PRZEGLĄD RADJOTECHNICZNY
O R G A N S T O W A R Z Y S Z E N IA RA D J O T E C H N IK Ó W P O L S K IC H
p o d n a c z e ln y m k ie run kiem prof. M . P O Ż A R Y S K I E G O .
R ok VI. 1 Kw ietnia 1928 r. Z e sz y t 7— 8
Redaktor mjr. inż. K. K R U L IS Z . W arszaw a, M a r s z a łk o w s k a 111, tel. 77-21.
O drganiach elektrycznych w obwodach złożonych i o sposobie mierzenia pojemności oporów i cewek przy pomocy m etody rezonancyjnej15.
i Prof. dr. M ieczysław Jeżewski.
’ ? § O drganiach e l e k t r y c z n y c h w obwodzie, lĄ k t ó r y m k o n d e n sa to r je s t sp ią ty oporem.
W p ra c y ogłoszonej w P rz e g lą d z ie R a d io te c h nicznym '-) za jm o w a łem się 'zagadnieniem d rg a ń elek try czn y c h w obw odzie, w k tó ry m k o n d e n sa to r o p o jem n o ści C je st sp ię ty o p o re m W i gdy w ob
w odzie d z ia ła siła e le k tro m o to ry c z n a sin u so id a ln a E = E0 sin oit (rys, 1).
¡ m m m m
W
V
/
L U
R y s . 11
W szczególności b a d a łe m w ów czas zależn o ść a m p litu d y p rą d u i, p ły n ące g o w cew ce L o ra z z n a lazłe m w a ru n e k jego re zo n an c ji. P rz y to c z ę tu w k ró tk o ści w yn iki i u z u p e łn ię je dan em i do ty czą cem i n ap ięc ia v n a o k ła d k a c h k o n d e n s a to ra o ra z p rą d u i2 p ły n ące g o p rz ez op ó r W.
R ów nanie dla napięcia v będzie następu jące:
L , R
d2 v R + W C d v H ~ W
— sin wt (1)
d t J L d t L C LC
Z tego ró w n a n ia d la s ta n u sta c jo n a rn e g o o trz y m am y
v = V sin (tt>t-j- z — ó) (2) gdzie a m p litu d a n a p ię c ia
V = r — E„
V
R +- L y
w e /+ 1
R W
(3)
i»C
— w L
’ ) T e rra in o lo g ja z a c h o w a n a n a ż y cz en ie a u to r a 2) P r z e g lą d R a d io te c h n ic z n y 5, 73, 1927.
zas
<1> = a rc tg R - f
W C
1
+
Rw ~ “ L (4)w C
R e z o n a n c ja n ap ięc ia zachodzi p rz y pojem ności o k reślon ej w zorem
CR = L - ( 5)
R* -f- w2L2
J a k p o k a z u je w zór (5), p ojem ność p rz y k tó re j zacho dzi re z o n a n c ja n ap ięc ia w cale nie za le ży od w ielkości o p o ru W . W a rto ść a m p litu d y p rz y rezo- n a n c ji o k re śla w zó r:
VR = — -______ - - — --- z---- -- - - - (6)
S tą d w idać, iż a m p litu d a V p rz y re z o n a n c ji będzie z a le ż a ła od w ielko ści sam o in d u k cji w ob
w odzie.
Ł atw y m rachunlciem m ożn a się p rzeko nać, że w y ra żen ie (6) m a m axim um p rz y n a stę p u ją c e j w arto ści n a L:
l r R W
L = R2
(7) W y so k o ść k rz y w e j re z o n a n c ji n a p ię c ia jest więc z a le ż n a od w ielkości sam o in d u k cji w obwo
dzie. P rz y w a rto ści (7) sam o in d u k cji k rz y w a ta je st n ajw y ż sza (rys. 2). W p rz y p a d k u g dy opór W = o o w ysokość k rz y w ej re z o n a n c ji je s t w p rz y b liżen iu p ro p o rc jo n a ln a do w ielkości sam oid uk cji w obw odzie.
P r ą d r2 p ły n ący w b ez in d u k c y jn y m o porze W zw ią zan y je s t z nap ięciem v n a o k ład k ac h k o n d e n sa to ra p ro sty m zw iązkiem
" W
S tą d w y n ik a n a ty c h m ia s t w zó r
— sin (w t-j-r. — <{>) gdzie a m p litu d a J . m a w a rto ść
(8)
(9)
J , = E„
W <oC
1 /( ś „ ‘ " ' . YR
\ W C / \ m C
26 PR ZEG LĄ D R A D J O TECH N ICZN Y J6 7— 8 R ezo n a n c ja p rą d u i, za c h o d z i p rz y tej sam ej
p ojem ności w obw odzie, p rz y k tó re j zachodzi rezo- n a n c ja n ap ięc ia v. W a rto ść a m p litu d y J-, p rzy r e zo n a n cji d a je w zór;
, . _ E . t /R1 + W n i l
' R W + R J+<o'L" 1 1
D la p rą d u i, p ły n ące g o w cew ce L o trz y m u je się ró w n a n ie 1) :
d2i, , R + W C di,
d t * L dt
1 + R W LC _ E 0 «■>]/"1
+
1E W s i n M +<p) gdzie
<p = a rc sin
/
1+ .1 W2 w2 C2 sk ą d d o staniem y
ii — J , sin (<u t + cp — 41) A m p litu d a p rą d u , J n b ęd zie
1 W3co2C2
/
R - L V . / 1 4 - —WC O ) c
(12)
(13)
(14)
(15) 0) L
l
R e z o n a n c ja p rą d u i, zachodzi p rz y pojem ności
CR 1 1
2 w2 L 1
+
2 RW 1’+
V 1+ 4(w+2r) .
(16 W a rto ś ć a m p litu d y p rą d u i1 p rz y re zo n an c ji d a je w zór:
J++ En
R2 -j- to2 L2
W2 1 (17)
Ze w z o ru teg o w id ać , iż k rz y w a re zo n an c ji p rą d u ii c a e te ris p a rib u s je s t tern w yższa, im m n iej
sz a je s t w a rto ś ć sa m o in d u k cji o b w o d u L.
Ze w z o ru (16) w y n ik a , iż o ile o p ó r R o raz o p ó r sa m o in d u k cji w L są b a rd z o m a łe w o b e c o p o ru W to pojem ność, p rz y k tó re j za ch o d zi re z o n a n c ja '
CR: 1
>2 L
to zn aczy re z o n a n c ja zach o d zi p rz y po jem ności ok reślo n ej w zo rem K elv in a i n ieza leżn e j od w a r
tości o p o ru W . M o żna w ów czas w sposób b ard zo p ro s ty m ierzy ć p o jem n o ść oporów , n a s ta w ia ją c obw ód m iern icz y n a re z o n a n c ję z jak im k o lw ie k ob
w odem p o b u d za ją cy m , w p rz y p a d k u g d y o p ór W je s t p rz y łą c z o n y oraz g dy je s t o d łącz o n y od obw o
du m ierniczego. R ó żn ica p ojem n ości k o n d e n s a to ra zm iennego w obw odzie d a je o d ra z u sz u k a n ą p o jem ność o p o ru W.
O ile o p o ru sam o in d u k cji w L nie m ożn a z a n ie d b a ć w obec o p oru W , trz e b a b y o bliczyć od p o w ie d n ią p o p ra w k ę ze w z o ru (16).
