ad 100 m etró w i na g ó rze ma traw ers d łu g o ści ok. 30 mtr.
O d leg ło ść m ięd zy m asztam i w y n o si 650 stó p a n gielsk ich .
D la kom u n ik acji z K an ad ą m ięd zy d w om a m asztam i zn a jd u je się 24 d ru ty an ten o w e o d le g le od sieb ie o 19 stóp ang. i 48 d ru tó w r e flek to r o w y ch . O d le g ło ść m ię d zy p ła s z c z y zn ą d ru tów a n ten o w y ch i reflek to ro w y ch w y n o si 40 stóp, t. j. tro ch ę w ię c e j niż 3/ 4 d łu g o śc i fali.
K a żd y drut a n ten o w y sk ła d a się z 3 c z ę śc i r o z d z ie lo n y ch sam oin d u k cją fazow ą. C z ęści te n ie są jed n a k o w e , leżą jednak w granicach % d łu g o ści fa li d la górnej c zę śc i drutu do l 3/i d ł. fa li d la ogóln ej c z ę śc i a n ten y . D ru ty reflek torow e r o zd zielo n e są na 8 izo lo w a n y ch od sie b ie c zę śc i, każda o d łu g o ści ok. % fali.
R ys. 9. R y s. 10.
Air i - 2 PRZEGLĄD RADIOTECHNICZNY
O d b io r n ik i.
S y s tem od b io rczy a n ten o w y i z a s ila ją c y je st p ra w ie ta ki, sam jak s y s tem nad aw czy.
O db iorniki, o d zn a cza ją się tern, że d a ją sta łą en e rg ję prądu sta łe g o (d la p rzy rzą d ó w z a p isu ją cy ch ) n ie z a le ż n ie od zm ian in te n sy w n o ści sy g n a łu i n ie z a le ż n ie od m a ły ch zm ian
d łu gości fali.
K a żd y od b io rn ik (rys. 10) sk ła d a s ię z 10 jed n o stek , u m ieszczo n y ch k a żd a o so b n o w sk rz y n c a ek ran u jącej.
E le m e n ty od b io rn ik a ,,b e a m 'o w e g o “ s ą n a stęp u ją c e:
1) O bw ód an ten o w y . 2) M odulator.
P ie rw sz a h etero d y n a zm ien ia fa lę sy g n a łu n a 1 600 m, a o d p o w ied n i filtr (poz. 4) p o sia d a p ro sto k ą tn ą c h a ra k tery sty k ę rezo n a n su z sz e ro k o ścią p r zep u szc za n eg o w idm a ok.
10 000 o k resó w . D ru ga h ete ro d y n a zm ien ia s y g n a ł na 10 000 m, a o d p o w ied n i filtr ma szero k o ść w id m a 5 000 ok resów . O b
w o d y o g r a n icz a ją ce („lim iters") n a r e g u lo w a n e są w ten s p o sób , że p rzy p ew n ej m inim aln ej s ile sy g n a łu otrzy m u jem y dob re d z ia ła n ie p r zy rzą d ó w za p isu ją c y c h . O ile sy g n a ł w zrasta, to o d p o w ied n i nad m iar en ergji p o ch ła n ia s ię w o p o rze o m o w y m i w te n s p o só b m o ste k prądu s t a łe g o z a sila ją c y a p a r a ty za p isu ją c e otrzym u je s ta le tą sa m ą en erg ję n ie z a le ż n ie o d zm ian n a tę ż en ia sy g n a łu .
3) P ie rw sz y o b w ód k r ó tk o fa lo w y i p ierw sz a h eterod yn a.
4) P ie r w sz y w zm a cn ia cz filtr u ją c y .
5) P ie rw sz y d etek to r, dru ga h ete ro d y n a i p ierw szy ob
w ó d p o d słu c h o w y (k o n tro ln y ).
6) D rugi w zm a cn ia cz filtr u ją cy .
7) D o d a tk o w y drugi w zm a cn ia cz filtru ją c y ,
8) G łó w n y d e te k to r i drugi o b w ó d p o d s łu c h o w y (kon tro ln y ).
9) O b w od y o g r a n icz a ją ce (..lim iters" ) i ob w o d y p r z y rzą d ó w za p isu ją c y c h .
10) T a b lica r o z d z ie lc z a d la sp ra w d za n ia lam p.
N a rys. 11 m am y sc h e m a t c a łe g o o d b io rn ik a z e w s z y s t- kiemi interesu j ącem i sz c ze g ó ła m i.
F E N T O D Y (T R Z Y S IA T K O W E L A M P Y G ŁO ŚN IK O W E).