Z n acznie w y g o d n iejszą i d o k ła d n ie js z ą m eto d ę m ierz en ia p ojem no ści opo ró w o trzy m a m y o p ie ra ją c się n a w y k a zan e j w p o p rz e d n ie j m o jej p ra c y w łasn ości k rz y w y ch re z o n a n c ji1). P o n ie w aż k r z y we te o trz y m a n e p rz y ro z m a ity c h w a rto śc ia c h opo
ru W m a ją w sp ó ln ą k rz y w ą śro d k ó w cięciw ró w n o leg ły ch do osi o d cięty c h , (na k tó re j o d cin am y p o jem ności), z a te m ś ro d k i cię c iw o d p o w ia d a ją c e tej
sam ej w a rto ś c i J , p rz y p a d a ją n a je d n ą i t ą sam ą ca łk o w itą po jem no ść obw odu, Z obw odem m ie rn i
czym sp rz ęg am y in d u k c y jn ie o bw ód a p e rjo d y c z n y z a w ie ra ją c y d e te k to r i g a lw a n o m e tr stru n o w y , lub term o e le m e n t z g alw a n o m e trem a b y m o żn a by ło stw ierd z ić ró w n ość n a tę ż e ń p rą d ó w p ły n ą c y c h w o bw od zie m ierniczym . P o n a sta w ie n iu w p rz y b li
żeniu obw odu m iern iczego n a re z o n a c ję , zm ienia-
(iaRnn
L.
/
l
/
L ,
m is u
R y s . 3.
m y nieco p o jem n o ść k o n d e n s a to ra zm iennego w o b w odzie w je d n y m i d ru gim k ie ru n k u i n o tu jem y po jem no ści C, i C2, p rz y k tó ry c h o d c h y le n ia galw a- n o m e tru są jed nak o w e. N a stę p n ie p rz y łą c z a m y op ó r W, znow uż w p rz y b liż en iu n a s ta w ia m y ob
w ó d n a re z o n a n c ję i z n a jd u je m y ta k ie pojem ności k o n d e n s a to ra zm iennego C \ i CL, p r z y k tó ry c h o d chy len ie g a lw a n o m e tru są ró w n e p o p rzed n im . S z u k a n ą p o jem n o ść p rzy łą czo n e g o o po ru W d a je nam
w zór
r _ c , + c 2 cy+cy
M . J e ż e w s k i 1. c. s tr, 74. *) M , J e ż e w s k i 1. c. s tr , 76.
j\r2 7—8 PRZEGLĄD R A D JO T E C H N IC Z N Y 27 J a k o ilu s tra c ję p o d a ję poniżej w ynik kilku
p róbnych p o m iaró w w y k o n an y ch pow yżej opisaną m eto d ą Do pom iarów tych s łu ż y ła o p o rn ica za- tyczkow a firm y „L e y b o ld 's N a ch fo lg er“ w K olonji.
T ab lica I.
O p ó r 1 0 00 0 0 om ów (50 0 0 0-j- 2 0 0 0 0 + 2 0 0 0 0+ + 10000).
D d c h y le n ie g alw an o rn etru struno w eg o: 40 po- działek.
D ługość fali: około 1 0 0 m etrów .
O b w ó d m ie rn ic z y z p r z y łą
cz o n y m o p o re m W B ez o p o ru W
C ', C f c, C
2
97,5 cm 121,0 cm 114,7 cm 152,4 cm
C 'i + C 2'
c« + c 2
2 100,3 cm
i2 W = v — L , dij dt i, + i2 — — Cdv
d t
(19)
(20) R ó żn icz k u ją c te trz y ró w n a n ia w zględem czasu o trzy m am y ró w n an ia
R dii d t W —2 =
dv . dE
ä + dt
d | i | d t.
d i2 dv d t d i, . di2 _
d t d t
d t - C -
d2i2 d t 2’
d t2
Z ró żn iczk u jem y jeszcze ra z ró w n a n ie (23) d 2+ , d 2 'h _ _ c d 3_v
d t3
(21) (22) (23)
(24)
C = 1 3 3 , 5 — 109,2 P 24,3 cm.
D la o p oru 50 0 0 0 omów (2 0 0 0 0 + 2 0 0 0 0 +
— 10 000) z n a la z łe m pojem ność 37,5 cm , d la 20 000 om ów — 78,0 cm. J a k w id ać są to pojem ności dość znaczne. D la p o ró w n a n ia w y k o n a łe m jeszcze kilk a d ośw iadczeń z oporam i, k tó re , ja k to już p o p rz ed n io s tw ie rd z iłe m 1) m a ją znikom ą pojem ność.
Do dośw iad czeń słu ż y ła g ru b a nić jed w ab n a, k tó ra , w sta n ie suchym będąc, m ia ła opór ta k duży, że, p ra k ty c z n ie biorąc, m ożna go b y ło u w a żać za n ie skończenie w ie lk i.P rz y zw ilżan iu jej ro ztw o ram i soli k u ch e n n ej o ro zm aitej k o n c e n tra c ji m iała o n a ro z m a ity o p ó r aż do m niej w ięcej 2 0 0 0 omów.
P rz y w szelkich w a rto ściach oporów nie w y k azy w a- ła ła ża d n ej d o strze g aln ej pojem ności.
W m iarę, g d y op ó r W je s t co raz m niejszy, k rz y w a re zo n an c ji jest c o ra z w ięcej p łask a, pom iar co raz tru d n ie js z y i coraz m nie1} d o k ład n y . P rz y o porach m n iejszy ch od 10 0 0 0 om ów m u siałem zm niejszy ć sam o in d u k cję obw odu L pow iększyć zaś jego pojem ność. W ten sposób m o żn a było z m n iejszy ć nieco tłu m ien ie obw odu i o trzy m a ć do
sta te c z n ie w y ra ź n ą k rz y w ą re z o n a n c ji ab y m ożna b y ło u sk u tecz n ić pom iar.
§ 2. Drgania e l e k tr y c z n e w obw odzie z r ó w nolegle do kon d e n sa to ra p rz y łą c z o n ą cewką.
W e źm y te ra z p o d u w agę obw ód o sam oindu kcji L„ o porze R i p o jem ności C. W obw odzie tym d z ia ła siła e le k tro m o to ry c z n a E. R ów noleg le do ko n
d e n sa to ra C w łą c z o n a je st cew ka o sam oin dukcji
¿ 2 o raz oporze W (rys, 3).
O znaczm y p rz e z i, n a tę ż e n ie p rą d u w obwo
dzie L ,C o ra z p rz e z i2 — p r ą d p ły n ą c y w cew ce L.,.
N ap ięcie m ięd zy p ły ta m i k o n d e n s a to ra niech b ę dzie v. D la obw odu takiego p rz y za ło ż en iu , że p r ą dy m ożem y u w a żać z a ą u a si-s ta c jo n a rn e m oże
m y n a p is a ć n a s tę p u ją c e ró w n a n ia
i , R = v + E — L, — (18)
d t
d t2 d t2
O trzy m am y w ów czas siedem ró w n a ń , z k tó ry c h po w yelim inow aniu
. . di, di2 d2i, d2 i2 1 d t d t d t2 d t2 o trz y m a m y rów nanie:
L , L 2 C ^ + C (R L2+ W L , ) ^ - + (L, + L2 +
d t3 d t2
+ R W C ) — + ( R + W ) v = - W E — L2 — (25)
d t d t
G d y s iła e lek tro m o to ry c zn a E je s t sin u so id a l
n a: E = E0 sin cot w ów czas
W E + L2 — = J ^W 2 + wd E 2L 22 , sin (wt + <p) (26) d t
gdzie ■
tp = arc tg (O L2
~W~
(27) R ó w nan ie (25) o trzy m a w te d y k s z ta łt:
L, L2 C — + ( W L , C + ! R L5C ) ^ + ( L , + L 2+
d t , d t2
+ R W C ) — + (R + W ) v = dv d t
' ) 1. c 76.
= — Eo / W2 + O) 2 L \ ) . sin (to t + fp) (28) O z n acz ając spółczynriiki p rz y poszczególnych w y ra z a c h k o lejn o p rz e z a, p, ■[, o, A o trzym am y
a — — + p —+ + 7 — + 8 v = A sin (wt + <p) (29)
d t3 d t2 d t
C a łk ą o gólną tego ró w n a n ia b ęd zie w y ra ż e n ie C, eL t + C2 e b t + C3 e^-31 + v • (30) gdzie X1 f X,, X, s ą p ie rw ia stk a m i ró w n a n ia
a X 5 + pX2 + f X + o = 0 (31)
C „ C 2, C a sta łe , zaś v je s t c a łk ą szczególną ró w n a n ia [29). A b y ją z n a le źć załó żm y:
v = B s in (cot + cp— lF) (32)
P o d sta w ia ją c tę w a rto ść n a v do ró w n a n ia (29) o trz y m a m y
— 7.to3 [cos (<ot + 'f) cos <!> -j- sin (mt + (?) sin $]— pw2 [sin (o>t + <p) c o s !ó — cos (wt + ę) sin '[*] + 7 w [cos ( w t + tp) cos $ + sin ’(<ot + tp) sin tji] + o [sin (wt + f)
28 PRZEGLĄD R A D JO TEC H N IC ZN Y Ko 7— 8
c o s ? — cos (wt-f-cp) sin tj)] = — sin (w t+ c p ) A (33) B
P rzy ró w n u jąc spółczynniki p rz y sin (wt + cp) i cos (wt + cp) do z e ra otrzy m am y ró w n a n ia (— <xw3+ y w ) cos ij» — (3—pw2) sin <J) = 0 (— ocw3 —[—7 w) sin 4 -f- (5 — P w2) cos <j>=—
B Z pierw szego z tych ró w n a ń d ostaniem y
tg + — cc w3 + y w 5 — p w2
(3 5 1 czyli
t . w L , + w L 2 + w R W C - w 3L, L2 C
& R + W — w2 W L , C — î û j R L C R ów nież z ró w n ań (34) o trz y m u je się
B = A
|/(Ś — p w2)2+ ( y w — a co3) 2
— En y W 2+ W 2 L22
J/(R + W — w2 W L ł C — w2 R L2 Ç )2 + (wL, + (37) + <oL2 + w RW C - w3 L x L2 C) 2
Z atem
_ e 0, / w 2 + « 2 l 22
K(R + w - (0! W L ,,C — w * R L2 C)2+ (0 )1 x 4 - sin (w t+ z + c p —ty)
V : E 0 V< W a+ w 2L 2
F (R + W — w2W L , C - w 2R LjC) 2+ (toL1+ o )L 3+
+ w R W C — w3] + L X j2 (41)
V m a m ax im u m p rz y n a s tę p u ją c e j w a rto śc i p o jem ności w obw odzie
£R — n i _j_
R2 + w2 L \ ' W2-Lw3 Lo2 W a rto ść V p rz y re z o n a c ji d a je w zór:
VR = E0) /W2+ w + 22
* } / ]
W '+ W2L22+ w i
R 2+ w l Ą(42)
(43) R2+ c o2L 2, ' V W 2+ w 2L 22
Z ró w n a n ia (19) o trzy m a m y d la u n a s tę p u ją c y w zor
i2 = J2 sin (wt + Jt + cp — <]> — 0) gdzie 0 = a rc tg - — -
(44) (45) zas
J , = E„
+ wL„ + w R W C - w3L t L2 C)
(38) M o żna łatw o okazać, że k a ż d y z p ierw iastkó w ) 1( X2, a3 albo: 1) je s t rz e c z y w isty u jem n y ; alb o 2) o ile je st zespolony, to m a część rz e c z y w istą u je m n ą , a w ięc pierw sze trz y w y ra z y ca łk i (30) m a le ją z czasem . P ie rw sz a część tw ie rd z e n ia je st oczy
w ista, po niew aż w szy stk ie sp ółczynniki ró w n a n ia (31) są d o d atn ie. D ru g ą część m o żn a udow odnić z a k ła d a ją c , iż jak ik o lw iek p ie rw ia ste k rów n an ia
(31) m a k s z ta łt:
X = ¡i. + i v gdzie v + 0
P o d sta w ia ją c w a rto ść n a X do ró w n a n ia (31) o trzy m u jem y d w a ró w n a n ia . E lim inując z n ic h v o trzy m a m y n a s tę p u ją c e ró w n a n ie d la [T:
8 a2 ¡j.3 + 8 a p [i.2 + (2 p2 + 3 a y) + p y — a o = 0 (39) P o n iew aż w y ra żen ie
p y—a § = W L, 2 C + R L, W2 C 2+ R L22 C + R2 C2 L 2W je s t d o d atn ie, za te m w szy stk ie sp ółczy n n ik i ró w n a n ia (39) są d o d atn ie, a więc ró w n a n ie to nie m o
że m ieć p ierw ia stk a an i do d atn ieg o ani zerow ego, m oże być ty lk o u jem n e.
W idzim y w ięc, że w y ra z y C, e M + C » e M + CjXjt Całki (30) b ę d ą m ale j ące z czasem . P o d o stateczn ie długim cz a sie w y ra z y te s ta n ą się znikom e wobec v i m o żn a je b ęd z ie zu p e łn ie odrzucić. W rz ecz y w istc śc i w zw y k le u ży w an y ch obw odach, w k tó rch o d b y w a ją się d rg a n ia e le k try c z n e w ym uszone, stan s ta c jo n a rn y u s ta la się w p rz eciąg u u ła m k a sekundy.
D la sta n u stacjonarnegQ o trzy m am y :
v = V sin (tût + Ti + <p — ty) (40) gdzie a m p litu d a n ap ięcia
) / ( R + W - ( « - 'W L i C — co-RLj C )2+ (io L1+ w L 2+
— _ ... (46) + co R W C — w2 L ,L2 C)2
M ax im um J2 zach o d zi jed n o cześn ie z p rz y w a rto śc i (42) n a C. W a rto ś ć ./-• p rz y re z o n a c ji d a je w zór:
J R= — --- ~ n--- •• . (47) R ] / W 2+ W 2 L 22R2 - j- to2L 2j
+ w )/
V W 2-)- o)2L 22R2 -p w2L, 2A b y o trz y m a ć w a rto ś ć p rą d u i, m usim y w rócić do ró w n a n ia (18). P o p ra w e j stro n ie tego ró w n a n ia
v + E = — V sin (wt + 9 —: ty) + E a sin wt =
= [E0 — V cos (cp — ty)] sin wt— V sin (cp — ty) cos wt=c
— 1 E02+ V2— 2 E0 V cos (cp— ty). sin (wt—x) (48) V sin (cp — 4*)
g dzie x = a rc tg
E0 — V cos (cp — ty) Z atem d la ż, o trzy m a m y ró w n a n ie
Rii + L> + -t== ł/ E„2+ V 2 — 2 Ę 0 V cos (c? -~ty) (49)
. sin (wt — x) J i sin (wt — x — t)
w Li
(50) (51)
t = a rc tg R sk ąd
i gdzie
zaś
J, = / Eo2 + V2 — 2 E0 V cos (cp — 4) (5 2) VR 'J + w2L, 2
P o d s ta w ia ją c w a rto ś ć (41) n a V o ra z w a rto ść co s cp, sin cp, cos 4», sin ty obliczo ne z w z o ró w (27)
i (36) o trzy m a m y n a J , w y ra ż e n ie :.