W o sta tn ic h c za sa ch na ry n k a ch ś w ia to w y c h z ja w iły się n o w e la m p y g ło ś n ik o w e o p ię c iu e le k tr o d a c h (stą d n a zw a
„p en tod y" ), k tó r e w p r o w a d z iły p r a w ie ta k ą sam ą zm ia n ę w k o n stru k cji o b w o d ó w m ałej c z ę s to tliw o ś c i, jak la m p y e k r a n o w a n e w k on stru k cji o b w o d ó w w ie lk ie j c z ę s to tliw o ś c i.
P e n to d y M a rco n ieg o (PT235) lub P h ilip sa (B443) są r ó w n ież lam p am i e k ra n o w a n em i, je d n a k o w o ż u k ła d e le k tr o d je st c o k o lw ie k innym . P en to d a je st lam p ą tr z y sia tk o w ą : s ia tk a le ż ą c a najb liżej k a to d y , je st sia tk ą k o n tro ln ą , n a s tę p n ie id zie s ia tk a o sło n n a , p o łą c z o n a b e z p o śr e d n io z n a p ięc ie m a n o d o w em (p rzed gło śn ik iem ), tr z e c ia s ia tk a — z n o sz ą c a sz k o d liw y w p ły w em isji w tó rn e j — je st p o łą c z o n a b e z p o śred n io (w ew n ą trz lam py) z k a to d ą . W ten s p o só b p e n to d a
H PRZEGLĄD K A P J O T EC H N 1CZNY
M 1 — 2pegiadft p ię ć z e w n ę t r z n y c h k o n ta k tó w , p rzy cz em z w y k łe w ty c /k i ną c o k o le lam py są la k sam o p o łą c z o n e , jak w z w y k łej lam pie tró jelek łro d o w ej: sin ik a o s ło n n a łą c z y s ię z d o d a tk o w ą sia tk ą z boku lam py, tr ze cia sia tk a p o łą c z o n a jest z k a to d ą w ew n ą trz lam p y i nie w y m aga Żadnego z e w n ę tr z n eg o k o n ta k tu , D o k ła d n a teorja p e n to d y znajduje s ię w a r
ty k u le D, D , II, T e lle g en '« w c z a s o p iśm ie „ Z e ilsc h r ilt ftir IJ o eli(ro i|u en zleęh n lk łuni 1928 B an d 31 I l e il 6 — End- yprstk rk un gsproblem e" str, 183,
P en to d y dają p ro itn lln ijn ą c h a r a k te r y sty k ę w z m o c n ie nia od §0 do 10000 o k r e só w — p rzez c o dają b ard zo c zy s ty n le z n ie k s z ta lc o n y od b iór, n a stęp n ie dają ogrom ne w z m o c-
P e n
n ie n ie ¡sp ó łc z , am p lifik a cji 1001!) i ogrom n ą m o c w g ło ś niku, D z ię k i p o w y żs ze m u , sto su ją c w d o w o ln y m sc h e m a c ie za la m p ą d e te k to r o w ą tran sform ator 1:4 i p e n to d ę , o tr z y
m am y o d b ió r n a d zw y cz a jn ie g ło śn y , W ten s p o só b z a o sz c z ę d z a m y jed n ą la m p ę i c a ły jed e n sto p ie ń w z m o cn ien ia m ałej c z ę s to tliw o ś c i, z y sk u ją c z n a c zn ie na ja k o ś ci od b ioru .
N a o sta tn ie j w y s ta w ie radjow ej w L o n d y n ie p r a w ie w e w s z y s tk ic h w y s ta w io n y c h o d b io rn ik a ch w m ałej c z ę s t o t li
w o ś c i b y ła u ży ta jako o sta tn ia lam pa — p e n to d a . W p o n iższej ta b e lc e p o d a n e s ą ty p y najb ard ziej zn a n y ch p e n lo d ,
Inż. .T. P le b a ń sk i,
t o d y
Nr,
por*. P rod ucen t T yp,
Żnrzoniu Ka
b p ó tcz.
w zm ocn .