J i I/ R - +
E o f ( R - w2 W L, G w2 R L2 G) 2 +
m V ~~
( R + W - w2W L1C ~ w2R L2C )2++ (wL, -+- w R W C — w + L j C) 2 (53) + (w Lj + W L2 + W R W C - W3 L jL jC )
JNS 7— 8 PR ZEG LĄ D R A D IO T E C H N IC Z N Y 29 P rz y ró w n u ją c p o ch o d n ą tego w y ra ż e n ia w z g lę
dem C do z e ra o trzy m a m y ró w n a n ie:
C '- 1
w2 L, 1 + 2
R W + o P L , L a1 W 2 + oPL22 +
W ?L,— L2 (W2+ 2 R W + to2 L22+ c o2 L ,L s)
= 0 (54) w2L, (W 2 + o P L 22)
P rz y w a rto śc ia c h C czyniących za d o ść tem u ró w n a n iu J 1 m a e x tre m a . S ą one n a stę p u ją c e :
o d p o w ia d a ją dw ie w a rto ści n a C o kreślon e w zorem (60). W y k re ś la ją c n a osi rz ę d n y c h w a rto ści J i( n a osi o d cięty c h zaś w a rto ści C o trz y m a m y k rz y w ą re zo n an c ji. M iejsce gieo m etry czn e śro d k ó w cięciw tćj k rz y w ej rów no leg ły ch do osi o d ciętych d a je ró w n ie :
C = L,
+ L,
Ci 1 1
+
2R W + w2L ,L22 w2 L t
| / 1+ 4 W2 + o) 1
R W
W2+ w 2L22
l 4w 2 ^ ~ ł ~ MłL ta 1 2 L V (W2 + (o2L22)2J1 j
R= + io2L , 2— — 2 W2 + w2L22 (62) J i2
W p rz y p a d k u zw yk łeg o obw odu drg ająceg o złożonego ty lk o z je d n e j cew ki Lj i k o n d e n sa to ra C ró w n a n ie tej k rz y w e j m a k s z ta łt:
2 w2 Li + j / d + 4
R W + *2L ,L , W2+ ( o2L22
c =
L,R W 4 W 2 , . . y + °j2L|2 : (56)
R 2 + w 2L 12 E„2 ' J, 2
(63)
W2+ w2L22 (W3 + w2L22) 2 O ile i ? i W je st do z a n ie d b a n ia w obec oporów in d u k c y jn y c h wL, i w£-‘ co zazw y czaj zachod zi w p ra k ty c e , g d y m a się do czy n ien ia z p rą d a m i w ielkiej częstości w ó w czas w z o ry (55) i (56) p rz e chodzą w
Q = (57)
A więc, g dy rów no leg le do k o n d e n s a to ra w ob
w odzie d o łącz a się cew kę o sam oid ukcji Zb i oporze W , -to k rz y w a re z o n ą c ji p rz e su w a się w dodatnim
w2 Lj
1 1
C2 — 2
J 1 + ( R + W ) 2+d> 2 ( L [ + L 2)2- E "2
ü)2(W 2+ co2L 22)(R2+ (o2L1 2 — sk ąd
C — — U
J, 5 E j J i2
2 + ”
= 0
(60)
R 2 _ l _ a ) 2L 2 _ _ f r 0. W 2 + 0J j L j 2 1 ; j, 2 •
Z rów ności tej w ynika, że k a ż d e j w a rto ści J x z a w a rte j w g ran icach :
E0
1 /R2 + a)2L j+ 2to2 L i2 (W 2 + (os L 22)
W 2 + co2 L22+ 2 R W + j /( W f +
— ■ ■ . . = = > J j^ >
+ oP Lo2 + 2R W )2 + (2u W L ,)2 E0
/ R 2 + (0 2L! 2
(61)
7 M*L, ' ®*L, (58)
R ó żn icz k u ją c drugi ra z w y ra ż e n ie (53) w zg lę
dem C znaleźlib y śm y , jak ie zn aczenie m a ją e x tr e m a J P o ciąg n ęło b y to je d n a k za sobą b ard zo skom plikow ane ra ch u n k i. P rz e ra c h o w u ją c ja k ik o l
w iek p rz y k ła d m ożna się p rz ek o n ać, iż p rz y w a r to ści Cj, J 1 m a m inim um zaś p rz y W artości C., — m axim um . O czyw iście d ośw iadczenie łatw o to p o tw ierdzić. M inim um J t je st nieznaczne, m axim um b a rd z o w ysokie (rys. 4).
R o zw iąz u jąc ró w n a n ie (53) w zg lęd em C o trz y m ujem y
L ' : + ~ T + C +
(59)
R y s. 4.
k ie ru n k u osi pojem ności. Środki jej cięciw o d p o w ia d a ją c e tym sam ym am p litu d o m p rą d u p rz e s u w a ją się o
. W2 + + L22 (64)
zas o
co2L2
, gdy W jest małe wobec L2.
R u g u ją c z ró w n a ń (62) o ra z (53) C o trz y m a m y n a m a k sy m a ln ą a m p litu d ę p rą d u i, w zór:
E0
]7
R2+ < P L + 2t)P Lt 2 (W2 + m2 L 22) W2 + aP L22 + 2R W +4 - / ( W 2 + w2 L / + 2K W)2+ (2o> W L + (65) W ła sn o ść w y k a zan a po w y żej, że, p o p rz y łą czen iu do obw od u cew ki L.,. re z o n a n c ja p rz esu w a się w stro n ę w z ra s ta ją c y c h pójem ności, d a je nam
30 PR ZEG L Ą D RA D JO TECH N ICZN Y ,N° 7— 8 m ożność pro steg o i d o k ład n eg o p o m iaru pojem ności
cew ki, o ile znam y jej sam o in d u k cję L-* oraz pul- s a c ję p rą d u p o b u d z a j ą c e g o w, O ileby pojem no ść cew ki b y ła ró w n a zeru, to śro d e k cięciw y k rzy w ej re z o n a n c ji p rz e su n ą łb y się o l/w2L a1). W rz e c z y w istości p u n k t te n p rz e su w a się o p ew n ą w ielkość y m n ie jsz ą o d l/w2L2 (t m oże b y ć rów nież u jem n e).
R ó żn ica l/w2L2 — y da'je p o jem ność cewki.
M e to d a p o m iaru po jem n o ści cew ki niczem się nie ró żn i o d z w y k łe j re z o n a n c y jn e j m eto d y s łu ż ą cej w ogóle do m ierz en ia pojem ności. O bw ód, w k tó ry m p rą d y szybkozm ienne w y tw a rz a się p rz y p o m ocy lam p y sp rz ę g a się p rzez in d u k c ję z obw odem m ierniczym za w ie ra ją c y m w y cech o w an y k o n d e n sa to r zm ienny. O bw ód m iern icz y sp rz ę g a się z tr z e cim obw odem ap e rjo d y c z n y m zaw ieraljącym ja k ie kolw iek u rz ą d z e n ie p o z w a la ją c e stw ie rd z a ć ró w ność n a tę ż e ń p rą d ó w p ły n ący c h w obw odzie m ier
niczym .
N a jc zu lszy m zeso o łem je s t d e te k to r i g alw a- n o m e tr stru n o w y . W p raw d zie , gd y w obw odzie z n a jd u je się d e te k to r, odch y len ie g alw a n o m e tru n ie je s t p ro p o rc jo n a ln e do n a tę ż e n ia p rą d u w obw odzie m ierniczym , lecz o czyw istą je st rz ecz ą, że ró w n y m o d ch y le n io m g alw a n o m e tru o d p o w ia d a ją rów ne natężenia p rą d u w obw odzie m ierniczym (przy n ie
zm ien n ej często ści tego p rą d u ), zaś o stw ierd z en iu tylk o te j rów ności tu ta j chodzi.
Sposób p o m iaru je s t n a stę p u ją c y : n a sta w ia się n a jp rz ó d obw ód m iern iczy w p rz y b liż e n iu n a re zo - n an c ję , n a s tę p n ie obraca s ię .n ie c o k o n d e n sa to r w je d n a i d ru g ą stro n ę tak, ab y o trzy m a ć je d n a k o w e o d c h y le n ia g alw a n o m e tru po obu stro n ach D unktu re zo n an c ji. Ś red n ia a ry tm e ty c z n a obu p o jem ności d a ie śro d e k poziom ej cięciw y k rzy w ej re zo n an c ji. N a stę p n ie p rz y łą c z a się cew kę La, k tó re j p o jem ność m a b y ć zm ierzona (oczyw iście trze b a ja ta k u staw ić, a b y o n a n ie d z ia ła ła n a cew kę L v rów nież, żeby n a n ią nie o d d z ia ły w a ł óbw ód p ie r
w o tn y ), i p o w ta rz a się p o p rz ed n ie postępow anie.
O d c h y le n ia g alw a n o m e tru m u szą być ró w n e po p rz ed n im (choc:aż o d ch y len ie g alw an o m etru p rz y re z o n a n c ji je st w tvm p rz y p a d k u m n ie jsz e l. T ak sam o p o p rz ed n io obliczam y śro d e k cięciwy. R óżn i
ca n o jem no ści o d p o w ia d a ją c y c h obu w te n sposób zn aleziony m pu n k to m d a je rze c zy w is te p rz e su n ię cie śro d k a cięciw y . R óżnica
l/w2L , — y d a je szu k a n ą p o jem n o ść cewki.
D la ilu s tra c ji p rz y to c z ę p a rę pom iarów p o jem ności w z o rc ó w sa m o in d u k cji firm y S im ens i H alske.
T kblica II.
P o m ia r pojem ności w z o rca sam o in d u k cji 0 ,0 0 0 1 h e n ra p rz y pom ocy p rą d u o p u lsa c ji co = 6,471.10' s e k _ I . (długość fali 291.2 m ). W y ch y len ie g a lw a
n o m etru ró w n e 30 p o d ziałk o m skali,
P ojem n o ści k o n d e n s a to ra po obu stro n ach p u n k tu re z o n a c ji, p rz y k tó ry c h o dch ylenia g alw a
n o m etru są rów ne.
9 Przy prądach wielkiej częstotliwości prawie zawsze można opór W pominąć wobec u>L2-
Z c e w k ą L a B ez cew ki
149,8° 161,8° *r—< 00 O 39,7°
Ś red n . 155,8° Ś red n . 28,8°
• = 2 1 4 , 9 c m , co2 L2
P rze cięcie ś ro d k a cięciw y y = 155,8° — 28,8° =
±= 127,0° = 184.7 cm.
P o jem n o ść cewki* l/co2L a — y — 2 1 4 ,9 — 184,7 cm — 30,2 cm.
A b y s p ra w d z ić w y n ik ra ch u n k ó w zrobiłem k ilk a po m iaró w p o jem no ści cew ki p rz y pom ocy p rą dów ro z m a ite j częstości. P rz y u ży c iu p rą d ó w ró ż nej często ści p rz e su n ię c ia p u n k tu rezonaC ji a ró w n ie ż ś ro d k ó w cięc iw k rz y w e j re z o n a n c ji l/w9 L2 są oczyw iście ró żne. P rz e su n ię c ia m ierzo n e rów nież b ę d ą różne, lecz p o w in ny b y ć takie, ab y ró żn ica l/w2L2 — y b y ła sta ła .
P o n iż sza tab lica p o d a je w yn iki p o m iaró w po
jem no ści w z o rc a sa m o in d u k cji 0 ,0 0 1 h e n ra firmy S iem ens i H a lsk e . Z n a k m in u s o z n a c z a zm niejsze
nie po jem ności k o n d e n s a to ra zm iennego.
T ab lica III.
Długość fali w metrach
... w cm 1
u>ł L2 y w cm
Pojemność cewki w cm
(l/u.2 L2 — y)
3 0 0 ,0 2 2 ,8 — 2 2 ,0 4 4 ,8
2 3 8 ,6 1 4 ,4 — 2 9 ,7 44,1
7 0 ,9 1,3 - 4 1 ,7 4 3 ,0
5 7 ,5 0 ,8 — 4 1 ,6 4 2 ,5
J e ż e li zauw aży m y, że z pow odu b ra k u do
k ła d n e g o fa lo m ie rz a d la k r ó tk ic h fal, częstości sto s o w a n y c h p rą d ó w b y ły o b liczo n e z uprzed nio zm ie rz o n y c h p o jem n o ści i sam o in d u k cy j obwodu p rz y p o m o cy w z o ru T h o m so n a, n a le ż y uznać zg od n o ść za z u p e łn ie w y s ta rc z a ją c ą . Zgodność w y n ik ó w p rz y u ż y c iu fal ró ż n y c h d łu g o ści jest w ty m p rz y p a d k u n a w e t z a s ta n a w ia ją c a , gdyż fale u ż y te p rz y p o m iarz e b y ły k ró ts z e o d fali w ła sn e j cew ki, z a te m n ie b y ło sp ełn io n e założenie, iż p rą d y p ły n ą c e w obw odzie—re z o n u ją c y m są q u a si-s ta c jo n a rn e , p rz y tern zaś za ło ż en iu zostały w y k o n a n e rach u n k i.
M ożliw e je st rów nież, że p o jem n ość cewek je s t z a le ż n ą o d często ści p rą d u w te d y , g d y nie ma
m y do cz y n ie n ia z e ‘ stan em q u asi-stacjon arn ym (por. p ra c ę W . L e n z a. U b e r K a p a z itä t der S p u len , A nn. d e r P h y sik 37, 923, 1912).
K w est je, c z y p o jem n o ść cew ek z a le ż y i ewen
tu a ln ie w jak iej m ierze o d często ści p rą d u i czy pow yżej o p is a n ą m e to d ę m o żn a sto so w ać w p rz y p ad k u , g dy fa la u ż y ta je s t p o ró w n y w aln a lub krót
sz a od fa li w ła s n e j cew ki m ożna, i n a le ż a ło b y roz
strz y g n ą ć d ośw iadczaln ie.
K r a k ó w . Z a k ł a d F i z y c z n y A k a d e m j i Górni
czej.
■Na 7—8 ___________________ PRZEG LĄ D R A D JO TEC H N IC ZN Y ___________________________ 31
Bibljografja,
Błędy w Radioodbiornikach. P r a k ty c z n y s p o s ó b o d s z u k a n ia i u s u w a n ia b łę d ó w . O p r a c o w a li A . W ą tr ó b s k i, p r e zes R a d jo k lu b u im. in ż . M a c h c e w ic z a i L . G a d k o w s k i, a s y s te n t P a ń s tw o w y c h K u rs ó w R a d io te c h n ic z n y c h , W ydaw ni*
c tw o K s ię g a rn i T . U la s iń s k i ( R a d jo B ib lio te k a , N r. 4) W a r ' sza w a, r. 1927, s tro n , 120.