V V
Sa N a ch v l.
chara U t m A 'V
O pór w e w n ę
trzny O
Va Nap anod
D o p u s z c z a l n a w a c h a n i a p o t e n c j a ł u
s i a t k i
U w a g i • W olty
Vi<
A m p cry dl,
1. Cussor, 230 Q u ln tod e 2.0 0 8 40 2.0 20000 180 20
3, M 413 Q u ln tod e 4 0 0,15 40 2.0 20000 180 20
3, M arcon i PT 233 2 0 0.35 90 1 6 5 55000 150 18
4, M ullard PM 22 2.0 0,3 82 1.3 62500 150 21
s, tt PM 24 4.0 0,15 62 2.3 28600 150 21
fi, Osram t y p y 1 d i n t y z n o z M a r c o n i
7, S lx -S ix ty S S 230 PP 2 0 0 3 80 1.25 64000 150 21
H. 11 S S 41S PP 4.0 0 ,t5 60 2.2 27000 150 21
ń. Ph ili ps B-143 4,0 0.15 J00 1.8 56000 5 0 - 1 5 0 —
10- CM43 4 0 0,25 100 1.8 56000 5 0 - 3 0 0 — na p r ą d z m i e n n y
» , ił D 143 t.O 0,6 100
,
l.S 56000 5 0 — 150na p r ą d z m i e n n y
1 N F O R M A C J E
o c h r o n a R A ILI o p o n j i o d z a k ł ó c e ń o b c y c h
w
KANADZIE.Znaosna większość Mnij, przenoszących energię elek
tryczną jest w Kanadzie tak we wsiach jak i w miastach napowietrzną. Większość zakłóceń w odbiorach przypisywa
na była wpływowi tych łinji. Wobec tego wszystkie dochody, pochodzące z pozwoleń na radiowe aparaty odbiorcze, wy
noszące około 40 tysięcy funtów angielskich rocznic (około 1,? iniłioua złotych), przeznaczone zostały na poszukiwanie sposobów, unieszkodliwiających zakłócenia w odbiorze. Za*
kupionych zostało x> samochodów", zaopatrzonych w odpo
wiednie urządzenia badawcze, a członkowie komitetu stu
diów;, przeprowadzający badania wymienionych zakłóceń, otrzymali daleko idące pełnomocnictwa, mając np. prawo powodowania dla swych badań, sztucznych uszkodzeń na li*
oiacb, łub prawo zażądzania wymiany aparatów użytku do
mowego, powodujących przeszkody w odbiorze.
Rezultaty przeprowadzonych badań przedstawiają się według, danych statystycznych w sposób następujący;
zakłócenia spowodowane przez
aparaty użytku domowego 2Ó1 wypadków- — 33%
zakłócenia spowodowane przez fenie, przenoszące: energię elek
tryczną
zakłócenia spowodowane przez aparaty- reklamy przeeaysiowei zakłócenia spowędowane przez
urządzenia rudijowe
W y n ik i o sią g n ię te d zięk i bad an iom k o m isji są n a s tę pu jące:
L iczb a p rzy czy n z a k łó ce ń u su n ięty ch 4 S 0 0 — 89,8%
„ „ d o tą d n ic u su n ię ly c h 465 — 8,5 „
„ „ k tó ry ch u su n ięcie jest
p r a k ty c z n ie n ie m o ż liw e 91 — 1.7 „
razem 5 436 — 100 % Z a zn a czy ć n a le ży , iż k o m isje p ra co w a ły p r a w ie za w sze w śc isłem porozum ien iu z za in tereso w a n em i p r z ed sięb io r stw a m i w y lw a r za ją c e m i i p rzen o szą cem i e n e rg ję ele k tr y cz n ą .
(L 'In d u strie E lectriq u e N r. 870.)
J a n P o d o s k i .
43So m
S Ą 7 .
R azeæ , zbadau jtek w y p a d k ó w oboć- • t o e
KOMUNIKAT ZARZĄDU S. R. P.
\Y dniu 28-go listopada r. 192S odbyło się czw arte z rzę
d u posiedzenie odczytowe S. R. P., na którem p. dyr. inż.
W . H e l l e r wygłosił odczyt pod tytułem : „Zasięg i orga
nizacja stacji radiofonicznych“;
Prelegent poruszył spraw ę trudności technicznych, wy
nikających z powodu małej iłości fal — a mianowicie — sześciu, udzielonych Polsce przez kom isję m iędzynarodową, w- związku z rozbudową większej sieci ra d jo stac ji nadaw czych- JaS.o jecno z, możliwych w yjść z położenia jest budo
w a radiostacji przekaźnikowych.
P o occzyci® w ywiązała się ożywiona dyskusja w której brali czynny udział praw ic wszyscy zebrani członkow ie Sto
warzyszenia;. d o tyczyła ona przew ażnie rożnych spraw aktualnych oraz urządzeń technicznych polskich nadawczych sta c ji radiofonicznych,.
D. S c ko! co u;
R eferent Odczytowy S. R_ P- W>:dąwęa:: W ydawnictwo ozasepissia ^P rzeg ląd ElektrotechnicznyA spółka z cfcanfcecną o d p c w ie tó a ln c tó u