J a k w id a ć z t y tu łu , k s ią ż k a ta o m aw ia je d n ą z n a jb a r ' d z ie j ż y w o tn y c h d la k a ż d e g o r a d jo a m a to r a s p ra w . L ic zb a n ie ty lk o ra d jo a b o n e n tó w le c z i ra d io a m a to r ó w , to z n a c z y lu d z i, k tó r y c h m o ż n a z a lic z y ć do, że t a k p o w iem , r a d jo - k o n s tru k to ró w , d l a k tó r y c h n a w e t n a js k r o m n ie js z y a p a r a c ik , z b u d o w a n y w ła s n o r ę c z n ie je s t c z e m ś o w ie le w ię c e j in te res u * ją c e m , a n iż e li n a jd o s k o n a ls z a s u p e r h e te r o d y n a , k u p io n a w s k le p ie , u n a s w P o ls c e r o k r o c z n ie w z r a s ta .
„ N ie s te ty , o g ro m n a w ię k s z o ś ć ty c h z a p a lo n y c h r a d jo ' filów , ja k s łu s z n ie p o d k r e ś l a j ą a u to r z y , n ie p o s ia d a pod sta*
w o w y ch w ia d o m o ś c i z r a d jo te c h n ik i i e le k tro te c h n ik i, n ie u m ie p o p ra w n ie o d c z y ty w a ć sc h e m a tu , a tem b a r d z ie j n ie je s t w m o żn o ś ci z ro z u m ie ć z ja w is k , ja k ie z a c h o d z ą w zbudo*
w a n y m p r z e z n ic h a p a r a c ie " .
O tó ż w ła ś n ie d la te j d o ść lic z n e j k a te g o r ji m iło śn ik ó w r a d ja n a p is a n a je s t k s ią ż k a . Z g o d n ie z celem , k t ó r y p o s ta w ili so b ie a u to r z y , k s ią ż k a je s t p o d z ie lo n a n a d w ie z a s a d n ic z e c z ę śc i: O g ó ln a i S p e c ja ln a .
W c z ę śc i o g ó ln ej p o d a n e s ą w ia d o m o ś c i p o d sta w o w e o o d b io rn ik u o ra z p rz y to c z o n y je s t s z e re g n a jb a r d z ie j a k tu a ln y c h i z a s a d n ic z y c h u k ła d ó w , p o c z ą w s z y o d n ajp ro * s tsz e g o s c h e m a tu z d e te k to re m k r y s z ta łk o w y m i do ośmio*
la m p o w e j s u p e r h e te r o d y n y . N a k o ń c u o m a w ia się s p ra w ę b łę d ó w w sc h e m a ta c h .
D ru g a c z ę ść k s ią ż k i sz c ze g ó ło w o o m a w ia s p ra w ę naj*
c z ę śc ie j p o p e łn ia n y c h b łę d ó w t a k w b u d o w ie p o s z c z e g ó ln y c h c z ę śc i s k ła d o w y c h o d b io rn ik ó w j a k le ż w m o n ta ż u i w s k a ' ż u je , j a k te b łę d y u s u w a ć . D la w ię k s z e j w y g o d y c z y te ln ik a n a k o ń c u k s ią ż k i je s t d o d a n a ta b lic a b łę d ó w , w k tó r e j d la o d b io rn ik ó w ró ż n y c h ty p ó w w y m ie n io n e s ą w p ie rw s z e j ru*
b ry c e n a jc z ę ś c ie j z a c h o d z ą c e n ie d o k ła d n o ś c i w d z ia ła n iu o d b io rn ik a , w d ru g ie j z a ś r u b ry c e j e s t w s k a z a n a p rz y c z y n a teg o , o ra z s tr o n a k s ią ż k i, n a k tó r e j p o d a n e s ą sz c z e g ó ło w e w s k a z ó w k i, w ja k i s p o s ó b o d p o w ie d n ią n ie d o k ła d n o ś ć u s u ’
n ą ć . >
N a k o ń c u k s ią ż k i p o o m ó w ie n iu s p ra w y u ru c h o m ie n ia o d b io rn ik a , s ą o m ó w io n e z a k łó c e n ia i p r z e s z k o d y w o d b io rz e , n ie z a le ż n e o d a p a r a tu .
K s ią ż k a j e s t n a p is a n a p r z e z fach o w có w , tr e ś ć opraco*
w a n a d o s y ć sz c ze g ó ło w o i g ru n to w n ie i n ie w ą tp ię , że te n p ie rw s z y u n a s te g o r o d z a ju p o d rę c z n ik , o d d a d u ż e u słu g i n a s z y m r a d io a m a to r o m , d la te g o m ogę ją p o le c ić k a żd e m u , k t o c h c e o s ią g n ą ć p r z y u ż y c iu sw e g o a p a r a tu ja k n a jle p s z e w y n ik i.
D. M . S o k o lc o w .
K om unikaty Zarządu.
Z a r z ą d S to w a rz y s z e n ia R a d jo te c h n ik ó w P o ls k ic h n a po*
s ie d z e n iu d n , 15 lu te g o b. r. p o d p rz e w o d n ic tw e m W ic e p r e z e s a in ż. K . J a c k o w s k ie g o u c h w a lił re g u la m in w e w n ę trz n y Z a r z ą d u w n a s tę p u ją c y m b rz m ie n iu :
§ 1. W m y ś l S ta tu tu , z a tw ie rd z o n e g o w d n , 11 lip c a 1923 r., Z a rz ą d S to w a rz y s z e n ia s k ła d a się z 7 c z ło n k ó w :
P re z e s a , W ic e p r e z e s a , S e k r e ta r z a , S k a rb n ik a , R e f e r e n ta od*
c zy to w e g o , B ib ljo te k a r z a i R e f e r e n ta w y d a w n ic z e g o . K andy*
d a la m i d o Z a r z ą d u są w g. S t a tu t u c z ło n k o w ie S tow ., k tó rz y o tr z y m a li n a O g ó ln em Z g ro m a d z e n iu n a jw ię k s z ą ilo ść gło*
sów . P ie rw s i tr z e j k a n d y d a c i o d r a z u w c h o d z ą d o Z a rz ą d u i p e łn ią o b o w ią zk i c z ło n k ó w n a ró w n i z in n e m i, W te n sp o só b je s t m o żliw em o b s a d z e n ie s ta n o w is k „ r e f e r e n ta łą c z n ik a "
z K o la m i p ro w in c jo n a ln e m i o ra z d e le g a tó w d o p o k re w n y c h s to w a rz y s z e ń , K o m isji i t. p,
§ 2 . W m y ś l b rz m ie n ia § 7 S ta tu tu Z a r z ą d o d b y w a po*
sie d z e n ia p r z y n a jm n ie j ra z n a m ie sią c.
§ 3, W z a k r e s o b o w ią z k ó w P r e z e s a w zg l. W ic e p re z e s a {jako Z a s tę p c y ) w c h o d z i r e p re z e n to w a n ie S to w a rz y s z e n ia u a z e w n ą trz , c z u w a n ie n a c a ło k s z ta łte m d z ia ła ln o ś c i S tow . o ra z p rz e w o d n ic z e n ie n a p o s ie d z e n ia c h Z a r z ą d u . P re z e s w zgl. W ic e p re z e s p o d p is u ją p is m a o fic ja ln e , w y c h o d z ą c e na*
z e w n ą trz łą c z n ie z S e k r e ta r z e m Z a rz ą d u .
§ 4. Z a k re s o b o w ią z k ó w S e k r e ta r z a ,
A ) R e f e r e n b S e k r e ta r z czu w a n a d c a łą k o re s p o n d e n c ją Z a r z ą d u S to w . w z a k r e s ie p is m n a d c h o d z ą c y c h i od*
c h o d z ą c y c h , a p o z a te m j e s t p r a w ą r ę k ą P re z e s a i W ic e p re z e s a w ich d z ia ła ln o ś c i o fic ja ln e j.
B) W ty m c e lu s e k r e ta r z :
a ) O d b ie ra k o re s p o n d e n c ję S to w a rz y s z e n ia z pocz*
ty i o d o só b p ry w a tn y c h i z a ła tw ia j ą w m yśl u c h w a ł Z a rz ą d u .
b ) P o d p is u je w ra z z P re z e s e m lu b W ic e p re z e se m o f ic ja ln ą k o re s p o n d e n c ję S to w a rz y s z e n ia .
c) P r o w a d z i e w id e n c ję p r a c i c z y n n o ś c i Z a r z ą d u o ra z d o p iln o w u je , b y p r a c e b ę d ą c e w to k u w zgl.
ta k ie , k tó r y c h p o d ję li się p o sz c z e g ó ln i członko*
w ie Z a rz ą d u , z o s ta ły n a te rm in w y k o n a n e . d ) R o z p is u je z a w ia d o m ie n ia o z e b r a n ia c h Z a r z ą d u
i p rz y g o to w u je ic h p o r z ą d e k d z ie n n y wr m y śl in*
s t r u k c ji P r e z e s a w zgl. W ic e p re z e s a .
e) P r o w a d z i w o fic ja ln e j k s ią ż c e p r o to k ó ły posie*
d z e ń Z a rz ą d u .
f) P rz y g o to w u je m a t e r j a ł d o s p r a w o z d a n ia z p ra c Z a r z ą d u n a W a ln e Z e b ra n ie .
§ 5. Z a k r e s o b o w ią zk ó w S k a rb n ik a .
A ) R e fe re n t* S k a rb n ik m a z a z a d a n ie c z u w a n ie n a d ca*
ło ś c ią s p r a w fin a n s o w y c h S to w a rz y s z e n ia . B ) W ty m c e lu S k a r b n ik :
a) W y d a tk u je z k a s y S tow . su m y w ra m a c h bud*
ż etu ,
b) O d b ie ra p rz e z S e k r e ta r z a Z a r z ą d u k o r e s p o n d e n t c ję w s p ra w a c h sw eg o u r z ę d u i z a ła tw ia ją w m y ś l u c h w a ł Z a r z ą d u .
c) P r o w a d z i s p is c z ło n k ó w p ła c ą c y c h i w y k a z u je n a z e b ra n ia c h Z a r z ą d u ty c h c zło n k ó w , k tó r z y zale*
g a ją z w p ła c a n ie m s k ła d e k .
d ) P r o w a d z i o f ic ja ln ą k s ią ż k ę k a s o w ą S to w . i pod*
r ę c z n ą s k ła d e k c z ło n k o w s k ic h .
e) C z u w a n a d r e g u la m e m in k a s o w a n ie m w p iso w eg o i s k ła d e k m ie się c z n y c h o d c z ło n k ó w (w arszaw * sk ic h i k ó ł p r o w in c jo n a ln y c h ) , e w e n tu a ln ie przy*
p o m in ą im o w y s o k o śc i z a le g ły c h s k ła d e k . f) P r z e c h o w u je k a s ę S to w , j p a p ie r y w arto ścio *
w e o r a z w y k a z m a ją tk u S to w a rz y s z e n ia i c zu w a n a d tem , b y m a ją te k te n n ie p o n ió s ł sz k o d y . g) P rz e c h o w u je k s ią ż k ę c z e k o w ą S to w a rz y s z e n ia . h ) Z d a je s p ra w o z d a n ie i p r z e d k ła d a d o w o d y p rz e d
K o m is ją re w iz y jn ą .
i) P rz e c h o w u je p r o to k ó ły K om . re w iz y jn y c h . j) P r z y jm u je w im ie n iu S to w . d a r y i d a ro w iz n y
i z a r z ą d z a n iem i w m y ś l u c h w a ł Z a rz ą d u .
32 PRZEGLĄD RADJ OTECHNICZNY jNŁ 7 - 8
k) P rz y g o to w u je n a W a ln e Z e b ra n ie b ila n s ro c z n y i p r e lim in a r z b u d ż e to w y .
§ 6. Z a k re s o b o w ią z k ó w R e f e r e n ta o d czy to w e g o . A ) R e f e r e n t o d c z y to w y m a z a z a d a n ie u m o żliw ien ie
c z ło n k o m S to w a rz y s z e n ia p o g łę b ia n ie i w y m ian ę m y śli n a te m a ty s p e c ja ln e i o g ó ln o * ra d jo te c h n ic z n e . B) W ty m c e lu R e f e r e n t o d c z y to w y :
a ) O rg a n iz u je d la c z ło n k ó w w z a s a d z ie w o d s tę p a c h d w u ty g o d n io w y c h o d c z y ty n a u k o w e i n a u k o w o ' te c h n ic z n e , o ra z o d c z y ty o c h a r a k te r z e - w ięcej p o p u la rn y m , p rz e z n a c z o n e d la s z e rs z y c h w a r s tw in te lig e n c ji.
b) O p ra c o w u je p ro g ra m y o d c z y tó w m o ż liw ie n a c a ły r o k z g ó ry z e w s k a z a n ie m p re le g e n tó w i korefe*
re n tó w .
c) O rg a n iz u je p o z a te m p o s ie d z e n ia d y s k u s y jn e n a z a g a d n ie n ia n a jw ię c e j a k tu a ln e i w y s z u k u je p re ? le g e n tó w d la w y g ło s z e n ia o d p o w ie d n ic h re fe ra tó w d ) P o d c z a s o d c z y tó w z a s tę p u je z . u r z ę d u P r e z e s a
S to w . R a d jo t. P o ls k . i p ro w a d z i p o s ie d z e n ia d y s s k u s y jn e .
e) P o d a je d o w ia d o m o ś c i o g ó łu c z ło n k ó w z a p o m o c ą P r z e g lą d u R a d jo te c h n ic z n e g o w k ró tk ie m s t r e s z ' c z e n iu tre ś ć w y g ła s z a n y c h o d c z y tó w o ra z prze«
b ieg d y s k u s ji.
f) O p ra c o w u je p r z e d W a ln e m Z g ro m a d z e n ie m sp ra w o z d a n ie z d z ia łu o d cz y to w e g o .
§ 7. Z a k re s o b o w ią z k ó w B ib ljo te k a r z a .
A ) R e f e r e n t b ib ljo te k a r z m a za z a d a n ie c zu w a ć n a d w z ro s te m s ta n u p o s ia d a n ia b ib ljo te k i i u ła tw ia ć c z ło n k o m k o r z y s ta n ie z k s ią ż e k i c z a so p ism .
B ) W ty m c e lu b ib ljo te k a r z :
a) P r z e d k ła d a n a Z a r z ą d z ie w n io sk i co d o z a k u p u n o w y c h k s ią ż e k i n a b y w a je w m ia r ę p r z y d z ie ' la n y c h k re d y tó w .
b) O d p o w ia d a za in w e n ta rz b ib ljo te k i wg. s p isu s p o rz ą d z o n e g o p rz y je j p rz y jm o w a n iu .
c) U s k u te c z n ia -w ym ianę p rz y d z ie lo n y c h p r z e z Z a r z ą d egz. „ P r z e g lą d u E le k tr o te c h n ic z n e g o " (w o- b e c n e j c h w ili 40 egz.) z r e d a k c ja m i fach o w y ch p ism r a d io te c h n ic z n y c h , z a g ra n ic z n y c h .
d) U ła tw ia c z ło n k o m k o r z y s ta n ie z b ib ljo te k i S tos w a rz y s z e n ia p r z e z w y z n a c z a n ie g o d z in p rz y ję ć w lo k a lu b ib ljo te k i.
f) O p ra c o w u je re g u la m in k o r z y s ta n ia z k s ią ż e k i o g ła s z a go d o w ia d o m o ś c i c zło n k ó w .
g) S y s te m a ty c z n ie o g ła s z a w „ P rz e g lą d z ie R a d io te c h n ic z n y m " w y k a z y no w o n a b y w a n y c h d z ie ł i c za so p ism w c e lu s ta łe g o in fo rm o w a n ia c z ło n ' k ó w i p rz y p o m ia n ia im o e g z y s te n c ji b ib ljo te k i.
h) S ta w ia n a Z a r z ą d w n io s k i co d o e w e n t. w y p o ży s c z a n ia k s ią ż e k n a c z a s d łu ż s z y K ołom p ro w in s c jo n a ln y m .
i) P r z y g o to w u je s p ra w o z d a n ie z p r a c n a D o ro c zn e O g ó ln e Z e b r a n ie i r e f e r u je w n io sk i d ą ż ą c e d o o ż y w ie n ia ru c h u b ib ljo te k i,
§ 8. Z a k re s o b o w ią z k ó w R e f e r e n ta w y d a w n ic z e g o (Re=
d a k to r a ) .
A ) R e f e r e n t w y d a w n ic z y m a z a z a d a n ie re d a g o w a n ie o f ic ja ln e g o o rg a n u S to w . w p o s ta c i d w u ty g o d n ik a
„ P r z e g lą d R a d jo te c h n ic z n y " . B) W tym celu redaktor:
a) Z b ie ra m a te r ja ły i w y s z u k u je a u to ró w , k tó rz y b y się p o d ję li o p ra c o w a n ia a r ty k u łó w fa c h o w y c h n a
z g ó ry p o d a w a n e p rz e z R e d a k c ję te m a ty ,
b) D b a, a b y p o z io m a r ty k u łó w o d p o w ia d a ł t r ą d y ' cjom , ja k ie p o s ia d a „ P rz e g l. R a d jo te c h n .“ . c) C zu w a, a b y n ie z a le ż n ie o d a r ty k u łó w fa ch o w y c h
z n a jd y w a ły sw ój w y ra z n a ła m a c h „ P r z e g lą d u R a d jo te c h n ." w s z y s tk ie a k tu a ln e s p ra w y , z w ią ' z a n e z ro z w o je m c a ło ś c i r a d jo te c b n ik i w P o ls c e . d) J a k o c z ło n e k Z a r z ą d u o p r a c o w u je i o g ła s z a
w z m ia n k i o w a ż n ie js z y c h p r a c a c h Z a r z ą d u i p r z e z to d a je m o żn o ś ć w s z y s tk im c z ło n k o m S to w a r z y ' s z e n ia i K o łe m p ro w in c jo n a ln y m o r je n to w a n ia się co d o p r a c Z a rz ą d u .
e) C z u w a . n a d e k s p e d jo w a n ie m „ P rz e g l, R a d jo t.“
d o u ż y tk u c z ło n k ó w S to w a rz y s z e n ia .
f) Za- s p e c ja ln y c h a r a k te r w y k o n y w a n y c h p r a c (ko»
r e k ta i t. d.) r e fe r e n t w y d a w n ic z y p o b ie r a o d Z a ' r z ą d u s t a łą m ie s ię c z n ą g ażę.
§ 9. Z a k r e s o b o w ią z k ó w R e fe re n ta „ łą c z n ik a “ z K o ła m i p ro w in c jo n a ln e m u
A ) R e fe re n ts łą c z n ik m a z a z a d a n ie p o d trz y m y w a ć ś c i' s ły k o n t a k t C e n tr a li z K o ła m i p r o w in c jo n a ln e m i i j e s t r e fe r e n te m w s z y s tk ic h sp ra w , d o ty c z ą c y c h ty c h K ół,
B) W ty m c e lu r e f e r e n td ą c z n ik :
a ) W y s y ła d o K ó ł p r o w in c jo n a ln y c h z a p ro s z e n ia n a p o s ie d z e n ia o d c z y to w e o ra z d y s k u s y jn e . b) N a ż y c z e n ie K ó ł p ro w in c jo n a ln y c h w s p ó łd z ia ła
p r z y o rg a n iz o w a n iu o d c z y tó w .
c) W y s y ła d o K ó ł s p ra w o z d a n ia o d z ia ła ln o ś c i S. R . P.
d ) P iln u je , a że b y K o la p r o w in c jo n a ln e p r z y s y ła ły p e r jo d y c z n e s p r a w o z d a n ia o sw o je j d z ia ła ln o ś c i i j e s t re fe r e n te m ty c h s p ra w o z d a ń n a p o s ie d z e ' n ia c h Z a r z ą d u S. R . P .
e) P o d a je do „ P rz e g l. R a d jo t." in fo rm a c je o d z ia ' ła ln o ś c i K ó l p r o w in c jo n a ln y c h .
f) W in ie n w g ra n ic a c h m o ż liw o śc i p o d trz y m y w a ć z K o la m i p ro w in c jo n a ln e m i k o n t a k t o s o b is ty — n a jle p ie j z a p o m o c ą w y ja z d u c h o c ia ż b y ra z n a r o k d o k a ż d e g o z K ó ł, o ile p o z w a la ją n a - to ś r o d ' k i fin a n s o w e C e n tr a li w zg l. K ó ł p r o w in c jo n a ln y c h
§ 10. Z a k re s o b o w ią z k ó w d e le g a tó w d o p o k re w n y c h S tw a rz y s z e ń , K o m is ji i t. p. b ę d z ie re g u lo w a n y d r o g ą s p e ' c ja ln y c h u c h w a ł Z a rz ą d u .
Informacje.
P O S IE D Z E N IE K O M IT E T U O R G A N IZ A C Y J N E G O IN S T Y T U T U R A D J O T E C H N IC Z N E G O .
N a p o s ie d z e n iu w d n iu 27 lu te g o o m ó w io n o p rz e d e - w s z y s tk ie m k w e s tję s t a t u t u p r z y s z łe g o I n s ty tu tu . P o m im o o p in ji d e le g a ta C e n tr. K o m . R a d jo te c h n . m jr. in ż. K . J a c k o w sk ie g o , b y I n s t y t u t b y ł je d n o s tk ą , w c h o d z ą c ą w s k ła d C e n tra ln e g o K o m ite tu , w ię k sz o ść z e b ra n y c h b y ła z d an ia, by s ta n o w ił o n n ie z a le ż n ą o so b ę p ra w n ą . Z e w z g lę d u n a to.
że d e le g a t C. K . R . n ie p o s ia d a ł o d p o w ie d n ic h p e łn o m o c n ictw , z a s tr z e g ł o n so b ie z re fe ro w a n ie s p ra w y p o p o ro z u m ie n iu się z C, K . R.
P o z a te m u c h w a lo n o u ru c h o m ić ty m c z a s o w o d z ia ł n a u k o w y I n s t y t u tu w lo k a lu P o lite c h n ik i, z a ś d z ia łu p ro b ie r c zeg o w lo k a lu P a ń s tw . S z k , B. M. i E. N a z w ę In s ty tu tu z m ie n io n o n a „ B a d a w c z y I n s t y t u t R a d jo te c h n ic z n y “ .
S p. A k c . Z a k ł. G raf. „D ru k a rn ia P o lsk a " , W a r s z a w a , S z p ita ln a 12.
